Encryptie is een notoir moeilijk onderwerp. Iedereen maakt dagelijks onbewust gebruik van encryptie, zoals https. Maar er zijn niet veel mensen die bewust gegevens versleutelen. We leggen hier uit hoe dat werkt en hoe je die versleutelde bestanden versturen kunt.

De theorie achter asymmetrische encryptie is niet eenvoudig, maar er bestaat heel wat software die je het moeilijkste uit handen neemt. We gaan aan de slag met Gpg4win en Kleopatra. Er bestaat een open standaard voor encryptie van e-mail, OpenPGP genaamd. De bekendste software die momenteel OpenPGP ondersteunt, is de opensourcesoftware GNU Privacy Guard, waarvan de naam doorgaans wordt afgekort tot GnuPG of zelfs GPG.

GnuPG zelf is een commandline-programma, maar onder Windows kun je Gpg4win installeren, dat de Windows-versie van GnuPG en enkele bijbehorende grafische tools bevat. Download de nieuwste versie en installeer het programma. Je kunt Nederlands als taal instellen. Tijdens de installatie kun je kiezen welke extra tools je installeert. Vink alles aan behalve GPA; in plaats daarvan gebruiken we straks Kleopatra. Die draait op Windows en Linux.

Symmetrische encryptie met GPG

Dadelijk gaan we de grafische interface Kleopatra gebruiken, maar eerst illustreren we hoe je met het commandline-programma GPG symmetrische encryptie toepast. Maak in Kladblok een tekstbestand aan met een geheime boodschap. Sla het op onder de naam boodschap.txt in je persoonlijke map (C:\Users\gebruikersnaam). Typ daarna in de Opdrachtprompt van Windows de volgende opdracht in:

Hiermee geef je aan GPG aan dat je symmetrische encryptie wilt toepassen met het algoritme AES-256. Je krijgt nu de vraag voor een ‘passphrase’ en nog een tweede keer om die te bevestigen. Daarna berekent GPG een sleutel uit deze wachtwoordzin en versleutelt het programma je bestand hiermee. Het resultaat wordt opgeslagen in het bestand boodschap.txt.gpg. Als je dit nu met Kladblok opent (klik er met rechts op in Verkenner en kies Openen met), zie je dat het onleesbaar is.

Let op: GPG laat het oorspronkelijke bestand boodschap.txt staan. Dat is misschien geen probleem als je het bestand louter versleutelt om het naar iemand anders te sturen terwijl je zelf het originele bestand wilt houden, maar als je GPG gebruikt om bestanden met gevoelige informatie op je computer te versleutelen, dien je daarna het oorspronkelijke bestand nog op een veilige manier te verwijderen. Dat valt buiten het bestek van dit artikel.

Decryptie gaat even eenvoudig:

Hiermee geef je aan dat je een bestand wilt ontsleutelen en het resultaat wilt opslaan onder de naam boodschap.txt.

Overigens slaat GnuPG je passphrase een tijdje op, zodat je het niet telkens weer hoeft in te voeren. Als je de cache met de huidige opgeslagen passphrase wilt legen, voer dan de volgende opdracht uit:

©PXimport

Sleutelpaar aanmaken

Asymmetrische encryptie gebruik je vooral om bestanden uit te wisselen met anderen. We tonen hoe dat gaat in Kleopatra, een grafische interface voor GnuPG. Klik in het hoofdvenster van Kleopatra op Nieuw sleutelpaar. Vul dan je naam en e-mailadres in. In Geavanceerde instellingen kun je het algoritme voor de sleutels kiezen (standaard RSA), het gebruik van je sleutels (alleen om te ondertekenen en te versleutelen, of ook voor authenticatie en certificering) en de geldigheidsduur (standaard twee jaar). We raden aan om eerst gewoon de standaardwaardes te kiezen en met dit sleutelpaar wat te experimenteren voordat je een sleutelpaar aanmaakt dat je echt gaat gebruiken in je communicatie met anderen.

In het volgende venster kun je de parameters nog eens controleren, klik op Alle details tonen om ook de geavanceerde instellingen te zien. Klik daarna op Aanmaken. Nadat het sleutelpaar aangemaakt is, dien je een wachtwoordzin in te vullen. Denk hier goed over na: met deze wachtwoordzin wordt je geheime sleutel versleuteld, dus als deze niet sterk genoeg is en iemand je geheime sleutel te pakken krijgt, kan die deze kraken en zich voor jou uitgeven.

In de laatste stap kun je ook nog een reservekopie van je sleutelpaar maken. Je krijgt dan de vraag om je wachtwoordzin in te voeren. Klik tot slot op Finish om het aanmaken van het sleutelpaar af te sluiten.

©PXimport

Publieke sleutels uitwisselen

Nu dien je je publieke sleutel aan je contactpersonen te bezorgen. Dat doe je door in het hoofdvenster van Kleopatra je zojuist aangemaakte sleutel te selecteren, er met rechts op te klikken en Exporteren te kiezen. Je publieke sleutel wordt dan in een bestand met de extensie .asc opgeslagen. Bezorg dit bestand aan de ander.

Vraag aan de ander ook zijn publieke sleutel. Importeer die met een klik op Importeren en kies dan het bestand. Je krijgt de vraag om de vingerafdruk te controleren, zodat je zeker bent dat het de correcte publieke sleutel is. Klik op Ja en bekijk de vingerafdruk, een lang hexadecimaal getal zoals 056E 3C04 7E70 6EE2 6BE4 0182 A6FA 98B5 1565 3B68. Bel met de eigenaar en vraag hem de vingerafdruk te dicteren, of doe dat op een andere veilige manier.

Als de vingerafdruk correct is, vink je het gebruiker-ID aan en Ik heb de vingerafdruk geverifieerd en klik je op Next. Klik daarna op Certificeer: Kleopatra ondertekent dan de publieke sleutel van je contactpersoon met je eigen geheime sleutel om aan te duiden dat je deze vertrouwt.

©PXimport

Een boodschap versleutelen en ondertekenen is na al dit voorbereidingswerk kinderspel. Klik op Ondertekenen/versleutelen, kies het bestand, selecteer als welke identiteit je het bestand wilt ondertekenen en voor wie je het wilt versleutelen (vink Voor anderen versleutelen aan en kies dan de identiteit van de ontvanger) en klik op Ondertekenen / versleutelen. Het bestand met de extensie .gpg bezorg je aan de ontvanger.

De ontvanger klikt dan in Kleopatra op Ontcijferen/verifiëren en kiest het versleutelde bestand. Als alles goed is, krijgt hij te zien dat de handtekening geldig is. Klikt hij op Save all, dan wordt het ontsleutelde bestand opgeslagen.

Ga je een nieuwe elektrische tandenborstel kopen? Gooi vooral de oude niet weg! Met een nieuw setje (goedkope) opzetborstels heb je ineens een ultieme schoonmaakhulp in handen. Je krijgt 10 tips voor lastige schoonmaakklusjes waar je nu moeiteloos je tanden in zet.

Lees ook: Dé 15 dingen die je altijd vergeet schoon te maken (maar nu niet meer!)

1. Lichtschakelaars

Bij het normale schoonmaakrondje worden lichtknoppen vaak over het hoofd gezien. Maar na verloop van tijd worden ze toch echt smoezelig, vooral als je ze vaak met vette of natte vingers aan en uit zet. Met een elektrische tandenborstel met een droge(!) opzetborstel maak je de schakelaar eenvoudig schoon: het vuil wordt als het ware losgetrild. De ronddraaiende borstelkop komt ook in de kiertjes rond de schakelaar, waar je met een doek lastig bij komt. Klaar? Neem dan af met een (weer droge) microvezeldoek om echt alle viezigheid weg te vegen.

2. Spoelbakken en werkbladranden

In de kier tussen spoelbak en keukenblad verzamelt zich vuil dat nauwelijks weg te krijgen is met een spons. Gebruik een elektrische borstel met een drupje afwasmiddel of ontvetter om dit randje schoon te maken. Laat de borstelkop rustig draaien langs de randen, spoel na met warm water en droog af.

3. Zolen en randen van sneakers

Witte zolen, rubberen randen en reliëflogo’s op schoenen fris je eenvoudig op met een elektrische tandenborstel en een papje van baking soda en water. Breng het mengsel aan op de vieze plekken en laat de draaiende borstel het vuil loswerken. Zo hoef je niet te schrobben met kracht. Werkt goed bij sportschoenen, sneakers en kinderschoenen.

4. Tussen toetsen of knopjes

Op toetsenborden, afstandsbedieningen en andere elektronische apparaten blijven stof en kruimels hangen. Met een droge borstelkop kun je vuil los trillen tussen de knoppen. Gebruik geen water, maar veeg het losgeborstelde vuil weg met een doek of zuig het op met een stofzuiger met smal mondstuk.

©splitov27

5. Fietsketting

Een elektrische tandenborstel is ook handig bij het onderhoud van je fiets. Smeer de ketting in met een ontvetter die specifiek geschikt is voor fietsonderdelen en laat de borstelkop het opgehoopt vuil, oude smeermiddelen en roest losmaken. Gebruik een opzetkop die je specifiek voor dit soort klussen bewaart. Spoel daarna grondig af en droog. Vergeet niet om daarna de ketting opnieuw in te smeren met een geschikte fietskettingolie of -vet.

6. Randen van douchedeuren of -wanden

Kalkaanslag en zeepresten hechten zich aan de rubbers en randen van douchedeuren. De elektrische tandenborstel werkt deze aanslag moeiteloos weg, vooral in combinatie met schoonmaakazijn. Laat kort inwerken, borstel schoon, en spoel na.

7. Ventilatieroosters

Ventilatieroosters of luchtopeningen zijn lastig schoon te houden. Met een droge borstelkop borstel je stof van de lamellen zonder dat het alle kanten op vliegt. Je kunt de borstel ook licht vochtig maken en daarna alles afnemen met een doek.

8. Sieraden

Sieraden met steentjes of fijne details kun je voorzichtig schoonmaken met een elektrische tandenborstel. Gebruik wat lauw water met een drupje afwasmiddel, laat de borstelkop zacht draaien, en werk vuil uit de randjes. Ideaal voor ringen, oorbellen of kettingen die je niet wilt beschadigen.

9. Kinderstoel

Kruimels, sap en plak verdwijnen niet zomaar uit de kieren van een kinderstoel. Met een elektrische borstel en een beetje afwasmiddel werk je dat vuil er makkelijk uit. Let op: niet te nat maken bij houten stoelen.

10. Douchekoppen, kraanonderdelen en bevestigingen

Op en rondom de douchekraan, de glijstang of de wandbevestiging van de douchekop blijven vaak vette zeepresten zitten. Met een elektrische tandenborstel en wat allesreiniger kom je makkelijk langs de randjes en rubbers. Even borstelen, naspoelen en droogwrijven.

💪 Schrobben zonder stress

Een elektrische tandenborstel met een aparte opzetkop is eigenlijk onmisbaar als je houdt van snel en grondig schoonmaken. Perfect voor randjes, kieren, rubber, profiel en reliëf. Reserveer een borstel alleen voor schoonmaak en je hebt een nieuwe favoriet in het keukenkastje!

Af en toe heb je in Excel willekeurige getallen nodig voor een steekproef, om formules te testen of om een voorbeeld samen te stellen. Uiteraard kun je zelf wat cijfers op het toetsenbord roffelen, maar veel gemakkelijker is dit door Excel zelf te laten uitvoeren.

Stap 1: Willekeurige decimalen

Wanneer je in een cel de formule =ASELECT() typt, zal Excel een willekeurig getal tussen 0 en 1 vormen. Sleep die formule naar beneden om de kolom verder te vullen met lukrake getallen tussen 0 en 1. Dit zullen telkens waarden zijn van vijftien decimalen. Als je niet zover na de komma wilt werken, dan kun je de cellen selecteren en in het tabblad Start in de groep Getal de knop Minder decimalen gebruiken.

Wil je andere getallen, druk dan op de functietoets F9 zodat alles opnieuw berekend wordt. Je moet er wel rekening mee houden dat iedere keer dat je iets in dit rekenblad toevoegt of wijzigt, alle random waarden opnieuw worden berekend. Dus als je ergens in een cel bijvoorbeeld Hallo typt en je drukt op Enter, zullen alle ASELECT-waarden wijzigen. Dat los je op door al deze waarden te selecteren, te kopiëren en op dezelfde plaats te plakken met Plakken speciaal / Waarden plakken.

De formule =ASELECT() vormt willekeurige getallen tussen 0 en 1.

Stap 2: Reeks begrenzen

Dit zijn dus allemaal getallen kleiner dan 1. Wil je getallen tussen 1 en 10, dan kun je in de kolom daarnaast de formule =1+9*(A1) toepassen, in de veronderstelling dat het eerste gegenereerde getal van daarnet in A1 staat. Sleep dan het resultaat naar beneden en dan krijg je ook daar een kolom met waarden tussen 1 en 10.

Wil je willekeurige getallen tussen 1 en 100, dan wordt de formule =1+99*(A1). Voor getallen tussen 1 en 1000 is de formule =1+999*(A1) enzovoort.

In kolom C vragen we random waarden tussen 1 en 100, gebaseerd op de waarden van kolom A.

Stap 3: Raster vullen

Wil je gehele getallen tussen twee grenswaarden laten vormen door Excel, dan combineer je ASELECT met GEHEEL. Deze formule zal bijvoorbeeld willekeurige gehele getallen vormen kleiner dan 1000: =GEHEEL(ASELECT()*1000)

Het getal 1000 zal er zelf nooit bij staan. Sleep deze formule naar beneden om de kolom met willekeurige getallen te vullen en in dit voorbeeld hebben we de formule ook naar enkele kolommen daarnaast gesleept.

Ook hier dezelfde opmerking: om de random waarden te fixeren, moet je ze kopiëren en plakken als waarden.

Wanneer we de cellen naar beneden en naar rechts kopiëren, krijgen we een rooster met willekeurige getallen.