De opslagcapaciteit van je pc, laptop of NAS breid je uit door een schijf te vervangen of er een extra exemplaar bij te zetten. Zeker als je computer volledig volloopt met bestanden of wanneer de harde schijf traag is, is dat zinvol. In deze checklist geven we voor ieder budget de beste oplossing.

Budget-oplossingen

Tip 01: Externe schijf

Niet iedereen zit erop te wachten om zelf een pc open te schroeven en een schijf in te bouwen. Bovendien is dat bij sommige notebooks niet eens mogelijk. Werkt de harde schijf van je systeem nog prima en wens je alleen wat extra opslagcapaciteit? Er zijn allerlei externe schijven verkrijgbaar die je gemakkelijk aansluit op een usb-poort van je pc. Windows herkent de schijf dan automatisch, waardoor je bestanden meteen beschikbaar zijn.

Een bijkomend voordeel is dat je een losse usb-schijf eenvoudig voor meerdere systemen gebruikt. Op die manier heb je op bijvoorbeeld een pc en laptop toegang tot dezelfde bestanden. De prijzen van externe schijven vallen momenteel erg mee. Voor zo'n tachtig euro schaf je een exemplaar aan met 1 TB opslagcapaciteit. Uiteraard kun je ook een schijf kiezen met meer of minder opslagcapaciteit. Bepaal voor jezelf wat voor data je wil opslaan en maak aan de hand daarvan een keuze. Voor de opslag van films heb je bijvoorbeeld veel meer schijfruimte nodig dan voor het opslaan van documenten.

Bekijk verder ook of je de behuizing het liefst liggend of staand neerzet. Deze keuze is onder meer afhankelijk van de ruimte rondom je computer.

©PXimport

Tip 01 Een externe schijf sluit je via usb simpel aan op iedere computer.

Tip 02: Welke usb-snelheid?

Externe harde schijven hebben een usb2.0- of usb3.0-aansluiting. Laatstgenoemde heeft als voordeel dat je vanaf de pc veel sneller data naar de harde schijf overpompt. In theorie is usb 3.0 zelf tienmaal sneller vergeleken met zijn voorganger! Hierbij is het wel een voorwaarde dat het systeem waarop je werkt ook over een usb3.0-poort beschikt. Je herkent die doorgaans aan de blauwe kleur.

Ook als je computer deze poort niet heeft, koop je zonder problemen een externe harde schijf met usb 3.0. De nieuwe usb-standaard is namelijk compatibel met usb2.0-poorten. Een nadeel is wel dat je in dat geval geen gebruik maakt van de snellere dataoverdracht. Overigens zijn de externe schijven die momenteel te koop zijn, zo goed als allemaal voorzien van de nieuwe usb-standaard.

Zoek je op Marktplaats naar een tweedehands schijf, dan is het wel belangrijk om op deze specificatie te letten.

©PXimport

Tip 02 Je herkent een usb 3.0-aansluiting aan de blauwe connector.

Tip 03: Voeding

Externe harde schijven koop je met of zonder externe voeding. In dat laatste geval wordt de schijf gevoed door de usb-poort van je pc. Een groot voordeel is dat deze schijven weinig energie verbruiken. Het formaat is daarnaast een stuk kleiner, zodat ze lekker handzaam zijn. Nadelen zijn er ook. Een losse schijf zonder externe voeding heeft meestal een hoger prijskaartje.

Vind je snelheid belangrijk, dan kies je het beste voor een schijf met externe voeding. Omdat schijven met externe voeding vrijwel altijd een 3,5inch-schijf bevatten en die altijd sneller zijn dan een harde schijf van 2,5 inch (zie ook tip 05), ligt de lees- en schrijfsnelheid een fractie hoger. Een voorwaarde is dat er een stopcontact vrij is in de buurt van je pc.

Houd verder rekening met een grotere behuizing en een hoger gewicht. Als je veel data wil bewaren op een losse schijf, is een exemplaar met eigen stroomadapter relatief de voordeligste keuze. Sommige exemplaren kunnen maar liefst 4 TB aan data opbergen, terwijl de aanschafprijs hiervan nog best betaalbaar kunnen zijn (ca. 150 euro).

©PXimport

Tip 03 Het verschil in formaat tussen een losse schijf met en zonder externe voeding is aanzienlijk.

Tip 04: Interne schijf

Een interne schijf is iets goedkoper dan een extern exemplaar. Het voordeel ten opzichte van een losse schijf is dat dit pc-onderdeel netjes in de systeemkast past. Bovendien hoef je hiervoor geen usb-poort vrij te houden. Veel pc's hebben ruimte genoeg om naast de huidige schijf er nog eentje bij te zetten. Mocht er geen plek meer vrij zijn, dan is vervanging natuurlijk ook een optie. Bij notebooks is er vanwege de beperkte ruimte slechts plek voor één schijf.

De montage regel je door het onderdeel in een speciale houder te klikken of vast te schroeven. Vervolgens sluit je de schijf aan op het systeem met een stroom- en datakabel (SATA). Als je alles juist hebt aangesloten, herkent je computer vanzelf de extra opslagruimte. Net als bij losse usb-schijven is er ook bij interne harde schijven verschil in opslagcapaciteit.

Omdat de prijzen momenteel vrij laag liggen, kies je het beste een schijf uit waarmee je voldoende schijfruimte overhoudt voor de toekomst. Interne schijven met een opslagcapaciteit van 1 TB zijn verkrijgbaar vanaf ongeveer zestig euro.

Tip 05: 2,5 of 3,5 inch

Harde schijven zijn beschikbaar in twee formaten, namelijk 2,5 of 3,5 inch. Als je een minicomputer of notebook gebruikt, heb je een 2,5inch-schijf nodig. Niet voor niets heten deze types ook wel laptopschijven. Een pluspunt is dat ze weinig energie verbruiken. Daarnaast maken ze nauwelijks lawaai en nemen ze door het compacte formaat weinig ruimte in beslag. Daarentegen zijn 2,5inch-schijven wel iets minder snel.

Als je een harde schijf voor je notebook zoekt, let dan goed op de dikte van het onderdeel. Die is namelijk 7, 9,5, 12,5 of zelfs 15 millimeter. Voordat je een exemplaar aanschaft, controleer je daarom eerst goed welke maat er in de laptop past. Bij losse usb-schijven zonder externe voeding bevindt zich in de behuizing altijd een schijf van 2,5 inch. Wil je een (extra) schijf monteren in een desktop-pc, dan heb je eigenlijk altijd het 3,5inch-formaat nodig. Deze heeft een hogere lees- en schrijfsnelheid, waardoor bestanden bijvoorbeeld vlotter openen op je systeem. Wel produceren ze vergeleken met het 2,5inch-broertje meer geluid en verbruiken ze meer energie.

De prijs van 3,5inch-schijven ligt overigens een stuk lager. Losse usb-schijven met een eigen stroomadapter zijn altijd voorzien van een 3,5inch-exemplaar.

©PXimport

Tip 05 Sommige 2,5inch-schijven zijn extra dun, zodat ze bijvoorbeeld in een netbook of ultrabook passen.

Tip 06: Toerental

Een harde schijf bestaat uit een aantal ronde, metalen platen. Deze zogeheten platters draaien met een toerental rond waardoor de lees- en schrijfknop nieuwe gegevens kan uitlezen en opslaan. Hoe hoger het toerental van de schijf is, hoe sneller de platters ronddraaien. Concreet betekent dit dat pc's rapper gegevens kunnen verwerken van en naar harde schijven met een hoog toerental.

De eenheid die bij schijven altijd wordt weergegeven om het toerental aan te duiden, is rpm (rotaties per minuut). De meeste schijven hebben tegenwoordig een rotatiesnelheid van 7200 rpm. Daarnaast zijn er ook schijven met een toerental van 5400 en 5900 te koop. Omdat die langzamer ronddraaien, verbruiken ze minder energie en maken ze weinig lawaai. Je vindt ze vooral in laptops en netbooks om de batterij te besparen. Daarnaast worden ze minder snel heet, waardoor de kans op een lange levensduur iets groter is.

Sommige harde schijven hebben een variabele rotatiesnelheid. Dit zijn energiezuinige modellen die alleen een tandje bijschakelen wanneer dat daadwerkelijk nodig is. Dat gebeurt bijvoorbeeld zodra de pc grote hoeveelheden data naar de schijf wegschrijft. De Green-lijn van Western Digital bestaat uit schijven met een variabele rotatiesnelheid. Het toerental ligt hierbij op 5400 of 7200 rpm.

©PXimport

Tip 06 Als je snel wil werken op je pc, kies je voor een harde schijf met 7200 rpm.

Tip 07: Cachegeheugen

Harde schijven gebruiken een buffer om geopende bestanden tijdelijk op te slaan. Dit is het zogeheten cachegeheugen. Hoe groter het cachegeheugen is, hoe minder tijd het systeem nodig heeft om geopende bestanden te verwerken. Zeker wanneer je regelmatig verschillende zware bestanden gelijktijdig hebt openstaan, kies je bij voorkeur voor een harde schijf met een flinke buffer. Als je bijvoorbeeld graag werkt met grote videobestanden heb je veel voordeel van meer cachegeheugen.

Moderne 3,5inch-schijven hebben meestal een buffer van 32 of 64 MB, terwijl de langzamere 2,5inch-varianten het doorgaans moeten stellen met 8 of 16 MB. Hierdoor is een laptop minder geschikt om met zware bestanden te werken dan een desktop-pc.

©PXimport

Tip 07 Op de meeste harde schijven bevindt zich een sticker waarop het cachegeheugen staat vermeld.

Tip 08: SATA 3

Moderne harde schijven ondersteunen tegenwoordig allemaal SATA 3 (SATA 600). Dat wil zeggen dat de doorvoersnelheid in theorie maximaal 6 Gbit/s bedraagt. Of je van SATA 3 daadwerkelijk gebruikt kunt maken, hangt af van het moederbord in je pc. Een recent moederbord ondersteunt vrijwel altijd de nieuwste SATA-standaard, maar bij oudere systemen is de compatibiliteit beperkt tot SATA 2 of 1. Gelukkig gebruik je een nieuwe harde schijf met ondersteuning voor SATA 3 zonder problemen op een moederbord met een oudere SATA-standaard. Wel is daarmee de doorvoersnelheid beperkt tot wat het moederbord ondersteunt.

Overigens is dat niet zo'n probleem, want harde schijven benutten nog lang niet de maximale doorvoersnelheid van SATA 3. Staar je dus niet blind op deze specificatie van het moederbord. Sommige moederborden hebben connectors voor verschillende SATA-standaarden. Belangrijk is in dat geval dat je de juiste aansluiting kiest.

©PXimport

Tip 08 Een interne harde schijf heeft aan de zijkant een SATA-connector.

Kostbare oplossingen

Tip 09: SSD

Als je meer budget over hebt voor betere prestaties, kun je een SSD (Solid State Drive) overwegen. In tegenstelling tot normale 2,5inch- en 3,5inch-schijven hebben SSD's geen roterende onderdelen. Dat brengt een aantal voordelen met zich mee. Een SSD is altijd in staat om opgeslagen data direct te vinden. Een normale harde schijf heeft hier meer tijd voor nodig, omdat die afhankelijk is van hoe snel de lees- en schrijfknop de gegevens op een roterende schijf terugvindt.

Omdat er in een SSD niets beweegt, is je pc muisstil. Bovendien vindt er geen wrijving plaats, waardoor het onderdeel weinig warmte afgeeft. Net als een harde schijf sluit je een SSD aan via een SATA-kabel op het moederbord. Om maximaal van een SSD te profiteren, is het belangrijk dat je moederbord de SATA 3-standaard ondersteunt. Alleen dan bereik je namelijk de maximale doorvoersnelheid die je SSD aankan. Hoewel de prijzen van SSD's dalen, is het prijsverschil vergeleken met normale harde schijven nog behoorlijk groot. Voor een exemplaar met 128 GB opslagcapaciteit betaal je ongeveer honderd euro.

Slim is om je besturingssysteem en programma's van een SSD te laden, terwijl je voor de opslag van mediabestanden een normale schijf gebruikt met meer opslagcapaciteit.

©PXimport

Tip 09 Een SSD is net zo groot als een 2,5inch-schijf.

Tip 10: Lees- en schrijftempo

Net als bij normale harde schijven is het verstandig om goed de specificaties van de beoogde SSD na te lopen. Let vooral op de lees- en schrijfsnelheid. Hoe hoger deze waarden zijn, hoe sneller het opslagmedium in je pc functioneert. Hiervoor is het wel belangrijk dat het moederbord de SATA3-standaard ondersteunt.

Zeker voor de opslag van grote hoeveelheden data is het zinvol om een SSD met een hoge schrijfsnelheid te kiezen. Je hoeft dan namelijk minder lang te wachten totdat alle bestanden zijn opgeslagen. Let bij notebooks verder ook op de dikte van de SSD, zodat je zeker weet dat het onderdeel in de behuizing past.

©PXimport

Tip 10 Werp bij SSD's altijd een blik op de maximale lees- en schrijfsnelheid.

Tip 11: Externe SSD

Durf je het niet aan om je bestaande schijf te vervangen voor een SSD? Er bestaan ook externe SSD's die je op een usb3.0-poort aansluit. Het voordeel hiervan is dat je de externe opslagdrager voor meerdere systemen gebruikt. Naast usb 3.0 verbind je sommige SSD's als alternatief via Thunderbolt. Met deze aansluiting presteert een externe SSD beter, al liggen de snelheden vergeleken met SATA 3 wel lager. Houd er rekening mee dat de meeste pc's en notebooks geen Thunderbolt-poort hebben. Onder meer iMacs van Apple en enkele notebooks van Lenovo zijn hiervoor geschikt.

Als je echt van de snelheid van SSD wil profiteren, ontkom je er overigens niet aan om een interne SSD in je systeemkast te monteren. Alleen op deze manier gebruik je namelijk het besturingssysteem vanaf deze snelle opslagdrager, waardoor je pc lekker vlot opstart. Een extern exemplaar is eigenlijk alleen interessant voor het geval je snel data wil overzetten naar verschillende systemen.

©PXimport

Tip 11 De LaCie Rugged is een voorbeeld van een externe SSD met een Thunderbolt-aansluiting.

Kooptips

Heb je interesse in een (externe) harde schijf of SSD? We hebben enkele kooptips voor je verzameld van producten die bij Computer!Totaal onlangs als beste zijn getest.

Transcend StoreJet Turbo 2TB (TS2TSJ35T3)

Deze externe 3,5inch-schijf van Transcend heeft een usb3.0-aansluiting, waardoor het mogelijk is om vlot data over te pompen. Dankzij een speciale back-upknop is het kinderlijk eenvoudig om back-ups op te slaan. Als je goed zoekt, schaf je deze externe schijf voor zo'n honderd euro aan.

©PXimport

Western Digital Black 2 TB (WD2002FAEX)

Wens je een snelle interne schijf met veel opslagcapaciteit? Dit 3,5inch-exemplaar van Western Digital past precies binnen dit plaatje. De schijf heeft een rotatiesnelheid van 7200 rpm en 64 MB cachegeheugen. Ideaal dus om lekker vlot bestanden op te slaan en te laden. Het 2TB-model is verkrijgbaar voor ongeveer 135 euro.

©PXimport

Samsung 840 Series Pro 128 GB (MZ-7PD128BW)

Samsung maakt momenteel de vlotste SSD's. Als je een exemplaar van de 840 Series Pro in je computer monteert, ben je verzekerd van een supersnel systeem. De 128GB-versie koop je voor ongeveer 120 euro bij verschillende webshops.

©PXimport

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.