In het vorige deel van dit tweeluik hebben we uitgelegd hoe je een ‘geslipstreamd’ installatiemedium voor Windows 10 maakt, waarbij dus alle gewenste updates en drivers al netjes zijn geïntegreerd. In dit artikel manipuleren we het medium zo dat je tijdens de hele installatiefase nauwelijks of helemaal niet meer hoeft in te grijpen, aangezien alle opties reeds vooraf door je zijn ingesteld. Ook dit deel is behoorlijk pittig.

Dit artikel is het tweede deel van een tweeluik rond het automatiseren van het Windows-installatieproces en borduurt dus voort op wat we in het eerste deel hebben gezien. Hieronder herhalen we in het kort wat je precies nodig hebt.

Wim-bestand

Eerst dien je een iso-bestand van Windows 10 te downloaden of dat via de Windows Media Creation Tool te creëren. Dit iso-bestand koppel je daarna aan een virtuele schijf (klik met rechts op het bestand en kies Koppelen), waarna je de complete inhoud hiervan naar een lege map op je fysieke schijf kopieert.

Als het goed is tref je in de submap /sources nu ook het bestand install.wim of de gecomprimeerde variant install.esd aan. In dat laatste geval moet je dat eerst even omzetten naar een wim-bestand; de instructies hiervoor vind je in het eerste deel (bij ‘Esd naar wim’).

Het is nu de bedoeling een installatiemedium (usb-stick) samen te stellen, maar wel zo dat Windows je tijdens het installeren zo goed als niet meer lastigvalt met vragen rond taal en toetsenbord, privacy-instellingen, gebruikersaccounts enzovoort. Al deze informatie gaan we namelijk vooraf injecteren via een zogenoemd antwoordbestand. Handig, maar het alles vergt wel de nodige (en beste leerzame) voorbereidingen.

©PXimport

Adk-installatie

Deze voorbereidingen kun je op een willekeurige pc doen, maar dan wel een met voldoende vrije schijfruimte (minstens 15 GB). Ben je van plan een Windows 32bit-installatie te automatiseren, dan moet je dat doen op een toestel met Windows 32 bit (voor een 64bit-installatie maakt dat niet echt uit). Je komt als volgt te weten van welke architectuur je systeem gebruikmaakt: druk op Windows-toets+Pause en kijk bij Type systeem.

Je dient nu eerst de Windows Assessment and Deployment Toolkit (kortweg adk) te downloaden. Start de tool op, kies Install […] en verwijs via de Browse-knop naar een geschikte locatie. Bevestig met Next (2x) en met Accept. Je hoeft alleen het vinkje te laten staan bij Deployment Tools. Bevestig met Install en met Ja.

©PXimport

Antwoordbestand

Tik vervolgens Windows System Image Manager in het Windows-zoekvenster in en start deze tool op. Open File, Select Windows Image en verwijs naar je (al dan niet geslipstreamde) bestand install.wim in de submap /sources. Bevestig met Yes en met Ja, zodat de tool dit bestand kan koppelen. Na afloop verschijnt in het paneel Windows Image de zojuist aangemaakte catalogus in een boomstructuur.

Zoals gezegd heb je een antwoordbestand nodig om het installatieproces te automatiseren. Daartoe open jeFile en kies jeNew Answer File. De onderdelen van dit bestand verschijnen in het middelste paneel, bij Answer File. Je ziet dat het onderdeel Components hier is opgedeeld in zeven fasen. Dat zijn de opeenvolgende stappen die elke Windows-installatie doorloopt. Het aardige is nu dat je bij elke stap de gewenste reacties vooraf in dit antwoordbestand kunt invullen.

©PXimport

Componentkeuze

Reacties of antwoorden invullen is dus wat je te doen staat, en dat vergt drie stappen. Eerst selecteer je een component uit de catalogus. Daarna geef je aan in welke van de zeven installatiefasen die moet komen. Tot slot vul je in het eigenschappenvenster (rechts) in hoe het bijbehorende antwoord er hoort uit te zien. Een meevaller is wel dat de tool uitgebreide en contextgevoelige hulp biedt. Maak dus veelvuldig gebruik van de F1-toets.

Alles begint dus met het selecteren van een (eerste) component. De naam van een component begint altijd met de architectuur (amd64 voor 64 bit en x86 voor 32 bit; de wow64-componenten mag je hier zonder meer negeren), gevolgd door _Microsoft-Windows en eindigend met het versienummer en de taal. In de rest van dit artikel vermelden we in principe altijd alleen het middendeel. Een component als amd64_Microsoft-Windows-International-Core-WinPE_10.0.19041.1_neutral noemen wij hier dus eenvoudigweg International-Core-WinPE.

Het is trouwens niet toevallig dat we deze component als voorbeeld nemen, want die heb je als eerste nodig. Klik die dus met rechts aan en kies Add Settings to Pass 1 windowsPE. De component belandt nu in het paneel Answer File, als onderdeel van fase 1 windowsPE. Heb je een fout gemaakt, dan kun je een component hier nog altijd verwijderen met de knop Delete.

©PXimport

Configuratie

Selecteer de toegevoegde component in het antwoordbestand. Rechts, bij Settings, zie je zes onderdelen. We beperken ons hier weliswaar tot enkele eenvoudige aanpassingen. Je hoeft alleen maar nl-NL (voor Nederland) of nl-BE (voor Vlaanderen) in te vullen, zowel bij InputLocale, SystemLocale, UILanguage als UserLocale.

Wanneer je de component in het Answer File-paneel opent, zie je tevens het onderdeel SetupUILanguage. Selecteer dat en vul ook bij UiLanguage de optie nl-NL of nl-BE in. Het item WillShowUI laat je ongemoeid. Via Tools / Validate Answer File kun je tussentijds het antwoordbestand op mogelijke tikfouten laten checken, maar deze controle is niet feilloos.

Normaliter moet je nu nog aangeven welke Windows-editie je effectief wilt laten installeren. Daarvoor heb je een tweede component nodig. Selecteer in het paneel Windows Image alvast de component Setup. Open het onderdeel UserData en klik met rechts op ProductKey. Kies hier Add Settings to Pass 1 windowsPE, zodat ook dit item aan je antwoordbestand wordt toegevoegd.

©PXimport

Productsleutel

In het paneel Answer File selecteer jeUserData, waarna je bij Settings de optie AcceptEula instelt op True. De items FullName en Organization vul je naar keuze in. Vervolgens klik je bij Answer File op ProductKey. Er zijn nu twee scenario’s mogelijk.

Of je beschikt over een Windows-productsleutel en die wil je ook al vastleggen in het antwoordbestand. Of je wilt tijdens of meteen na de installatie zelf beslissen of je een productsleutel invult en welke. Dat laatste scenario kan nuttig zijn wanneer je bijvoorbeeld met dezelfde stick Windows op meerdere pc’s wilt installeren.

We beginnen met het eerste scenario.Je vult dan bij Key de productsleutel in (een combinatie van 5x5 letters en cijfers), gescheiden door een koppelteken. Je moet nu nog een extra onderdeel toevoegen. Open opnieuw de component Setup en ga naar ImageInstall, OSImage, Install-From, Metadata. Klik met rechts op dat laatste en kies opnieuw Add Settings to Pass 1 windowsPE. Bij Answer File open je nu Metadata en vul je bij Key de exacte tekstring /IMAGE/NAME in. Bij Value vul je de juiste naam in van de beoogde Windows-editie, bijvoorbeeld Windows 10 Home.

Kies je daarentegen liever voor het tweede scenario, dan voeg je de component ImageInstall niet aan je antwoordbestand toe. In plaats daarvan open jeSettings bij UserData, ProductKey. Laat Key leeg en kies bij WillShowUI de optie Always.

©PXimport

Extra componenten

Als je Windows al eens eerder hebt geïnstalleerd, dan weet je vast dat je tijdens de installatie wordt gevraagd op welke schijfpartitie dat moet gebeuren. In principe kun je ook dit onderdeel automatiseren en vooraf in je antwoordbestand opnemen; kijk je maar even bij de component Setup, DiskConfiguration, Disk en haal er de F1-feedback bij. Wat je hier exact kiest en invult, luistert helaas erg nauw en bij een foute keuze dreig je de verkeerde partitie te formatteren tijdens de installatie. Dat onderdeel laten we veiligheidshalve dus maar buiten beschouwing.

Wat ons betreft is fase 1 hiermee afgerond, en fases 2 tot en met 6 laten we voor wat ze zijn. Rest dus nog de finale fase 7: oobeSystem (Out-Of-Box Experience). Ook dit onderdeel vraagt je naar je taalvoorkeuren. Hiervoor selecteer je de nieuwe component International-Core (deze keer zonder WinPE dus). Klik die met rechts aan en kies Add Settings to Passs 7 oobeSystem. Net als bij ‘Configuratie’ vul je bij Settings ook hier (viermaal) nl-NL of nl-BE in.

©PXimport

Gebruikersaccounts

Over naar alweer een nieuwe component. Deze keer gaat het om Shell-setup, waarvan je uitsluitend het onderdeel OOBE aan fase 7 van je antwoordbestand toevoegt. Open dit item in Answer File. Het onderdeel VMModeOptimizations is overtollig en verwijder je met de Delete-toets.

OOBE zelf blijkt diverse Settings te hebben. HideEULAPage stel je in op True, en dat geldt ook voor HideOEMRegistrationScreen en HideWirelessSetupinOOBE.

ProtectYourPC stel je in op 1 als je akkoord gaat met alle privacy-gerelateerde vragen, zoals die voor locatie en advertenties, terwijl je die met de waarde 3 allemaal verwerpt (ook al doet de helpfunctie hier anders vermoeden).

Belangrijk is ook HideLocalAccountScreen. Wil je bij de installatie liever een lokaal, niet-Microsoft-account, stel dat item dan in op True. In dat geval voeg je nog een andere component toe: Shell-Setup, UserAccounts, LocalAccounts. Bij Answer File klik je vervolgens met rechts op LocalAccounts en kies jeInsert NewLocalAccount, waarna je bij Settings een gebruikersnaam invult, zowel bij DisplayName als bij Name. Belangrijk: bij Group vul jeAdministrators in.

Onderaan het paneel Answer File kun je bij Password ook vast het gebruikerswachtwoord invullen. Je kunt dan in het menu Tools wel het best een vinkje bij Hide Sensitive Data zetten.

©PXimport

Installatiemedium

Tenzij je zelf nog andere onderdelen wilt automatiseren is je antwoordbestand nu klaar. Dat bewaar je via File, Save Answer File As onder de exacte naam Autounattend.xml in (de root van) de map die ook de submap \sources bevat (zie bij ‘Wim-bestand’).

Sluit de tool af en als je dat wilt, mag je het xml-bestand gerust bestuderen met bijvoorbeeld WordPad. Je herkent hier vast diverse componenten en instellingen.

Rest nu alleen nog een finale stap: het omzetten van de complete mapinhoud (inclusief Autounattend.xml) naar een opstartbare usb-stick. Dat vergt weliswaar nog enige manipulatie met ingebouwde Windows-commando’s (diskpart en eventueel dism), maar in het eerste artikeldeel vind je alle benodigde details.

©PXimport

Nederlanders besteden elke dag gemiddeld bijna 3,5 uur aan hun telefoon. Daarmee kun je gerust stellen dat smartphones een heel belangrijk onderdeel zijn van het dagelijks leven. Door meer taken te automatiseren kun je jezelf mogelijk wat tijd besparen.

Als je merkt dat je veel tijd op je telefoon doorbrengt en minder afhankelijk wilt zijn, kun je schermtijd beperken, pushmeldingen verminderen en bewust telefoonvrije momenten in je routine inplannen. Gratis apps als StayFree kunnen je hierbij ondersteunen. In dit artikel focussen we op een andere aanpak: het automatiseren van taken met ingebouwde functies en tools, zodat je daar minder tijd aan kwijt bent. We bekijken de belangrijkste mogelijkheden binnen Android en iOS (iPhone).

Google Assistent instellen

In afwachting van het moment waarop Google Gemini alle functies van Google Assistent overneemt, laten we zien hoe je met Google Assistent meerdere acties kunt koppelen en deze met een stemcommando of op een bepaald tijdstip activeert. Google Assistent is beschikbaar voor Android en iOS en apparaten als Google Nest (Hub).

Open de app (de eerste keer) en spreek Assistent instellingen in, of ga naar Instellingen / Apps / Assistent. Bij Voice Match kun je de app trainen op je stem en de functie Hey Google inschakelen, zodat de app reageert zodra je Hey Google zegt. Bij Languages kun je meerdere talen selecteren die assistent moet ondersteunen. Met Lock Screen zorg je dat de app ook bij een vergrendeld scherm reageert op je stem. Je kunt bij deze instellingen trouwens ook altijd schakelen tussen Gemini en Google Assistent. Test de werking met instructies als Welk weer wordt het morgen, Speel mijn afspeellijst op Spotify of Wat staat er op mijn agenda.

Ga na of alle opties van Google Assistent optimaal zijn ingesteld.

Krachtige routines

Een krachtige functie van Google Assistent zijn routines, waarmee je met één gesproken instructie meerdere acties achter elkaar kunt activeren. Open de app, ga naar Instellingen en kies Routines. Hier vind je suggesties om direct uit te proberen. Wil je een eigen routine maken, tik dan op +Nieuw en selecteer Persoonlijk (alleen jij kunt details beheren) of Huishouden (gezinsleden kunnen details bekijken en aanpassen). Kies Huishouden bijvoorbeeld voor acties waar ook huisgenoten mee te maken hebben, zoals het inschakelen van de lamp bij de voordeur bij beweging of het aanpassen van de helderheid en kleur van smartlampen wanneer de televisie aangaat. Geef daarna je routine een naam, bijvoorbeeld Thuiskomen.

Geef je nieuwe routine een zinvolle naam.

Start … en actie

Tik op +Starter toevoegen en kies uit vier opties: Als ik het de Google Assistent vraag, Op een specifieke tijd, Bij zonsopkomst of zonsondergang, of Als ik aankom op een locatie of deze verlaat. Voor dit voorbeeld selecteren we de laatste optie. Je moet hierbij de voorgestelde machtigingen aan de Google-app geven, zoals Locatie: Altijd toestaan en Exacte locatie gebruiken. We beantwoorden de vraag Wil je een Hele dag-routine plannen met Ja. Tik vervolgens op Selecteer een locatie en kies een bestaande locatie uit Mijn plaatsen of voeg er een toe via +Nieuwe plaats toevoegen. Stel de Straal in (in meters) en bevestig met Starter toevoegen.

Ga daarna naar het tweede deel: +Actie toevoegen. Kies uit opties zoals Informatie en herinneringen, Media afspelen en bedienen, Telefooninstellingen aanpassen, Smarthome-apparaten beheren (zoals lampen, stekkers, thermostaten of Google Chromecast) en Je eigen opdrachten uitvoeren. Voeg één of meerdere acties toe, bevestig met Klaar en vervolgens Opslaan. De routine verschijnt nu bij Je routines, waar je deze kunt (de)activeren en bewerken. Let op dat routines beperkt kunnen worden door Digitaal welzijn, bijvoorbeeld via filters of via de functie Time-out of Niet storen.

Je kunt ook slimme apparaten aansturen met een Google Assistent-routine.

Andere automatiseringen

Android biedt nog wel enkele standaardfuncties om taken te automatiseren of minstens te versnellen. Zo kun je via Instellingen / Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht (Android 15) specifieke apps blokkeren binnen bepaalde tijdstippen. Selecteer Focusmodus, kies de storende apps die je wilt verbergen en tik op +Een schema instellen om de modus automatisch te starten en te stoppen.

Via Snelle instellingen (veeg naar beneden en tik op het potloodicoon) kun je tegels voor specifieke acties toevoegen en positioneren voor directe toegang. Voorbeelden zijn Zaklamp, Niet storen, QR-code scannen, Batterijbesparing en andere circa vijftig opties.

Een kleine greep uit het beschikbare arsenaal aan snelle tegels in Android.

Voorbeelden van opdrachten

Vanaf iOS 12, iPadOS 13, macOS Monterey en watchOS 7 is de app Opdrachten (Shortcuts) beschikbaar. Hiermee kun je meerdere stappen in één taak automatiseren, vergelijkbaar met Google Assistent Routines. De app is standaard geïnstalleerd, maar indien nodig te downloaden via de App Store.

Bij het opstarten vind je al enkele voorbeeldopdrachten. Tik op de drie puntjes bij een voorbeeld om de onderliggende taakopbouw te bekijken. Elke opdracht bestaat namelijk uit een of meer taken. Zo bestaat de opdracht Stuur laatste afbeelding als tekstbericht uit: Haal nieuwste [1 foto] op, Inclusief schermafbeeldingen, Stuur [Laatste foto] naar [Ontvangers] en Toon bij Uitvoeren (om de ontvangers direct in te voeren).

De opdracht Neem een pauze is complexer. Deze vraagt invoer van een getal voor de minuten dat de niet-storen-functie actief moet blijven. Een als-dan-regel controleert of het getal kleiner is dan één. In dat geval vraagt de app opnieuw om invoer. Deze kennis komt wellicht goed van pas bij het maken van je eigen opdrachten.

De logica achter de standaardopdracht ‘Neem een pauze’, inclusief een voorwaardelijke actie.

Nieuwe opdrachten

Stel, je wilt een ingegeven tekst opslaan als herinnering en tevens naar jezelf sturen als bericht, bijvoorbeeld om een taak of idee niet te vergeten. Open de app Opdrachten en tik op het plusteken bij Starteropdrachten. Typ Vraag om invoer in de zoekbalk Zoek taken en selecteer deze actie. Tik op instructie en typ een tekst als Wat wil je opslaan en versturen? Het onderdeel Tekst kun je laten staan, omdat je geen specifiek type invoer nodig hebt, zoals getal, url, datum of tijd.

Zoek vervolgens Herinneringen in Zoek taken en kies Voeg nieuwe herinnering toe. Tik op Herinnering en veeg de optiebalk boven het toetsenbord naar links tot je Vraag om invoer ziet. Selecteer deze en tik op Gereed. Via het pijlknopje bij de taak kun je nog extra opties instellen, zoals de Prioriteit of een Vlag.

Typ daarna Berichten in de zoekbalk Zoek taken en kies Verstuur bericht. Pas indien nodig de inhoud aan door Vraag om invoer te selecteren. Tik op Ontvangers en zoek naar je eigen telefoonnummer of een andere gewenste ontvanger. Tik op Gereed en vervolgens op het pijlknopje bij deze taak. Schakel desgewenst Toon bij uitvoeren uit.

Tik op Gereed om de opdracht af te ronden. Wil je de taak hernoemen, tik dan op de drie puntjes, gevolgd door het pijlknopje naast de opdrachtnaam. Kies in het menu Wijzig naam of selecteer (ook) andere opties, zoals Kies symbool of Zet op beginscherm. Je kunt de opdracht ook starten via Siri door de naam uit te spreken, bijvoorbeeld: Hé Siri, onthoud dit!

Controleer de logica achter je opdrachten.

Focus-modi

Net als Android biedt Apple een flexibele focusfunctie. Ga naar Instellingen en open Focus. Kies een bestaande focus, zoals Werk, of tik op de plusknop om een eigen modus te maken. Bij een aangepaste focus kun je aangeven waarop je wilt focussen, zoals Lezen of Gamen, en deze een naam en kleur geven.

Stel vervolgens de focus naar wens in. Bepaal bijvoorbeeld van welke personen of apps je geen meldingen wilt ontvangen, hoe je toegangsscherm of beginscherm eruit moet zien en hoe specifieke apps of je systeem zich moeten gedragen. Zo kun je instellen welke inkomende mails je wilt zien in Mail, of je de energiebesparingsmodus wilt activeren enzovoort. Tot slot kun je een tijdsschema instellen voor automatische activering van de focusmodus.

Je kunt diverse focusfilters inschakelen.

Toe aan wat frisse lucht in huis, maar vind je een airco te duur en een ventilator niet effectief genoeg? Misschien is een aircooler wat voor je. Een aircooler koelt de lucht met water in plaats van een koelvloeistof. Dat heeft een aantal fijne voordelen, maar een aircooler kent ook wat beperkingen. 

Lees ook: Ventilator of mobiele airco?

Aircoolers zijn (nog) niet erg populair. Dat komt omdat aircoolers een stuk minder krachtig zijn dan airconditioners. Airco's zijn in staat om de kamertemperatuur flink te laten dalen, terwijl het effect van een aircooler meer lijkt op dat van een ventilator. Een aircooler zuigt warme lucht aan en haalt dit langs een koelelement met water, waarna de gekoelde lucht weer naar buiten komt. Zo ontstaat er een frisse luchtstroom in de buurt van het apparaat. Zet je het apparaat uit, dan verdwijnt het verkoelende effect snel. 

Voordelen

Hoewel aircoolers geen grote invloed kunnen uitoefenen op de daadwerkelijke temperatuur in een kamer, kunnen ze wél de gevoelstemperatuur aanzienlijk verbeteren. Daarin zijn ze vaak beter dan ventilators, die niet meer doen dan een luchtstroom creëren met de al aanwezige (warme) lucht. Omdat een aircooler warme lucht actief verkoelt met behulp van waterdamp, voelt de luchtstroom uit dit type apparaat extra fris en verkoelend aan. Vooral in kleinere ruimtes zul je dit effect merken.

Een ander voordeel van een aircooler is dat dit apparaat door de afwezigheid van een compressor een stuk stiller is dan een airco. Daardoor kun je een aircooler gerust neerzetten in ruimtes waar stilte gewenst is, zoals in je werk- of slaapkamer. Je hebt voor een aircooler ook geen passende raamafdichting nodig: je kunt hem neerzetten waar je wilt. Vaak zitten er ook nog wieltjes onder waarmee je het apparaat makkelijk van de ene naar de andere ruimte verplaatst. 

Dan is er nog het financiële aspect: een aircooler is over het algemeen veel goedkoper dan een airco. Je hebt immers niet te maken met hoge installatiekosten en ook je energiekosten vallen door het energiezuinige verkoelingssysteem van een aircooler goedkoper uit. Ook de aanschafprijs ligt een stuk lager. Waar je voor een mobiele airco al snel honderden euro's neerlegt, heb je voor een paar tientjes al een goede aircooler. Sommige aircoolers zijn uitgerust met een ingebouwde luchtzuiveraar die stof, pollen en schimmels uit de omgeving haalt: daar leg je uiteraard wat meer geld voor neer. 

©Sekai

Nadelen 

Het voornaamste nadeel van aircoolers is dat ze minder goed zijn in het verkoelen van een ruimte dan airconditioners. Dat komt door het verschil in werking tussen beide apparaten. Een airco onttrekt warme lucht aan een ruimte en voert die via een afvoerslang naar buiten. Tegelijkertijd blaast het apparaat koude lucht van buiten via een compressor met koelvloeistof de ruimte in. Door die dubbele werking kan een airco de temperatuur in een ruimte met wel tien graden verlagen. Een aircooler verlaagt de omgevingstemperatuur met maximaal drie graden. Je kunt op een aircooler dan ook geen gewenste temperatuur instellen; op een airco kan dat meestal wel. 

Een aircooler is daarnaast niet voor elke ruimte even geschikt. Het apparaat maakt de lucht in een ruimte namelijk vochtiger, wat bij warm weer niet altijd gewenst is. Het wordt dan ook aangeraden om het raam open te zetten wanneer een aircooler zijn werk doet, met name in ruimtes met een hoge luchtvochtigheid. Dat het apparaat op basis van vocht werkt, heeft ook als nadeel dat het regelmatig geleegd en schoongemaakt moet worden. Anders kan de boel gaan schimmelen, en dan is de lucht die het apparaat uitblaast lang niet zo fris meer.

Wanneer kies je voor een aircooler? 

Een aircooler past bij jou als je geen honderden euro's wilt uitgeven aan een airconditioner, maar wel een apparaat in huis wilt dat een frisse luchtstroom creëert (zonder de daadwerkelijke temperatuur te verlagen). Ook als je een stil apparaat zoekt dat weinig energie verbruikt, is een aircooler een goede keuze.

Wanneer kies je beter geen aircooler? 

Een aircooler is minder geschikt als je grotere ruimtes wilt verkoelen en op zoek bent naar een apparaat dat de temperatuur in huis significant omlaag kan brengen. Ook als de luchtvochtigheid in je woning al hoog is, kies je beter voor een traditionele airco.

Toch liever een vaste airco? ⤵