Het valt niet te ontkennen: wanneer je een pc met een kersverse Windows-installatie opstart, loopt alles lekker snel en vlot. Een paar maanden verder, als alles begint te vertragen, ben je echter heel wat minder enthousiast. Zie je een compleet nieuwe Windows-installatie niet zitten, dan zijn er gelukkig nog heel wat minder ingrijpende tweaks die weer vaart in je Windows-sessies kunnen brengen. Je kunt Windows 10 sneller maken in 15 stappen.

Tip 01: Kritische blik

Op internet circuleren massa’s tips en trucs die beloven je Windows-pc sneller en beter te maken. Maar hierbij moet je wel opletten! De kwaliteit van die tweaks varieert namelijk van bruikbaar tot ronduit belachelijk, en er zitten er ook bij die je systeem minder stabiel maken.

Laat je ook niet verleiden om een tooltje met één-klik-optimalisatie te kopen. Vaak opereert zo’n programma als een ‘black box’ waarbij je als gebruiker weinig of geen zicht hebt op wat de applicatie precies uitvreet, zodat je ook niet weet hoe je bepaalde handelingen kunt terugdraaien mocht er iets fout lopen. Wij zijn dus meer heil in ingrepen waarbij je de touwtjes zelf stevig in handen houdt. In dit artikel geven we heel uiteenlopende tips, tot het BIOS en de hardware toe. Tenzij anders vermeld, gelden de tips in principe voor zowel Windows 7, 8(.1) als 10.

Tip 02: AHCI-modus

Laten we meteen een open deur intrappen: naast het bijprikken van extra RAM-geheugen (op een geheugenhongerig systeem) is en blijft je harde schijf vervangen door een SSD één van de beste ingrepen om je systeem in één keer een heel stuk sneller te maken. Ga dan wel eerst na in het BIOS of de SATA-modus correct staat ingesteld: in de veronderstelling natuurlijk dat je je SSD aan een SATA-controller hebt gekoppeld. De meeste SSD’s werken namelijk sneller als die modus op AHCI (Advanced Host Controller Interface) staat ingesteld in plaats van op (Native of Standard) IDE. Eventueel kun je ook de RAID-modus activeren (indien beschikbaar), maar dat is uiteraard alleen zinvol wanneer je die functionaliteit nodig hebt (en over minstens twee schijven beschikt). Een belangrijk voordeel van de AHCI-modus (en RAID-modus) is namelijk dat die NCQ ondersteunt. Dat staat voor Native Command Queuing, wat inhoudt dat de controller de volgorde van de lees- en schrijfopdrachten zal optimaliseren. Let wel op! Wijzig deze modus niet zomaar op een werkend systeem: zo’n omschakeling houdt namelijk in dat je Windows zal moeten herinstalleren.

©PXimport

Tip 03: SSD-optimalisatie

Je hebt al een SSD? Dan heb je al een stevige optimalisatie achter de rug. Het kan echter geen kwaad om een aantal instellingen te checken die je SSD nog iets sneller kunnen laten werken. Vooral wanneer je een bestaande Windows-installatie naar een SSD hebt overgeplant, ga je maar beter na of de partitionering wel correct is ‘uitgelijnd’. Immers, een foutieve uitlijning vermindert de prestaties en de levensduur van je SSD. Dit kun je herstellen met bijvoorbeeld de tool Minitool Partition Wizard Free. Klik met de rechtermuisknop op je SSD en kies Align All Partitions.

Ga tevens na of de TRIM-functie wel is geactiveerd, die zorgt namelijk voor betere prestaties van je SSD. Open daartoe de opdrachtprompt en voer het volgende commando uit: fsutil behavior query disabledeletenotify. Krijg je DisableDeleteNotify = 0 als resultaat, dan is TRIM inderdaad actief. Is de waarde 1, dan kun je TRIM alsnog activeren met de opdracht fsutil behavior set disabledeletenotify 0.

Tip 04: Defragmentatie

Tenzij een schijf extreem zwaar gefragmenteerd is, wat inhoudt dat zeer veel bestanden in niet-aangrenzende clusters zijn opgeslagen, zal het defragmenteren van een harde schijf je tegenwoordig weinig snelheidswinst opleveren. Negeer dus alle websites die vandaag de dag anders beweren. Je zou eventueel je systeem op fragmentatie kunnen laten controleren, maar zo’n functie zit echter al in Windows ingebouwd: Windows controleert wekelijks je klassieke harde schijven. Defragmentatie op een SSD is echter slecht voor de hardware, maar gelukkig zijn de Windows-versies vanaf 7 en hoger zo slim geen defragmentatie uit te voeren op SSD’s (wel een TRIM-operatie en dat is prima). Kijk voor alle zekerheid na in het venster van de Windows-functie Stations optimaliseren of het Mediumtype bij je SSD-stations inderdaad op SSD (solid-state drive) staat ingesteld. Is dat niet zo, ga dan ook na of het BIOS de SSD-schijf wel correct heeft herkend.

©PXimport

Tip 05: Auto-starters

Eén van de belangrijkste redenen waarom Windows na verloop van tijd trager opstart zijn programma’s die automatisch met Windows opstarten en op de achtergrond actief blijven. Tja, een mens laat zich wel eens verleiden om allerlei gratis software uit te proberen…

Nu kun je dergelijke automatische opstartende software opsporen via het commando msconfig (Windows 7) of via het ingebouwde taakbeheer (Windows 8 en 10: druk op Ctrl+Shift+Esc). Open in beide gevallen het tabblad Opstarten. Een handiger tooltje is overigens Quick Startup. Echter, let op bij de installatie het vinkje te verwijderen bij de optie Glary Utilities installeren, anders installeer je meer dan de bedoeling was. Wanneer je deze tool opstart, krijg je op het tabblad Opstart programma’s een overzicht van deze auto-starters. Ben je zeker dat je een item niet (langer) nodig hebt, zet de schuifknop dan op Uitgeschakeld. Een alternatief is dat je het pijltje naast zo’n knop aanklikt en Vertragen kiest, waarna je zelf bepaalt met hoeveel seconden (van 30 tot 270) het opstarten van dit item moet worden uitgesteld. Met wat geluk lees je in het venster ook hoe medegebruikers erover denken, maar bij twijfel googel je toch beter ook zelf naar feedback.

Overigens tref je op het tabblad Ingeplande taken nog meer items aan. Die zijn afkomstig van de Windows Taakplanner: die vind je wel als je in Windows naar taakplanner zoekt. Aangezien de Taakplanner je meer informatie geeft over deze items, regel je dat beter via Windows zelf. Dat geldt trouwens ook voor de items op de tabbladen Programma services en Windows services (zie volgende tip).

©PXimport

Tip 06: Services

Het is heel normaal dat er op een doorsnee Windows-pc enkele tientallen services actief zijn, achtergrondprocessen van Windows en van bepaalde applicaties. Zoals gezegd vind je hiervan ook een overzicht via de tool Quick Startup, maar de ingebouwde Windows-module Services is informatiever. Die start je op door Windows-toets+R in te drukken en het commando services.msc uit te voeren. Klik een service aan en kies Eigenschappen, waarna je op het tabblad Algemeen het Opstarttype kunt wijzigen. Stel je dit in op Handmatig, dan wordt de service alleen opgestart als dat vereist is. Eventueel kun je een service die nodig is, maar niet noodzakelijk klaar hoef te staan bij de opstart op Automatisch (vertraagd starten) instellen. Let wel, experimenteer hier niet lukraak mee: immers, sommige services zijn essentieel en kunnen je Windows doen crashen als je die uitschakelt. Bij de minste twijfel googel je naar meer feedback.

Een nuttige site is die van Black Viper, hier krijg je namelijk een overzicht van alle Windows-services voor bijna elke denkbare Windows-editie. Scrol op de pagina van jouw Windows-versie naar beneden tot je de kolommen ziet. Klik vervolgens op de knop Show / hide columns en verwijder eventueel het vinkje bij DEFAULT [Windows-versie] voor de Windows-versie (bijvoorbeeld Enterprise) die jij niet hebt. De kolom Tweaked in het overzicht is met name interessant voor wie zoveel mogelijk overtollige instellingen wil deactiveren, maar deze kolom is niet voor elke versie beschikbaar.

©PXimport

Tip 07: Achtergrond-apps

Na Apple en Google is ook Microsoft in de ban geraakt van native ‘universele apps’, zodanig dat ze die ook stevig beginnen te pushen in de recentste Windows-versies. Een aantal apps draaien in Windows 10 zelfs standaard op de achtergrond, ook al heb je die niet bewust zelf opgestart. Dat heeft wel het voordeel dat ze iets sneller beschikbaar zijn, maar tegelijk houdt het ook een verspilling van systeembronnen in. Je kunt echter zelf bepalen welke van die apps op de achtergrond actief zijn. Open het Windows-startmenu, kies Instellingen en ga naar de rubriek Privacy. Scrol naar beneden en kies Achtergrond-apps. Zet de schakelaar op Uit als je die niet langer op de achtergrond actief wilt hebben, dat kan ook handig zijn als je energie op je laptop wilt besparen.

Tip 08: Auto-aanmelden

De kans is groot dat Windows je bij het opstarten telkens om je wachtwoord vraagt, ook al ben je de enige gebruiker. Vind je deze beveiliging overbodig, dan kun je die ook uitschakelen, zodat Windows netjes doorstart. Druk op Windows-toets+R en voer de opdracht netplwiz uit. Selecteer de gewenste gebruikersnaam, verwijder het vinkje bij Gebruikers moeten een gebruikersnaam en wachtwoord opgeven om deze computer te kunnen gebruiken en druk op Toepassen. Vul het bijhorende wachtwoord in (2x) en bevestig met OK. Voortaan hoef je je niet meer aan te melden bij Windows. Via dezelfde werkwijze kun je deze ingreep ook weer ongedaan maken.

Vind je het ook overbodig dat om je wachtwoord wordt gevraagd als de pc uit slaapstand komt, open dan het Windows-startmenu, kies Instellingen en ga naar de rubriek Accounts. Selecteer Aanmeldingsopties en kies Nooit bij Aanmelding vereisen.

Tip 09: Snel opstarten

Windows 10 heeft een voorziening ingebouwd die ervoor zorgt dat bij het afsluiten van het systeem weliswaar alle applicaties worden afgesloten en de gebruikers worden afgemeld, maar tegelijk wordt de huidige systeemstatus (met geladen kernel en drivers) in een ‘slaapbestand’ opgeslagen. Als je nu de pc weer inschakelt, wordt je RAM-geheugen eenvoudigweg van de snapshot in dat slaapbestand voorzien, zodat je heel snel bij het aanmeldscherm komt. Deze functie staat standaard aan, maar het kan geen kwaad te controleren of dat ook op jouw systeem het geval is. Zoek in Windows naar energie en start het Energiebeheer op.

Klik op Het gedrag van aan/uit-knoppen bepalen, en plaats een vinkje bij Snel opstarten inschakelen. Desnoods kies je eerst Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn. Bevestig met Wijzigingen opslaan. Let wel, deze modus heeft ook een paar nadelen. Het is namelijk mogelijk dat bepaalde systeemupdates dan niet goed installeren, maar dat kun je oplossen door je systeem te herstarten. In deze modus wordt je harde schijf ook ‘vergrendeld’, wat problemen kan geven als je vanuit een ander besturingssysteem, via dual boot, je schijf tracht te benaderen. Op sommige systemen kun je dan ook niet je BIOS (UEFI) bereiken, ook hier kan een herstart dan de oplossing bieden.

©PXimport

Tip 10: Hoge prestaties

Standaard staat het energiebeheerschema van je systeem ingesteld op Gebalanceerd, wat inhoudt dat Windows het midden tracht te houden tussen optimale prestaties en een energiezuinig systeem. Er zijn echter nog andere schema’s en het is ook mogelijk een schema naar eigen inzicht aan te passen. Daartoe open je opnieuw het Energiebeheer (zie vorige tip). Wil je het extra zuinig aandoen (bijvoorbeeld om de accu van je laptop te ontzien), dan kun je hier het schema Energiebesparing selecteren. In het kader van dit artikel mikken we vooral op een sneller systeem: klik hiervoor op Aanvullende schema’s weergeven en selecteer Hoge prestaties. Om aanpassingen door te voeren, klik je op De schema-instellingen wijzigen, waarna je zelf bepaalt wanneer het scherm wordt uitgeschakeld en de pc in slaapstand moet gaan. Klik op Geavanceerde energie-instellingen wijzigen voor nog meer opties. Zo kun je bij Harde schijf aangeven na hoeveel tijd (van inactiviteit) de schijf mag worden uitgezet en kun je bij Energiebeheer voor processor aangeven wat de minimale processorbelasting mag zijn; bij Hoge prestaties is dat standaard 100%.

©PXimport

Registerset

Tip 11: Sneller afsluiten

Het vergt nog altijd een aantal muisklikken om je pc af te sluiten in Windows. Dat kan iets sneller en wel op twee manieren. Zo kun je een snelkoppeling op je bureaublad zetten waarmee je Windows meteen afsluit. Klik je bureaublad op een lege plek met de rechtermuisknop aan en kies Nieuw / Snelkoppeling. Bij Geef de locatie van het item op vul je %windir%\System32\shutdown.exe /s /t 0 in. Eventueel voeg je hier ook nog de parameter /f aan toe, maar houd er dan wel rekening mee dat actieve toepassingen dan geforceerd worden afgesloten, zonder de gebruiker te waarschuwen. Druk op Volgende, geef een naam aan je snelkoppeling en rond af met Voltooien: de snelkoppeling verschijnt nu op het bureaublad. Tijdens zo’n afsluitprocedure geeft Windows achtergrondprocessen nog even de gelegenheid om zichzelf netjes af te sluiten, maar deze time-out kun je inkorten via een registeringreep. Druk op Windows-toets+R en voer regedit uit.

Navigeer naar HKEY_LOCAL_MACHINE\System\CurrentControlSet\Control. Dubbelklik op WaitToKillServiceTimeout en verlaag de waarde tot bijvoorbeeld 3000 (milliseconden). Levert deze aanpassing onverhoopt problemen op dan kun je die (stapsgewijs) met 1000 verhogen.

©PXimport

Tip 12: Special effects

Ook het oog van een Windows-gebruiker wil wat, maar besef wel dat al die ‘eye candy’ iets meer van je systeem vergt. Vooral op een wat ouder systeem met minder royale systeembronnen en een oudere versie van Windows kan dat wel wat vertragend werken. Je beslist echter zelf hoe fraai Windows eruit moet zien. Druk op Windows-toets+R en voer het commando sysdm.cpl uit. Open het tabblad Geavanceerd en druk op de bovenste knop Instellingen. Op basis van de vastgestelde kracht van je systeem heeft Windows zelf al Automatisch selecteren geselecteerd en een vinkje geplaatst bij de meest geschikte (van de 17 beschikbare) opties. Er zijn echter ook twee reeksen voorinstellingen: Beste weergave en Beste prestaties: de eerste selecteert simpelweg alle opties, de tweede geen enkele. Wil je echter zelf beslissen welke opties je wilt activeren, zoals Animaties op de taakbalk, Doorzichtig selectiekader weergeven, Miniatuurvoorbeeldweergaven van de taakbalk opslaan, Schaduw onder muisaanwijzer weergeven, etc. Bevestig je keuzes met OK.

Tip 13: Programma’s ruimen

Windows en je applicaties hebben voldoende vrije schijfruimte nodig om vlot en betrouwbaar te kunnen functioneren. Wie het met een bescheiden SSD moet doen, kan al snel te maken hebben met een volgelopen schijf. Een mogelijk gevolg is alvast dat er geen updates meer (correct) geïnstalleerd kunnen worden. In eerste instantie kun je dan alle overtollige applicaties verwijderen. Dat kan vanuit het Windows Configuratiescherm, maar een tool als Revo Uninstaller gaat nog grondiger te werk (door ook hardnekkige restanten op de schijf en in het register te verwijderen). Kies in dit geval dan bij voorkeur voor de verwijdermethode Gemiddeld. Je vindt de (wat oudere) gratis variant op de website via het tabblad Downloads. Maar je kunt ook de proefversie van 30 dagen kiezen of de betaalde versie aanschaffen.

©PXimport

Crapware

©PXimport

Tip 14: Data opruimen

Heb je eenmaal alle overbodige applicaties verwijderd en is er nog steeds een tekort aan schijfruimte, dan zul je databestanden zoals zware downloads of grote videobestanden moeten opruimen. Gratis tools als SpaceSniffer en SequioaView helpen je snel de grootste ruimtevreters op te sporen met behulp van een grafische schijfrepresentatie. Je kunt gerust ook de ingebouwde functie Schijfopruiming van Windows op je schijf loslaten: druk op Windows-toets+R en voer de opdracht cleanmgr uit. Eventueel kun je nog een schoonmaakprogramma als het gratis CCleaner aanspreken om ook allerlei overtollige bestanden van Windows en allerlei applicaties op te ruimen.

Mocht je je systeem altijd volledig afsluiten en heb je geen behoefte aan de stand-bymodus, dan kun je ook het verborgen systeembestand hiberfil.sys verwijderen. Dat kan als volgt: klik met de rechtermuisknop op Opdrachtprompt in het startmenu van Windows en kies Als administrator uitvoeren. Voer daarna de volgende opdracht uit: powercfg -h off. Bevestig met Enter (de stand-bymodus opnieuw activeren kan altijd met powercfg -h on). De hoeveelheid ruimte die je bespaart is ongeveer het equivalent van je intern geheugen.

©PXimport

Tip 15: Updates

Driver- en firmware-updates voegen soms functies toe, maar heel vaak verbeteren ze ook wel de stabiliteit of de snelheid van de betreffende hardware. Vooral bij videokaarten luistert dat dikwijls heel nauw. Jammer genoeg blijken de drivers die je via de Windows update-service binnenhaalt niet altijd optimaal te zijn en doe je er daarom beter aan geregeld op de site van de videokaart-fabrikant te kijken naar geschikte updates. We raden je ook aan geregeld te controleren of er updates zijn voor de firmware van je router en je NAS. Voor je die installeert, doe je er wel verstandig aan op de site van de fabrikant te checken welke verbeteringen zo’n firmware-update voor je toestel in petto heeft en googel je best ook even naar mogelijke (negatieve) ervaringen van medegebruikers.

Gaming

©PXimport

Fontbeheer

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).