Als we het hebben over een besturingsapparaat, dan hebben we het toch vaak over de muis. Dat een toetsenbord sneltoetsen heeft om bepaalde dingen te bereiken, dat weten we, maar die mogelijkheden benutten we in de regel nauwelijks. Daar gaan we vandaag wat aan doen. Met behulp van diverse gratis programma’s maken we van je toetsenbord een supercontroller.

Tip 01: Instellingen

Wanneer het gaat om ons toetsenbord, zijn we vaak maar weinig avontuurlijk. We sluiten het apparaat aan en beginnen met typen, verder kijken we nauwelijks naar de extra mogelijkheden. Die mogelijkheden beginnen vaak met het aanpassen van de instellingen. Wanneer je een toetsenbord van een bekend merk als Microsoft of HP koopt, krijg je daar vaak software bij waarmee je het toetsenbord volledig kunt configureren. Je vindt deze software in de vorm van een programma van de fabrikant of door te klikken op Start / Configuratiescherm en te zoeken op Toetsenbord. Afhankelijk van het toetsenbord en de software die je krijgt kun je dan bijvoorbeeld aangeven welke toetsen je aan een bepaalde handeling wilt koppelen. Toch zien we vaak dat fabrikanten bepaalde functionaliteiten vergrendelen. Zo hebben wij een scrolwieltje op ons toetsenbord om mee in- en uit te zoomen, en die zouden we graag gebruiken als volumeregelaar. Dat soort dingen zijn dan weer niet toegestaan; daarvoor zul je externe software nodig hebben. Gelukkig bestaan deze programma’s wel degelijk (zie tip 07).

©PXimport

Tip 02: Herprogrammeren

Verderop in dit artikel laten we je zien hoe je een toetsenbord zo kunt instellen dat je met een druk op de knop bepaalde handelingen kunt laten uitvoeren. Maar wat nu als je de indeling van je toetsenbord niet prettig vindt? Het is leuk dat men besloten heeft dat qwerty de ideale indeling is, maar wat nu als jij besluit van niet? Je kunt, afhankelijk van je toetsenbord, de toetsen uiteraard een ander plekje geven, maar dat is alleen de opdruk; de werking van de toets daar onder blijft ongewijzigd. Tenzij je een programma installeert dat daar iets aan kan veranderen. Sharpkeys is een klein en eenvoudig programma dat je in staat stelt om de toetsen op je toetsenbord te herprogrammeren. Download en start het programma en klik daarna op Add. In de lijst aan de linkerkant selecteer je simpelweg de bron, oftewel de huidige functie van de toets, bijvoorbeeld A, en aan de rechterkant selecteer je de gewenste functie, bijvoorbeeld B. Klik op OK en daarna op Write to Registry (je maakt dan een omleiding in het Windows Register). Typ je nu A, dan zal er in werkelijkheid B verschijnen. Zo kun je dus, nadat je fysieke toetsen op je toetsenbord hebt verhuisd, ook de werking ervan aanpassen.

©PXimport

Toetsenbord als hoofdbesturing

©PXimport

Tip 03: Soundboard

Wellicht heb je afgelopen seizoen naar het programma van Arjen Lubach gekeken en gezien hoe hij grappige geluiden afspeelt met behulp van een klein soundboard. Een soundboard is een apparaatje dat je kunt programmeren zodat bepaalde toetsen bepaalde geluiden kunnen afspelen. Die apparaatjes zijn vaak niet goedkoop, maar dat hoeft ook helemaal niet; je hebt namelijk een gigantisch soundboard thuis staan: je pc met toetsenbord. Met behulp van een gratis programma genaamd Soundplant realiseer je eenvoudig hetzelfde effect. De werking is kinderlijk eenvoudig. Je downloadt en installeert het programma en zodra het opstart, verschijnt er een toetsenbord in beeld. Die toetsen zijn op dat moment nog niet gekoppeld aan geluiden. Klik op de toets die je wilt koppelen en klik vervolgens op het zwarte pictogram met de blauwe luidspreker halverwege het scherm. Blader nu naar het geluid dat je aan deze toets wilt koppelen en dubbelklik erop. Wanneer je nu op de betreffende toets drukt, zal het daaraan gekoppelde geluid klinken. Zo kun je dus in je eentje een heel programma in elkaar zetten – ook handig voor als je gaat livestreamen, zodat je soundbytes kunt laten horen zonder dat je daarvoor een ander apparaat nodig hebt.

©PXimport

Tip 04: Slimme verlichting

Deze tip is ingewikkelder, maar wel ontzettend leuk en daarom de moeite waard. Want als je slimme verlichting in huis hebt, waarom zou je die dan niet kunnen bedienen met je toetsenbord? Dat kan dus prima … als je Philips Hue-verlichting hebt. Eerst moet je een programma downloaden genaamd AutoHotkey. Vervolgens log je in bij je Hue-account en klik je bovenin op Bridge en daarna op Toon meer bridge details. Noteer het interne ip-adres dat je ziet. Maak een ontwikkelaarsaccount aan (dat is helaas nodig, maar zo gepiept). Bevestig je account en surf naar http://xxx/debug/clip.html, waarbij je xxx vervangt voor het ip-adres van Hue. Typ /api/ in het veld URL en {“devicetype”:”my_hue_app#computer”} in het veld Message Body. Klik daarna op POST. In het veld Command Response zie je nu een gebruikersnaam; noteer die. Voor AutoHotkey zou je nu een script moeten schrijven, maar dat hebben wij al voor je gedaan. Download dit script via [LINK VOLGT VIA DAAN] en open het met Kladblok. Vervang XXX voor het ip-adres van je Hue en ZZZ voor de gebruikersnaam die je net hebt genoteerd. Sla het bestand op en dubbelklik erop om het in AutoHotkey te laden. Met Ctrl+L kun je nu je lampen in- en uitschakelen. In principe kun je álles met je toetsenbord (dus ook dimmen), maar dat vereist meer uitleg dan we in dit artikel kunnen geven.

©PXimport

Tip 05: Videobewerking

Wanneer je veel aan videobewerking doet, zul je gemerkt hebben dat toetscombinaties (en zelfs losse toetsen) veel sneller werken dan de muis (wat grappig is, want doorgaans is de muis efficiënter). Het probleem is alleen dat programma’s als Final Cut (voor macOS) en Premiere en After Effects (voor Windows) véél meer toetscombinaties hebben dan het gemiddeld menselijk brein kan onthouden. Gelukkig hoeft dat ook niet; er zijn namelijk voor uiteenlopende programma’s toetsenbord overlays te vinden, waarmee je kleurcoderingen (met minuscule beschrijving op de toets) aan je toetsen geeft, zodat je precies weet welke toets waarvoor dient. Het enige nadeel? Er is totaal geen eenheid in pc-toetsenborden, en een overlay bestellen is dus niet te doen. Je hoeft er geen Mac voor te kopen, maar je kunt wél een Mac-toetsenbord aansluiten op je pc en daar een overlay voor bestellen. Je vindt deze in Nederland onder meer bij www.futurestore.nl. Tip: mocht je gaan voor een Apple-toetsenbord, kies dan voor een draadloos model; dan kun je direct optimaal gebruikmaken van wat we je uitleggen in tip 09.

©PXimport

Tip 06: Muziekinstrument

Eerder in dit artikel heb je al gezien dat je je toetsenbord kunt omtoveren tot een volledig werkend soundboard, maar wist je dat je toetsenbord (uiteraard in combinatie met de kracht van je pc) ook een volledig werkend muziekinstrument is? Want wie zegt dat toetsen op pianotoetsen moeten lijken om erop te kunnen spelen? Toegegeven, pianospelen op een qwerty-toetsenbord is niet de meest handige manier om klanken voort te brengen, maar het kán wel. En als je geen echte piano of synthesizer hebt staan, dan is het een prima manier om even iets in te spelen of te laten horen. Er zijn heel veel virtuele piano’s te vinden op internet, maar de site waar wij heel enthousiast over zijn, is www.recursivearts.com/virtual-piano. Op deze site kun je namelijk niet alleen zomaar wat pingelen, je hebt toegang tot allerlei zaken die je ook op een écht keyboard zou vinden, inclusief de mogelijkheid om op te nemen wat je speelt. Geen piano kunnen spelen is in dit geval een voordeel, want wie weet hoe een echte piano werkt, zal z’n brein echt even aan het werk moeten zetten om hetzelfde te kunnen spelen via het toetsenbord. Maar het kán, en daar gaat het om.

©PXimport

Tip 07: Antwoord-assistent

Wanneer je veel te maken hebt met mail, zul je merken dat er veel zaken zijn die je telkens opnieuw typt – zonde van je tijd. Je kunt tijd besparen door al die identieke berichten te kopiëren en te plakken, maar als je Chrome en Gmail gebruikt, dan kan het dankzij je toetsenbord en een extensie genaamd Gorgias een stuk sneller en efficiënter. Download de Gorgias-extensie uit de Chrome Web Store. Klik vervolgens op het pictogram met de g dat wordt toegevoegd aan Chrome. Klik op New template om een sjabloon voor een bericht te maken. In dit sjabloon typ je uiteraard de tekst die je in het bericht wilt hebben, en daarna klik je op Show more als je ook nog het onderwerp van het bericht automatisch wilt aanpassen. Bij Text shortcut geef je aan welke tekst het sjabloon moet oproepen. Typ hier een woord (of letter) die je niet vaak gebruikt. De werking is nu heel eenvoudig. Start een nieuw Gmail-bericht, druk op tab en typ het woord of de letter die je zojuist aan je sjabloon hebt gekoppeld. Het mailbericht wordt nu automatisch gevuld met de inhoud van je sjabloon.

©PXimport

Tip 08: Launchpad

In de tweede tip hebben we je laten zien hoe je toetsen kunt herprogrammeren. Maar wat als je iets meer wilt dan dat? Wat als je zelf wilt bepalen welke handelingen er aan een bepaalde toets gekoppeld zijn, zoals het starten van een programma. Keyboard Launchpad van Stardock is daar een uitstekend programma voor. De werking van het programma is precies zoals je zou hopen. Je geeft aan welke toets of toetscombinatie je graag aan een bepaalde handeling wilt koppelen. Vervolgens geef je via een eenvoudig uitklapmenu aan welke handeling dat precies moet zijn. Dat kan dus variëren van het openen van het programma tot het afspelen van een bepaalde afspeellijst in Spotify. Het enige waar je eventjes op moet letten, is dat je niet per ongeluk toetscombinaties toewijst die al een functie hebben. Het programma is helaas niet gratis, maar 10 dollar vinden we ook weer niet zo veel dat we het erom zouden laten, en bovendien mag je het 30 dagen gratis uitproberen.

©PXimport

Tip 09: Smart TV Controller

Gebruik je een bluetooth-toetsenbord, dan hebben we nog een extra tip voor je. Wanneer je even snel iets wilt opzoeken op je smart-tv, dan is dat een behoorlijk karwei. Zelfs als je een afstandsbediening hebt met fysieke toetsen, dan is dat nog steeds niet te vergelijken met het gemak van een ‘gewoon’ toetsenbord. Het goede nieuws is: de meeste smart-tv’s (maar helaas niet alle) bieden ondersteuning voor het koppelen van een bluetooth-toetsenbord. Het is simpelweg een kwestie van je toetsenbord inschakelen, deze laten detecteren door je smart-tv of compatible settopbox, en je kunt gewoon typen met je toetsenbord. Hetzelfde geldt voor je smartphone en tablet. Hoewel we het op een smartphone niet echt praktisch vinden, is je toetsenbord koppelen aan je tablet wel degelijk een stap vooruit. Je plaatst je tablet in tentmodus (zoals we dat tegenwoordig jammer genoeg noemen), koppelt je toetsenbord en het is nét of je een volwaardige pc hebt. Zo erg zelfs dat je af en toe per abuis zult grijpen naar een muis die er niet is. Overigens is het niet eens altijd nodig om een bluetooth-toetsenbord te hebben om je smart-tv te bedienen; sommige smart-tv’s en settopboxen ondersteunen ook toetsenborden via usb.

Hoewel koken op gas voorlopig nog mag, is duidelijk dat de toekomst elektrisch is. Veel mensen stappen nu al over op elektrisch koken – vaak in combinatie met inductie. Ben jij toe aan een nieuwe kookplaat of wil je van het gas af? Dan is het goed om te weten hoe je zo’n elektrische kookplaat aansluit, waar je op moet letten en wanneer je beter een professional kunt inschakelen.

Eén, twee of drie fasen: wat betekent dat?

In tegenstelling tot een gaskookplaat, die je simpelweg aan een gasaansluiting koppelt, is een elektrische kookplaat net iets technischer. Zo'n kookplaat kan worden aangesloten op één, twee of drie elektrische fasen. Welke van de drie je nodig hebt, hangt af van het vermogen van je kookplaat én van de aansluiting in je keuken.

Een 1-fase kookplaat is het eenvoudigst. Die werkt op een gewone stekker met twee pinnen, precies zoals je gewend bent van andere apparaten in huis. Deze modellen hebben een beperkt vermogen – maximaal 3680 watt – maar zijn vaak krachtig genoeg voor wie niet al te fanatiek kookt. Aansluiten is simpel: stekker erin en je kunt aan de slag.

Voor een 2-fase kookplaat heb je een zogenoemde perilex-stekker nodig, met vijf pinnen. Die zie je vooral bij iets krachtigere inductiekookplaten. Meestal worden dit soort kookplaten zonder stekker geleverd, en is het slim om een elektricien in te schakelen voor de installatie. Het benodigde vermogen ligt tussen de 3681 en 7360 watt.

Een 3-fase kookplaat vraagt nog meer stroom en werkt op krachtstroom. Ook hier gebruik je een perilex-stekker met vijf pinnen, maar je moet wel eerst controleren of je meterkast daar op is voorbereid. De aansluitwaarde ligt boven de 7360 watt en het is belangrijk dat de aansluiting klopt – anders werkt de kookplaat niet of loop je zelfs risico op overbelasting. Laat dit daarom bij voorkeur aan een vakman over.

©vectorizer88 - stock.adobe.com

Hoe weet je welke kookplaat bij je keuken past?

Wat je kunt aansluiten, hangt af van het type stopcontact in je keuken. Heb je een standaard wandcontactdoos met twee gaten? Dan past daar alleen een 1-fase kookplaat op. Die worden meestal geleverd met stekker en snoer, zodat je hem meteen kunt gebruiken.

Zie je een perilex-stopcontact (met vijf gaten)? Dan is je keuken in principe geschikt voor een 2- of 3-fase kookplaat. Alleen weet je dan nog niet of je meterkast daadwerkelijk drie fasen aankan. Dat kun je op twee manieren controleren: met een multimeter of door in je meterkast te kijken.

Zo check je de aansluiting met een multimeter

Heb je een multimeter in huis? Dan kun je precies meten hoeveel fasen je aansluiting ondersteunt. Teken op een papier het patroon van het perilex-stopcontact en noteer per gat wat je meet. Prik met één pin in het middelste gat (de aarde) en meet met de andere pin de overige vier. Krijg je twee keer 230 volt en twee keer 0? Dan heb je een 2-fase aansluiting. Meet je drie keer 230 volt en één keer 0? Dan is het een 3-fase aansluiting. Label de gaten met ‘L’ voor stroom en ‘N’ voor nul, zodat je straks precies weet wat waar hoort.

©Dmitriy

Geen multimeter? Kijk in de meterkast

Heb je geen meetapparatuur? Dan kun je in de meterkast zien hoeveel fasen er beschikbaar zijn. Bij een 2-fase aansluiting zie je twee gekoppelde groepen met een hendel ertussen. Zie je vier gekoppelde groepen? Dan is er krachtstroom aanwezig en kun je dus ook een 3-fase kookplaat aansluiten – mits het stopcontact daar geschikt voor is.

©auremar

Zelf een kookplaat aansluiten

Ga je zelf aan de slag? Dan is het belangrijk dat je weet wat je doet. Elektriciteit is geen speelgoed, dus bij twijfel: bel een vakman. Heb je een 1-fase kookplaat met powermanagement die je op een normaal stopcontact wilt aansluiten? Dan moet je deze eerst correct instellen.

Leg om te beginnen een stuk piepschuim onder de kookplaat, zodat je hem veilig kunt omdraaien zonder krassen of barsten. Plak daarna de afdichtband rondom het apparaat, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de glasrand. Begin aan de achterkant, zodat de naad niet in het zicht valt.

Open het aansluitcompartiment onder de kookplaat en controleer het aansluitschema dat daar staat. Gebruik de bijgeleverde bruggetjes om de juiste verbindingen te maken. Sluit het snoer aan: bruin op L, blauw op N en geelgroen op aarde. Zet het snoer vast met trekontlasting en sluit het klepje.

Draai nu de kookplaat weer om en steek de stekker in het stopcontact. Leg de kookplaat op z’n plek in het aanrechtblad. Houd de pauzeknop vijf seconden ingedrukt om het menu te openen. Zoek via de plusknop naar het onderdeel ‘PO’ (power) en stel het vermogen in op 3.7 in plaats van 7.4. Bevestig dit door de pauzeknop nog eens vijf seconden ingedrukt te houden. Je kookplaat is nu geschikt voor een standaard aansluiting.

Een 2-fase kookplaat aansluiten: zo werkt het

Heb je een 2-fase kookplaat? Dan moet je eerst bepalen welke kleur draad bij welk contact hoort. Meet het snoer door met een multimeter, op de piepstand of op de Ohm-stand. Noteer welke draad bij welke stekkerpin hoort en gebruik die info bij het aansluiten.

Open vervolgens het aansluitvak onder de kookplaat en kijk welk aansluitschema je moet gebruiken. L1 en L2 koppel je aan de juiste stroomdraden, 01 en 02 aan de juiste nuldraad. Maak de trekontlasting los, sluit de draden aan zoals je eerder hebt gemeten, en zet alles weer stevig vast.

Steek daarna de stekker in het stopcontact en plaats de kookplaat netjes in het blad. Dankzij de afdichtband blijft alles goed op z'n plek. Zet vervolgens de kookplaat aan en test of alle kookzones werken. Krijg je een foutmelding? Dan is er waarschijnlijk iets misgegaan bij het aansluiten. Geen foutmelding? Dan is je kookplaat klaar voor gebruik.

©S.Engels

Vooral in de zomer is het vaak raak: code geel of code oranje wegens onweer. Weet jij wat je wél en juist níet moet doen als er een onweersbui nadert? Thuis kun je veel risico's beperken, maar juist buitenshuis – en zeker op de camping – is het opletten geblazen. In dit artikel lees je hoe je jezelf en anderen beschermt, of je nu binnen, buiten of aan het kamperen bent.

Lees ook: Regen, regen en nog eens regen … zo voorkom je wateroverlast

Thuis tijdens onweer: veilig, maar niet zonder risico's

In huis ben je relatief goed beschermd tegen blikseminslag, zeker als het gebouw voorzien is van een goede bliksemafleider. Toch zijn er een paar voorzorgsmaatregelen die je serieus moet nemen. Gebruik bij onweer liever geen apparaten die verbonden zijn met het stroomnet of met leidingen. Denk aan de wasmachine, een vaste telefoon of een bedrade computer. Bliksem kiest daarbij meestal de makkelijkste route naar de grond, en dat zijn vaak metalen onderdelen in huis zoals koperdraden of waterleidingen.

Trek bij voorkeur de stekkers uit het stopcontact van kwetsbare apparatuur zoals computers, tv's of de router. Een stekkerdoos met overspanningsbeveiliging biedt wel wat bescherming, maar niet bij een directe inslag. Ga liever ook niet douchen of in bad, want waterleidingen kunnen de elektrische spanning van een blikseminslag geleiden.

Ramen kun je gewoon dicht houden, en als je wilt kijken naar het natuurgeweld, doe dat dan vanaf een veilige plek binnenshuis. Zorg dat huisdieren binnen zijn en zet het alarmsysteem even uit als dat storingsgevoelig is bij blikseminslag.

Buiten bij onweer: voorkom dat je zelf bliksemafleider bent

Ben je onderweg of buiten als het begint te donderen, dan is het zaak om snel te handelen.

Onthoud: als je de bliksem ziet en binnen 10 seconden de donder hoort, zit je binnen de gevarenzone. Zoek dan zo snel mogelijk een veilige schuilplek.

De veiligste plek is een gebouw met muren en een dak – bijvoorbeeld een winkel, huis of station. Een auto met metalen carrosserie is ook een prima optie. Die werkt als een kooi van Faraday en geleidt de stroom om je heen in plaats van door je heen.

Vermijd tijdens onweer open velden zoals weilanden of sportterreinen, want daar ben je letterlijk het hoogste punt. Ook hooggelegen plekken zoals duinen of heuveltoppen vormen een risico. Zoek geen beschutting onder een boom die in z'n eentje op een veld staat – dat is juist een bliksemmagneet. Blijf verder uit de buurt van metalen objecten zoals hekken, masten of fietsen, en houd afstand van water – of dat nu een meer, sloot of zwembad is.

Kun je nergens heen? Maak jezelf dan zo klein mogelijk: hurk neer op je voetzolen, houd je voeten tegen elkaar en wikkel je armen om je knieën. Ga niet liggen; zo vergroot je je contactoppervlak met de grond, wat het risico op aardstroom vergroot.

©ID.nl

Kamperen met onweer: extra opletten in tent of caravan

Kamperen geeft een gevoel van vrijheid, maar bij onweer ben je juist extra kwetsbaar. Een tent biedt geen enkele bescherming tegen bliksem, hoe stevig het doek ook is. Het metalen frame vergroot het risico juist, vooral als je op een open veld kampeert of vlak bij een losse boom staat.

Als er onweer op komst is, zoek dan zo snel mogelijk een veilig onderkomen. Een stenen sanitairgebouw, de receptie of je auto bieden veel meer bescherming dan een tent. Zit je in een camper of caravan met een metalen buitenkant? Dan ben je redelijk veilig, mits je ramen en deuren gesloten houdt en geen contact maakt met metalen delen. Stacaravans met een houten of kunststof omhulsel bieden die bescherming niet: het klopt dat ze geen stroom geleiden, maar ze voeren die ook niet af. Daardoor kan een blikseminslag via leidingen of metalen onderdelen binnen alsnog gevaarlijk uitpakken. Tijdens onweer blijf je dus beter uit de buurt van dat soort constructies.

Laat ook je elektronische spullen niet in de tent of aan opladers zitten. Berg ze los op, zonder kabels of contact met de grond.

Staan er bomen op de camping? Zorg dat je tent daar niet direct onder staat. Bij inslag kunnen takken afbreken of kan de bliksem via de wortels naar de grond doorslaan. Ook op campings in de bergen of aan open water is het risico op blikseminslag extra hoog – check bij aankomst wat de aanbevolen schuilplaatsen zijn.

Tot slot: een goede voorbereiding helpt

Kijk altijd naar de weersvoorspelling voordat je op pad gaat. Veel weerapps geven een melding bij onweerskansen, vaak met een tijdsindicatie en locatie. Op de camping is het handig om bij aankomst al te weten waar je naartoe kunt bij slecht weer.

Zorg ook dat je zaklamp, powerbank en radio of noodaccu paraat hebt als je kampeert, voor het geval de stroom uitvalt. En vooral: blijf rustig. Onweer is gevaarlijk, maar met de juiste kennis en voorzorgsmaatregelen voorkom je ongelukken.