Wat voor soorten kookplaten zijn er?
Kookplaten zijn er in diverse uitvoeringen, waarbij onderscheid gemaakt kan worden uit vier hoofdtypen. Denk van te voren goed na over het type plaat dat bij jou past. Dat zorg dat je ook daadwerkelijk op lange termijn (kook)plezier beleeft aan je toestel.
Gaskookplaat
Om te beginnen is er natuurlijk de aloude gaskookplaat. Die heeft om diverse redenen z’n tijd wel zo’n beetje gehad, zeker voor thuisgebruik. Ten eerste is het nog nooit zo duidelijk geweest als nu, dat gas een energiebron is die op z’n eind loopt, met heel veel extreme prijsschommelingen. Ook is er het hoofdstuk veiligheid. Zeker met kinderen in huis kun je je afvragen of een gasfornuis de ideale keuze is. Ook kun je zelf vergeten het gas een keer uit te zetten. Iets om zeker ook in ’t achterhoofd te houden. Dat gezegd hebbende, kent dit type kookplaat nog altijd een schare liefhebbers. Bekende voordelen van een gasplaat zijn dat het geheel direct op temperatuur is qua warmtebron en dat ‘bijregeling’ direct reageert. Je pan zélf moet natuurlijk nog wel opwarmen of reageren; dat kost met name bij bijvoorbeeld van die dikke gietijzeren pannen ook een beetje tijd. Waarmee we dan indirect meteen op nog een ander voordeel komen van de gaskookplaat: je kunt er elke pan op gebruiken. Dan zijn er nog de meer praktische nadelen in het gebruik. Technisch gezien is koken op gas vérre van efficiënt: een groot deel van de opgewekte warmte gaat verloren. Merk jij tijdens het koken niet zo heel veel van, maar je ziet ’t wel op je rekening. En dan is er het schoonmaken: da’s toch altijd een hoop gedoe. Om de zaak echt goed schoon te krijgen moeten de pitten verwijderd worden en dient er stevig gepoetst te worden.
Vergelijk op Kieskeurig.nl alle gaskookplaten.
Inductie, dé vervanger voor gas
De inductiekookplaat is eigenlijk dé vervanger voor koken op gas. De opbouw aan de buitenkant is simpel: een vierkante glasplaat. Dat maakt het schoonhouden wel heel makkelijk, alvast. Verder geldt dat een inductiekookplaat qua ‘gedrag’ nog ’t meest lijkt op gaskoken. De opwarmtijd is kort en de reactiesnelheid hoog. Een echt lange gewenningstijd zul je dus niet hebben, als je een overstapper van gas bent. Wel geldt er een belangrijke limitering: op een inductieplaat kun je alléén met pannen koken die voorzien zijn een ijzeren of stalen bodem. Ga je nieuwe pannen aanschaffen, dan moet je dus goed checken of ze geschikt zijn voor inductie. Héb je al pannen, maar weet je niet of ze werken op een inductieplaat? Dan is er een snelle test: als een magneetje aan de bodem van de pan blijft plakken (we hebben het dan over een schone pan…) zit je goed en werkt hij op een inductieplaat. Gewoon uitproberen kan ook natuurlijk; een pan wordt niet of nauwelijks warm op een inductiekookplaat als ie er niet geschikt voor is. Overigens kun je dan altijd nog aan de slag met een handige adapter, zodat je gewoon je eigen pannen kunt blijven gebruiken. Verder geldt dat je een aparte groep moet hebben in de meterkast om de inductieplaat op aan te sluiten. Ook is veelal een speciale aansluiting in de keuken nodig, die aangelegd moet worden. Nieuwbouwhuizen (en recent gemoderniseerde exemplaren) zijn vrijwel allemaal geschikt voor inductiekookplaten (en andere typen elektrische kookplaten).
Vergelijk op Kieskeurig.nl alle inductiekookplaten.
Elektrische kookplaat
Een wat onduidelijke term die slaat op de alweer wat oudere soorten elektrische kookplaten. Wat velen aanlokkelijk doet lijken is de veelal erg lage aanschafprijs. Maar daar komen ook een aantal nadelen bij kijken die met name op langere termijn gaan vervelen. Je herkent dit type kookplaat aan de grijze, keramische cirkels. Op elke cirkel plaats je een pan; vaak zit er midden in de plaat ook nog een soort knop: de thermostaat. Het grootste probleem van dit type kookplaat is dat ’t even duurt voordat hij op temperatuur is, terwijl ook bijsturen – hoger of lager draaien – tijd kost. Een snelle reddingsactie om eten te redden dat dreigt aan te branden gaat je niet met de regelaar lukken, daarvoor moet je de pan van de plaat halen. Verder blijven gebruikte kookplaten lang gloeiend heet. Niet alleen zonde van de verloren gegane energie (al kun je ook gebruik van deze eigenschap maken door een hete kookplaat na het koken nog even als warmhoudplaat te gebruiken met uitgeschakelde stroom), maar ook is het oppassen. Je denkt er niet altijd over na dat een kookplaat nog gloeiend heet is na bijvoorbeeld vijf minuten. En dat kan weer verbrande vingers opleveren. Daardoor is het ook minder geschikt voor als er kinderen in de buurt zijn. Voordeeltje tot slot: je kunt er alle typen pannen op gebruiken. Wel geldt dat deze – in verband met een optimale warmteoverdracht – een zo vlak mogelijke bodem moeten hebben. Dat is bij pannen die een eerder leven op een gasfornuis achter de rug hebben vaak niet het geval.
Keramisch koken
Een keramische kookplaat oogt als een inductiekookplaat, maar is dat beslist niet. Dat blijkt onder meer uit het aantrekkelijk lage prijskaartje. Eigenlijk is het enige voordeel ten opzichte van de elektrische kookplaat ’t feit dat ook hier een makkelijk schoon te maken glasplaat de warmtebronnen afdekt. Voor de rest geldt dat het energieverbruik hoog is, waardoor goedkoop op de lange termijn dus duurkoop wordt. Verder heeft de keramische kookplaat eigenlijk dezelfde nadelen als de aloude standaard elektrische kookplaat: opwarmen kost tijd, de reactiesnelheid is laag en de plaat blijft na het koken lang gloeiend heet. Nog iets om in het achterhoofd te houden: iets als wokken is slecht te doen op een keramische kookplaat. Als je van snel en dynamisch koken houdt, is dit niet de plaat waar je voor moet kiezen. In principe werken alle soorten pannen op dit type warmtebron, dat is – naast de lage prijs – dan weer een van de voordelen.
Halogeen kookplaat
Bij een halogeen kookplaat wordt – zoals de naam wellicht al doet vermoeden – een halogeenlamp als warmtebron ingezet. Dat heeft als voordeel dat de aanschafprijs verrassend laag ligt. Maar er is ook nog een verborgen verrassing: deze lampen slijten nogal snel. En dan wordt het onder de streep uiteindelijk toch weer duur bij veelvuldig gebruik. De glasplaat boven deze lampen maakt schoonmaken dan weer wel makkelijk. Maar net als de keramische en reguliere elektrische kookplaat zien we wederom de bekende nadelen: de plaat blijft na gebruik lang bloedheet. Ook dynamisch en ‘nauwkeurig’ koken is niet mogelijk, waardoor iets als wokken ook hier afvalt. Tot slot geldt dat je ook op de halogeen kookplaat alle soorten pannen kwijt kunt.
Welke kookplaat is geschikt voor jou?
Voor serieus en prettig koken zijn de twee meest voor de hand liggende opties – qua gebruiksgemak – de gaskookplaat en de inductieplaat. De andere soorten elektrische kookplaten zijn eigenlijk alleen interessant als je weinig achter het fornuis te vinden bent en geld wilt besparen. Kook je veel (dagelijkse maaltijd voor gezin of gewoon omdat je het leuk vindt), dan is eigenlijk alleen de inductiekookplaat van harte aan te bevelen. Deze past bovendien ook mooi in de huidige trend met zonnepanelen op het dak enzovoort. Elektriciteit is de toekomst, gas verre van. Heb je het geld even niet voor een inductiekookplaat, dan kun je – als je er een hebt – beter je oude beestje nog even blijven gebruiken en doorsparen voor inductie. Dat levert onder de streep het meeste kookplezier en uiteindelijk ook de laagste energie-rekening op. Enige nadeel is dat alleen pannen met een stalen en ijzeren bodem werken op een inductieplaat.