Haard of houtkachel aan? Zo verbeter je de trek in de schoorsteen
Weinig dingen zijn zo gezellig als op een herfstdag met de haard of houtkachel de eerste koude uit het huis te verjagen. Maar vooral in het tussenseizoen kan het gebeuren dat het lijkt alsof de schoorsteen te weinig trekt. Dat is knap vervelend, want hierdoor komt er rook in de kamer en wil het vuur niet echt aanslaan. Als dit regelmatig voorvalt, is het tijd om stappen te ondernemen.
🔥 Nu we binnenkort de kachel en de haard aansteken, merken we soms dat er weinig trek in de schoorsteen zit. Hoe komt dat? En vooral, hoe kun je dat verbeteren?
Lees ook: Een rookkanaal voor de houtkachel of haard, doe het meteen goed!
Wat is trek?
Lucht verplaatst zich altijd van hogedruk naar lagedruk. Deze natuurwet geldt zowel voor de windstromen op de meteorologische kaart van de weerman als voor de trek in de schoorsteen. Hier wordt deze beweging – die we dus trek noemen – veroorzaakt door het drukverschil tussen de lucht/gassen in het rookkanaal en de buitenlucht. De lichte warme lucht heeft de neiging om op te stijgen, waardoor de uitlaatgassen van de kachel of haard naar buiten worden getrokken. Terwijl de gassen de schoorsteen verlaten, wordt er verse lucht voor verbranding de kachel in gezogen.
Gevolgen van slechte trek
Wanneer er weinig trek is, blijven de rookgassen in het rookkanaal hangen. Als er ook nog te weinig aanvoer is van verse lucht kan dit zorgen voor een erg vervelende rookterugslag. Dit komt vaak voor bij een schoorsteenkanaal dat buiten langs tegen de muur loopt, omdat dat eerst op temperatuur moet komen. Bijkomende vervelende gevolgen van te weinig trek zijn dat er veel roetvorming op de kachelruiten aanslaat en dat de verbranding onvolledig is.
Oorzaken
Wanneer een schoorsteen slecht trekt, kan verschillende oorzaken hebben. Dit zijn de meest voorkomende:
• Een schoorsteen trekt slecht wanneer de buitenlucht warmer is dan de lucht in de schoorsteen.
• Misschien is het rookkanaal te kort. Als het uiteinde niet hoog genoeg boven de nok of boven de naastgelegen gebouwen uitsteekt, kan er slechte trek ontstaan.
• De trek van de schoorsteen kan worden beïnvloed door het tracé. Een rechte pijp zorgt voor een betere trek dan een pijp met bochten.
• Wanneer er hoge gebouwen of bomen in de buurt van de eindkap staan, is de kans groot dat dit de trek in de kachelpijp tegenhoudt. Als de wind precies uit de richting van het gebouw of de bomen komt, dan blaast er geen wind door de eindkap. Op die manier kan er geen lucht aangezogen worden.
• Het rookkanaal kan belemmerd zijn. Respecteer de diameter van de rookuitgang van de kachel. Als de rookuitgang van de kachel 20 cm is en je monteert een rookkanaal van 15 cm, dan verhoog je het risico dat de rook zich zal ophopen. Versmal dus nooit de diameter van de rookuitgang.
• Er moet ook voldoende luchttoevoer zijn. Een open haard heeft ongeveer 300 m³ lucht per uur nodig, een gesloten haard of een houtkachel minstens 30 m³ per uur. Woningen zijn tegen tegenwoordig supergeïsoleerd, waardoor een afzuigkap meer lucht aanzuigt dan de kachel of haard. Dit kan leiden tot terugslag en dat veroorzaakt rook in de kamer.
• Wanneer heb je de schoorsteen voor het laatst laten vegen? Als er veel roet in de schoorsteen zit, dan kan dit ervoor zorgen dat de rookgassen slechter hun weg naar buiten vinden. Vaak is niet de volledige schoorsteen vervuild, maar een verbindingsstuk.
Lees ook: Laat je schoorsteen vegen: zo voorkom je brand!
Het schoorsteeneffect van je huis Soms kan de luchtbeweging in huis de trek in de schoorsteen hinderen. Stel je voor dat de kachel op de begane grond brandt, maar dat op de bovenverdieping de ramen openstaan. Hierdoor ontsnapt de warme lucht in huis via de ramen naar buiten. Terwijl de lucht via de bovenverdieping naar buiten stroomt, wordt er lucht van beneden aangezogen om deze te vervangen. Dit noemen we het schoorsteeneffect, omdat het hele huis zich gedraagt als een schoorsteen. Er kunnen daarnaast nog andere oorzaken van het schoorsteeneffectprobleem zijn, zoals een slecht geïsoleerd dak, een tochtige zolder of een hoog trappenhuis. Wanneer het schoorsteeneffect sterk is, kan het de opwaartse trek van de echte schoorsteen overtroeven, waardoor de vervangende lucht en rook via de schoorsteen het huis in trekken.
Tips om de trek te verbeteren
• In negentig procent van de gevallen zal de trek opmerkelijk verbeteren door de schoorsteen een meter te verlengen. Hierdoor komt de eindkap meer in de open lucht en dit zal de trek verhogen.
• Plaats een trekkende kap om de tegendruk en rookterugslag door de wind te voorkomen. Zo'n trekkende kap is zo ontworpen dat de wind niet in het rookkanaal kan slaan en er geen regen in de pijp kan komen. Het standaard model heeft bovenop een lichte bolle vorm om de regen tegen te houden en aan de zijkant zijn er ruime openingen om de rook door te laten. De wind blaast door de eindkap heen en daardoor wordt de rook extra omhoog gezogen. Verderop lees je meer over de populairste soorten eindkappen.
• De diameter van de schoorsteen mag nooit kleiner zijn dan de diameter van de afvoeraansluiting aan de kachel.
• Bochten in de pijp verkleinen de trek. Moet je toch bochten gebruiken, dan kun je beter kiezen voor twee bochtstukken van 45° dan voor eentje van 90°.
• Soms slaat de rook terug omdat de schoorsteen nog niet opgewarmd is. De schoorsteen trekt alleen als hij van binnen warmer is dan de buitenlucht. Verwarm de schoorsteen dus door krantenpapier op te rollen tot een fakkel. Houd deze fakkel in de kachel tot de trek de juiste kant op gaat.
• Een rookgasafvoer die geïsoleerd is, zorgt dat de warme lucht in het rookkanaal zijn warmte beter behoudt en op die manier worden de rookgassen vlot naar buiten gezogen.
©Michaela Bechinie
De trek verbetert onmiddellijk door het rookgaskanaal te verhogen.
Houd rekening met het bouwbesluit In sommige gevallen is het niet mogelijk om de schoorsteen boven de nok te laten uitsteken. Dan zijn er andere oplossingen die beschreven staan in het Nederlandse Bouwbesluit, maar hiermee komen we op het terrein van de technische specialist. In grote lijnen komt het erop neer dat hoe dichter de uitmonding van de schoorsteen bij de nok zit, hoe minder hoog de pijp hoeft te zijn.
Maak je haard aan met goede kwaliteit haardhout
Sla je hout in het groot in, dat is ook nog eens voordeligerPopulaire eindkappen
De trekkap met bovenaan een veegluik verhindert dat er regenwater in het kanaal kan komen. De open zijkanten zorgen dat de trek in de schoorsteen toeneemt.
De gek heeft het voordeel dat hij met de achterkant altijd in de richting draait van waaruit de wind komt. Hierdoor kan er geen wind terugslaan in het kanaal.
De draaiende kap, of de aspiromatic, heeft lamellen die voortdurend draaien. Hierdoor zuigt deze kap de rook als het ware uit het kanaal. Voor veel mensen die problemen hebben met de trek in de schouw is dit vaak de oplossing.
©Kachels&Zo
Van links naar rechts achtereenvolgens: de trekkap, de gek en de draaiende kap of aspiromatic. Foto: Kachels&Zo
Weersomstandigheden
De natuurlijke trek is geen constante. De kracht van de trek varieert het hele jaar door en wordt beïnvloed door de buitentemperatuur, de wind en de luchtvochtigheid. De weersomstandigheden hebben een belangrijke invloed hebben op de trek: wanneer het windstil is, zal de trek minder zijn en vooral dikke mist werkt nadelig.
Brute kracht om trek te verbeteren
Om de trek te verbeteren, kun je ook een rookgasventilator installeren. In theorie heb je dan geen lang rookkanaal nodig, maar dat neemt niet weg dat de schoorsteen toch aan de eisen van het bouwbesluit moet voldoen. Zo'n toestel wordt dan bovenop het rookkanaal gemonteerd en blaast de rook de lucht in, weg van je huis. Dit verbetert niet alleen de trek, maar het toestel verkleint ook de kans op rookoverlast in de omgeving. Zo'n toestel is niet goedkoop. De prijs varieert van 400 tot meer dan 2500 euro.
©Haardenimport.nl
Een rookgasventilator trekt de rook geforceerd uit de rookafvoer. Foto: Haardenimport.nl
