Moederborden voor AMD FX

Een nieuwe processor vraagt uiteraard om moederborden met een nieuwe socket, al is het net als in het verleden een doorontwikkeling van AMD's bestaande socket. De socket voor de FX-processors is AM3+. Op de AM3+-moederborden passen ook de bestaande AM3-processors zoals de Phenom II X4 of X6. De FX-processors passen officieel enkel op moederborden met een AM3+-socket, al zouden sommige bestaande AM3-moederborden door de fabrikanten wellicht met een BIOS-update geschikt gemaakt kunnen worden voor de nieuwe FX-processors. AM3+-moederborden zijn beschikbaar met de bestaande AMD 7-en 8-serie chipsets, maar de nieuwe 9-serie chipsets is de optimale keuze. Er is in de 9-serie qua northbridge (zie kader 'North en southbridge') de keuze uit de 990FX-, 990X- of 970-chip. Het verschil tussen de chips is voornamelijk terug te voeren op PCI-Express-bandbreedte en ondersteuning voor meervoudige grafische kaarten. Gamers zullen in hun nopjes zijn dat nu zowel met AMD (CrossFireX) als NVIDIA (SLI) meervoudige configuraties worden ondersteund. De 990FX is het topmodel en biedt ondersteuning voor CrossFireX én SLI met de bandbreedte van tweemaal PCI-E x16 of viermaal PCI-E x8. Het moederbord moet uiteraard wel vier fysieke x16-sloten hebben als u vier grafische kaarten wilt plaatsen. De 990X doet 'slechts' tweemaal PCI-E x8 en de 970 ondersteunt geen CrossFireX of SLI. De northbridges worden gecombineerd met de SB950 of SB920 southbridges, al mag de simpelere SB920 alleen met de 970 northbridge gecombineerd worden. Zowel de SB920 als de SB950 bieden 6 SATA-poorten van 6 Gbit/s, 14 usb2.0-poorten en ondersteuning voor RAID 0, 1 en 10. De SB950 voegt daar nog RAID 5 aan toe. Ondersteuning voor usb 3.0 zit niet in de chipsets en wordt geregeld met een extra controller. Wij hebben voor dit artikel zes moederborden bekeken. Drie moederborden zijn van ASUS. De overige drie borden zijn afkomstig van Gigabyte, MSI en ASRock. Vier moederborden hebben de 990FX-chipset, de andere twee zijn voorzien van de eenvoudigere 970-chipset.

North- en southbridge?

De northbridge regelt de communicatie tussen de snelle onderdelen van een systeem, zoals cpu, grafische kaarten en systeemgeheugen. Het grote verschil tussen de 990FX/990X/970 ligt in de ondersteuning voor PCI Express-kanalen. De 990FX heeft tweemaal PCI Express x16 die ook in een configuratie van viermaal PCI-E x8 gebruikt kan worden. Let daarom bij de plaatsing van twee grafische kaarten op: het toevoegen van meerdere grafische kaarten op een enkel kanaal betekent dat bandbreedte gedeeld moet worden. Kijk daarom goed in de handleiding welke PCI-E-sloten gebruikt moeten worden wanneer u twee grafische kaarten plaatst. De 990X doet tweemaal PCI Express x8 en de 970 heeft eenmaal PCI Express x16. De SB950/SB920 southbridge regelt de aansturing van externe apparaten. Helaas heeft AMD nog geen nieuwe southbridge beschikbaar voor de AMD FX met geïntegreerde usb3.0-controller, hierdoor is het aantal usb3.0-aansluitingen enigszins beperkt. De SATA 6 Gbit/s-capaciteiten van de SB950 variëren sterk per moederbord en dat is opvallend. Door de hoge doorvoersnelheden spelen moederbordontwerp en software-implementatie een belangrijke rol. De SB950/SB920 is al niet de snelste chip voor SATA 6 Gbit/s, dus elke optimalisatie is meer dan welkom.

ASUS SABERTOOTH 990FX

Net als de ASUS Crosshair V is de SABERTOOTH een high-endmoederbord voor de AMD FX-processor. Alleen ligt hier het accent niet zozeer op overklokken en gaming, maar op duurzaamheid en kwaliteitsbeleving. ASUS stelt dat op de gebruikte componenten internationale kwaliteitsstandaarden van toepassing zijn, zoals de MIL-STD (Military Standard). Dit betekent dat de karakteristieke eigenschappen van de producten in technisch en logistiek opzicht binnen een bepaald profiel vallen, wat betekent dat het om kwalitatief hoogwaardige componenten gaat. Dit moet compatibiliteit, betrouwbaarheid en continuïteit zeker stellen. De MIL-STD geldt in het geval van de ASUS SABERTOOTH 990FX alleen voor een aantal kritische componenten op het moederbord. Uniek is dat op tien punten temperatuursensoren zijn aangebracht die via de TUF Thermal Radar zes systeemfans aansturen om de temperatuur op bepaalde 'hot spots' te regelen. De extra aandacht voor koeling en stabiliteit betekent wel dat er een PCI-E-slot opgeofferd moest worden, maar er blijven er nog vijf over: meer dan genoeg.

ASUS SABERTOOTH 990FX

Prijs € 149,-

Oordeel 10/10

Pluspunten

Uitgebreide overklok- en systeemmonitor-mogelijkheden

Minpunten

Geen

ASUS Crosshair V Formula

Bij de Crosshair V Formula zit de kracht onder de motorkap. Dit betekent ook dat u een techneut moet zijn om het geheel tot het maximale te tunen. ASUS biedt twee methodieken voor overklokken. De eerste is via de UEFI AMI BIOS. UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) is de opvolger van het oude type BIOS en wordt meestal gekoppeld aan een grafische gebruikersinterface die zich met toetsenbord en muis laat bedienen. U kunt in de BIOS tot wel acht verschillende profielen opslaan. Werkt u liever vanuit de Windows-omgeving, dan hebt u TurboV EVO tot uw beschikking. Voor het gemak van de instellingen prefereren wij de Windows-omgeving, dit is vooral handig bij het schakelen tussen profielen. De ASUS Crosshair V Formula is een hardcore tuning-moederbord pur sang, met onuitputtelijke mogelijkheden om voltages, geheugen, chipset en processor tot optimale prestaties te brengen. Op audiogebied komt de Crosshair V 990FX de gamer helemaal tegemoet. De X-Fi 2-chipset is aanwezig en streaming van blu-ray-audio wordt ondersteund. Het gebruik van meer dan twee VGA-kaarten betekent dat bandbreedte gedeeld moet worden. 3-way CrossFireX loopt op een keer PCI-E x16 en twee keer PCI-E x8.

ASUS Crosshair V Formula

Prijs € 220,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Uitgebreide overklokmogelijkheden

Minpunten

Geen

MSI 990FXA-GD80

Bij de MSI 990FXA-GD80 is de MIL-STD, in tegenstelling tot de ASUS SABERTOOTH 990FX, wel van toepassing op het hele product. Hierin is MSI een stap verder gegaan dan de concurrentie. Bijzonder is dat de Clear CMOS knop van buitenaf, via de achterplaat, bereikbaar is. In tegenstelling tot de ASUS SABERTOOTH 990FX heeft MSI op 990FXA-GD80 wel een reset -CMOS-drukknop aangebracht op het moederbord. Net als de ASUS Crosshair V heeft MSI een supereenvoudige overklokfunctie ingebouwd. Bij de ASUS Crosshair V heet dit CPU Level Up en bij de MSI 990FXA-GD80 heet dat OC Genie. Beide functies zijn vanaf de betreffende moederborden met een druk op de knop te activeren. Blijkbaar heeft dit bij de MSI 990FXA-GD80 zijn prijs, want twee SATA-aansluitingen hebben het veld moeten ruimen. De overkloktools die MSI meelevert, zijn zeer beperkt en eigenzinnig en daardoor niet bruikbaar. De EFI BIOS biedt iets meer mogelijkheden, maar moet de ASUS SABERTOOTH, die niet als overklok-moederbord gepositioneerd is, toch voor laten gaan.

MSI 990FXA-GD80

Prijs € 196,-

Oordeel 6/10

Pluspunten

MIL-STD op hele product

Veel PCI-E-aansluitingen

Minpunten

Overkloktools werken niet lekker

Prestaties SATA 6 Gbit/s

Asrock 990FX Extreme3

De Asrock 990FX Extreme3 is het goedkoopste moederbord uit deze test dat is voorzien van de 990FX-chipset. Er is geknepen op het aantal aansluitingen voor SATA 6 Gbit/s, maar dat is niet echt een probleem voor de meeste gebruikers. Optische branders beginnen immers op hun retour te komen, waardoor de honger naar heel veel SATA-aansluitingen doorgaans wel wat afneemt. Bovendien worden veel gegevens niet meer lokaal opgeslagen, maar online of op externe media. Daarvoor in de plaats wil men nu wel steeds vaker het besturingssysteem op een SSD zetten om te profiteren van de snelheidsboost in een Windows-omgeving en men wil daarbij ook de kosten laag houden. Uitgaande van één enkele optische drive en een SSD, hebt u op de Asrock 990FX nog ruimte voor drie extra interne harde schijven. Uitgaande van harde schijven van 3 TB, kunt u dus 9 TB en een beetje (van de SSD) koppelen aan de Asrock 990FX Extreme3.

Asrock 990FX Extreme3

Prijs € 103,-

Oordeel 6/10

Pluspunten

Prijs

Minpunten

Slechte SATA 6 Gbit/s-prestaties

Gigabyte 970A-UD3

De Gigabyte 970A-UD3 is een goedkoop moederbord voor de AMD FX-processor en is voorzien van de 970-chipset. De usb-connectors aan de achterzijde van het moederbord zijn voorzien van speciale voeding zodat deze aansluitingen in staat zijn om de accu's van tablets op te laden als deze aangesloten worden via usb. De southbridge is de SB950, wat betekent dat ook RAID5 wordt ondersteund. Voor weinig geld hebt u een uitstekend moederbord voor de AMD FX met een prima lay-out. De UD3 heeft, net als de UD7, Dolby Home Theater. Hiermee bedoelt Gigabyte te zeggen dat de gebruikte Realtek ALC889-audiochipset DTS Connect en Digital LIVE ondersteunt. Dit zorgt ervoor dat het geluid van games realtime omgezet wordt naar het DTS- of Dolby Digital-formaat. Hierdoor blijven de surroundeffecten van games behouden als de pc digitaal (via S/PDIF of HDMI) is aangesloten op de AV-receiver. De eSATA-aansluiting mist, wat niet echt een probleem zal zijn, omdat usb 3.0 meer voor de hand ligt.

Gigabyte 970A-UD3

Prijs € 95,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Prijs

Krachtige laadstroom usb-poorten

Minpunten

Geen eSATA

ASUS M5A97 PRO

Net als de Gigabyte met de 970A-UD3 richt ASUS zich met de M5A97 PRO op het 'value'-segment voor de AMD FX-processors. Wie op zoek is naar een no-nonsense moederbord, voorzien van usb 3.0 en SATA 6 Gbit/s, stuit hier op de juiste modellen. De ASUS M5A97 PRO ondersteunt CrossFireX met beperkingen op de bandbreedte voor de PCI Express-bus, want het tweede slot loopt op slechts x4. U hoeft dus niet per se een moederbord met de duurdere 990X- of 990FX-chipset aan te schaffen, maar optimaal is dit niet. De ASUS M5A97 PRO heeft ten opzichte van de Gigabyte 970A-UD3 de beschikking over een uitgebreidere audioprocessor. De Realtek ALC892 voegt ten opzichte van de ALC889 ondersteuning voor streaming van de blu-ray-audiostandaarden Dolby True HD en DTS Master Audio HD toe. Interessant voor wie zijn pc gebruikt als mediacenter met blu-ray-content en daarbij een HDMI-aansluiting gebruikt.

ASUS M5A97pro

Prijs € 102,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Prijs

Audiocapaciteiten

Minpunten

Geen

Conclusie

In benchmarks ontlopen de verschillende moederborden elkaar nauwelijks, behalve als we SATA-testen. De ASUS-moederborden steken met kop en schouders boven het speelveld uit. Vooral de ASRock-moederborden presteren slechter op het gebeid van doorvoersnelheid. Ook de MSI 990FXA-GD80 loopt achter op de ASUS-moederborden. De grafische UEFI-besturing in het BIOS-menu van MSI en ASRock werkt niet prettig. Wij vinden het lekkerder om oude stijl te gaan, met enkel het toetsenbord dus. De enige moederborden die tijdens onze test zonder toestanden opstarten, zijn de ASUS- en ASRock-moederborden. Gezien het type processor dat de AMD FX is, vinden wij de ASUS SABERTOOTH 990FX het beste passen. De ASUS SABERTOOTH 990FX is een wat duurder moederbord, maar daarvoor haalt u wel kwaliteit in huis die past bij de AMD FX-serie. De Gigabyte 970A-UD3 is de meest geschikte keus als u op het budget wilt letten en geen behoefte hebt aan meerdere grafische kaarten. Wie qua gamen voor optimale prestatie gaat, zal AMD FX laten liggen en voor bijvoorbeeld een Intel Core i7-2600K gaan.