Je kunt je geld maar één keer uitgeven. En wat dat betreft is dit een slecht jaar: de energierekening neemt een steeds grotere hap uit je budget. Hoe kun je dan toch nog grip op je geld houden? ID.nl ging op bezoek bij het Nibud.

Al ruim veertig jaar deelt het Nibud (voluit het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) kennis en advies over huishoudfinanciën, met als doel het voorkomen van geldproblemen. En dat is anno nu actueler dan ooit, nu ook mensen die normaliter gewoon met hun geld konden uitkomen, op grote schaal in de problemen komen.

De gemeente

De eerste tip die het Nibud geeft is om uit te zoeken of de gemeente iets voor je kan doen. Mensen die moeten rondkomen van een minimum inkomen zijn vaak al bekend bij de gemeente; wie tot de groep behoort die daar net boven zit, moet zelf contact opnemen. De website en andere contactgegevens van je gemeente kun je opzoeken op https://organisaties.overheid.nl/Gemeenten/.

Niet alleen kan de gemeente je helpen met een energietoeslag (zie kader), ook hebben ze doorgaans allerlei subsidies en andere initiatieven. Denk daarbij aan kortingen op sport en cultuur, het kwijtschelden van gemeentelijke belastingen of bijzondere bijstand. Vaak kan de gemeente je ook helpen aan informatie over andere instanties die je kunnen helpen. Maak vooral gebruik van die hulp: wat je vooral níet moet doen, is proberen alles zelf wel op te lossen. Daarvan krijg je alleen maar nóg meer stress. En daarvan heb je op dit moment waarschijnlijk al genoeg!

Andere plekken voor hulp bij geldzorgen

Je kunt ook hulp op andere plekken krijgen. Humanitas is een landelijke vrijwilligersorganisatie en biedt door het hele land hulp bij geld- en andere zorgen. Voor andere plekken bij jou in de buurt kun je een test doen op Geldfit.nl. Je krijgt dan een overzicht te zien van je lokale bank, energiecoaches, wijkteams en andere initiatieven bij jou in de buurt die je kunnen helpen bij je geldzorgen.

Makkelijk besparen

Ook als je niet in aanmerking komt voor hulp van de gemeente en overheid zijn er mogelijkheden om te besparen. Een paar euro hier, een paar euro daar: alle kleine beetjes helpen.

Abonnementen

Kijk bijvoorbeeld eens naar wat je allemaal aan abonnementen hebt. Kranten? Tijdschriften? Streamingdiensten? De sportschool? Bezorgabonnementen, bijvoorbeeld van koffiecupjes? Game-diensten? Loterijen? Het kan echt lonen om alles eens in kaart te brengen en te kijken wat je écht gebruikt en wat niet. Heb je echt vier streamingabonnementen nodig? Hoe vaak ben je de laatste maanden eigenlijk naar de sportschool geweest? Zeg op wat je niet langer nodig hebt. Tip van ID.nl: zet ruim van tevoren in je agenda wanneer abonnementen aflopen, zodat je ze kunt opzeggen voordat ze automatisch verlengd worden.

Boodschappen

Eet mee met het seizoen. Aardbeien zijn lekker, maar in de winter zijn ze een stuk duurder dan in de zomer. Op de site van het Voedingscentrum staat een uitgebreide lijst met seizoensgroenten en -fruit.

Probeer het huismerk in plaats van duurdere A-merken. Maak een planning en kijk of je restjes van de ene dag de dag erop in een ander gerecht kunt verwerken. De magazines van de supermarkten en internet staan vol met dit soort recepten. Kijk ook wat je kunt invriezen: heb je gekookt voor heel je gezin en heb je een eenpersoonsportie over, dan kan die altijd nog een keer van pas komen.

Onderweg

Waar ongemerkt ook veel geld aan kan opgaan, is naar eten en drinken onderweg. Even een koffie halen, even een broodje … als je dat een paar keer per week doet, kan dat al snel in de tientallen euro’s lopen per maand lopen. Begin eens met een paar weken bijhouden hoe vaak je dit soort impulsaankopen doet. Schrik je van het bedrag? Doe er dan iets aan!

Verzekeringen

Nederlanders zijn graag goed verzekerd. Soms té goed, ziet het Nibud. Veel mensen hebben bijvoorbeeld een doorlopende reisverzekering terwijl ze misschien maar één keer per week op vakantie gaan. Of hebben hun oude auto nog steeds helemaal all-risk verzekerd. Ook hier geldt: kijk wat je allemaal hebt afgesloten en kijk welke verzekeringen je kunt opzeggen of aanpassen.

Grip op je energie

Hoe je zoveel mogelijk energie kunt besparen, weet je inmiddels wel. Helaas zal dat met de huidige tarieven vaak niet voldoende zijn om de kosten betaalbaar te houden. Lukt het betalen van de rekening niet of heel moeilijk? Neem dan zelf proactief contact op met je energiemaatschappij om te kijken wat er mogelijk is. Meestal is het mogelijk om een betalingsregeling af te sluiten; ook kun je informeren of er mogelijkheden zijn om je maandbedrag eventueel wat (meer) naar beneden aan te passen.

Handige rekentools

Op de site van het Nibud vind je allerlei handige rekentools. We lichten er vier voor je uit.

Maandbegroting

Het Nibud heeft een Exceldocument voor je klaargezet. Download het naar je eigen computer en vul het in; zo zie je snel hoe je er deze maand financieel voor staat.

Jaarbegroting

Het is handig om de maandbegroting te gebruiken, maar soms heb je meer overzicht nodig. Omdat je de ene maand grotere uitgaven hebt dan de andere, of omdat er de ene maand meer binnenkomt dan de andere (denk aan de kinderbijslag of aan het vakantiegeld). Gebruik daarvoor de jaarbegroting. Ook dit is een Excelbestand dat je downloadt en op je eigen computer invult.

BerekenUwRecht

Zowel op landelijk als lokaal niveau zijn er allerlei potjes, subsidies en toeslagen waar je misschien recht op hebt – niet alleen wanneer je een uitkering krijgt, maar ook als je werkt of zzp-er bent. Veel mensen weten niet van het bestaan van deze toeslagen af, of denken op voorhand al dat ze er geen recht op hebben. Ga daar niet vanuit, maar check het. Speciaal daarvoor is de tool BerekenUwRecht. Invullen kost hooguit 10 minuten; daarna zie je meteen voor welke regelingen je in aanmerking komt. Ook zie je het geschatte bedrag waar het om gaat en welke stappen je moet ondernemen om de regeling aan te vragen.

WerkUrenBerekenaar

Wat gebeurt er als je meer of minder zou gaan werken? Dat heeft niet alleen te maken met je salaris, maar ook met toeslagen, belasting en pensioenpremies. Deze tool helpt om inzichtelijk te maken hoe je inkomen verandert wanneer het aantal uren dat je werkt verandert.

Kijk ook ons interview met Karin Radstaak van het Nibud

Wil je meer video’s zien, abonneer je op het ID.nl YouTube-kanaal.

💡Wil jij zelf ook groene stroom opwekken? Overweeg zonnepanelen!

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!