Veel Nederlanders hebben inmiddels het dynamische energiecontract ontdekt. Zulke contracten bieden immers de nodige voordelen, zeker met de huidige energieprijzen. Of het voordeliger is, hangt af van de marktontwikkelingen, maar vooral van je persoonlijke situatie. Voor huishoudens met zonnepanelen op het dak van de woning is de rekensom nog wat ingewikkelder vanwege de afwijkende manier van salderen. We leggen uit waar je zoal op moet letten als je een dynamisch energiecontract overweegt in combinatie met zonnepanelen.

Dynamische energiecontracten staan steeds meer in de belangstelling. Kenmerkend is dat prijzen voor stroom en gas de marktprijs volgen. Daardoor kun je voor stroom elk uur en voor gas elke dag een andere prijs betalen. De prijzen hangen af van zowel vraag als aanbod, en zijn pas een dag van tevoren bekend. Als er bijvoorbeeld veel opwek is van zon en wind, is de stroomprijs laag. Moeten vooral kolencentrales het werk doen, dan liggen de prijzen hoger. Heb je zonnepanelen op je dak en een vast of variabel energiecontract, dan maken het tarief en het moment waarop je stroom gebruikt meestal weinig uit dankzij de salderingsregeling. Bij een dynamisch contract zijn die factoren wél van belang. We zullen dat uitleggen.

©Alphaspirit

Manier van salderen

Bij een vast of variabel energiecontract kun je op jaarbasis je verbruik en opwek tegen elkaar wegstrepen. Het stroomtarief is dan eigenlijk niet zo relevant. Lever je over het jaar meer terug dan je verbruikt, dan is uiteraard het teruglevertarief wel van belang, zodat je een goede prijs voor die stroom krijgt. Bij een dynamisch energiecontract speelt het stroomtarief sowieso een rol. Bij terugleveren krijg je namelijk de op dat moment geldende stroomprijs uitgekeerd. Dat tarief is mogelijk lager dan het tarief dat je betaalt op het moment dat je de stroom daadwerkelijk gebruikt. Je zou kunnen zeggen dat er per uur wordt gesaldeerd. De belastingen worden wel op jaarbasis gesaldeerd tot maximaal je verbruik.

Lees ook: Zonnepanelen en salderen, en dynamische energiecontracten: zo zit dat!

Salderen na 2025

De salderingsregeling, die werd bedacht om de aanschaf van zonnepanelen te stimuleren, zal veranderen. Vanaf 2025 zal deze stapsgewijs worden afgebouwd. Je mag in het eerste jaar nog maar 64 procent van de geleverde stroom salderen. Dan wordt het voor eigenaren van zonnepanelen interessanter om zo veel mogelijk zonnestroom zelf te gebruiken of op te slaan.

Dit jaar en heel 2024 kun je nog volledig salderen. Daarna wordt de salderingsmogelijk stapsgewijs afgebouwd. Het afbouwschema ziet er als volgt uit:

• 2023: 100%

• 2025: 64%

• 2027: 55%

• 2029: 37%

• 2031: 0%

• 2024: 100%

• 2026: 64%

• 2028: 46%

• 2030: 28%

Vanaf 2031 houdt salderen dus volledig op. Maar zo ver is het nog niet, dit afbouwschema voor salderen is al wel in de Tweede Kamer aangenomen, maar de Eerste Kamer moet er nog mee instemmen. En met de net nieuw geïnstalleerde Eerste Kamer is het nog maar de vraag of de coalitie voldoende stemmen bij elkaar weet te krijgen. Er zijn veel kritische vragen gesteld die demissionair Minister Jetten moet beantwoorden en er is in de agenda van de Eerste Kamer nog geen datum bepaald voor de stemming over dit wetsvoorstel.

Zomer versus winter

Zonnepanelen wekken vooral in het voorjaar en gedurende de zomermaanden veel stroom op, op momenten dat de stroomprijs meestal laag is door het grotere aanbod van groene stroom. Je zult een overschot aan stroom hebben waarvoor je bij een dynamisch energiecontract een lage prijs krijgt. In uitzonderlijke situaties wordt de stroomprijs zelfs negatief en moet je betalen voor het terugleveren. Maar omdat je bij salderen nog wel de belastingen terugkrijgt, zal dat heel weinig voorkomen. In de winter wek je weinig op, maar ligt je verbruik vaak wel hoger, en zul je stroom ‘duur’ moeten inkopen. Zeker in extreme gevallen, als je bijvoorbeeld een warmtepomp hebt om je huis te verwarmen.

©Grassetto

Praktijk is soms anders

Een normaal (vast of variabel) energiecontract lijkt gezien bovenstaande situaties gunstiger in combinatie met zonnepanelen. Maar de praktijk laat soms een ander beeld zien. In augustus 2022 lagen de energieprijzen bijvoorbeeld op een hoog niveau en kreeg je dus ook veel terug voor je teruggeleverde stroom. In deze winter is de stroomprijs juist erg laag en op veel dagen daalt deze ’s nachts zelfs naar nul. Je kunt dus voordelig je elektrische auto opladen of je huis voorverwarmen met een warmtepomp, zeker als je dat goed weet te plannen.

Zo zou je bij een dynamisch contract in bepaalde situaties dus gemiddeld ook méér terug kunnen krijgen voor je opgewekte stroom per kWh dan wanneer je verbruik en opwek een-op-een tegen elkaar worden weggestreept. Bedenk wel dat dit nogal speculatief is. Het kan volgend jaar weer andersom zijn. Door de constant veranderende stroomprijs valt er geen eenduidig antwoord te geven op de vraag of je beter af bent met een dynamisch contract of niet. De dynamische prijzen brengen in elk geval wel meer onzekerheid met zich mee.

Ligging zonnepanelen

De ligging van je zonnepanelen speelt een rol bij de spreiding van je opwek over de dag. De zon komt op in het oosten en zal de op het oosten gerichte zonnepanelen daarom als eerste beschijnen, gevolgd door de panelen op het zuiden en westen. Zonnepanelen op het zuiden zijn vaak het interessantst omdat de zon dan de meeste kracht heeft. Echter, de stroomprijs is bij dynamische energiecontracten dan meestal ook het laagst. 's Ochtends en aan het eind van de middag krijg je vaak een betere prijs. Daarom kunnen op het oosten of westen gerichte zonnepanelen zeker een goede investering zijn.

Toekomst

Er wordt flink geïnvesteerd in wind- en zonneparken. Ook worden steeds meer woningen bedekt met zonnepanelen. Nu al zijn meer dan twee miljoen huizen in Nederland van dergelijke panelen voorzien. Daarom zal het effect van wind en zon op de prijs in de toekomst nóg groter worden. Er zullen vaker periodes zijn met heel goedkope groene stroom, en eigenlijk kun je daar alleen met een dynamisch energiecontract echt van profiteren. Of je nou wel of geen zonnepanelen hebt.

Met de komst van ChatGPT-5 voelt AI een stuk minder aan als technologie en meer als iemand die echt met je meedenkt. Deze nieuwste versie van OpenAI schakelt moeiteloos tussen snelle feitjes en uitgebreide analyses, begrijpt tekst, beeld én audio, en past zich aan jouw stijl en voorkeuren aan. In dit artikel ontdek je hoe GPT-5 verschilt van zijn voorgangers, welke nieuwe functies het model biedt en waarom dit misschien meer is dan alleen een update.

Eerder deze maand presenteerde OpenAI ChatGPT-5, de nieuwste generatie van het taalmodel. Waar eerdere versies vooral draaiden om betere nauwkeurigheid en snellere reacties, moest deze update een echte doorbraak worden. ChatGPT-5 is niet langer zomaar een chatbot, maar een digitale assistent die schakelt tussen bliksemsnelle antwoorden en diepgaande analyses, die beeld en geluid begrijpt, en die bovendien steeds persoonlijker aanvoelt.

Schakelen tussen snelheid en diepgang

Een opvallende vernieuwing is dat ChatGPT-5 geen vast model meer is, maar dynamisch kiest welke modus bij jouw vraag past. Wie een kort en bondig antwoord zoekt, krijgt dat onmiddellijk. Wie een complexe analyse nodig heeft, ziet hoe het model overschakelt naar een uitgebreidere denkmodus. In die stand kan GPT-5 tot wel 196.000 tokens meenemen, waardoor zelfs hele lange documenten of ingewikkelde contexten overzichtelijk blijven.

In GPT-4 werden al voorzichtig de eerste stapjes richting beeldherkenning gezet, maar ChatGPT-5 gaat een stuk verder. Tekst, beeld, audio en zelfs video vloeien moeiteloos samen. Je kunt nu een foto uploaden en vragen stellen over wat er te zien is, een schermafbeelding met code bespreken of zelfs audiofragmenten analyseren. Dankzij koppelingen met diensten als Gmail en Google Agenda verschuift GPT-5 bovendien van adviseur naar een volledig bruikbare collega die je direct kan ondersteunen bij allerlei werkzaamheden.

©ER | ID.nl

Persoonlijk tintje in stijl en interface

Met ChatGPT-5 kun je voortaan een toon kiezen die beter bij je past. In plaats van één neutrale stem zijn er nu vijf stijlen beschikbaar: Standaard (vrolijk en flexibel), Cynisch (kritisch en sarcastisch), Robot (efficiënt en bot), Luisteraar (attent en ondersteunen) en Whizzkid (onderzoekend en enthousiast). Deze stijl blijft consequent tijdens het al jouw gesprekken. Dat zorgt ervoor dat de AI anders aanvoelt: soms relativerend en humoristisch, soms juist strak en efficiënt, of juist meelevend en speels.

Je kunt zo'n persoonlijkheid instellen via Instellingen > Personalisatie > ChatGPT aanpassen en kies daar bij Persoonlijkheid de stijl die je wilt. Let wel: jouw keuze geldt alleen voor nieuwe gesprekken, lopende chats behouden hun oorspronkelijke toon. Overigens is zo'n persoonlijkheid alleen van invloed op de sfeer van de gesprekken. Vraag je bijvoorbeeld om code of een zakelijke e-mail, dan krijg je nog steeds een helder en technisch antwoord, ook als je de empathische Luisteraar hebt ingesteld.

Betrouwbaarder en veiliger dan voorheen, maar...

Een veelgehoord punt van kritiek op AI-modellen zijn de zogenoemde hallucinaties: antwoorden die feitelijk niet kloppen. OpenAI belooft dat GPT-5 hier aanzienlijk minder last van heeft. Vooral in gevoelige domeinen, zoals medische en juridische vragen, zijn de antwoorden consistenter en zorgvuldiger. Tegelijkertijd zijn de veiligheidsfilters aangescherpt, zodat schadelijke of misleidende verzoeken vaker worden geweigerd.

In de praktijk merken veel gebruikers dat GPT-5 minder vaak de fout in gaat en betrouwbaarder aanvoelt, vooral bij complexe vragen waar eerdere versies nog weleens ontspoorden. Toch klinkt er ook de nodige scepsis: incidentele fouten en subtiele vooroordelen blijven voorkomen, waardoor kritische controle nodig blijft.

Meer dan een update...?

GPT-5 wordt wel omschreven als een verfijning, en geen echte revolutie. Toch zorgt juist die verfijning voor het verschil: de interactie voelt nu soepeler aan, de mogelijkheden zijn veelzijdiger en de ervaring is persoonlijker dan ooit. Je hoeft immers niet meer te wisselen tussen 4o, o3, o3-mini, 4.1 of 4.5 – het gebruik van al die verschillende modellen voelde op een gegeven moment toch een beetje rommelig aan. Het samengestelde model combineert snelheid met diepgang, denkt multimodaal, biedt personalisatie en levert bovendien (iets) betrouwbaardere antwoorden dan zijn voorgangers. Dus nee, misschien geen revolutionaire update, maar wel een heel prettige.

Krijg je een Word- of Excel-bestand met geen mogelijkheid open? En lees je telkens de melding “Er is een fout opgetreden bij het openen van het bestand”? We laten een paar manieren zien om dit probleem op te lossen.

Blokkering opheffen

Dit probleem treedt meestal op wanneer het bestand tijdens het opslaan of verzenden gewijzigd is door software van derden, waardoor het niet meer kan worden geopend. Wat je als eerste probeert, is het bestand te deblokkeren via de eigenschappen: klik met rechts op dit bestand en kies Eigenschappen in het contextmenu. Hier selecteer je het tabblad Algemeen en daar zie je onderaan bij Beveiliging de checkbox Blokkering opheffen. Je ziet deze optie om de blokkering op te heffen uitsluitend in de eigenschappen van een document dat geblokkeerd is. In een goed werkend Word-bestand vind je deze optie niet. Zorg dat dit selectievakje is aangevinkt en klik op Toepassen. Klik op OK en probeer dan het bestand opnieuw te openen.

Hef de blokkering op via de eigenschappen.

Toevoegen aan de Vertrouwde locaties

Ondervind je dit probleem bij verschillende bestanden, dan pak je het beter anders aan. Verzamel deze bestanden in één map en start Word. Selecteer Opties in de zijbalk aan de linkerkant. Daarna kies je links de optie Vertrouwenscentrum en in het rechterdeel van het venster kies je Instellingen voor het Vertrouwenscentrum. Daarna kies je links de optie Vertrouwde locaties en rechts Nieuwe locatie toevoegen. Klik op Bladeren en selecteer de map van daarnet met de Word-bestanden. Selecteer telkens OK in de drie geopende vensters. Probeer daarna opnieuw het document te openen met Word.

Voeg de map waar de geblokkeerde Word-bestanden staan toe aan de Vertrouwde locaties.

Openen en herstellen

Het is ook mogelijk dat het bestand niet geopend kan worden omdat het beschadigd is. Het is misschien onbruikbaar geworden door apps van derden. In dat geval raden we aan de ingebouwde reparatiefunctie de Office-applicatie te gebruiken. Open bijvoorbeeld Word, selecteer de optie Openen aan de linkerkant en kies daarna Bladeren in de middelste kolom. Navigeer vervolgens naar de map waarin het defecte Word-bestand staat. Klik één keer op het bestand, druk naast de knop Openen op het pijltje omlaag en daar gebruik je de optie Openen en herstellen. Daarna laat je Word het bestand repareren.

Probeer ook de ingebouwde herstelfunctie van Microsoft Word.