Als u uw foto's of video's aan het verwerken of bewerken bent op uw computer, is het wel zo prettig als uw beeldscherm de beelden correct weergeeft. De kleuren dienen bij voorkeur natuurgetrouw te zijn. De eerste stap daarbij is natuurlijk een goede foto- of videocamera. Als u daar veel geld in hebt gestoken, is het zonde als u het beeldmateriaal op een matig beeldscherm verwerkt. Gelukkig hoeft een beeldscherm met een goede kleurreproductie tegenwoordig niet duur te zijn. We testen schermen van 23 en 24 inch.

Beeldschermen worden steeds goedkoper, een simpel 22inch-scherm met een TN-paneel koopt u al voor zo'n 120 euro. Lagere prijzen zien we ook terug bij de wat betere schermen met panelen die ook geschikt zijn voor foto- en filmbewerking. De hoogste tijd dus om kwaliteitsschermen te testen die vriendelijk voor de portemonnee zijn. Wij hebben bij diverse fabrikanten daarom een 23- of 24inch-scherm aangevraagd met een (variant op) VA- of IPS-paneel. De monitoren mochten nier meer dan 500 euro kosten. De achterliggende gedachte van de test is kleurreproductie, waardoor we geen schermen met TN-paneel hebben meegenomen in de test.

Testmethode

Het belangrijkste punt waar we de schermen op testen is de kleurreproductie. Dit meten wij met een 'Colorvision Spyder 3 Elite'. De kleurreproductie van een scherm wordt uitgedrukt in Delta E. Dit is de afwijking tussen de gemeten kleuren en de weergegeven kleuren. Hoe lager de Delta E, hoe beter de kleurreproductie. Een Delta E van 3 is goed genoeg voor fotobewerking. Een waarde van 1 of lager is een niet waarneembaar verschil, een nagenoeg perfecte kleurreproductie. Dit is doorgaans alleen haalbaar na kalibratie. De schermen zijn eerst niet-gekalibreerd getest en daarna gekalibreerd. Wij kalibreren de schermen met een helderheid van 120 cd/m², kleurwarmte van 6500K en een gamma van 2.2. Een helderheid van 120 cd/m² is, afhankelijk van het omgevingslicht, ideaal. De meeste beeldschermen staan standaard veel te helder afgesteld. Naast de kleurreproductie kijken we naar het contrast, de inkijkhoek en de zwartweergave. Ook testen we beeldkwaliteit van de schermen in Full HD-films, foto's en games. Het weergeven van games is voor deze test van ondergeschikt belang, maar wel bekeken.

Paneeltypes

TN (Twisted nematic)

Dit type paneel komt het meest voor. Het voordeel van TN is dat het fabriceren goedkoop is, daarnaast heeft het een snelle responstijd. Voor de fanatieke gamers zijn TN-panelen van 120 Hz de beste keuze. Nadeel van TN is de matige inkijkhoek en kleurreproductie.

VA (Vertical Alignment)

Dit paneel type kent een redelijk aantal variaties, waarvan de bekendste S-PVA en MVA zijn. Het voordeel van de huidige generatie MVA-panelen is voornamelijk het hoge contrast en de erg goede zwartweergave. Zwart is diepzwart. Daarnaast hebben de MVA-panelen nagenoeg geen last van lichtlekkage. VA-panelen hebben een goede kleurreproductie en inkijkhoek, maar nog niet zo goed als IPS-panelen. De responstijd van de meeste VA-panelen is matig.

IPS (In Plane Switching)

IPS kent ook een aantal variaties. Het is het duurste paneeltype, met de beste kleurreproductie en een zeer goede inkijkhoek. Het beste type is P-IPS, dat ook wordt gebruikt voor professionele 10bit-beeldschermen. De nieuwere e-IPS-panelen maken IPS betaalbaar. De responstijd van de moderne IPS-panelen is goed genoeg voor games, maar haalt het niet bij het niveau van TN-panelen. Het zwakke punt van de IPS-panelen is de zwartweergave. De goedkopere schermen kunnen last van lichtlekkage en 'clouding' (lichte en donkere plekken) hebben. Bij aanschaf van een beeldscherm met IPS is dit een punt om goed op te letten.

PLS (Plane to Line Switching)

Dit paneeltype is Samsungs variant op de IPS-technologie. Het heeft, ten opzichte van IPS, een verbeterde inkijkhoek en een betere responstijd. Samsung gebruikt de PLS-techniek in zijn tablets en nu ook in zijn beeldschermen.

Gebruikte apparatuur

Videokaart Sapphire Radeon HD 6970

Processor Intel Core i7-965

Moederbord ASUS Rampage II Gene (Intel X58-chipset)

Geheugen Kingston 6 GB DDR3 1600 MHz (KHX1600C8D3K3/6GX)

Blu-ray-station LG CH10LS20

Energiemeter Voltcraft Energy Monitor 3000

Kalibratie Colorvision Spyder 3 Elite

Besturingssysteem Windows 7 Home Premium SP1 (64 bit)

ASUS PA246Q

De PA246Q van ASUS is de enige uit de test met een PIPS-Paneel. Dit type paneel is duurder dan HIPS- en e-IPS-panelen. De prijs van de ASUS PA246Q is dan ook de hoogste uit de test. Het PIPS-paneel heeft een 10bit-kleurdetail, goed voor 1,07 miljard kleuren. De PA246Q behaalt dit 10bit-kleurdetail met 8 bit + AFRC (Advanced Frame Rate Control). Door middel van 'dithering' wordt er een groter kleurdetail behaald dan normaal met 8 bit mogelijk is. Doordat het scherm gebruikmaakt van WCG-CCFL-backlight heeft het scherm naast een groot kleurdetail ook een groot kleurbereik. Voor fotobewerking een erg mooie combinatie. De standaard kleurreproductie van het scherm is uitstekend. ASUS heeft het scherm zelf al gekalibreerd en levert het rapport hiervan ook mee. Alsnog zelf kalibreren is niet nodig, maar natuurlijk wel optimaal. Het scherm is erg compleet, alle wenselijke aansluitingen zijn aanwezig en er is ook nog een 7-in-1-kaartlezer aanwezig. Daarnaast is het scherm in hoogte verstelbaar en heeft het een pivot-functie. Het OSD-menu is het uitgebreidste van alle geteste schermen, u kunt handmatig de kleuren tot in het kleinste detail aanpassen. Ook is er een 1:1 pixelmapping-functie aanwezig. Het contrast is vergeleken met de VA-panelen uit de test laag, maar nog steeds voldoende. Het scherm heeft een erg goede inkijkhoek en geen last van lichtlekkage. Echt slechte punten kunnen wij niet ontdekken aan het scherm, op het hoge energieverbruik na. Zelfs na kalibratie is dit nog 46,5 watt. Een ander nadeel is de prijs, voor al dit moois moet u de hoofdprijs betalen. We geven deze monitor het keurmerk Best Getest.

©PXimport

ASUS PA246Q

Straatprijs € 479,-

Oordeel 9/10

Pluspunten

Resolutie van 1920 x 1200

Veel aansluitingen

Ergonomisch

Groot kleurbereik en kleurdetail

Goede inkijkhoek

Minpunten

Hoge prijs

Energieverbruik

LG E2370V

LG is een van de grootste leveranciers van IPS-panelen, veel van de schermen uit onze test hebben een IPS-paneel van LG aan boord. Het mag dan ook geen verrassing zijn dat de LG E2370V ook voorzien is van een eigen IPS-paneel. De kleurreproductie is, direct uit de doos, met een Delta E van 6,9 de minste uit de test. Dat is gemeten met de kleurinstellingen op 'sRGB', de standaardinstellingen geven een nog minder goed resultaat. Na kalibratie is de kleurreproductie dik in orde. LG positioneert het scherm als een scherm voor gamers met goede beeldkwaliteit. Voor de fanatieke gamers zal de 14 ms grijs-grijs responstijd wat aan de hoge kant zijn, de casual gamer zal er prima mee overweg kunnen. Wij hebben geen storende 'ghosting' (dubbel beeld) kunnen waarnemen. Het scherm heeft een aantal handige extra's zoals een afstandsbediening, erg handig om snel even wat instellingen aan te passen of het geluid vanaf een afstandje te bedienen. Het scherm beschikt over de 1:1 pixelmapping-functie, die het mogelijk maakt om een afwijkende resolutie onaangepast weer te geven. De E2370V beschikt over een lichtsensor die aan de hand van het omgevingslicht de helderheid van het scherm aanpast, vergelijkbaar met de NEC EA232WMi. De LG E2370V heeft als grootste nadeel de standaard kleurreproductie. Als u over de mogelijkheid beschikt om het scherm te kalibreren, is het scherm door zijn lage prijs een aanrader. Het scherm combineert dan een scherpe prijs met goede beeldkwaliteit en handige extra's.

©PXimport

LG E2370V

Straatprijs € 220,-

Oordeel 7/10

Pluspunten

Prijs

Goede inkijkhoek

Afstandsbediening

Minpunten

Standaard kleurreproductie

Geen DisplayPort

Geen DVI-kabel

NEC MultiSync EA232WMi

Het beeldscherm van NEC combineert een IPS-paneel met led-backlight. Het belangrijkste voordeel van led is dat dit type verlichting energiezuinig is. Het scherm is voorzien van twee eco-functies die de helderheid en het energieverbruik van het scherm verlagen. Dat is op zich niet vernieuwend, maar NEC gaat een stap verder. Op het scherm zit een sensor die het omgevingslicht meet, het scherm gebruikt deze sensor in samenwerking met een 'auto brightness' functie. Als deze functie aan staat, kan het scherm de helderheid aanpassen aan de hand van het omgevingslicht en de witheid van het getoonde beeld. De functie zorgt voor optimale helderheid en resulteerde in ons geval tot een energieverbruik van minder dan 20 watt. Voor het testen en kalibreren hebben wij deze functie uitgezet. Het scherm heeft standaard al een redelijk goede kleurreproductie, we meten een Delta E van 3,7. Ondanks het lagere contrast vergeleken met een aantal andere schermen, is het contrast van het scherm prima in orde. Het scherm heeft een goede zwartweergave en details in donkere films en games worden goed weergegeven. Helaas gooit lichtlekkage in de linkeronderhoek roet in het eten. Dit is zichtbaar bij het kijken van films of donkere foto's, vooral als er weinig omgevingslicht is. Dit is het enige echt belangrijke minpunt van het scherm. De EA232WMi is een uitstekend scherm voor foto- en videobewerking, helemaal als u het scherm hebt gekalibreerd.

©PXimport

NEC MultiSync EA232WMi

Straatprijs € 350,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Ergonomisch

Goede inkijkhoek

Standaard al een redelijke kleurreproductie

Minpunten

Lichtlekkage in linkeronderhoek

Geen HDMI

Dell UltraSharp U2412M

Dell zet zijn nieuwe UltraSharp U2412M niet als opvolger van de succesvolle U2410 in de markt. Beide schermen zullen naast elkaar verkocht worden. De U2410 lijkt qua specs meer op de ASUS PA246Q uit onze test. De U2412M is wat goedkoper, maar ook minder uitgebreid. Het scherm is voorzien van een e-IPS paneel en WLED-backlight. De voordelen van e-IPS zijn bij de U2412M direct zichtbaar, het scherm heeft een erg goede inkijkhoek. De weergave van zwart en het contrast bij de U2412M zijn prima in orde, alleen komt het scherm niet in de buurt van het niveau van de VA-schermen. Het belangrijkste punt van onze test, de kleurreproductie, is bij de U2412M ook goed. Standaard scoort het scherm een Delta E van 3,2, waarmee hij goed genoeg is voor fotobewerking. Het scherm heeft een resolutie van 1920 x 1200 (WUXGA), hier zijn wij een groot voorstander van. WUXGA heeft slechts 180 extra beeldlijnen, maar het maakt wel degelijk verschil. Het OSD-menu dat Dell gebruikt is een van de prettigste in zijn soort en heeft voldoende instellingen. Het scherm is in hoogte verstelbaar, heeft een pivotfunctie en een goede solide voet. Er zijn voldoende aansluitmogelijkheden, het enige wat we missen is HDMI. De Dell U2412M is een scherm met een goede prijs-kwaliteitverhouding. De verkoopprijs van nog geen 350 euro is heel redelijk, u krijgt daarvoor een goede beeldkwaliteit, voldoende aansluitmogelijkheden en ergonomische functies. Met een budget van 350 euro vindt u op dit moment geen betere monitor.

©PXimport

Dell UltraSharp U2412M

Straatprijs € 344,-

Oordeel 9/10

Pluspunten

Resolutie van 1920 x 1200

Prijs-kwaliteitverhouding

Standaard een redelijke kleurreproductie

Ergonomisch

Minpunten

Geen HDMI

AOC i2353fh

AOC levert ons een scherm met een erg fraai ontwerp. Het scherm heeft een omlijsting van geborsteld aluminium en is slechts 9,6 mm dun. Dit is mogelijk door het gebruik van een led-backlight en doordat de aansluitingen in de voet van het scherm zijn verwerkt. De bediening van het scherm verloopt via tiptoetsen op de voet. Deze zijn gevoelig, waardoor de bediening aardig wat gewenning vergt. AOC heeft het scherm voorzien van een e-IPS paneel. De standaard kleurreproductie is redelijk, maar wel één van de mindere uit deze test. Onze metingen zijn gedaan met de kleurinstelling op 'sRGB', hier kregen wij het beste resultaat mee. Na kalibratie behaalt het scherm een Delta E van 1,6. Dit is meer dan voldoende voor foto en videobewerking. De zwartweergave van het scherm is redelijk, maar wordt verstoord door lichtlekkage. Bij normaal gebruik hebben we er weinig last van, maar bij donkere games en het kijken van films stoort het wel degelijk. Het scherm heeft tweemaal HDMI en een analoge aansluiting, helaas ontbreken DisplayPort en DVI. Vooral het ontbreken van DVI is vervelend, als u wilt werken met een digitaal beeldsignaal zit u vast aan HDMI met eventueel een verloopje naar DVI. De prijs van het scherm is het grootste pluspunt, voor zo'n 175 euro hebt u een erg fraai scherm dat ook nog eens geschikt is voor foto- en videobewerking.

©PXimport

AOC i2353fh

Straatprijs € 175,-

Oordeel 7/10

Pluspunten

Prijs

Fraai design

Minpunten

Geen DVI en DisplayPort

Geen overscan voor HDMI

Lichtlekkage

Samsung SyncMaster S24A850D

Samsung leverde ons twee schermen met zijn nieuwe PLS-paneel, een 24- en 27inch-uitvoering. De 27inch-uitvoering vindt u los terug in de rubriek Hardware (p. 84). PLS is de nieuwe techniek die Samsung heeft ontwikkeld als tegenhanger van IPS. Samen met de 27inch-uitvoering betreft dit het eerste beeldscherm dat gebruikmaakt van deze techniek. De PLS-techniek wordt ook gebruikt in de tablets Galaxy Tab 8.9 en 10.1. Eén van de speerpunten van de nieuwe techniek is de inkijkhoek en we moeten toegeven dat deze erg goed is. Het scherm heeft de beste inkijkhoek van de geteste schermen, er is nagenoeg geen verloop in kleur zichtbaar als we verticaal of horizontaal kijken. De kleurreproductie laat te wensen over als we het scherm direct uit de doos controleren. We zetten 'Magic Bright' op 'standard' en krijgen dan wel een redelijke kleurreproductie met een Delta E van 5,5. Dit is helaas niet zo goed als een aantal andere schermen uit de test. Wij maken voor de test gebruik van een preproductie-model. Samsung heeft ons verteld dat de standaard kleurreproductie van de schermen zal worden verbeterd. Na kalibratie van het scherm is de Delta E met 0,2 perfect. De zwartweergave is redelijk, maar komt niet in de buurt van de MVA-beeldschermen uit de test. Ook het contrast is minder dan dat van de IPS-panelen en helemaal vergeleken met MVA. Toch hebben wij dit niet als een storende factor ervaren. De beeldkwaliteit, zeker na kalibratie, is dik in orde. Het scherm heeft als extraatje vier usb3.0-poorten, handig voor wie daar al apparatuur voor heeft, want zoveel usb3.0-hubs zijn er nog niet. De monitor heeft een resolutie van 1920 x 1200. De S24A850D is een goede introductie van de PLS-techniek, vooral de inkijkhoek is indrukwekkend. De prijs is wat aan de hoge kant, maar na kalibratie is het een van de betere schermen uit de test.

©PXimport

Samsung SyncMaster S24A850D

Straatprijs € 411,-

Oordeel 9/10

Pluspunten

Resolutie van 1920 x 1200

Erg goede inkijkhoek

Ergonomisch

Usb3.0-hub

Minpunten

Hoge prijs

Geen DVI-kabel meegeleverd

Iiyama ProLite XB2472HD

Het scherm van iiyama is voorzien van een AMVA-paneel met led-backlight. Een mooie combinatie die een laag

energieverbruik combineert met een goede beeldkwaliteit. De kleurreproductie is zonder kalibratie met een Delta E van 4,5 redelijk. Na kalibratie is ook dit scherm uitstekend geschikt voor foto- en videobewerking. Het contrast van het scherm is opvallend goed, we meten een waarde van 1269:1 na kalibratie. Het scherm beschikt ook over een dynamisch contrast, deze staat standaard uit. De zwartwaarde van het scherm is met een gemeten waarde van 0,10 erg laag, zwart is dan ook echt zwart. Daarnaast is er geen sprake van lichtlekkage. De beeldkwaliteit van het scherm is voor zowel foto's als video's zeer goed. Het scherm is door zijn matige responstijd minder geschikt voor snelle games. Zoals we mogen verwachten van een led-scherm is het energieverbruik bij de XB2472HD laag. Met de eco-functie is het verbruik slechts 20,3 watt. Ergonomie ontbreekt niet, het scherm kan in hoogte worden versteld en gedraaid met de stevige voet. De pivot-functie zorgt dat het scherm in een handomdraai van landschap- naar portretstand wordt gedraaid. Het OSD-menu is eenvoudig, gelukkig is het wel voorzien van een aspect-functie om een 4:3-beeldverhouding ongewijzigd weer te geven. Het scherm heeft een DVI, HDMI en een analoge VGA-aansluiting, maar DisplayPort ontbreekt. De ProLite XB2472HD van iiyama is een aanrader, met een goed contrast, ergonomie en een goede beeldkwaliteit. Tot slot is de prijs van ongeveer 220 euro ook erg prettig.

©PXimport

Iiyama ProLite XB2472HD

Straatprijs € 217,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Ergonomisch

Goed contrast

Goede zwartweergave

Prijs

Minpunten

Responstijd

Geen DisplayPort

BenQ EW2430

Ook BenQ combineert een VA-paneel met een led-backlight. Een jaar geleden testten wij de VW2420H, een scherm met dezelfde combinatie. De VW2420H had problemen met het goed weergeven van een grijsgradiënt. Gelukkig heeft de EW2430 hier totaal geen last van. Standaard staat de gamma-instelling bij het scherm op stand '3', na meting geeft dit een gammawaarde van 2,7. Dat is veel te hoog, een gamma van 2,2 is ideaal. Nadat we de gamma in het OSD-menu op stand '1' zetten komt de meting op 2,25 uit. Niet alleen de gamma wordt hier beter van, ook de kleurreproductie. We zien een verbetering in Delta E-waarde van 4,8 naar 2,2. Zolang bij de EW2430 de gamma op stand '1' wordt gezet, hebt u zonder te kalibreren al een goede kleurreproductie. De zwartweergave van het scherm is ook goed, het scherm heeft geen zichtbare lichtlekkage. We meten een contrast van 1654:1 na kalibratie, dat is erg hoog. Het scherm heeft geen ergonomische functies, maar is wel voorzien van een usb2.0-hub met vier aansluitingen. Het scherm beschikt over VGA, DVI en twee keer HDMI. Helaas zien we nog steeds dat BenQ geen DVI-kabel met het scherm meelevert. Ook ontbreekt een DisplayPort-aansluiting. Het energieverbruik is net als bij de meeste led-schermen laag. De EW2430 van BenQ is beduidend beter dan de vorig jaar geteste VW2420H. We kunnen hem aanbevelen voor foto- en videobewerking. Voor games is het scherm door zijn responstijd wat minder geschikt.

©PXimport

BenQ EW2430

Straatprijs € 243,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Erg goed contrast

Goede zwartweergave

Standaard kleurreproductie

Prijs

Minpunten

Geen DVI-kabel meegeleverd

Geen DisplayPort

Responstijd

Eizo EV2333W

Het scherm dat wij van Eizo hebben getest, is hetzelfde model als dat we in Computer!Totaal nummer 1-2011 in onze monitortest hebben getest. Toen kwam het scherm als 'Best Getest' uit de bus. Dit keer moet het scherm het tegen wat meer zwaargewichten opnemen. De EV2333W is 23 inch en voorzien van een PVA-paneel. Eizo heeft ook schermen met IPS-panelen in zijn assortiment, maar het voorgestelde 22inch-scherm is te klein voor onze test en het 24inch-scherm kost meer dan 500 euro. Het scherm heeft direct uit de doos al een goede kleurreproductie. Met een Delta E-score van 2,4 is er met kalibreren geen haast. Ook blinkt het scherm uit in het contrast: het heeft het hoogst gemeten contrast van alle schermen uit de test. De zwartwaarde is goed, net als bij de meeste andere schermen uit de test met een VA-paneel. Voor games is het scherm minder geschikt, het scherm is voornamelijk een aanrader voor fotobewerking. Het is voorzien van een stevige voet met een aantal ergonomische functies. Het scherm is 17 centimeter in hoogte verstelbaar, heeft een pivot-functie en kan op zijn voet draaien. De EV2333W biedt een analoge aansluiting, DVI-D en DisplayPort, helaas geen HDMI. Zoals wij van Eizo gewend zijn heeft het scherm een garantie van 5 jaar. De EV2333W is het beste VA-scherm uit de test. Als contrast en de zwartwaarde het grootste belang hebben, dan is de EV2333W de beste keuze.

©PXimport

Eizo EV2333W

Straatprijs € 305,-

Oordeel 9/10

Pluspunten

5 jaar garantie

Ergonomisch

Standaard kleurreproductie

Goede zwartweergave

Erg goed contrast

Minpunten

Hoge prijs

Responstijd

Conclusie

Alle schermen uit de test zijn geschikt voor foto en videobewerking. U zult alleen wel een keuze moeten maken of u een scherm wilt met een VA-paneel of een scherm met een IPS/PLS-paneel. Het zou mooi zijn als de voordelen van de VA-panelen worden gecombineerd met die van de IPS/PLS. De zwartheid en het hoge contrast van de VA-panelen missen we bij IPS/PLS, terwijl de inkijkhoek en responstijd van de VA-panelen te wensen over laat. Als u op zoek bent naar een compleet en betaalbaar beeldscherm met een goede kleurreproductie kunnen wij de iiyama Prolite XB2472HD aanraden. Onze voorkeur gaat nog steeds uit naar schermen met een 1920 x 1200 resolutie. Onze tweede aanrader is daarom de Dell UltraSharp U2412M. Dit scherm combineert deze resolutie met een goede kleurreproductie en een schappelijke prijs. De ASUS PA246Q is het beste scherm uit onze test, het scherm heeft alles aan boord dat wij zoeken in een kwaliteitsscherm onder de 500 euro.

©PXimport

QNED, het antwoord van LG op quantum dots, wordt toegepast in deze miniled lcd-tv. Dit type televisie is inmiddels erg populair geworden, ook in het subtop- en middensegment van het tv-aanbod. Heeft deze LG 65QNED91T6A genoeg in huis om de concurrentie de baas te blijven?

Deze LG-televisie past perfect in het rijtje van moderne, prima afgewerkte televisies die we dit jaar al vaker voorbij zagen komen. Het toestel is vrij slank dankzij het profiel van slechts 45mm, heeft een mooie metaalkleurige rand rondom en een vlakke rug. Aan de zijdes is de rug zoals bij de meeste toestellen wat afgeschuind. De centrale voet biedt geen verschillende draaiposities, maar het scherm staat desondanks toch 7cm hoog boven het tv-meubel, zodat een soundbar goed onder het scherm past. Het enige echt opvallende kenmerk? Het toestel is relatief zwaar, namelijk 35kg inclusief voet.

De tv beschikt over vier HDMI-poorten die allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte van 48Gbps bieden. Dat is nog steeds vrij zeldzaam, maar is wel goed nieuws voor gamers met meerdere high-end gaming-bronnen. Er is ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. De input-lag is iets hoger dan bij de oled-modellen, maar blijft zeer goed, 17,0ms (4K60) en 7,6ms (2K120). Wie de tv wil uitbreiden met draadloze luidsprekers, kan gebruik maken van het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Je bent wel beperkt tot 2.1-configuraties, een WiSA surround-opstelling is dan helaas niet mogelijk.

Niet alle minileds zijn gelijk

Het gebruik van minileds voor de achtergrondverlichting is iets waar fabrikanten graag mee uitpakken, maar het resultaat per merk en model kan sterk uiteenlopen. Minileds verdelen de achtergrondverlichting in meer segmenten dan wanneer er gewone leds worden toegepast. Het aantal zones kan sterk verschillen, van 100 tot meer dan 1.000. Dat heeft uiteraard impact op de prestaties wat betreft contrast en helderheid.

Deze LG heeft een achtergrondverlichting met 16x10 (160) zones, en dat is vandaag de dag toch redelijk weinig. Concurrenten zitten in dit segment al op 1.500 zones. Het eigen contrast van het VA-paneel is goed, 4.800:1, maar met dat beperkt aantal zones stijgt dat nauwelijks naar 5.000:1, en dat is vooral ook omdat LG erg voorzichtig is met de dimming. Op eenvoudigere testen kan dit wel naar 35.000:1 stijgen. Naar een reden hoeven we niet ver te zoeken, agressief dimmen met zo weinig zones maakt de zonegrenzen zichtbaar, ook omdat ze soms wat traag reageren. Dat stoort erg en hierdoor is een vage halo rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond dan ook onvermijdelijk.

©LG Electronics

Ook op het vlak van helderheid doet de LG op veel vlakken onder voor de concurrentie. Op een 10% venster meten we in de goed gekalibreerde HDR Filmmaker mode 1.099 nits, en op het volledig wit beeld haalt hij nog 644 nits. Dat was twee jaar geleden weliswaar nog acceptabel, maar nu concurrenten vlot over de 2.000 nits gaan, is dat toch wat te beperkt. Het kleurbereik scoort wel uitstekend, daar meten we 95% P3.

Toch heeft LG nog een sterke troef in handen, namelijk de uitstekende kalibratie af fabriek. De Filmmaker mode is zowel in SDR als HDR bijzonder goed gekalibreerd. Dat betekent dat je kunt rekenen op veel schaduwnuances, een neutrale grijsschaal en mooie, natuurlijke kleurweergave. Met HDR10-beeld kan LG’s dynamische tone mapping prachtige resultaten opleveren en daarmee maakt de tv het beste van zijn kleurbereik en helderheid. Witnuances en intense kleuren worden uitstekend bewaard. Alleen heel donkere HDR10-scènes lijden wat onder het beperkte aantal zones, die beelden worden iets té donker. De QNED91 ondersteunt ook Dolby Vision, maar geen Dolby Vision IQ zoals bij de oled-modellen.

Uitstekende beeldverwerking

Naast een uitstekende kalibratie toont deze LG ook sterke prestaties voor beeldverwerking. Dat dankt de tv aan zijn Alpha 8-processor die verbeterd werd met eigenschappen en functies die vorig jaar nog exclusief voor de Alpha 9-processor waren. We kunnen zelfs zeggen dat de LG geen echte zwakke plekken meer heeft. Deinterlacen van 1080i-beelden zoals die van live tv, doet hij prima zodat je zelden nog een gekartelde rand ziet. Upscaling en ruisonderdrukking maken van oudere content mooie 4K-beelden, al kun je van oudere videocontent zoals dvd’s geen wonderen verwachten. Via een superresolutie-bewerking kan de tv wat fijn extra detail toevoegen, dat werkt goed voor HD-materiaal, maar kan bij dvd’s bijvoorbeeld wel voor een wat overbewerkt resultaat zorgen. De ruisonderdrukking kan ook kleurstroken in zachte gradiënten wegnemen.

©LG Electronics

Een lcd-paneel heeft minder bewegingsscherpte dan een oled-paneel, en dus maskeert het fijn detail in snelle actiescènes. Bewegende voorwerpen hebben soms een wazige rand of tonen een beperkt sleepspoor. LG biedt met Motion Pro verschillende opties om dat te elimineren, maar introduceren op hun beurt juist weer andere problemen, dus deze functie kun je beter uit laten staan. Heb je een hekel aan schokken in het beeld wanneer de camera snel beweegt, activeer dan de Trumotion-functie. Zeker voor sport is dat prettig, maar voor film blijft het vaak een kwestie van smaak.

Degelijke audio

De QNED91 is uitgerust met een 2.2-systeem van 40 watt, en ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X. Onze filmfragmenten klonken prima met een aangename warme klank en een vleugje ruimtelijkheid. Die echte surround sound-ervaring kan je uit dit soort systeem niet halen, zelfs niet met ondersteuning voor de modernste audioformaten. Dat AI niet altijd de juiste resultaten geeft, werd hier bevestigd. De tv heeft een AI-Pro mode voor geluid, maar die klonk erg slecht, zeker voor muziek. In de muziek audiomode konden we het resultaat wél waarderingen, als loop je daar wel tegen beperkingen aan wanneer je voor hardere muziekgenres zoals metal kiest. Met het volume op ongeveer driekwart hoor je de woofer trillen in het chassis en gaat de bas uit de bocht. Al bij al een degelijk resultaat, in lijn met deze categorie. 

WebOS 24, helaas met reclame

De smart tv-omgeving van LG, WebOS, heeft veel goede punten. Zo vind je nagenoeg alle streaming-apps op dit platform, zowel internationaal als lokaal. Daarnaast heeft LG op de 2024-versie van webOS naast Airplay 2 ook Google Cast geïmplementeerd zodat je vanaf je smartphone, Android of iOS, moeiteloos content naar de tv kunt streamen. Apps en andere functies zijn gegroepeerd in zogeheten Quick Cards, zodat je gemakkelijk bepaalde functies kunt terugvinden.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Er zijn Quick Cards voor Thuis-hub, Sport, Thuiskantoor, Games, Muziek, Toegankelijkheid en sinds kort ook voor Leren en Groeien. De lay-out van WebOS zelf is vrij eenvoudig en ook redelijk compact zodat je niet nodeloos hoeft te scrollen om iets te vinden. De Magic Remote van LG waarmee je een cursor bestuurt door naar het scherm te wijzen blijft ook een belangrijke factor in het gebruiksgemak. Aangezien smart tv-platformen nog steeds evolueren is het ook erg fijn om te weten dat LG nu vijf jaar lang de nieuwste versie van WebOS op je tv belooft te plaatsen. In dit overzichtsartikel vind je alle info over webOS.

Toch heeft LG wat ons betreft een foute beslissing genomen. De fabrikant toont namelijk nu reclame op het Home-scherm, en die reclame is in tegenstelling tot bij andere fabrikanten niet beperkt tot content, maar kan bijvoorbeeld ook een sportwinkel of automerk tonen. Dat is echt wel het laatste wat we willen. Zelfs de screensaver kan reclame tonen (al zagen daar gelukkig alleen LG’s eigen LG Channel-dienst). Je kunt de reclame uitschakelen via de instellingen, iets dat we dan ook van harte aanraden.

Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit.

Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tone mapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.

Je bent aan het videobellen, maar de achtergrond ziet er slordig uit. Of misschien wil je tussendoor een kort filmpje tonen, het beeld optimaliseren of opfleuren met enkele effecten. Software die je als virtuele webcam gebruikt, maakt dit en nog veel meer mogelijk.

Er zijn al langer applicaties beschikbaar waarmee je filters, effecten en virtuele achtergronden aan je videogesprek toevoegt. De populaire mobiele app Snapchat was een van de eerste. Met uitgebreide filters en lenzen kun je in realtime beelden aanpassen. Je geeft jezelf bijvoorbeeld kattenoren of verandert de omgeving. Snapchat gebruikt Augmented Reality (AR) om digitale elementen over echte beelden te plaatsen.

Inmiddels heeft ook Artificiële Intelligentie (AI) zijn intrede gedaan om effecten nauwkeurig op bewegende gebruikers toe te passen. Videoconferentietools zoals Teams en Zoom, gebruiken AI. Denk aan machinelearning-technologieën en convolutionele neurale netwerken. Daarmee is de gebruiker van zijn achtergrond te scheiden en kan er een virtuele achtergrond worden getoond. Een green screen is niet meer nodig.

In het gratis Microsoft Teams start je bijvoorbeeld een videogesprek via Nu vergaderen / Vergadering starten. Als je op Meer en Achtergrondeffecten klikt, kun je uit tientallen achtergronden kiezen of je achtergrond vervagen. Via Nieuwe toevoegen importeer je een specifieke achtergrond, bijvoorbeeld ontworpen door een AI-beeldgenerator.

Mogelijkheden

Virtuele webcams kun je gebruiken om speciale effecten, filters en grafische overlays aan je live-video toe te voegen, of om de achtergrond te vervagen of te vervangen. Als de gebruikte software dit toelaat, kun je ook afbeeldingen of andere video’s als webcam-uitvoer gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld je computerscherm delen. Tijdens je live-gesprek of -stream wissel je dan tussen video’s, afbeeldingen en zelfs verschillende camera’s, zoals een HDMI-camera die je gebruikelijke videoconferentietool mogelijk niet als (web)camera herkent.

Dit alles maakt dat virtuele webcam-software niet alleen leuk is voor persoonlijk gebruik, maar ook efficiëntere videoconferenties in een zakelijke context, of professionelere videostreams naar platforms als YouTube Live en Twitch mogelijk maakt. Je kunt zelfs de camera van je smartphone als webcam gebruiken. Dat is handig als je een optimaal beeld wilt hebben of als je computer niet over een webcam beschikt.

Applicaties

Er zijn verschillende programma’s voor virtuele webcams. In dit artikel focussen we ons op software die onder Windows draait en ook beschikbaar is als mobiele app. Op die manier kun je je smartphone of tablet als webcam gebruiken. Populaire applicaties zijn onder meer FineCam en ManyCam, die we beide kort voorstellen. Daarnaast besteden we aandacht aan een gratis opensource-alternatief: OBS Studio. Met deze tool combineer je meerdere videobronnen en creëer je scènes en overgangen. Dit maakt het bij uitstek geschikt voor live-streaming en schermopnames. OBS Studio ondersteunt bovendien een virtuele webcamfunctie, waardoor je OBS-uitvoer in videoconferentie-apps kunt gebruiken.

FineCam: set-up

Download FineCam. Met een druk op Install zet je de software op je pc. De gratis versie heeft een watermerk in de video. Wil je deze weg hebben? Dan heb je de betaalde Pro-versie nodig. Deze kost eenmalig zo’n 60 euro en ondersteunt ook resoluties van 1080p en hoger.

Na het opstarten kun je via het pijlknopje linksboven je aangesloten webcam selecteren. Een andere optie is om een mobiel Apple- of Android-apparaat te kiezen. Je moet dan wel de mobiele app van FineCam op dit apparaat draaien. Als het apparaat met hetzelfde netwerk is verbonden, druk je op de mobiele app op Connect en bevestig je met Agree in de desktop-app om een verbinding te maken. Het camerabeeld verschijnt dan direct in het applicatievenster.

FineCam: configuratie

FineCam kun je op verschillende manieren aansturen. We beperken ons tot de opties die ook in de gratis versie beschikbaar zijn. Zo kun je bijvoorbeeld het camerabeeld verplaatsen over de achtergrond, maar niet schalen. Bovenaan vind je knoppen om in- en uit te zoomen, het beeld te keren of te roteren en de vorm in te stellen, zoals Rectangle of Circle. Met Adjustment onderaan optimaliseer je de licht- en kleurinstellingen met schuifregelaars, zoals Brightness, Contrast, Saturation en White Balance.

Je kunt ook op Filter klikken om een van de ruim dertig vooraf ingestelde beeldweergaves te selecteren. Is je eigen fysieke achtergrond niet geschikt voor videobellen? Kies dan via Background uit twintig virtuele achtergronden. Of ontwerp je eigen achtergrond door bij AI Generated Background een prompt voor de AI-beeldgenerator in te voeren.

Kies je via Theme een lay-out waarbij je eigen webcambeeld niet het volledige scherm bedekt, dan kun je met Content tegelijkertijd andere inhoud tonen. Denk aan een webpagina, applicatievenster, video (ook via een YouTube-url), iPhone-beeld, PowerPoint-presentatie, tekst of eigen foto. In je videoconferentietool selecteer je FineShare FineCam om de virtuele camera te gebruiken. Mogelijk moet je nog bevestigen met de blauwe knop Virtual Camera rechtsonder in FineCam.

ManyCam: set-up

FineCam bevat ook de knop Multi-scenes waarmee je meerdere virtuele opzetten klaarzet en snel schakelt. Helaas is deze functie alleen beschikbaar in de Pro-versie. Een goed alternatief is dan ManyCam voor Windows en macOS. De betaalde versies zijn er vanaf ongeveer 45 euro per jaar. Je hebt dan geen watermerk en meer effecten, hogere resoluties (full HD tot 4K) en meerdere simultane videobronnen.

We beperken ons hier tot de gratis versie mét watermerk. Start de tool en klik op de plusknop in het hoofdvenster. In het uitklapvenster bij Camera’s selecteer je de gewenste (web)cam. In het rechtervenster kun je allerlei beeldinstellingen aanpassen, zoals Zoomen, Corner Radius, Ondoorzichtigheid en diverse opties bij Color Adjustment.

ManyCam: configuratie

In de gratis versie van ManyCam kun je maximaal twee presets klaarzetten, elk met verschillende beelden en instellingen. Klik op de plusknop in het tweede vakje onderaan het camerabeeld. Je kunt nu een andere camera selecteren of kiezen uit diverse opties, zoals Afbeeldingen en video’s, PowerPoint, PDF, YouTube URL en Desktop. Bij meerdere beeldschermen kun je zelf aangeven welk scherm je live wilt tonen. Andere opties zijn hier onder meer Gebied onder cursors (handig voor het volgen van je muisbewegingen) en App-venster. Net als bij FineCam kun je hier ook een mobiel apparaat gebruiken, waarmee je smartphone of tablet als webcam werkt.

Een preset verwijder je eenvoudig via het prullenbakicoon. Met het knopje met de drie puntjes stel je een visueel overgangseffect in bij het schakelen tussen presets. Er zijn nog vele andere effecten beschikbaar via de toverstaf bovenaan. Kies uit verschillende rubrieken, zoals GIFS (druk op het plusknopje om eigen afbeeldingen te gebruiken), Animals, Emojis en Face Accessories. Via Asset Store download je extra items.

OBS Studio: set-up

Zowel FineCam als ManyCam zijn gebruiksvriendelijke programma’s, maar helaas zijn de mogelijkheden in de gratis versies beperkt en wordt je video ontsierd door een watermerk. Een volledig gratis alternatief is OBS Studio. Download de tool (beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en installeer deze. Bij de opstart merk je al snel dat er veel functies zijn. We beperken ons hier tot enkele leuke opties voor het gebruik van een virtuele camera.

Allereerst controleer je de videoresolutie. Klik rechtsonder op Instellingen en open de rubriek Video. Stel de Basisresolutie bij voorkeur in op die van je monitor (bijvoorbeeld 1920x1080 en 16:9). De Uitvoerresolutie stel je normaal gesproken op dezelfde waarden in, tenzij je videoconferentietool andere waarden voorstelt. Bevestig met OK.

Linksonder in het hoofdvenster merk je dat OBS Studio al één scène heeft aangemaakt. Rechtsklik op deze scène en noem deze bijvoorbeeld Virtuele webcam. Nu moet je natuurlijk nog de gewenste bronnen aan je virtuele webcambeeld toevoegen.

OBS Studio: bronnen

Standaard heeft OBS Studio al één bron toegevoegd: Vensteropname. Je mag deze selecteren en met het prullenbakicoon verwijderen. Druk vervolgens op de plusknop en kies Video opname-apparaat om je fysieke webcam toe te voegen. Kies Nieuwe maken en geef deze als naam bijvoorbeeld Mijn webcam. Bevestig met OK en kies de juiste webcam bij Apparaat. Resolutie/FPS Type staat standaard op die van het apparaat, maar je kunt hier ook Aangepast kiezen. Klik op Video Instellen om allerlei beeldinstellingen te optimaliseren.

Na je bevestiging met OK verschijnt het webcambeeld op je canvas en kun je dit met de muis verplaatsen, roteren en schalen. Dit is vooral interessant als je nog andere content (bronnen) wilt toevoegen. Klik op (De)activeren om de video in één keer zichtbaar of onzichtbaar te maken.

Voor extra content klik je op het plusknopje bij Bronnen en voeg je onderdelen toe zoals Afbeelding, Beeldschermopname, Browser, Diashow, Vensteropname (van een nader te bepalen app) of Mediabron (om bijvoorbeeld een eigen videobestand te tonen). Elk van de toegevoegde bronnen kun je vervolgens positioneren en schalen op je canvas.

Wil je snel kunnen afwisselen tussen een beeld waarin je zelf prominent op de voorgrond staat met een applicatievenster verkleind op de achtergrond, en andersom? Maak dan twee scènes aan. Klik met rechts op je eerste scène, kies Dupliceren en noem deze bijvoorbeeld Applicatie (webcam). Vervolgens schaal je de objecten (bronnen) van de andere scène naar wens. Klik ook met rechts op zo’n object, want er zijn nog veel meer opties. Zo kun je bijvoorbeeld via Volgorde / Naar boven verplaatsen een object in één keer naar de voorgrond halen.

OBS Studio: camera

Vanuit ditzelfde contextmenu kun je nog veel andere bewerkingen uitvoeren. Bij Transformeren bijvoorbeeld vind je opties om het geselecteerde beeld te spiegelen of te draaien, en bij Filters kun je via de plusknop allerlei beeldeffecten toepassen.

Hoe krijg je de klaargemaakte scènes uit OBS Studio in je videoconferentie-app? Dit is wellicht eenvoudiger dan je denkt. Druk rechtsonder in OBS Studio op Start virtuele camera en selecteer in de videoconferentie-app OBS Virtual Camera (bij Skype bijvoorbeeld via Instellingen / Audio en Video, in het uitklapmenu bij Camera). De scène die op dat moment binnen OBS Studio actief is, komt nu in beeld. Een scène-wissel is niet moeilijker dan in OBS Studio de gewenste scène te selecteren.

Onder het camerabeeld bij Scène-overgangen kun je bovendien een transitie-effect instellen dat bij een scène-wissel ook binnen je videoconferentie-app te zien zal zijn. Je kunt op elk moment op Stop virtuele camera drukken om de videostream vanuit OBS Studio te onderbreken.