Wie geweldige ideeën heeft voor prachtige games maar niet kan programmeren, vindt in Construct 2 het ideale ontwikkelhulpje.

Wie geweldige ideeën heeft voor prachtige games maar niet kan programmeren, vindt in Construct 2 het ideale ontwikkelhulpje.

©CIDimport

Spellen maken was altijd specialistenwerk totdat de eerste programma’s verschenen die het schrijven van code overnamen en de gebruiker zijn visie lieten realiseren via invulschermen, sjablonen, voorgebakken figuren, enzovoort. Inmiddels spelen we steeds vaker online en dus moest er wel software komen voor het maken van internetgames.
Construct 2 is zo’n programma. Het maakt games voor onder andere de html5-standaard zodat ze in elke moderne browser te spelen zijn en… er is nog een gratis versie van ook!
In deze workshop onderzoeken we de mogelijkheden van Construct 2 en maken we ons eerste (begin van een) spelletje. Overigens vereisen ook systemen als Construct 2 dat u denkt als een programmeur, dus schrik niet als er af en toe een formule voorbijkomt.

©CIDimport

1 Downloaden en installeren

Construct 2 vinden we op www.scirra.com. Daar klikken we op ‘Download the free edition’ en slaan het bestand op in een map naar keuze (construct2-r95-setup_1487437.exe, 29 MB). We openen de map in Verkenner en starten het gedownloade programma. We klikken op Uitvoeren en geven UAC-toestemming. Vervolgens klikken we op Next, I accept, Next, Next, Next (hier kunt u ook handmatig opgeven of u een 32- of 64 bit-versie van Windows hebt), zetten een vinkje bij Create, klikken nogmaals op Next en op Install.
Na het kopiëren van bestanden verschijnt een nieuw venster waarvan de inhoud afhangt van uw systeem. Construct gebruikt voor het testen van html5-games bij voorkeur Google Chrome of Mozilla Firefox als browser (maar IE 9 kan ook). Indien nodig dient u één van de twee aan te vinken – de installer zal die dan afzonderlijk downloaden en installeren. Ongeacht uw systeem staat er altijd een vinkje bij ‘Check for graphics driver update’. Dat laten we aan staan en klikken op Finish. Deze controle start nu automatisch. We klikken op Volgende. U krijgt nu te zien of uw grafische stuurprogramma up-to-date is en eventueel een link waar u een nieuwe versie kunt downloaden en installeren. Klik als alles in orde is op Voltooien en start Construct 2 via het pictogram op het Bureaublad. De eerste keer wordt gevraagd of we op updates willen controleren. We klikken op Check. Vervolgens start het programma echt. Om een indruk te krijgen van de mogelijkheden klikken we op ‘Browse all examples’ en dubbelklikken op ‘Space Blaster game.capx’.

2 Spel testen

Het voorbeeldspel (een van de vele) starten we via de Afspeelknop (>) in de titelbalk van het venster of via Home, Run Layout. Onze standaardbrowser wordt nu gestart en het spel wordt daarin geopend. Het spel start vanzelf. U kunt bewegen met de pijltoetsen en schieten met de spatiebalk. Als u een idee hebt gekregen van de mogelijkheden, sluit u de browser en klikt in Construct op het tabblad Game Event. Hier ziet u het computerprogramma dat aan dit spel ten grondslag ligt. Dit is een stuk eenvoudiger en overzichtelijker dan een traditioneel computerprogramma, maar voor mensen zonder programmeerervaring toch zeer overweldigend. We gaan daarom stap-voor-stap zelf een – veel eenvoudiger – programmaatje maken om een idee te krijgen hoe het werkt.

3 Nieuw project

We sluiten deze versie van Construct en schakelen naar de andere actieve versie. Daar klikken we op Free Bundle Download. We klikken op OK, slaan het zip-bestand op in een map naar keuze en pakken het uit. Dit bestand bevat grafische elementen voor ons te maken spel (de commerciële versie van Construct bevat heel wat meer). Vervolgens klikken we op Create New Project. De ‘Single File’-optie laten we zoals-ie is en we klikken op Create Project. Er verschijnt midden in beeld een leeg vel en de tabbladen Layout 1 en Event sheet 1. Het eerste zal ons speelveld met objecten bevatten en het tweede de gedragsregels die ze moeten gaan volgen. Het venster Properties (links) bevat eigenschappen van geselecteerde objecten. Het venster Layers (rechtsboven) toont lagen in het tabblad Layers en project-onderdelen in het tabblad Projects. Het venster Objects bevat straks de elementen van ons spel: een variant op het aloude Asteroids.

4 Achtergrond toevoegen

Merk op dat bij Properties Window Size op 640x480 staat; de grootte van ons speelveld in de browser. We klikken ergens in het witte speelveld en zien dan bij Layout Size 1280x1024 staan. Dat veranderen we in 1024x1024 (de grootte van het achtergrondplaatje dat we gaan gebruiken). We dubbelklikken in het speelveld en kunnen dan allerlei elementen toevoegen. We kiezen Tiled Background (dubbelklikken) en klikken vervolgens weer ergens in het speelveld. In het popup-venster kiezen we het pictogram Load en laden vervolgens Background1.png uit de map Sprites\Space\Backgrounds van het uitgepakte zip-bestand. We sluiten de popup en zetten bij Properties Position op 0,0 en Size op 1024x1024. Met een druk op Enter wordt dit uitgevoerd. Zoom uit met Ctrl+muiswiel om het hele speelveld te zien. De functie Tiled Background kan ook dienen voor het toevoegen van een patroon dat automatisch steeds wordt herhaald.

5 Lagen en besturing toevoegen

In venster Layers, tabblad Layers ziet u Layer 0. Da’s weinig informatief. We klikken deze aan, toetsen F2 (hernoemen) en maken er Achtergrond van. We klikken op het Slot-pictogram om de laag op slot te zetten zodat hij beveiligd is tegen wijzigingen. Vervolgens klikken we op het +-pictogram om een laag toe te voegen boven Achtergrond. Deze noemen we Spelobjecten. Vervolgens dubbelklikken we op een lege plek in het Layout-venster en kiezen als object Mouse. Dat zelfde doen we voor Keyboard. Deze objecten zijn onzichtbaar, maar zorgen ervoor dat we zichtbare objecten in het spel kunnen bedienen.

©CIDimport

6 Sprites toevoegen

De bewegende elementen van een spel die op elkaar reageren worden aangeduid met de term Sprites. Deze kunt u toevoegen zoals achtergronden, maar de volgende methode is handiger. We verkleinen Construct 2 en openen in Verkenner de map Sprites\Space van het gedownloade zip-bestand. Uit de map Player slepen we nu player0000.png naar het midden van het speelveld en laten het daar los. We dubbelklikken erop, klikken in de popup op Rotate 90 clockwise en sluiten de popup. De raket wijst nu naar rechts. Dat is nodig om straks de goede kant op te kunnen schieten. Uit de map Rockets verslepen we rocket_type_A0004.png en laten die los links naast de achtergrond van het speelveld. Op de zelfde manier plaatsen we vier verschillende rotsblokken uit de map Rocks (u mag zelf weten welke) naast het speelveld. Tot slot plaatsen we daar Exp_type_A.gif (een animatie) uit de map Explosions. We sluiten Verkenner en maximaliseren Construct. Ons project ziet er nu uit als in de afbeelding .

7 Namen geven

Bij het maken van programma’s is het geven van goede namen belangrijk. In het venster Objects hernoemen we (F2) daarom player naar Ruimteschip, rocket naar Afweerraket, de vier rotsen naar Rots1 tot en met Rots4, Exp_type_A naar Explosie en TiledBackground naar Achtergrond.

©CIDimport

8 Gedrag bepalen

Ingebakken in Construct zitten allerlei standaardgedragingen die bij bepaalde speltypen behoren zoals shooters, platformgames, enzovoort. We klikken (eenmaal) op Ruimteschip en klikken dan bij Properties op Add/Edit achter Edit Behaviors. We klikken op + om een gedraging toe te voegen en dubbelklikken op 8 Direction zodat ons schip vrij kan ronddraaien. Op de zelfde manier voegen we toe ScrollTo (zodat het schip over de achtergrond vliegt) en BoundToLayout (zodat het niet van het speelveld valt – zie de afbeelding). We sluiten het Behaviors-venster en voegen op de zelfde manier aan Afweerraket het gedrag Bullet en Destroy Ouside Layout toe zodat hij in een rechte lijn beweegt en buiten het speelveld wordt opgeheven. Dat is belangrijk omdat er anders steeds meer (onzichtbare) raketten in het spel zouden rondvliegen die allemaal geheugen opeisen.
De vier rotsen krijgen alleen het gedrag Bullet en Wrap. Die laatste zorgt dat ze – eenmaal uit beeld gevlogen – aan de andere kant weer verschijnen. Hierdoor wordt het spel automatisch steeds moeilijker.

9 De eerste regel

We gaan naar het tabblad Event Sheet 1 om onze eerste programmaregel toe te voegen. In dit venster komen de instructies die meestal de vorm hebben “Als X gebeurt, doe dan Y” maar soms ook op zichzelf staan. We klikken op Add Event en dubbelklikken op System en op Every Tick. Dit creëert een opdracht om bij elke schermverversing (standaard 60x per seconde) iets te doen. Wat dan? Dat bepalen we door op Add Action te klikken. We willen dat ons ruimteschip de muispijl volgt en daarom dubbelklikken we op Ruimteschip en op Set Angle Toward Position. Bij X vullen we in Mouse.X en bij Y Mouse.Y. Construct geeft zelf mogelijkheden voor parameters en we kunnen hier ook berekeningen toepassen zoals Mouse.X + 100. Klik op Help On Expressions als u hier meer over wilt weten. Klik op Done en start het spel. De browser wordt geopend en uw schip volgt keurig de cursor, beweegt met de pijltoetsen en u ziet van links naar rechts rotsen voorbijvliegen. Sluit de browser en sla uw project op via File, Save As Single File. Geef als naam rotsen.capx.

10 Schieten

We willen bij het indrukken van de linkermuisknop een afweerraket afvuren vanuit de neus van ons ruimteschip. We voegen daarom een nieuwe gebeurtenis toe (Add Event) met als inhoud Mouse, On Click, Left, Clicked. De hieraan gekoppelde actie (Add Action) is Ruimteschip, Spawn another object, Afweerraket. Dit alles vindt plaats op Layer nr. 1. We klikken op Done en testen ons programma.

©CIDimport

11 Hotspot aanpassen

De raket schiet vanaf het midden van ons schip. We willen dat dat vanaf de neus gebeurt. In het tabblad Layout 1 dubbelklikken we op ons schip en klikken op Set Origin… We klikken op + en zetten (muisklik) een blauwe markering vlak voor de neus van het schip. We hebben nu een tweede hotspot gemaakt (met als nummer 1, de eerste is 0). We sluiten Image Points en Edit Image en keren terug naar Event Sheet 1. Daar dubbelklikken we op Spawn… (de manier om een commando achteraf te bewerken) en veranderen Image Point van 0 naar 1.

©CIDimport

12 Rotsen maken

We zouden de rotsen in ons speelveld kunnen plaatsen en er allerlei eigenschappen aan toe kunnen wijzen, maar wij willen ze het beeld in laten vliegen. We voegen daarom als Event toe System, Every X Seconds en vullen in random(3)+3. Hiermee wordt willekeurig tussen 3 en 6 seconden iets gedaan. Wat? Dat bepalen we weer met Add Action. We voegen toe System, Create Object, Rots1. Deze komt op Layer 1 en op locatie X=-100, Y=random(1024). Dat betekent op een willekeurige plek (random) links (-100) van het speelveld. Een tweede actie bepaalt de richting waarin de rots beweegt. Add Action, Rots1, Set Angle, random(360). Op dezelfde manier voegen we de rotsen 2, 3 en 4 toe vanaf boven, rechts van en onder het speelveld. Tip: met Ctrl+linkermuisknop kunt u complete programmaonderdelen kopiëren voor hergebruik.

©CIDimport

13 Botsingen

Wat gebeurt er als we met een raket een rots raken? Dat bepalen we in het volgende Event. Add Event: Afweerraket, On Collision With Another Object, Rots1. Hier kennen we de volgende acties aan toe: Rots1, Destroy – Afweerraket, Spawn Another Object, Explosie, Layer 1 – Afweerraket, Destroy. Op dezelfde manier maken we een Event met 3 Actions voor een botsing met Rots2, -3 en -4. Als we dit testen dan blijkt de ontploffing een groot zwart vierkant te bevatten. We selecteren daarom Explosie en veranderen bij Properties het Effect in Additive. De pixels van de explosie worden daarmee bij de achtergrond opgeteld en omdat zwarte pixels waarde 0 hebben zien we ze niet meer.

14 Variabelen

In veel games spelen getallen een rol, bijvoorbeeld de score of het aantal resterende levens. Deze waarden houden we bij in zogeheten variabelen. Construct kan waarden bijhouden voor objecten (via Properties, Edit Variables – bijvoorbeeld om ons ruimteschip een aflopende hoeveelheid brandstof te geven) of voor het hele spel. Dat laatste doen we voor de score. We rechtsklikken op een lege plek in de Event Sheet en kiezen Add Global Variable. We geven de naam Score en klikken OK. Aan de acties voor het vernietigen van Rots1 voegen we toe System, Add To om zo 1 bij de score te tellen. Dat zelfde doen we met de andere rotsen waarbij we achtereenvolgens 10, 100 en 1000 scoren.

15 Score weergeven

We maken een nieuwe laag (zie stap 5) en noemen die Info. We zetten Properties, Parallax op 0,0 om te zorgen dat deze laag niet met het schip meebeweegt. Op Layout 1 voegen we nu (zie stap 4) een Text-object toe. We plaatsen dit linksboven. Bij properties kiezen we voor Color een lichte kleur zoals wit en voor Font een grotere letter, bijvoorbeeld Arial Vet 24 punts. We maken het vak hoog genoeg om het woord Text te zien en lekker breed.
In ons programma voegen we bij Every Tick (regel 2) een Action toe om de score te tonen: Text, Set Text. We vullen in “Score = ”&score. Dit toont de tekst Score = met daarachter de waarde van de variabele Score.

16 Puntjes op de i

Bij botsingen van een van de vier rotsen met ons schip moet die laatste vernietigd worden. U weet dankzij stap 12 hoe dat moet. Rotsen die niet het beeld invliegen moeten eigenlijk ook vernietigd worden, anders nemen ze steeds meer geheugen in. Dat kan door de beginhoek van random(360) aan te passen. Aan u om uit te pluizen hoe! Dat geldt ook voor het toevoegen van geluid, menu’s, enzovoort. U kunt hier ons iets meer aangeklede spel downloaden (rotsen final.capx). Dit is voorzien van aanvullend commentaar. Als u klaar bent met uw project kiest u voor File, Export To om er een html5-website (of een app in één of ander formaat) van te maken.

©CIDimport

Wedstrijd

Wilt u zelf met Scirra Construct aan de slag om iets veel beters en mooiers te maken dan ons bescheiden voorbeeld hier? Dan zijn we uiteraard razend benieuwd naar het resultaat van uw inspanningen! Daarom schrijven we een wedstrijd uit voor enthousiaste spelknutselaars, waarmee u kans maakt op topgames als Batman, Lord Of The Rings, Lego Harry Potter, F.E.A.R, Far Cry, Assassin’s Creed, Worms Crazy Golf, Darksiders, Heroes of Night, Rainbow Six.
Doet u mee? Stuur dan voor 9 oktober een mailtje naar redactie@id.nl met als onderwerp Spel. Voeghet Single File-capx-bestand van uw spel toe als bijlage engeef een korte beschrijving van hoe het spel gespeeld wordt. De redactie beoordeelt de inzendingen zowel op amusementswaarde als op het slim benutten van de mogelijkheden van Construct. Laat uw creativiteit spreken en verras ons met uw zelfgemaakte spel! De winnaars worden bekendgemaakt in Computer Idee nummer 24.

Deze workshop komt uit Computer Idee nummer 20, jaargang 2012.

Zit je tijdens warme dagen te puffen in huis, maar zie je een dure airco niet zitten en vind je een ventilator gewoon niet effectief genoeg? Dan is een aircooler misschien precies wat je zoekt. Deze verkoelende tussenoplossing werkt met water in plaats van koelvloeistof en heeft daardoor een aantal aantrekkelijke voordelen. Maar ook wat beperkingen.

Lees ook: Koele vergelijking: ventilator of mobiele airco?

Wat is een aircooler?

Heel simpel gezegd: een aircooler zuigt warme lucht aan, laat die langs een watergekoeld element stromen en blaast de frisse lucht vervolgens weer de ruimte in. Dat zorgt voor een aangename luchtstroom vlak bij het apparaat. Maar zet je het apparaat uit, dan is ook de verkoeling snel verdwenen. Anders dan een airconditioner verlaagt een aircooler de temperatuur in de kamer niet echt. Het effect is vergelijkbaar met een ventilator, maar dan met een extra verkoelend tintje.

De voordelen: fris, stil en flexibel

Hoewel een aircooler de thermometer niet drastisch laat dalen, voelt de lucht er wel merkbaar frisser door aan. Dat komt doordat het apparaat warme lucht actief koelt met waterdamp. In kleinere ruimtes werkt dat verrassend goed, zeker vergeleken met een standaard ventilator die alleen lucht verplaatst.

Een ander pluspunt: aircoolers zijn fluisterstil. Omdat ze geen compressor gebruiken, hoor je nauwelijks dat ze aanstaan. Ideaal dus voor in je slaapkamer of thuiskantoor. Er is bovendien geen ingewikkelde installatie of raamafdichting nodig: je rolt het apparaat gewoon naar de plek waar je verkoeling wilt, vaak nog op handige wieltjes ook.

En dan is er nog het kostenplaatje. Aircoolers zijn om te beginnen aanzienlijk goedkoper dan (mobiele) airco's. Je hebt daarnaast geen installatiekosten, een véél lagere energierekening en de aanschafprijs ligt veelal onder de 100 euro. Sommige modellen hebben bovendien een ingebouwde luchtzuiveraar die stof, pollen en andere viezigheid uit de lucht filtert: handig voor mensen met allergieën.

©Sekai

De nadelen: beperkte verkoeling en vochtige lucht

Toch kent een aircooler z'n grenzen. Het belangrijkste nadeel: de koelkracht is beperkt. Waar een airco een ruimte echt koel kan blazen (tot wel 10 graden lager!) blijft een aircooler steken op een bescheiden 3 graden. Je kunt dus geen precieze temperatuur instellen, zoals dat bij een airco wel kan.

Bovendien maakt een aircooler de lucht vochtiger. In een kamer die van zichzelf al wat broeierig is kan dat onprettig aanvoelen. Je doet er daarom goed aan om tijdens het gebruik een raam open te zetten, vooral bij hoge luchtvochtigheid. En let op het onderhoud: het waterreservoir moet regelmatig worden geleegd en schoongemaakt om schimmelvorming te voorkomen. Anders blaast het apparaat geen frisse, maar juist muffe (en ongezonde) lucht je kamer in.

Wanneer wél (en wanneer juist geen) aircooler?

Een aircooler is vooral handig als je op zoek bent naar betaalbare, energiezuinige verkoeling die weinig geluid maakt. Ideaal voor wie geen honderden euro's wil uitgeven aan een airconditioner, maar wel behoefte heeft aan een fris briesje in huis.

Is het bij jou thuis structureel warm of wil je grotere ruimtes écht koel krijgen? Dan is een traditionele (mobiele) airco waarschijnlijk een betere investering. Zeker als de luchtvochtigheid in huis al aan de hoge kant is, kun je beter voor een krachtiger systeem kiezen.

Toch liever een vaste airco? ⤵

ChatGPT is inmiddels een van de populairste websites wereldwijd. De chatbot wordt continu beter en veelzijdiger. Bijna wekelijks worden nieuwe functies aangekondigd. Toch is niet iedereen bekend met alle aspecten van de chatbot. In dit artikel leer je werken met ChatGPT. Je ontdekt hierbij de belangrijkste mogelijkheden en leert om effectievere prompts te schrijven, zodat je er nog meer uit kunt halen.

ChatGPT is nu iets meer dan twee jaar oud en maakte in die relatief korte periode een enorme groei door. De chatbot, gemaakt door OpenAI, staat inmiddels steevast in de lijst met tien meest bezochte websites. Er zijn wekelijks meer dan 300 miljoen gebruikers. Dit succes is voor een groot deel te danken aan zijn veelzijdigheid. De tool, die is gebaseerd op een Large Language Model (LLM), komt bij zeer uiteenlopende taken van pas.

Voortdurend wordt nieuwe functionaliteit toegevoegd. Soms zelfs dagelijks, zoals tijdens het evenement 12 Days of OpenAI, in december 2024. Daar introduceerde het bijvoorbeeld ChatGPT search, waarmee je in natuurlijke taal kunt zoeken op internet. Ook kwam Sora naar ChatGPT, voor het creëren van video’s. En het introduceerde projecten voor het organiseren van conversaties en bestanden, met aangepaste instructies om ze beter af te stemmen op het project. Sinds kort kun je ook nog taken instellen, die op de achtergrond worden uitgevoerd. En gebruikers hebben de beschikking over nieuwe taalmodellen: o3-mini en o3-mini-high.

Niet iedereen benut al deze mogelijkheden ten volle. In dit artikel duiken we daarom de diepte in. We behandelen de toegang tot ChatGPT en de belangrijkste functies van ChatGPT, geven tips voor het schrijven van doeltreffende prompts en laten zien hoe deze tool je in de praktijk bij tal van facetten kan helpen.

1 Starten met ChatGPT

Als je naar www.chatgpt.com gaat, kun je direct vragen stellen aan de assistent. We raden aan om een account te maken. Dit geeft je direct meer mogelijkheden, waaronder het uploaden van bestanden en afbeeldingen. Ook kan ChatGPT voorkeuren onthouden binnen je account.

Als je de chatbot actiever gaat gebruiken, kun je tegen limieten aanlopen. Een Plus-abonnement van ongeveer 22 euro per maand geeft je veel ruimere mogelijkheden, bijvoorbeeld voor geavanceerde spraak. Je kunt ook vaak als eerste de laatste modellen gebruiken of nieuwe functies benutten, zoals taken. Je kunt een abonnement afsluiten via de website, met een creditcard, of vanuit de app voor Android of iOS. Het abonnement kun je daarna op elk apparaat gebruiken. Het is bedoeld voor individueel gebruik. Delen, bijvoorbeeld binnen je gezin, is niet gebruikelijk en officieel ook niet toegestaan.

ChatGPT kun je niet alleen via de browser gebruiken. Er zijn ook apps voor smartphone of de desktop. Die geven een diepere integratie. Zo kun je op de desktop screenshots maken en hier vragen over stellen. Ook zal de app, zeker in de toekomst, steeds meer met andere software op je pc kunnen samenwerken.

Je kunt ChatGPT via de browser gebruiken, maar ook met een app.

2 Belangrijkste instellingen

Er zijn enkele belangrijke instellingen die we hier kort doornemen. Alle conversaties worden normaal in de zijbalk getoond, waar je ze kunt archiveren of verwijderen. Onder Algemeen zie je enkele opties voor het beheer van deze conversaties. Onder Personalisatie kun je aangepaste instructies instellen. Daarmee zorg je dat de assistent bij elke conversatie direct belangrijke details over jou weet. Ook kun je aangeven hoe deze moet antwoorden. Op dat tabblad zie je ook een optie om het geheugen te gebruiken en te beheren (zie het kader ‘Geheugen van ChatGPT’). Eventuele gedeelde links kun je beheren onder Gegevensbeheer. Onder Abonnement kun je je abonnement beheren.

Via de instellingen kun je onder meer gearchiveerde chats beheren.

3 Conversatie beginnen

Als je ChatGPT opent, kun je via het invoerveld eenvoudig je conversatie starten. Er zijn een paar belangrijke details. Ten eerste kun je bovenaan eventueel een ander model kiezen. Vaak zul je GPT-4o gebruiken. Ook kun je de geavanceerdere modellen o1, o3-mini of o3-mini-high proberen voor complexe vragen of ingewikkelde programmeertaken.

Verder zie je een handige optie voor een tijdelijke chat. Je kunt dit met de incognitomodus van je browser vergelijken. De conversatie komt dan niet in de conversatielijst en het geheugen wordt niet aangesproken. In het invoerveld voor je bericht zie je nog wat extra opties, zoals het bijvoegen van een bestand en tools als het genereren van een afbeelding, zoeken op internet en werken op een canvas. Maar je kunt ook gewoon direct vragen om bijvoorbeeld een canvas te gebruiken of een afbeelding te genereren. Verder zie je een optie om de spraakmodus te gebruiken. Veel van deze opties behandelen we verderop in dit artikel.

Via het invoerveld kun je een conversatie starten en zie je extra opties.

4 Conversaties beheren

In de zijbalk zie je de conversatielijst met alle conversaties, die je individueel kunt archiveren of verwijderen. Eventueel kun je via de instellingen de gearchiveerde chats bekijken of in één keer alle conversaties archiveren of verwijderen. Heel praktisch is de zoekfunctie om eerdere conversaties sneller terug te vinden. Ook kun je een project maken, wat we in de volgende paragraaf behandelen. Je kunt een conversatie ook delen met anderen, in de huidige staat. De ontvanger kan het gesprek zien en vervolgen, maar ziet niet latere mutaties in jouw conversatie.

Via de conversatielijst kun je conversaties beheren.

5 Projecten

Sinds kort kun je in ChatGPT met projecten werken. Je maakt zo’n project via het linkermenu. Het voordeel van een project is dat je conversaties daarover bij elkaar hebt. Ook kun je bestanden uploaden en aangepaste instructies instellen. De context van bestanden en gesprekken wordt naadloos gecombineerd in een project. Daarmee bedoelen we dat je in elke conversatie vragen kunt stellen over onderwerpen die in een bepaald document of een andere conversatie aan bod komen.

Het instellen van aangepaste instructies is handig om te beïnvloeden hoe ChatGPT reageert. Vraag bijvoorbeeld om korte en formele antwoorden, of antwoorden in een bepaalde taal. Verander je de aangepaste instructies, dan zijn ze alleen in nieuwe conversaties van kracht.

Projecten zorgen ervoor dat je alle conversaties over een onderwerp bij elkaar hebt.

6 Onderdelen van een prompt

Je kunt je chatbot het hemd van het lijf vragen in natuurlijke taal (zie het kader ‘Beste taal voor conversatie met ChatGPT’). Maar voor een bruikbaarder resultaat zijn er wat richtlijnen. Er zijn enkele belangrijke basisonderdelen: rol, context, taak en uitvoer. Vaak helpt het enorm om de chatbot een bepaalde rol te geven, zoals die van ervaren tekstschrijver, juridisch adviseur of expert in sociale media. ChatGPT zit dan direct in de juiste ‘mindset’ en begrijpt beter in welke context je de vraag stelt.

Als je ChatGPT bijvoorbeeld de rol van arts geeft, zal het gezondheidsvragen beantwoorden met meer nadruk op medische kennis. Geef ook voldoende context. Zoals je doel of situatie, wat je met het antwoord wilt bereiken, of voor welke doelgroep het bestemd is. Verder zul je altijd een taak geven, zoals het schrijven, samenvatten of vertalen van een tekst. Je kunt ook de uitvoer sturen. ChatGPT kan bijvoorbeeld een tekst, tabel of opsomming maken, maar ook uitvoer in het markdown-formaat of als csv-bestand.

Het is vaak ook nuttig om de omvang te beperken, zoals een bepaald aantal woorden. Je kunt ook voorbeelden toevoegen, zodat het bijvoorbeeld jouw schrijfstijl kan overnemen.

ChatGPT kan gegevens ook uitvoeren in een overzichtelijke tabel.

7 Strategieën

Er zijn veel strategieën om betere prompts te schrijven. Vraag als oefening eens aan ChatGPT om een optimale prompt te schrijven over een bepaald onderwerp. Je ontvangt vaak heel goede suggesties die je eventueel naar je voorkeuren kunt aanpassen en dan meteen afvuren op de assistent. Vraag ook eens aan ChatGPT om je te overhoren over een bepaald onderwerp. Ook heel leuk is een dialoog of rollenspel, zeker voor het leren van een vreemde taal.

Een rollenspel is een doeltreffende manier om een vreemde taal te leren.

8 Zoeken met ChatGPT

Lange tijd vertrouwde ChatGPT volledig op zijn (verouderde) trainingsdata. Zelfs toen vonden veel mensen de chatbot al praktischer dan een zoekopdracht met Google. Tegenwoordig is de trainingsdata actueler én zoekt de tool zelf de laatste informatie op internet op als dat nodig is. Ook kun je de chatbot nu expliciet als zoekmachine inzetten via een pictogram. Je krijgt dan altijd een antwoord op maat, wat het eigenlijk meer tot een soort antwoordenmachine maakt.

Dankzij de bronvermelding kun je de geraadpleegde artikelen nader onderzoeken. Volgens OpenAI zal dit de primaire manier worden waarop we informatie zoeken. Je hoeft niet altijd expliciet een zoekopdracht te starten. Ook als een conversatie daarom vraagt, kan ChatGPT recente(re) informatie op internet erbij zoeken.

ChatGPT kan actuele informatie op internet erbij zoeken waar nodig.

9 Werken met een canvas

Een canvas maakt het een stuk eenvoudiger om aan bijvoorbeeld tekst of programmacode te werken. Deze functie is sinds kort ook voor gratis accounts beschikbaar. Bij een canvas wordt het scherm opgedeeld waarbij je aan de linkerkant je prompts en antwoorden van de assistent ziet en rechts de tekst of code waaraan je werkt. Dat werkt erg praktisch en overzichtelijk.

Via het deelvenster links kun je via prompts vragen om aanpassingen of uitleg, terwijl je rechts steeds de veranderingen ziet in de actuele tekst of code. Wat ook heel praktisch is, is dat je in het canvas een selectie kunt maken. Je kunt vervolgens vragen om bijvoorbeeld dat specifieke gedeelte uit te leggen of uit te breiden.

Een canvas is heel praktisch bij het werken aan programmacode.

10 Taken

ChatGPT schuift steeds meer in de richting van de zogeheten AI-agents, die zelfstandig opdrachten uitvoeren. Zo lanceerde het recent de mogelijkheid om taken aan te maken.

Je kunt in natuurlijke taal taken toevoegen die dan op de aangegeven tijd worden uitgevoerd. Ook herhalende taken zijn mogelijk. Vraag bijvoorbeeld om elke week het nieuws over ChatGPT samen te vatten. Of vraag om elke zondag zeven vegetarische recepten te ontvangen met een boodschappenlijst gegroepeerd per afdeling van de supermarkt. Ingestelde taken worden ook uitgevoerd als je offline bent. Je ontvangt een pushbericht of e-mailbericht als de taak is voltooid. Je kunt in eerste instantie maximaal tien taken instellen.

Je kunt taken in natuurlijke taal aanmaken en naderhand bewerken.

11 Afbeeldingen genereren

In ChatGPT kun je op basis van een tekstuele omschrijving afbeeldingen laten genereren. Dit dankt het aan de integratie van Dall-E. De tool is vernoemd naar de kunstenaar Salvador Dali en de Pixar-robot WALL-E. Het is eenvoudiger en toegankelijker dan alternatieven als Midjourney.

Voor het genereren van een afbeelding gelden dezelfde principes als voor het voeren van een conversatie. Je moet duidelijk en specifiek zijn en genoeg context meegeven. Beschrijf dus niet alleen wat je wilt zien, maar ook bijvoorbeeld in welke omgeving of in welke stijl, zoals een abstracte, futuristische of vintage-afbeelding. Dat kan in natuurlijke taal.

Probeer bijvoorbeeld eens een tekening door een vijf jaar oud kind, of een schilderij in de stijl van Van Gogh. Als omgeving kun je denken aan een futuristische stad, de savanne of een modern kantoor. Geef ook aan welke emotie of stemming het beeld moet uitstralen. Benoem eventueel het gewenste kleurenpalet, zoals warme herfstkleuren. Na het genereren van een afbeelding klik je erop om deze in het groot te zien. Je ziet dan ook de optie om het beeld te downloaden als webp-bestand.

Je kunt veel soorten afbeeldingen laten genereren.

12 Extra opties voor afbeeldingen

Je zit niet vast aan vierkante afbeeldingen maar kunt vragen om bijvoorbeeld een bepaalde beeldverhouding (zoals 16:9) of resolutie (zoals: 1024 × 1024). Probeer ook eens een ander soort beeld te maken, zoals een logo, poster, pictogram of infographic.

Heb je wat inspiratie nodig voor goede prompts? Een website als www.freeflo.ai kan een goede hulp zijn. Voeg eventueel een andere afbeelding toe als bestand. Je kunt dan vragen om voor het beeld diezelfde stijl te gebruiken.

Prompts van andere websites kun je gebruiken ter inspiratie.

13 Afbeeldingen aanpassen

Er zijn een paar manieren om een afbeelding die je met ChatGPT hebt gegenereerd aan te passen. Open eerst de gegenereerde afbeelding in het groot door erop te klikken. Je ziet nu rechtsboven enkele pictogrammen. Een van deze pictogrammen geeft informatie over de prompt die ChatGPT heeft gebruikt om deze afbeelding te maken. Feitelijk is voor het genereren van de afbeelding niet onze eenvoudige instructie gebruikt, maar zijn juist heel veel details toegevoegd om het resultaat interessanter te maken.

Je kunt deze prompt hergebruiken met eventuele aanpassingen. Als alternatief kun je ook gewoon via een prompt vragen om het beeld te bewerken. Rechtsboven zie je ten slotte nog een pictogram om een selectie te maken. Je kunt via deze optie delen op het beeld markeren. Daarna kun je vragen om gerichte aanpassingen in dat gedeelte te maken.

Je kunt ook de prompt die aan de basis van de afbeelding staat, aanpassen.

14 Geavanceerde spraak

Geavanceerde spraak is een leuke functie die levensechte gesprekken mogelijk maakt met de assistent. Via een pictogram onder het invoerveld kun je de spraakmodus aanzetten. Instellingen zoals aangepaste instructies en het geheugen worden ook in de spraakmodus gehonoreerd. Je kunt kiezen welke stem moet worden gebruikt. Er worden meer dan 50 talen ondersteund. Daardoor kun je het ook voor live vertalingen gebruiken. Je kunt er bovendien veel lol mee hebben. Zeg bijvoorbeeld dat ChatGPT met veel sarcasme moet antwoorden. Of vraag om te fluisteren, in dichtvorm te antwoorden, of met een bepaald accent, zoals Engels met een Texaans accent. Uiteraard is het vaak ook heel praktisch, bijvoorbeeld als je je handen niet vrij hebt, of bij een visuele beperking. Probeer het ook eens als persoonlijke coach. Dat kan zelfs tijdens een wandeling, handig voor een brainstormsessie.

Voor geavanceerde spraak kun je zelf een passende stem kiezen.