Wie geweldige ideeën heeft voor prachtige games maar niet kan programmeren, vindt in Construct 2 het ideale ontwikkelhulpje.

Wie geweldige ideeën heeft voor prachtige games maar niet kan programmeren, vindt in Construct 2 het ideale ontwikkelhulpje.

©CIDimport

Spellen maken was altijd specialistenwerk totdat de eerste programma’s verschenen die het schrijven van code overnamen en de gebruiker zijn visie lieten realiseren via invulschermen, sjablonen, voorgebakken figuren, enzovoort. Inmiddels spelen we steeds vaker online en dus moest er wel software komen voor het maken van internetgames.
Construct 2 is zo’n programma. Het maakt games voor onder andere de html5-standaard zodat ze in elke moderne browser te spelen zijn en… er is nog een gratis versie van ook!
In deze workshop onderzoeken we de mogelijkheden van Construct 2 en maken we ons eerste (begin van een) spelletje. Overigens vereisen ook systemen als Construct 2 dat u denkt als een programmeur, dus schrik niet als er af en toe een formule voorbijkomt.

©CIDimport

1 Downloaden en installeren

Construct 2 vinden we op www.scirra.com. Daar klikken we op ‘Download the free edition’ en slaan het bestand op in een map naar keuze (construct2-r95-setup_1487437.exe, 29 MB). We openen de map in Verkenner en starten het gedownloade programma. We klikken op Uitvoeren en geven UAC-toestemming. Vervolgens klikken we op Next, I accept, Next, Next, Next (hier kunt u ook handmatig opgeven of u een 32- of 64 bit-versie van Windows hebt), zetten een vinkje bij Create, klikken nogmaals op Next en op Install.
Na het kopiëren van bestanden verschijnt een nieuw venster waarvan de inhoud afhangt van uw systeem. Construct gebruikt voor het testen van html5-games bij voorkeur Google Chrome of Mozilla Firefox als browser (maar IE 9 kan ook). Indien nodig dient u één van de twee aan te vinken – de installer zal die dan afzonderlijk downloaden en installeren. Ongeacht uw systeem staat er altijd een vinkje bij ‘Check for graphics driver update’. Dat laten we aan staan en klikken op Finish. Deze controle start nu automatisch. We klikken op Volgende. U krijgt nu te zien of uw grafische stuurprogramma up-to-date is en eventueel een link waar u een nieuwe versie kunt downloaden en installeren. Klik als alles in orde is op Voltooien en start Construct 2 via het pictogram op het Bureaublad. De eerste keer wordt gevraagd of we op updates willen controleren. We klikken op Check. Vervolgens start het programma echt. Om een indruk te krijgen van de mogelijkheden klikken we op ‘Browse all examples’ en dubbelklikken op ‘Space Blaster game.capx’.

2 Spel testen

Het voorbeeldspel (een van de vele) starten we via de Afspeelknop (>) in de titelbalk van het venster of via Home, Run Layout. Onze standaardbrowser wordt nu gestart en het spel wordt daarin geopend. Het spel start vanzelf. U kunt bewegen met de pijltoetsen en schieten met de spatiebalk. Als u een idee hebt gekregen van de mogelijkheden, sluit u de browser en klikt in Construct op het tabblad Game Event. Hier ziet u het computerprogramma dat aan dit spel ten grondslag ligt. Dit is een stuk eenvoudiger en overzichtelijker dan een traditioneel computerprogramma, maar voor mensen zonder programmeerervaring toch zeer overweldigend. We gaan daarom stap-voor-stap zelf een – veel eenvoudiger – programmaatje maken om een idee te krijgen hoe het werkt.

3 Nieuw project

We sluiten deze versie van Construct en schakelen naar de andere actieve versie. Daar klikken we op Free Bundle Download. We klikken op OK, slaan het zip-bestand op in een map naar keuze en pakken het uit. Dit bestand bevat grafische elementen voor ons te maken spel (de commerciële versie van Construct bevat heel wat meer). Vervolgens klikken we op Create New Project. De ‘Single File’-optie laten we zoals-ie is en we klikken op Create Project. Er verschijnt midden in beeld een leeg vel en de tabbladen Layout 1 en Event sheet 1. Het eerste zal ons speelveld met objecten bevatten en het tweede de gedragsregels die ze moeten gaan volgen. Het venster Properties (links) bevat eigenschappen van geselecteerde objecten. Het venster Layers (rechtsboven) toont lagen in het tabblad Layers en project-onderdelen in het tabblad Projects. Het venster Objects bevat straks de elementen van ons spel: een variant op het aloude Asteroids.

4 Achtergrond toevoegen

Merk op dat bij Properties Window Size op 640x480 staat; de grootte van ons speelveld in de browser. We klikken ergens in het witte speelveld en zien dan bij Layout Size 1280x1024 staan. Dat veranderen we in 1024x1024 (de grootte van het achtergrondplaatje dat we gaan gebruiken). We dubbelklikken in het speelveld en kunnen dan allerlei elementen toevoegen. We kiezen Tiled Background (dubbelklikken) en klikken vervolgens weer ergens in het speelveld. In het popup-venster kiezen we het pictogram Load en laden vervolgens Background1.png uit de map Sprites\Space\Backgrounds van het uitgepakte zip-bestand. We sluiten de popup en zetten bij Properties Position op 0,0 en Size op 1024x1024. Met een druk op Enter wordt dit uitgevoerd. Zoom uit met Ctrl+muiswiel om het hele speelveld te zien. De functie Tiled Background kan ook dienen voor het toevoegen van een patroon dat automatisch steeds wordt herhaald.

5 Lagen en besturing toevoegen

In venster Layers, tabblad Layers ziet u Layer 0. Da’s weinig informatief. We klikken deze aan, toetsen F2 (hernoemen) en maken er Achtergrond van. We klikken op het Slot-pictogram om de laag op slot te zetten zodat hij beveiligd is tegen wijzigingen. Vervolgens klikken we op het +-pictogram om een laag toe te voegen boven Achtergrond. Deze noemen we Spelobjecten. Vervolgens dubbelklikken we op een lege plek in het Layout-venster en kiezen als object Mouse. Dat zelfde doen we voor Keyboard. Deze objecten zijn onzichtbaar, maar zorgen ervoor dat we zichtbare objecten in het spel kunnen bedienen.

©CIDimport

6 Sprites toevoegen

De bewegende elementen van een spel die op elkaar reageren worden aangeduid met de term Sprites. Deze kunt u toevoegen zoals achtergronden, maar de volgende methode is handiger. We verkleinen Construct 2 en openen in Verkenner de map Sprites\Space van het gedownloade zip-bestand. Uit de map Player slepen we nu player0000.png naar het midden van het speelveld en laten het daar los. We dubbelklikken erop, klikken in de popup op Rotate 90 clockwise en sluiten de popup. De raket wijst nu naar rechts. Dat is nodig om straks de goede kant op te kunnen schieten. Uit de map Rockets verslepen we rocket_type_A0004.png en laten die los links naast de achtergrond van het speelveld. Op de zelfde manier plaatsen we vier verschillende rotsblokken uit de map Rocks (u mag zelf weten welke) naast het speelveld. Tot slot plaatsen we daar Exp_type_A.gif (een animatie) uit de map Explosions. We sluiten Verkenner en maximaliseren Construct. Ons project ziet er nu uit als in de afbeelding .

7 Namen geven

Bij het maken van programma’s is het geven van goede namen belangrijk. In het venster Objects hernoemen we (F2) daarom player naar Ruimteschip, rocket naar Afweerraket, de vier rotsen naar Rots1 tot en met Rots4, Exp_type_A naar Explosie en TiledBackground naar Achtergrond.

©CIDimport

8 Gedrag bepalen

Ingebakken in Construct zitten allerlei standaardgedragingen die bij bepaalde speltypen behoren zoals shooters, platformgames, enzovoort. We klikken (eenmaal) op Ruimteschip en klikken dan bij Properties op Add/Edit achter Edit Behaviors. We klikken op + om een gedraging toe te voegen en dubbelklikken op 8 Direction zodat ons schip vrij kan ronddraaien. Op de zelfde manier voegen we toe ScrollTo (zodat het schip over de achtergrond vliegt) en BoundToLayout (zodat het niet van het speelveld valt – zie de afbeelding). We sluiten het Behaviors-venster en voegen op de zelfde manier aan Afweerraket het gedrag Bullet en Destroy Ouside Layout toe zodat hij in een rechte lijn beweegt en buiten het speelveld wordt opgeheven. Dat is belangrijk omdat er anders steeds meer (onzichtbare) raketten in het spel zouden rondvliegen die allemaal geheugen opeisen.
De vier rotsen krijgen alleen het gedrag Bullet en Wrap. Die laatste zorgt dat ze – eenmaal uit beeld gevlogen – aan de andere kant weer verschijnen. Hierdoor wordt het spel automatisch steeds moeilijker.

9 De eerste regel

We gaan naar het tabblad Event Sheet 1 om onze eerste programmaregel toe te voegen. In dit venster komen de instructies die meestal de vorm hebben “Als X gebeurt, doe dan Y” maar soms ook op zichzelf staan. We klikken op Add Event en dubbelklikken op System en op Every Tick. Dit creëert een opdracht om bij elke schermverversing (standaard 60x per seconde) iets te doen. Wat dan? Dat bepalen we door op Add Action te klikken. We willen dat ons ruimteschip de muispijl volgt en daarom dubbelklikken we op Ruimteschip en op Set Angle Toward Position. Bij X vullen we in Mouse.X en bij Y Mouse.Y. Construct geeft zelf mogelijkheden voor parameters en we kunnen hier ook berekeningen toepassen zoals Mouse.X + 100. Klik op Help On Expressions als u hier meer over wilt weten. Klik op Done en start het spel. De browser wordt geopend en uw schip volgt keurig de cursor, beweegt met de pijltoetsen en u ziet van links naar rechts rotsen voorbijvliegen. Sluit de browser en sla uw project op via File, Save As Single File. Geef als naam rotsen.capx.

10 Schieten

We willen bij het indrukken van de linkermuisknop een afweerraket afvuren vanuit de neus van ons ruimteschip. We voegen daarom een nieuwe gebeurtenis toe (Add Event) met als inhoud Mouse, On Click, Left, Clicked. De hieraan gekoppelde actie (Add Action) is Ruimteschip, Spawn another object, Afweerraket. Dit alles vindt plaats op Layer nr. 1. We klikken op Done en testen ons programma.

©CIDimport

11 Hotspot aanpassen

De raket schiet vanaf het midden van ons schip. We willen dat dat vanaf de neus gebeurt. In het tabblad Layout 1 dubbelklikken we op ons schip en klikken op Set Origin… We klikken op + en zetten (muisklik) een blauwe markering vlak voor de neus van het schip. We hebben nu een tweede hotspot gemaakt (met als nummer 1, de eerste is 0). We sluiten Image Points en Edit Image en keren terug naar Event Sheet 1. Daar dubbelklikken we op Spawn… (de manier om een commando achteraf te bewerken) en veranderen Image Point van 0 naar 1.

©CIDimport

12 Rotsen maken

We zouden de rotsen in ons speelveld kunnen plaatsen en er allerlei eigenschappen aan toe kunnen wijzen, maar wij willen ze het beeld in laten vliegen. We voegen daarom als Event toe System, Every X Seconds en vullen in random(3)+3. Hiermee wordt willekeurig tussen 3 en 6 seconden iets gedaan. Wat? Dat bepalen we weer met Add Action. We voegen toe System, Create Object, Rots1. Deze komt op Layer 1 en op locatie X=-100, Y=random(1024). Dat betekent op een willekeurige plek (random) links (-100) van het speelveld. Een tweede actie bepaalt de richting waarin de rots beweegt. Add Action, Rots1, Set Angle, random(360). Op dezelfde manier voegen we de rotsen 2, 3 en 4 toe vanaf boven, rechts van en onder het speelveld. Tip: met Ctrl+linkermuisknop kunt u complete programmaonderdelen kopiëren voor hergebruik.

©CIDimport

13 Botsingen

Wat gebeurt er als we met een raket een rots raken? Dat bepalen we in het volgende Event. Add Event: Afweerraket, On Collision With Another Object, Rots1. Hier kennen we de volgende acties aan toe: Rots1, Destroy – Afweerraket, Spawn Another Object, Explosie, Layer 1 – Afweerraket, Destroy. Op dezelfde manier maken we een Event met 3 Actions voor een botsing met Rots2, -3 en -4. Als we dit testen dan blijkt de ontploffing een groot zwart vierkant te bevatten. We selecteren daarom Explosie en veranderen bij Properties het Effect in Additive. De pixels van de explosie worden daarmee bij de achtergrond opgeteld en omdat zwarte pixels waarde 0 hebben zien we ze niet meer.

14 Variabelen

In veel games spelen getallen een rol, bijvoorbeeld de score of het aantal resterende levens. Deze waarden houden we bij in zogeheten variabelen. Construct kan waarden bijhouden voor objecten (via Properties, Edit Variables – bijvoorbeeld om ons ruimteschip een aflopende hoeveelheid brandstof te geven) of voor het hele spel. Dat laatste doen we voor de score. We rechtsklikken op een lege plek in de Event Sheet en kiezen Add Global Variable. We geven de naam Score en klikken OK. Aan de acties voor het vernietigen van Rots1 voegen we toe System, Add To om zo 1 bij de score te tellen. Dat zelfde doen we met de andere rotsen waarbij we achtereenvolgens 10, 100 en 1000 scoren.

15 Score weergeven

We maken een nieuwe laag (zie stap 5) en noemen die Info. We zetten Properties, Parallax op 0,0 om te zorgen dat deze laag niet met het schip meebeweegt. Op Layout 1 voegen we nu (zie stap 4) een Text-object toe. We plaatsen dit linksboven. Bij properties kiezen we voor Color een lichte kleur zoals wit en voor Font een grotere letter, bijvoorbeeld Arial Vet 24 punts. We maken het vak hoog genoeg om het woord Text te zien en lekker breed.
In ons programma voegen we bij Every Tick (regel 2) een Action toe om de score te tonen: Text, Set Text. We vullen in “Score = ”&score. Dit toont de tekst Score = met daarachter de waarde van de variabele Score.

16 Puntjes op de i

Bij botsingen van een van de vier rotsen met ons schip moet die laatste vernietigd worden. U weet dankzij stap 12 hoe dat moet. Rotsen die niet het beeld invliegen moeten eigenlijk ook vernietigd worden, anders nemen ze steeds meer geheugen in. Dat kan door de beginhoek van random(360) aan te passen. Aan u om uit te pluizen hoe! Dat geldt ook voor het toevoegen van geluid, menu’s, enzovoort. U kunt hier ons iets meer aangeklede spel downloaden (rotsen final.capx). Dit is voorzien van aanvullend commentaar. Als u klaar bent met uw project kiest u voor File, Export To om er een html5-website (of een app in één of ander formaat) van te maken.

©CIDimport

Wedstrijd

Wilt u zelf met Scirra Construct aan de slag om iets veel beters en mooiers te maken dan ons bescheiden voorbeeld hier? Dan zijn we uiteraard razend benieuwd naar het resultaat van uw inspanningen! Daarom schrijven we een wedstrijd uit voor enthousiaste spelknutselaars, waarmee u kans maakt op topgames als Batman, Lord Of The Rings, Lego Harry Potter, F.E.A.R, Far Cry, Assassin’s Creed, Worms Crazy Golf, Darksiders, Heroes of Night, Rainbow Six.
Doet u mee? Stuur dan voor 9 oktober een mailtje naar redactie@id.nl met als onderwerp Spel. Voeghet Single File-capx-bestand van uw spel toe als bijlage engeef een korte beschrijving van hoe het spel gespeeld wordt. De redactie beoordeelt de inzendingen zowel op amusementswaarde als op het slim benutten van de mogelijkheden van Construct. Laat uw creativiteit spreken en verras ons met uw zelfgemaakte spel! De winnaars worden bekendgemaakt in Computer Idee nummer 24.

Deze workshop komt uit Computer Idee nummer 20, jaargang 2012.

Motorola draait al een aantal jaartjes mee in de smartphonemarkt en komt jaarlijks met een mooie reeks smartphones. In 2024 zijn bijvoorbeeld de g85, edge 50 fusion en edge 50 ultra uitgebracht. Wat kun je van deze telefoons verwachten?

Als je op zoek bent naar een nieuwe telefoon, wordt het je tegenwoordig niet makkelijk gemaakt. Er is enorm veel keuze, maar de voorkeur gaat vaak uit naar een gerenommeerd merk dat al een aantal jaar mooie toestellen maakt, geschikt voor elk budget. Motorola bijvoorbeeld: dit bedrijf was een van de grondleggers van draadloze en mobiele communicatie en maakt al sinds de jaren '70 mobiele telefoons. Natuurlijk andere dan we nu gewend zijn, maar het laat zien dat Motorola een rijke historie kent.

Interessante Android-toestellen

Motorola staat uiteraard niet stil en heeft onlangs drie interessante Android-toestellen uitgebracht, geschikt voor elk budget en ieder soort gebruiker. Deze toestellen zijn voorzien van de laatste versie van Android en krijgen – zoals we dat gelukkig steeds vaker zien – voor een langere periode beveiligingsupdates, tot in ieder geval 4 jaar lang voor de hier besproken telefoons. Maar over welke drie telefoons hebben we het dan? Nou, lees hieronder snel verder, want we bespreken ze even individueel.

Motorola moto g85: krachtige middenklasser

De term instapmodel gebruiken we liever niet voor de moto g85, want dat doet hem zeker tekort. Want wat krijg je? Een smartphone met een 6,67-inch P-OLED-scherm voorzien van Gorilla Glass 5.5 en een snelle 8-core Qualcomm Snapdragon 6s Gen3-processor. Het scherm biedt een resolutie van 2400x1080, een beeldverhouding van 20:9. Het scherm is geheel randloos, en heeft een achterkant die naadloos overloopt in afgeronde randen en verfijnde afwerkingen.

©Motorola

Deze telefoon heeft een geheugenconfiguratie van 12GB, de opslag is ingebouwd 256GB en uitbreidbaar tot 1TB. Ook handig is de RAM-boost-functie: hiermee kan het standaard geheugen virtueel worden uitgebreid tot 24GB. Hierbij wordt op de opslag een extra deel vrijgemaakt voor het extra geheugen, waardoor je nooit bang hoeft te zijn dat het toestel traag wordt. Dankzij de accucapaciteit van 5.000 mAh kun je de hele dag met het toestel werken, mits de taken niet al te zwaar zijn. De telefoon is geschikt voor twee simkaarten: een fysieke sim en één virtuele e-sim. Mooie foto's maak je dankzij de 50 megapixelcamera met Quad-Pixel-technologie en Macro Vision.

©Motorola

Uiteraard is filmen ook geen probleem, dat kan tot 30 frames per seconde op full-hd-resolutie. 4K-video wordt echter niet ondersteund. Selfies maken doe je met de 32MP-camera aan de voorzijde van je toestel, die onder meer ook dual capture ondersteunt (zowel de camera aan de voorzijde als achterzijde tegelijk gebruiken), AI-functies biedt voor het maken van de selfie met de perfecte glimlach en een selfievideo-spiegel heeft, zodat de foto's en video's niet meer in spiegelbeeld worden gemaakt. 

Motorola edge 50 fusion: de perfecte mix

De term fusion is meer dan ooit van toepassing op deze mooie edge 50 fusion, want het is een betaalbaar toestel met uitstekende functies. Het beste van beide werelden dus. Dat zien we al gelijk aan de snelle Qualcomm Snapdragon 7s Gen2-processor, de 512GB opslagcapaciteit, het vlotte 12GB LPDDRX-werkgeheugen en het 6,7inch randloze P-OLED-scherm. Natuurlijk heeft deze telefoon ook Gorilla Glass versie 5.5 en is hij stof- en waterdicht tot IP68. Erg fijn is dat je met deze telefoons 4K-video's kunt opnemen met 30 frames per seconde en dat werkt zowel voor camera aan de achterzijde als aan de voorzijde. De accucapaciteit van deze fusion 50 is gelijk aan die van de moto g85, maar dankzij een extra sterke 68 watt-oplader is de telefoon binnen 30 minuten tot 80 procent opgeladen.

©Motorola

Met een volle accu kun je het met deze telefoon ruim een dag uithouden. Voor het opnemen van geluid beschikt de edge 50 fusion over twee microfoons, zodat zowel selfievideo's als video's opgenomen via de camera aan de achterzijde van goed geluid zijn voorzien. Qua geluid zit het sowieso goed op deze telefoon, want hij heeft een stereoluidspreker die is voorzien van Dolby Atmos voor het mooiste, volste geluid. Gebruik je liever oordopjes, dan kun je alleen een usb-c-koptelefoon of Bluetooth-oortjes aansluiten; vanwege de waterdichtheid heeft dit toestel vanzelfsprekend geen koptelefoonaansluiting.

©Motorola

De My UX-schil van Motorola die over Android heen ligt, biedt verschillende handige bedieningsfuncties, zoals snel ontgrendelen door de telefoon op te tillen of juist op niet storen te zetten door de telefoon ondersteboven te leggen.

Top of the bill: Motorola edge 50 ultra

Ga je voor het beste dat Motorola te bieden heeft, dan kies je voor deze edge 50 ultra. Dit top-of-de-range-toestel heeft een schappelijke prijs, maar biedt daarvoor wel een flinke bundel aan vlotte hardware. Zo beginnen we bij de processor: hier heeft Motorola gekozen voor een (nog) snellere Qualcomm Snapdragon 8s Gen3-processor, dus weer een stukje vlotter dan de andere hier besproken toestellen.

©Motorola

Wat opvalt is dat deze telefoon dan weer een kleinere accucapaciteit heeft (4.500 in plaats van 5.000 mAh) maar de gebruiksduur van 30 uur video afspelen is gelijk aan de andere hier besproken modellen. De edge 50 ultra heeft als extra voordeel dat je je accu razendsnel oplaadt, want het ondersteunt tot 125 watt laden, waardoor je accu binnen 30 minuten helemaal vol zit. Deze telefoon kan ook draadloos worden opgeladen, maar dan met een vermogen van 50 watt. Uitbreiden van de opslag kan bij deze telefoon niet, maar standaard is de Motorola edge 50 ultra voorzien van 1TB opslag, zodat je meteen al voldoende ruimte hebt voor al je apps, documenten en foto's en video's. Kijken we naar het scherm bij dit toestel, dan krijg je een 6,7inch-shcerm, met een (iets afwijkende) resolutie van 2712x1220.

©Motorola

Opvallend is wel dat het scherm hierdoor juist een hogere pixeldichtheid heeft van 446 pixels per inch, waardoor je een mooi en scherp beeld krijgt. Het scherm ontgrendel je naar keuze met een pincode, vingerscan of irisscan. Kijken we naar de camera op deze telefoon, dan zien we dat ook Motorola gebruik maakt van de mogelijkheden van AI: hiermee worden al je foto's optimaal geanalyseerd en verbeterd.

Software met moto AI rekent bijvoorbeeld uit hoe snel je beweegt en past daar, voor het beste resultaat, dynamisch het niveau van de stabilisatie op aan. Je krijgt hierdoor onder meer betere en soepel uitziende video's. Ook bijzonder: De Motorola edge 50 ultra is 's wereld eerste smartphone met een 'Pantone Validated'-camera en -scherm. Hierdoor worden de pantone kleuren van menselijke huidtinten veel beter en natuurgetrouw weergegeven.

Black Friday komt er weer aan: op 29 november kun je weer overal terecht voor de beste kortingen. Dat Black Friday ook in Nederland leeft, blijkt uit onderzoek van Overstappen.nl. Een groot deel van de jongeren die op zoek zijn naar een product wacht met aanschaf tot Black Friday.

Black Friday is weer in aantocht en dat betekent aantrekkelijke kortingen op alles van kleding en cosmetica tot elektronica en zelfs internetabonnementen. Maar wie profiteert het meest van dit koopjesfestijn? Uit onderzoek van vergelijkingssite Overstappen.nl blijkt dat vooral jongeren tussen de 18 en 34 jaar slim wachten op Black Friday om hun slag te slaan.

Lees ook: Zo vind je snel de beste Black Friday-deals

58% van jongeren stelt aankopen uit

Geduld is een schone zaak, zeker als het op Black Friday aankomt. Maar liefst 58% van de 18- tot 34-jarigen houdt de hand op de knip tot de kortingen losbarsten 1. Ter vergelijking: slechts 12% van de 55-plussers en 32% van de 35- tot 54-jarigen wacht op Black Friday. Hoe jonger, hoe meer geduld om te wachten op die felbegeerde koopjes, zo blijkt.

Elektronica en mode populairst

Waar geven al die jongeren hun zuurverdiende centen aan uit tijdens Black Friday? Elektronica en mode zijn veruit het populairst, samen goed voor bijna de helft van alle bestedingen. Ook huishoudelijke apparaten doen het goed met een aandeel van 20%. Opvallend genoeg is de categorie meubels met slechts 5% van de aankopen het minst in trek.

Niet meer alleen fysieke producten

Black Friday is allang niet meer alleen voor fysieke producten. Steeds meer internetproviders bieden aantrekkelijke kortingen en welkomstcadeaus aan tijdens deze periode. "De verwachting is dan ook dat veel mensen dit jaar opnieuw tijdens Black Friday zullen overstappen," aldus telecomexpert Jean-Paul Würsten van Overstappen.nl.