Heerlijk toch, het vlammenspel van een strakke moderne haard die nooit stinkt, waar je niet elke week het roet van het glas moet schrapen en die je in een vingerknip aan- en uitzet? Bovendien is de gashaard dé eyecatcher van de woonkamer. Maar is zo’n gashaard nog wel verantwoord in een land waar de overheid op lange termijn een definitief punt achter het aardgasverbruik zet? Wat heeft de gashaard in deze context nog te bieden en hoe anticipeert hij op de gasuitstap?

Waar gashaarden vroeger vooral voor de warmte werden geïnstalleerd, bepalen ze nu vooral de sfeer van het interieur. Vaak kiest men voor inbouwgashaarden die deel uitmaken van een wand of het meubilair, maar er zijn ook inzetmodellen die in een bestaande vuurplaats passen. Sommige mensen gaan voor een vrijstaand model met een moderne uitstraling, anderen kiezen liever een hangende gashaard waaronder men kan stofzuigen en dweilen.

Ook lezen: Hybride warmtepomp in de praktijk: hoe zit het met verwarming, geluid en verbruik?

©Jodie Johnson

Gashaarden zijn er in allerlei hoedanigheden; op de foto zien we een inbouwvariant.

Open of gesloten

Bovendien is er veel keuze in de manier hoe je het vuur kunt zien. Wil je de vlammen van één kant (dus frontaal) zien? Er zijn ook tweezijdige, driezijdige en zelfs vierzijdige haarden waar je letterlijk door de haard heen kunt kijken. Welk design je ook kiest, belangrijk is de keuze tussen een open en een gesloten verbranding. Een open gashaard haalt de zuurstof uit de ruimte, terwijl een gashaard met een gesloten verbrandingssysteem de zuurstof via een extra segment in de afvoerpijp van buiten aanzuigt. In een gesloten systeem wordt dus geen zuurstof aan de kamer onttrokken. De rookgassen gaan via de binnenkant van de afvoerpijp naar buiten. Het is ook mogelijk dat de buitenlucht via een ondergrondse leiding tot in de haard komt.

Voordelen van de gashaard

- Een gashaard heeft nauwelijks onderhoud en reiniging nodig.

- Ze zijn gemakkelijk te bedienen. Alle gashaarden hebben immers een afstandsbediening of worden bediend via een smartphone-app.

- De nieuwste haarden hebben een realistisch vlammenbeeld dat nauwelijks van echt houtvuur te onderscheiden is.

- Hij reageert onmiddellijk zonder gedoe. Je kunt hem snel even aanzetten en onmiddellijk ook weer uitzetten.

- De warmte is aangenamer dan de droge warmte van radiatoren.

- Er is een enorm aanbod aan soorten, stijlen en maten.

Nadelen van de gashaard

- Je bent weer een stuk afhankelijker van een energieleverancier.

- In een goed geïsoleerd huis kan het snel te warm worden.

- Je hebt een gasleiding nodig. Als er geen gasleiding is, kan het prijskaartje behoorlijk oplopen.

- Er is ook een rookgasafvoerkanaal nodig.

Geveldoorvoer mag

Net als bij een houtkachel is het bij een gashaard verplicht om een rookafvoer aan te leggen. Zelfs al komt er geen as vrij, de warme opstijgende verbrandingsgassen moeten altijd naar buiten kunnen. In tegenstelling tot de houtkachel mag je gebruikmaken van een geveldoorvoer. In dat geval gaat de afvoer via de muur naar buiten in plaats van via het dak. Een schoorsteen is dus niet nodig. Hierdoor heb je dus meer vrijheid bij de plaatsing van de haard.

Het vlammenspel van de gashaard is erg realistisch en daardoor zeer sfeervol.

Toekomstperspectief

De door ons gesproken verkopers van gashaarden vertellen ons hetzelfde. Toen de gasprijzen vorig jaar piekten, is de vraag drastisch gedaald. Nu de gasprijzen enigszins stabiliseren, trekt de verkoop opnieuw aan. Uiteraard is de energietransitie ingezet, maar de komende 30 jaar zal aardgas nog een belangrijke plaats in onze verwarming innemen.

Omdat de Rijksoverheid de CO2-uitstoot wil terugdringen, kunnen we vanaf 2050 in principe niet meer koken of stoken op aardgas. In Nederland gebruikt nog 95 procent van alle gezinnen gas. Als al die huishoudens abrupt zouden overschakelen op elektriciteit, hebben we enorme hoeveelheden extra elektriciteit nodig. Daarom stappen veel mensen over op een hybride systeem waarbij ze aardgas combineren met bijvoorbeeld een warmtepomp.

De gemiddelde levensduur van een gashaard ligt tussen 15 en 20 jaar. Er is dus tijd genoeg om nog lang van zo’n haard te kunnen genieten. Bovendien is het bij de meeste gashaarden mogelijk om ze om te zetten naar propaan of biopropaan. De flessen die daarvoor worden gebruikt, kun je makkelijk in het interieur rondom de haard of buiten zien te verwerken. Hierdoor blijft het uitzicht intact, maar maak je geen gebruik meer van de gasaansluiting.

Rendement

Een kwaliteitshaard heeft een rendement van ongeveer 85 procent. Dat ligt dus beduidend ver onder het rendement van een verwarmingsketel (95 procent) en nog verder onder het rendement van de warmtepomp (300-400 procent). Met rendement bedoelen we de verhouding tussen verbruikte energie en geproduceerde warmte. Toch is dat appels met peren vergelijken, omdat je een gashaard niet continu laat branden om het huis te verwarmen. Je zet hem voor de sfeer ’s avonds aan, bijvoorbeeld als je op de bank tv gaat kijken.

Stookkosten

De gemiddelde gasprijs inclusief energiebelasting en 21 procent btw lag op 1 februari 2023 op 2,64 euro per m3. Een gemiddelde gashaard heeft een vermogen van 3 tot 4 kW. Als zo’n haard op maximaal vermogen brandt, verbruikt hij een halve kubieke meter gas per uur. Hierbij houden we geen rekening met de tarieven van eerder afgesloten contracten; dit is dus niet het gemiddelde dat alle huishoudens in Nederland betalen. Als je de haard maximaal openzet, geeft dat de stookkosten van de onderstaande tabel. Tel daarbij het tweejaarlijks onderhoud, dat je tussen de 120 en 200 euro kost.

Vermogen

Met het vermogen van de gashaard bedoelen we de maximale warmteopbrengst. Als je een gashaard met een te hoog vermogen kiest, wordt de kamer te warm, en kies je een te laag vermogen dan blijft de kamer te koud als je die volledig met de gashaard zou verwarmen. De volgende grafiek helpt bij de keuze van het vermogen. Je rekent eerst het volume van de kamer uit en vervolgens kun je op basis van deze grafiek het vermogen aflezen voor een slecht geïsoleerde woning, een matig geïsoleerde woning en een goed geïsoleerde woning.

©Haarden Expert

Welk vermogen heb je nodig om een kamer te verwarmen met een gashaard? | Bron: Haardenexpert.nl

Waakvlam

Vaak raadt de installateur aan om de waakvlam te laten branden. De kosten daarvan zijn op jaarbasis te verwaarlozen: maximum 10 euro. Een brandende waakvlam heeft verschillende voordelen. De gasleiding in de haard blijft vrij, want stof krijgt geen kans om zich in de leiding te nestelen. Bovendien blijft het glas van de haard langer schoon; je hebt minder last van witte waas op het haardglas. Deze waas is het resultaat van kalkvorming door condens die vrijkomt bij verschil in temperatuur. Als de waakvlam blijft branden, is het temperatuurverschil tussen de ruimte en de gashaard minder groot en is er dus minder of zelfs geen condens.

Voor wie geen gasaansluiting heeft, of voor wie zijn haard nu al van het aardgas wil afkoppelen, zijn er alternatieven. Daar gaan we in het volgende artikel dieper op in.

🔥Bescherm jezelf tegen brand met brandbeveiliging!

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.