De energietransitie betekent voornamelijk overschakelen van gas naar elektriciteit. In de praktijk gebeurt dat vaak door een warmtepomp in huis te halen. Met een intelligente regeling zorg je dat je het potentieel van zo’n warmtepomp volledig benut en dat heeft interessante gevolgen voor de energierekening.

Net als een elektrische boiler verbruikt een warmtepomp elektriciteit, met dit verschil dat de warmtepomp de stroom veel efficiënter gebruikt. Een warmtepomp produceert met dezelfde hoeveelheid elektriciteit vier tot vijf keer meer warmte dan een elektrische boiler. Toch blijft een warmtepomp een stroomvreter. Daarom combineren veel mensen de warmtepomp met zonnepanelen, zo de pomp niet alle stroom van het haalt. Omdat de salderingsregeling voor zonnepanelen wordt afgebouwd, is het belangrijk dat bij een overproductie van zonnestroom voorrang wordt gegeven aan eigen verbruik boven het terugleveren aan het openbare net. Om dit te realiseren heb je een slimme regeling nodig; en dat is niet alleen financieel interessant.  

Een slim systeem voorkomt ook netcongestie

Omdat er massaal nieuwe elektrische verbruikers bijkomen, zoals elektrische voertuigen en warmtepompen, is de afstemming van elektriciteitsvraag op het  stroomaanbod een langlopende evenwichtsoefening geworden.  Om die interactie mogelijk te maken, geeft het distributienet continu de actuele energieprijs door, zodat het regelsysteem kan reageren door voornamelijk energie te verbruiken wanneer die het goedkoopst is.

Bovendien wordt op die manier netcongestie vermeden, de overbelasting van het elektriciteitsnet. Wat je als gebruiker wel nodig hebt, is een dynamisch energiecontract en een intelligente verwerkingseenheid, ook wel energiemanagementsysteem (EMS) genoemd. Zo’n EMS zorgt dat de verbruikstoestellen optimaal reageren op basis van meetgegevens en de actuele energieprijzen. We bespreken hier enkele verschillende EMS-systemen. 

©Loxone

Miniserver

De Loxone Miniserver (800 euro, zonder installatie) werkt samen met alle soorten warmtepompen. Het maakt dus niets uit of het over een lucht/waterwarmtepomp gaat of om een warmtepomp die zijn energie uit de bodem haalt. Ook het afgiftesysteem speelt geen rol. In sommige gevallen betreft het vloerverwarming, in andere gaat het om een systeem met lagetemperatuur-radiatoren.

Het systeem baseert zich op verwarmingspatronen. Je bepaalt welke temperatuur je wilt in welke kamer en wanneer je aanwezig of afwezig bent. De warmtepompsturing leert op die manier de warmtebehoefte per ruimte kennen.  De miniserver van Loxone stuurt automatisch de warmtepomp, de vloerverwarming en radiatoren aan, maar je kunt ook handmatig ingrijpen. Zelfs op afstand via een app. Als je bijvoorbeeld vroeger thuiskomt of wanneer je langer op kantoor moet blijven, dan kun je de temperatuur aanpassen. 

©Loxone

Meer dan verwarming

Ook wanneer er zich een storing voordoet in de warmtepomp of in het verwarmingssysteem, krijg je via de app op je smartphone een melding. De Smart Home-app houdt niet alleen rekening met de weekends, hij kent ook alle vakantiedagen om dan de perfecte comforttemperatuur voor te stellen. Bovendien houdt de app de bedrijfsuren van de warmtepomp bij en zal hij waarschuwen wanneer onderhoud nodig is.

De app registreert en analyseert het temperatuurverloop door de jaren heen en geeft tips om op basis van je verbruik toch besparingen te realiseren. De miniserver is het centrale zenuwstelsel van meer dan alleen het verwarmingssysteem. Dankzij de zogeheten extensies en sensoren kun je erg ver gaan in de huisautomatisering. Zo kun je hem gebruiken om ook de automatische zonwering aan te sturen, om de ventilatie te regelen en om de verlichting op bepaalde momenten aan- en uit te zetten zodat je aanwezigheid wordt gesimuleerd tijdens een vakantie. 

Ook interessant: Hoeveel vermogen moet een warmtepomp voor jouw woning hebben?

©onephoto - stock.adobe.com

©https://www.ilumen.solar

Sunny Home Manager: de directe manier

Bij Zonnefabriek hebben ze twee manieren om aan slim energiemanagement te doen afhankelijk van de vraag of de warmtepomp al dan niet Smart Grid Ready is of niet.

Is dat niet het geval, dan is het mogelijk om de warmtepomp rechtstreeks te laten aansturen door de slimme energiemanager Sunny Home Manager (600 euro). Hierdoor zal dit toestel de warmtepomp aansturen om zoveel mogelijk zonnestroom te gebruiken. Deze directe aansturing werkt helaas slechts met een handvol merken warmtepomp, waaronder Stiebel Eltron en Vaillant.

Lees ook: Is mijn huis geschikt voor een warmtepomp?

©www.zonnefabriek.nl)

Sunny Home Manager: met slimme stopcontacten

De tweede manier is eigenlijk eenvoudiger en werkt met alle warmtepompen die een Smart Grid Ready-functie hebben. Ook hier regelt de Sunny Home Manager de aansturing van de SGR-warmtepomp door middel van slimme stopcontacten. In zo’n stopcontact zit een relais vervat dat op afstand de SGR-functie activeert.

Als de Sunny Home Manager het stopcontact aanzet, springt het relais op om de SGR-functie te activeren. De Sunny Home Manager zal het relais opnieuw uitzetten om SGR-functie uit te schakelen, maar de warmtepomp zelf blijft natuurlijk wel aan. Het nadeel van deze oplossing is dat de Sunny Home Manager de SGR-functie wel aan- en uitzet, maar dit systeem niet weet hoeveel extra stroom er door de warmtepomp wordt verbruikt.

De energiemanager detecteert gewoon dat er meer zonnestoom in huis wordt verbruikt, maar heeft geen idee hoeveel energie voor de extra warmtebuffer wordt ingezet. Daarom werkt de Sunny Home Manager in combinatie met de SGR-warmtepomp niet zo nauwkeurig als een warmtepomp waarmee rechtstreeks kan worden gecommuniceerd. 

©www.zonnefabriek.nl

Zelfconsumptie verdubbelen

Ook Ilumen beweert door de slimme sturing van warmtepompen de zelfconsumptie van zonnestroom te verdubbelen. Ook hier wordt de buffer of boiler als batterij gebruikt. De iLuHeat werkt samen met warmtepompen met het SGR-label. Na aftrek van de subsidie betaal je hier tussen de 500 en 1000 euro voor. Hierdoor kan de warmtepomp een boost-functie krijgen wanneer er een overschot aan zonne-energie is, zodat hij veel minder of zelfs niet hoeft te draaien als er geen zonne-energie is.

De iLuHeat die wordt ingebouwd, kan de warmtepomp ook uitschakelen wanneer een bepaalde afnamepiek wordt overschreden. Het is de bedoeling dat je deze EMS instelt op basis van het vermogen van de warmtepomp, het profiel van de gebruiker en de productie van de zonnepanelen. Volgens de ingenieur Peter Wuyts, die het algoritme ontwikkeld,e steeg de zelfconsumptie van de warmtepompen van gemiddeld 30 procent naar 65 procent.

Xiaomi doet al een tijd mee in de wereld van robotstofzuigers en de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro is daar een recent wapenfeit van. Dit is de net iets uitgebreidere versie van de Robot Vacuum 5 en hij heeft een stevige adviesprijs van 799 euro.

De Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro heeft bovenop een telescopische AI-camera en aan de voorkant twee infraroodogen. Daarmee herkent hij tot wel 200 objecten en onderscheidt hij 47 soorten vuil. Handig, want zo kan hij onderweg zijn route en zuigkracht aanpassen. Met de uitschuifbare borstel en het dweilpad pakt hij ook de plinten en lastige hoekjes mee. En met een maximale zuigkracht van 20.000 Pa zuigt de 5 Pro alle viezigheid op die hij tegenkomt.

Onderop zit een borstel die haren netjes meeneemt zonder dat ze erin verstrikt raken. De twee dweilpads klikken met magneten vast. Soms hangen ze wat scheef als de robot met zijn achterkant ergens tegenaan botst, maar ze blijven altijd zitten. Opvallend is dat de pads tijdens een gewone stofzuigbeurt niet in het station achterblijven. Omdat ze bij de volgende ronde toch droog zijn, is dat eigenlijk geen nadeel.

©Wesley Akkerman

Goede en betrouwbare navigatie

Navigeren gaat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro erg goed af. Nadat hij eerst de kamer(s) omlijnt, gaat hij systematisch te werk door zigzaggend de grond te reinigen (eigenlijk zoals elke robotstofzuiger dat doet). Opvallend is hoe voorzichtig het systeem daarbij te werk gaat. In tegenstelling tot de vergelijkbaar geprijsde Philips Homerun 5000 slaat hij gelukkig weinig plekken over. Zo nu en dan lijkt het net alsof de robot zich namelijk herpakt. Dan stopt hij met bewegen, rijdt-ie een stukje naar achteren om de situatie in te schatten en vervolgens pakt-ie de taak weer op.

Nu zou je kunnen stellen dat dit een wat onhandige manier van werken is, of dat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro niet slim genoeg is alles in één keer mee te pakken. Maar wij focussen liever op het positieve en zien er juist de waarde van in. De robotstofzuiger komt hierdoor namelijk niet snel klem te zitten. Hij vermijdt stoel- en tafelpoten en rijdt zich nergens op vast. Het enige waar hij wel moeite mee heeft, zijn vloerkleden. De 5 Pro herkent ze als zodanig en stofzuigt ze gewoon, maar op de een of andere manier slaat hij soms hele delen van het kleed over.

©Wesley Akkerman

Dweilen zonder zeep

We hebben de 5 Pro niet kunnen betrappen op het gebruiken van de uitschuifbare borstel. Wellicht acht de robot dat niet nodig, maar die van Dreame maakt er wel degelijk gebruik van. Daarentegen is het goed om te zien dat de Xiaomi de dweilschommel wel inzet. Bij randen en kasten komt de dweilpad naar buiten om dichter op de muren en andere objecten schoon te maken. Ook rijdt hij weleens een stukje naar achteren en naar voren om eventueel overgeslagen delen mee te pakken. De 5 Pro laat bovendien geen dweilstrepen achter; heel fijn om te zien.

Net als bij veel andere dweilende robotstofzuigers kun je er niet van uitgaan dat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro echt hardnekkige plekken aanpakt. Maar voor dagelijks onderhoud is dit meer dan prima. Het basisstation zorgt er daarnaast voor dat de robot altijd schoon en klaar voor gebruik is. De stofopvangbak wordt leeggezogen, het water wordt bijgevuld en de dweilpads worden netjes gedroogd. Helaas is er geen zeepbak aanwezig, waardoor je dus met alleen koud water wast. Verder vinden we het vreemd dat de robot ook het kleed dweilt, ondanks de tapijtherkenning.

©Wesley Akkerman

De capaciteit van de waterbak stelt met 80 ml ook iets teleur. Voor het huis van ondergetekende (57 vierkante meter) is dat voldoende, maar in een groter huis kan dat voor uitdagingen zorgen. De robot doet er al best lang over om overal te komen. Dat is in principe niet verkeerd, omdat hij secuur te werk gaat. Maar het kan dus zijn dat het systeem nog meer tijd kwijt is aan zijn dweiltaak, omdat hij zonder water komt te zitten en dus moet 'tanken' bij het basisstation. Geen issue als je op vaste momenten schoonmaakt, maar wellicht onhandig als je dat net voor een feestje wilt doen.

Uitgebreide app

Binnen de app kun je overigens flink wat zaken instellen. Je ziet de aanpasbare kaart, de positie van de robot tijdens het rijden en kunt precies instellen hoe je wilt dat de Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro schoonmaakt. Ook bepaal je gemakkelijk hoe secuur de robot moet zijn, door invloed uit te oefenen op het gezigzag, in welke mate hij zich moet focussen op hoeken, randen en obstakelvermijding en hoe het basisstation de boel schoonmaakt. Verder kun je altijd meekijken met de camera. In de app zie je tot slot foto's staan van herkende objecten.

Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro kopen?

De Xiaomi Robot Vacuum 5 Pro doorbreekt geen barrières. De meest opvallende feature is de manier van navigeren: dat gaat hem heel goed af. Daarnaast is het keurig dat je op dit prijspunt een uitschuifbare borstel én dweil krijgt. Daar staat tegenover dat je koud en zonder zeep moet dweilen, dat de waterbak wellicht te klein voor je is en dat de robot óók het kleed dweilt. Dat zijn een aantal onhandige zaken, waardoor de vraagprijs gevoelsmatig hoog ligt. Mocht de prijs onder de 700 euro zakken, dan is dit een aantrekkelijkere deal.

Apples slimme AI-functies zijn er nu ook in het Nederlands. Met iOS 26.1, macOS 26.1 en watchOS 26.1 krijgen Schrijfhulp en Visual Intelligence officiële taalondersteuning. Eerst alleen in de developer-bèta, over enkele weken in de public bèta en later dit najaar in de definitieve release.

Wat is Apple Intelligence eigenlijk?

Apple Intelligence is het AI-platform dat Apple in 2024 lanceerde als antwoord op ChatGPT. Geen losse app, maar een set slimme functies die diep verweven zit in iOS, iPadOS, macOS en watchOS. Je krijgt daarmee schrijfhulpen, visuele herkenning, vertaalopties en creatieve tools. Belangrijk verschil met veel andere AI-diensten: Apple laat je data zoveel mogelijk op je eigen toestel verwerken. Alleen bij complexere taken springt de cloud bij, afgeschermd via Private Cloud Compute.

Vanaf iOS 26.1 ook bruikbaar in Nederland

Early adapters weten het: tot nu toe moest je in het Engels werken. Met iOS 26.1, macOS 26.1 en watchOS 26.1 schakelt Apple Intelligence echter eindelijk naar het Nederlands. Daarmee wordt het herschrijven van teksten, samenvatten van documenten en aanpassen van toon opeens een stuk toegankelijker. Ook Visual Intelligence, dat teksten op je scherm kan herkennen, samenvatten en vertalen, spreekt onze taal.

Apple voegt tegelijk andere talen toe, waaronder Deens, Noors, Zweeds, Turks en traditioneel Chinees. Het is een voorzichtige, maar gestage wereldwijde uitrol.

©Apple

Siri krijgt eindelijk hersens

Siri stond jarenlang te boek als de domste assistent van de klas. Apple Intelligence verandert dat beeld. Siri kan nu meerdere taken combineren en context begrijpen. Een opdracht als 'Stuur de notulen van mijn laatste vergadering naar Lisa' wordt direct uitgevoerd: Siri zoekt het juiste document in Notities en verstuurt het via Mail of Berichten. Met de komst van Nederlandse taalondersteuning wordt Siri dus ook hier een stuk bruikbaarder.

Niet alles werkt meteen hier

Toch loopt Europa achter op sommige punten. De Workout Buddy in watchOS 26 komt wel, maar voorlopig alleen in het Engels. Deze functie geeft tijdens het sporten motiverende aanwijzingen en feedback. Ook de live-vertaling via de AirPods – die nu ook Japans, Koreaans, Italiaans en Chinees ondersteunt – blijft in de EU nog uit. Reden: strengere Europese regels rondom privacy en veiligheid.

Heb jij de juiste hardware?

Niet elk Apple-apparaat kan trouwens overweg met Apple Intelligence. Voor iPhones geldt dat alleen de iPhone 15 Pro, 15 Pro Max, de hele iPhone 16-serie en uiteraard de nieuwste 17-serie worden ondersteund. Op iPads en Macs is een M-chip vereist: minimaal een M1 dus. Draait je toestel wel iOS 26 of macOS 26, maar heeft het oudere hardware, dan val je helaas buiten de boot.

©Apple

Europa stelt extra eisen

Dat Apple hier later start, komt door de Digital Markets Act. Deze Europese wet verplicht grote techbedrijven transparanter te zijn over datagebruik. Apple moest zijn AI-platform daarom aanpassen met strengere privacyregels en een opt-in model voor functies zoals de koppeling met ChatGPT. In de VS konden gebruikers dus eerder aan de slag.

Met iOS 26.1, macOS 26.1 en watchOS 26.1 start Apple Intelligence eindelijk officieel in het Nederlands. Voorlopig nog in de developer- en public bèta, later dit najaar in de definitieve versie. Het vraagt recente hardware en niet elke functie is hier meteen beschikbaar. Maar dit is wel de stap waarop veel Nederlandse Apple-fans hebben gewacht: kunstmatige intelligentie die naadloos in je iPhone en Mac zit, en eindelijk ook in je eigen taal.