Er gebeurt veel op het gebied van speciale brillen die dienen als computerscherm voor op je hoofd: Google, Microsoft, Sony en Samsung zijn er al mee bezig. Je kunt nu al aan de slag met virtual reality: het enige wat je nodig hebt, is een smartphone, een pizzadoos en een paar lenzen.

Zelf een VR-bril maken

Tip 01: Google Cardboard

Het idee van Palmer Luckey's virtual reality-bril Oculus Rift is heel simpel. Via verschillende meetapparatuur die in vrijwel elke smartphone is terug te vinden, kan je gezichtspositie nauwkeurig worden bepaald. Het beeld kan hierdoor reageren op de beweging van je hoofd. Omdat het beeld meebeweegt, krijg je het gevoel alsof je echt in een virtuele wereld terechtkomt. Lees ook: Samsung start verkoop virtual reality-bril Gear VR.

Twee Google-engineers, David Coz en Damien Henry, bedachten een goedkope oplossing om virtual reality voor iedereen toereikend te maken. Op de ontwikkelaarsconferentie Google I/O in 2014 presenteerden zij Google Cardboard: een kartonnen headset waarin je een smartphone kunt plaatsen. De componenten voor deze VR-bril bestaan uit een stuk karton, twee lenzen, twee magneten met een diameter van 19 mm, een stukje klittenband en een elastiekje. Optioneel kun je een NFC-tag toevoegen zodat automatisch de Google Cardboard-app wordt geladen. Google Cardboard is uitgegroeid tot een enorm succes. Honderden ontwikkelaars hebben apps en games voor Google Cardboard uitgebracht en er zijn vele luxere modellen van Google Cardboard verschenen.

Via Google kun je gratis een bouwtekening downloaden en zelf aan het knutselen slaan. Het enige wat je nog nodig hebt, zijn een paar lenzen en magneten. Die kun je via Amazon, eBay of AliExpress aanschaffen.

©PXimport

Tip 01 Google Cardboard is een kartonnen doosje waarin je een smartphone kunt plaatsen.

Tip 02: Pizzadoos

Om een virtual reality-headset te maken, kun je vrijwel elk stuk karton gebruiken dat je kunt vinden. Wij zijn langs een pizzeria gereden en hebben een schone pizzadoos gevraagd. Pizzadozen hebben een perfecte dikte en zijn gemakkelijk te bewerken. Print de bouwtekening uit, knip de stukken op maat en plak de nummers 1 en 2 op elkaar vast. Plak de tekening vervolgens op de pizzadoos en laat het drogen. Als de lijm is opgedroogd, kun je de stukken uitknippen of uitsnijden met een stanleymesje. Snijd niet door de rode lijnen heen, want deze lijnen geven de vouwlijnen aan. Als alles is uitgesneden, zet je de onderdelen in elkaar.

©PXimport

Tip 02 Een pizzadoos heeft de ideale dikte en is perfect om een Google Cardboard headset mee te maken.

Tip 03: In elkaar zetten

Of je nu zelf de Google Cardboard hebt gemaakt of een kant-en-klaar exemplaar koopt, de bouwconstructie blijft hetzelfde. Neem eerst het deel waar je doorheen kijkt. Plaats de lenzen met de bolle kant naar beneden op de plek waar Place lens curved side down staat en vouw het dicht. Neem nu het grootste deel karton en druk de magneet in het ronde gat bij de tekst Fold this flap behind the other and affix the disc magnet to the reverse side. Vouw het deel met de magneet naar binnen bovenop het plaatje van de magneet. Plaats nu in het grootste onderdeel de lenzen en zet het tussenschot er tegenaan. Vouw het rechterdeel er overheen. Vouw het deel met de twee gaten naar elkaar toe en plak het vast tegen het deel met de magneet.

Plaats de tweede magneet in het gat, zodat de magneten elkaar vasthouden. Vouw het voorste deel naar binnen en plak het klittenband op de juiste plekken. Start de Google Cardboard-app en plaats de telefoon in de headset. Wikkel het elastiekje eromheen zodat de smartphone er niet uit kan vallen en geniet van virtual reality.

Tip 04: Cardboardklonen

Er zijn al veel ontwerpen gemaakt die geïnspireerd zijn op Google Cardboard. Deze ontwerpen hebben allemaal gemeen dat de smartphone dienst doet als scherm én computer. Alle apps voor Google Cardboard werken ook met de cardboardklonen. Er zijn apps waarvan de maker beweert dat het maar op één headset werkt, maar wij zijn er in de praktijk nog geen tegengekomen die niet werkt met Google Cardboard.

Wil je een iets comfortabelere headset na je ervaring met de Google Cardboard, dan is de Durovis Dive een leuke verbetering. Deze universele headset is geschikt voor verschillende smartphones en er is zelfs een versie beschikbaar voor tablets. De lenzen zijn in verschillende richtingen in te stellen. Hierdoor is de headset geschikt voor alle ogen en ook voor brildragende gebruikers. Een dikke laag schuim zorgt ervoor dat de headset comfortabel tegen het hoofd zit. Een vergelijkbare concurrent is de Fibrum. Deze maker biedt naast de Fibrum-headset een aantal zeer vermakelijke apps aan (die natuurlijk ook gewoon met de Google Cardboard werken). De Durovis Dive kost 65,50 euro inclusief verzending en de Fibrum ongeveer 150 euro.

©PXimport

Tip 04 Er zijn vele varianten op de Google Cardboard gemaakt, de Durovis Dive en de Fibrum zijn twee mooie varianten.

Tip 05: Samsung Gear VR

Een ontwerp dat boven alle andere cardboardklonen uitspringt, is de Samsung Gear VR. Deze headset is ontstaan uit de samenwerking tussen Samsung en Oculus VR (het bedrijf achter Oculus Rift). Hoewel de Gear VR veel lijkt op het concept Google Cardboard, zitten in deze headset veel extra sensoren, zodat de beweging van het apparaat nog beter wordt waargenomen. Ook zit er aan de zijkant van de headset een touchpad om software aan te sturen. De ervaring overstijgt die van Google Cardboard, helaas is er ook een keerzijde.

Zo werkt deze headset alleen in combinatie met de Samsung Galaxy Note 4, Samsung Galaxy S6 en S6 edge. Deze smartphones kosten al snel 700 euro en de headset kost daarnaast ook nog eens 200 euro. Via Oculus Home krijg je toegang tot de Oculus Store. Hierin hadden veel exclusieve games en apps speciaal voor de Oculus Rift en Gear VR moeten verschijnen, maar bijna een jaar na de lancering is het aanbod nog erg mager. Ben je al in het bezit van een compatibele smartphone en vind je Google Cardboard geweldig, dan is de Gear VR wellicht een volgende stap. Houd er echter rekening mee dat de Samsung Gear VR een leuke gadget is, maar dat deze door gebrek aan software misschien snel in de kast zal verdwijnen. Dan is zo'n zelfgemaakte VR-headset eigenlijk een stuk leuker!

©PXimport

Tip 05 De Gear VR is ontstaan uit de samenwerking tussen Samsung en Oculus VR.

VR-apps voor Google Cardboard

Tip 06: Cardboard-app

Naast je kartonnen headset heb je ook de gratis app Cardboard (ook voor Android) nodig, het is een soort startscherm voor je VR-headset. Zo kun je Googles diensten in virtual reality starten en andere geïnstalleerde VR-apps openen. Met Google Earth vlieg je bijvoorbeeld dwars door Chicago. Het is een immense ervaring en moeilijk te beseffen dat je door een kartonnen doosje kijkt.

Via de Camera-app van Google, die los te downloaden is, kun je een zogenoemde Photo Sphere maken. Deze Camera-app plakt foto's aan elkaar, zodat ze via de Cardboard-app in virtual reality te bekijken zijn. Het is een hele vreemde gewaarwording om ineens terug te zijn op je favoriete vakantieplaats - een echte aanrader om te proberen. Cardboard bevat ook de korte, vermakelijke virtuele 3D-animatiefilm Windy day. Kijk je liever je eigen filmpjes, ook dat is mogelijk op een gigantisch virtueel beeldscherm. Google Cardboard is slechts een klein voorbeeld van wat er allemaal mogelijk is met virtual reality.

©PXimport

Tip 06 Het is erg moeilijk te bevatten dat je door een kartonnen doosje met twee lenzen naar een telefoonbeeldscherm kijkt.

Tip 07: Go Show

Over tien jaar weten we misschien niet eens meer hoe het was om 'gewoon' een film te bekijken op het witte doek. Gelukkig kunnen we dan even terug in de tijd met Go Show (de demoversie is hier te verkrijgen. Deze app neemt je mee naar een virtuele biosscoop waar jij bepaalt welke film er draait en waar je zelf een plekje kunt uitzoeken om te gaan zitten. Met een paar kleine handelingen pas je de verlichting in de bioscoop aan en kun je rustig achterover zitten om te genieten van je film.

De ontwikkelaar raadt aan om voor een optimale ervaring mp4-bestanden te gebruiken. Dit mogen ook zogenoemde SBS (side-by-side) 3D-films zijn. Het is eveneens mogelijk om je favoriete YouTube-filmpjes te bekijken op het virtuele witte doek. De volledige versie kost 2,17 euro, maar we raden aan om eerst even de proefversie te proberen om te zien of je smartphone met de app overweg kan.

©PXimport

Tip 07 Neem plaats in een virtuele biosscoop en bekijk je favoriete film.

Tip 08: Titans of Space

Als je gek bent op alles wat met het universum te maken heeft, dan is Titans of Space een geweldige educatieve virtual reality-ervaring. Titans of Space neemt je mee op ruimtereis langs de planeten in ons zonnestelsel. Terwijl je in een ruimteschip zit, krijg je informatie over de omvang van planeten, de afstand van de zon en uit welke materialen ze bestaan. Naast planeten in ons eigen zonnestel wordt een aantal sterren van ver buiten ons zonnestelsel besproken.

De grootste ster wordt vergeleken met onze eigen zon. Ter illustratie wordt deze ster in ons eigen zonnestel geplaatst. Het geeft een uniek beeld van de immense omvang van het heelal. De besturing wordt gedaan via een cursor die je via de positie van je hoofd kunt verplaatsen. Titans of Space neemt flink wat ruimte in op je smartphone, maar het is het dubbel en dwars waard. De app is gratis te downloaden uit Play Store en de ontwikkelaar is op dit moment bezig met een versie voor Apples iOS.

©PXimport

Tip 08 Neem een educatieve reis door ruimte met Titans of Space.

Tip 09: Paul McCartney

Iets wat voor de meeste van ons altijd onbereikbaar was, is met virtual reality ineens wel denkbaar. Zo kun je het podium opstappen bij de legendarische artiest Paul McCartney. Terwijl je luistert naar het nummer Live and Let Die, ben je vrij om volledig 360 graden om je heen te kijken.

Niet alleen het beeld is in 360 graden opgenomen, het geluid verplaatst zich met je mee. Hierdoor krijg je echt het idee dat je aanwezig bent bij de voorstelling. Naast het concert van Paul McCartney kun je in de app-stores van Google en Apple nog meer zogenoemde cinematic VR-video's downloaden van Jaunt Inc (ook voor Android). Dit bedrijf heeft zich de afgelopen jaren gespecialiseerd in het opnemen van 360graden-video en -audio. Jaunt is op dit moment in gesprek met verschillende filmproducenten, we kunnen dus nog veel meer van dit bedrijf verwachten.

©PXimport

Tip 10: Rollercoaster

Een ervaring die niet mag ontbreken, is een ritje in de virtuele achtbaan. In de app-stores zijn tientallen achtbanen voor Google Cardboard te vinden. Wij hebben als voorbeeld gekozen voor Dive City Rollercoaster (Android). Het bijzondere aan virtuele achtbanen is de levensechte sensatie die je tijdens de rit ervaart. Dit komt omdat je hersenen je evenwichtsorgaan in combinatie met visuele signalen gebruiken.

Doordat het beeld meebeweegt, worden je hersenen gefopt en zullen ze belangrijke reflexen activeren. Hierdoor kun je zonder de aanwezigheid van versnelling, toch dezelfde sensaties beleven en vergeet je waar je werkelijk bent. De meeste mensen pakken de leuning van de stoel krampachtig vast en ervaren tijdens het afdalen exact dezelfde tintelingen in hun buik! Deze reflex is vermoedelijk een trigger van de hersenen om het lichaam te beschermen.

©PXimport

Tip 11: Lamper VR

Dit eenvoudige behendigheidsspelletje, dat ook voor Android-toestellen beschikbaar is, is waarschijnlijk een de meest verslavende spellen die nu verkrijgbaar zijn voor Google Cardboard. Het verhaal gaat over Lamper, een vuurvliegje dat op de vlucht is omdat zijn koninkrijk wordt aangevallen. Je neemt plaats achter Lamper de vuurvlieg, terwijl je door tunnels met verschillende obstakels heen vliegt. Het is de bedoeling dat je je steeds verder weet te manoeuvreren door het steeds moeilijkere level. Het spel is gratis voor zowel iOS als Android te downloaden.

©PXimport

Tip 12 Maneuvreer je door een oneindig lange tunnel met lastige obstakels.

Tip 12: Caaaaardboard!

Caaaaardboard is een van de weinige volwaardige spellen voor Google Cardboard. Het is een aangepaste versie van het basejumping-spel AaaaaAAaaaAAAaaAAAAaAAAAA!!!. In het spel neem je plaats in het lichaam van een futuristische basejumper met als missie zo veel mogelijk punten te halen. Punten verdien je door zo dicht mogelijk langs gebouwen te zweven, door glasplaten heen te vliegen en met een goede landing heel dicht in de landingszone. Gaandeweg ontgrendel je steeds moeilijkere levels. Je kunt je verplaatsen door je hoofd te kantelen. Caaaaardboard een fantastisch en zeer verslavend spelletje dat zich uitstekend leent voor virtual reality. De prijs is 1,59 euro.

©PXimport

Tip 13 Waag de sprong in duizelingwekkende spelletje.

Meer cardboard-apps en -games

Kun je geen genoeg krijgen van Google Cardboard, kijk dan eens op deze blog. Hier vind je veel virtual reality-apps en -spellen voor Google Cardboard, Samsung Gear VR, de Oculus Rift en allerlei andere virtual reality-gerelateerde onderwerpen.

©PXimport

Een vriezer die goed en efficiënt vriest, heeft allerlei voordelen. Zo is het gunstig voor je gezondheid, omdat bacteriën in een ijskoude vriezer minder kans krijgen. Ook bespaar je energie én hoef je je vriezer minder vaak te ontdooien. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw vriezer optimaal koelt.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een nieuwe vriezer

De juiste temperatuur

Een goedwerkende vriezer begint met het instellen van de juiste temperatuur. Is je vriezer te warm, dan bederft voedsel sneller en zal er door het overtollige water sneller ijsvorming in het vriesvak ontstaan. In principe zijn alle temperaturen onder de -18°C goed, maar hoe kouder je je vriezer instelt, hoe meer energie hij verbruikt. Met een temperatuur van -18°C bewaar je je voedsel veilig, blijven voedingsstoffen lang behouden én ben je energiezuinig bezig. Veel vriezers beschikken over een ingebouwde thermostaat, vaak in de vorm van een draaiknop, waarop je de temperatuur kunt instellen. Heeft jouw vriezer dit niet, dan kun je een losse thermometer aanschaffen om de temperatuur in je vriezer te controleren.

Slim invriezen

Ook de manier waarop je je eten invriest, heeft veel invloed op hoe efficiënt jouw vriezer koelt. Zo laat voedsel dat nog warm is de temperatuur in je vriezer snel stijgen, waardoor voedingsmiddelen sneller bederven en je te maken kunt krijgen met ijsvorming. Het is dus verstandig om je kliekjes eerst op kamertemperatuur te laten komen voor je ze in de vriezer stopt. Om ervoor te zorgen dat het eten snel de juiste temperatuur bereikt, is het daarnaast beter om kleine porties in te vriezen. Let er daarbij op dat je luchtdichte bakjes of zakjes gebruikt, want als ingevroren eten in contact komt met lucht kan er vriesbrand op voedingsmiddelen ontstaan.

©qwartm

Een beetje overzicht in je vriezer is ook wel zo fijn. Zo weet je exact wat waar staat en hoef je de deur van de vriezer niet elke keer onnodig lang open te laten staan. Daarmee maak je het voor je vriezer een stuk makkelijker om de temperatuur vervolgens weer omlaag te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld producten die je als eerste gebruikt voorin je vriezer zetten en overige producten meer naar achteren. Of plak labels op je bakjes met de data waarop je de producten hebt ingevroren. Ook kun je regelmatig even kijken welke producten weggegooid kunnen worden, zodat het geen rommeltje wordt in je vriezer.

Goed vullen (maar niet te vol)

Is jouw vriezer vaak maar voor de helft gevuld? Dat is zonde, want een halfvolle vriezer verbruikt veel onnodige energie. Misschien vind je in je keuken nog wat groente of fruit dat je niet van plan bent om op korte termijn op te eten. Mocht dat niet het geval zijn, dan kun je altijd een paar halfgevulde waterflessen in je vriezer leggen. Voor het afkoelen van producten (massa) hoeft een vriezer namelijk minder hard te werken dan voor het afkoelen van lucht. En omdat producten koude lucht goed vasthouden, gaat er bij het openen van je vriezerdeur minder kou verloren. Let op: een te volle vriezer is ook niet goed, want dit belemmert de luchtcirculatie en veroorzaakt ongelijke temperaturen in je vriezer.

Regelmatig ontdooien

IJsvorming beperkt niet alleen de ruimte in je vriezer, maar maakt ook dat het apparaat minder efficiënt gaat werken. IJs op de wanden van je vriezer werkt namelijk als een soort isolatielaag, waardoor het apparaat minder goed in staat is om warmte naar buiten af te voeren. Daar komt nog bij dat als ijsvorming zich op voedsel nestelt, vooral als dat niet luchtdicht is ingepakt, er vriesbrand op voedingsmiddelen kan ontstaan. Heeft jouw vriezer geen No Frost-functie? Dan moet je helaas zelf regelmatig aan de bak om het ijs uit je vriezer te verwijderen. Om het ontdooiingsproces te versnellen, kun je een bak met heet water in de vriezer plaatsen of het ijs met een föhn verwarmen. Als je je vriezer toch ontdooit, maak 'm dan meteen goed schoon. Ook op vuil in je vriezer kan namelijk ijs of rijp ontstaan.

©Thomas Heitz

De condensor schoonmaken

Maak tot slot, als dat mogelijk is, de condensor van je vriezer regelmatig schoon. De condensor is het zwarte rooster aan de achterkant van je vriezer dat ervoor zorgt dat warmte goed wordt afgevoerd. Zit de condensor vol met stof of vuil, dan blijft warmte in je vriezer circuleren. De condensor kun je eenvoudig schoonmaken met een zachte borstel of met een stofzuiger met borstel-opzetstuk.

Op een smartphone met Android wordt standaard alles aan je Google-account gekoppeld. Daardoor weet het bedrijf heel wat over jou en niet iedereen voelt zich daar goed bij. Gelukkig zijn er ook manieren om Android te gebruiken zonder dat je Google volledige inzicht in je digitale leven geeft, bijvoorbeeld met de alternatieve firmware LineageOS met microG.

Wanneer je een Android-smartphone of -tablet installeert, is aanmelden met een Google-account een van de eerste dingen die je doet. Vanaf dat moment zijn alle Google-apps zoals Gmail, Google Maps, Chrome, Google Calendar en Google Play op je apparaat aan je account gekoppeld. Handig … maar zo krijgt Google wel heel veel controle over je digitale leven.

In principe kun je op je Android-apparaat gewoon geen Google-account aanmaken en alternatieve apps installeren. Maar omdat het hele besturingssysteem rond Google-componenten is gebouwd, is dat knap lastig. Dan installeer je beter een alternatieve Android-firmware die geen koppeling met het Google-ecosysteem heeft ingebouwd. In dit artikel doen we dat met LineageOS en microG, en hebben we het ook over enkele andere mogelijkheden.

1 Android Open Source Project

Voordat we naar die alternatieven kijken, moeten we het even hebben over hoe die mogelijk zijn als Google-diensten zo nauw met Android verweven zijn. De basis van Android bestaat uit het Android Open Source Project (AOSP). Dit is een volwaardig mobiel besturingssysteem waarvan de broncode beschikbaar is onder een opensource-licentie. Fabrikanten van Android-apparaten voegen hier drivers aan toe om Android op hun hardware te laten werken, en vaak nog eigen aanpassingen. Andere belangrijke componenten die we in een Android-systeem verwachten, zoals Google Play Services, zijn niet opensource. Wanneer je een Android-telefoon koopt, staat daarop dus een besturingssysteem dat door de fabrikant is gecreëerd op basis van AOSP, Google Play Services en eigen aanpassingen.

LineageOS is een project dat de broncode van AOSP neemt en daar extra functionaliteit aan toevoegt, vaak met de focus op aanpasbaarheid, beveiliging en privacy. De nieuwste versie is LineageOS 21, gebaseerd op Android 14. Het biedt voor zo’n tweehonderd apparaten installeerbare images met de drivers van de fabrikanten ingebouwd. Staat je toestel niet in de lijst met apparaten, dan kun je LineageOS helaas niet installeren. De apps van Google zijn (net zoals Google Play Services) hierin niet opgenomen, omdat de licentie dat niet toestaat. Die kun je wel achteraf installeren, waarna je je met een Google-account kunt aanmelden en LineageOS zoals de standaard Android-versie op je telefoon is te gebruiken.

LineageOS ondersteunt zo’n tweehonderd apparaten.

2 MicroG

Nu zou je denken dat je zonder de apps van Google wel verder kunt, maar dat is helaas niet het geval. Google heeft gaandeweg meer en meer functionaliteit van AOSP naar Google Play Services en andere propriëtaire componenten verplaatst. Die vereisen een Google-account of tracken je op een andere manier. En heel wat Android-apps maken van deze propriëtaire componenten gebruik. Als je die apps op LineageOS zonder Google-apps installeert, dan zouden die in het beste geval maar deels werken en in het slechtste geval starten ze niet eens op.

Het project microG biedt hier een oplossing voor. Dit is een opensource-project dat allerlei propriëtaire Android-componenten van Google her-implementeert. Zo biedt GmsCore een alternatieve implementatie voor Google Play Services. Ook Google Cloud Messaging (voor pushnotificaties) en geolocalisatie zijn op deze manier mogelijk. De versies van microG kun je dan op bijvoorbeeld LineageOS gebruiken, waardoor allerlei Android-apps toch weer werken zonder dat je een Google-account of Google-apps nodig hebt.

Het microG-project her-implementeert een deel van Google Play Services.

3 LineageOS met microG

Helaas kun je microG niet zomaar op LineageOS installeren. MicroG werkt namelijk alleen op een Android-versie met ‘signature spoofing’. Die truc zorgt ervoor dat de componenten van microG zich als Google Play Services kunnen voordoen, waardoor apps er mee samenwerken zonder dat ze weten dat het niet om een officiële Google-dienst gaat. Maar de ontwikkelaars van LineageOS hebben om diverse redenen besloten om signature spoofing niet op te nemen.

Er zijn manieren om een al geïnstalleerd Android-systeem te patchen zodat het signature spoofing ondersteunt. MicroG biedt ook zijn eigen versie van LineageOS aan: LineageOS for microG. Die versie heeft een minimale vorm van signature spoofing ingebouwd die alleen geprivilegieerde systeem-apps toelaat om de spoofing-permissie te gebruiken en alleen na toestemming van de gebruiker. LineageOS for microG ondersteunt exact dezelfde apparaten als LineageOS en verspreidt twee keer per maand over-the-air-updates.

LineageOS for microG biedt een opensource Android-versie zonder Google-apps.

4 Installeren

De installatie van LineageOS for microG gebeurt exact hetzelfde als bij LineageOS: zoek je toestel op in de lijst met ondersteunde apparaten van de LineageOS Wiki en volg daar de installatiegids. Het enige verschil is dat je de installatiebestanden voor je apparaat niet van de website van LineageOS downloadt, maar van de downloadpagina voor LineageOS for microG. Voor de Fairphone 5 vind je die bijvoorbeeld in de map FP5.

Installeer eerst Android Debug Bridge en fastboot en volg op die pagina ook de instructies om de usb-foutopsporingsmodus op je Android-apparaat in te stellen. Daarna dien je op sommige apparaten de bootloader te ontgrendelen, zodat je alternatieve firmware kunt installeren. De instructies hangen van je apparaat af. Op sommige apparaten moet je ook nog extra partities flashen met fastboot. Let op dat je de downloadbestanden van LineageOS for microG flasht en niet degene waarnaar in de installatie-instructies van LineageOS wordt verwezen.

Daarna flash je het herstelbestand van LineageOS for microG en start je het apparaat in herstelmodus. Voer dan een factory reset uit. Nu kun je eindelijk het zip-bestand met het rootbestandssysteem van LineageOS for microG naar je telefoon flashen met de opdracht adb vanaf je computer. De stap om een Google Apps-add-on te installeren sla je over, want we willen Google juist vermijden. Herstart daarna je telefoon, waarna je in LineageOS for microG opstart.

Volg heel nauwgezet alle waarschuwingen en tips in de installatie-instructies van LineageOS.

5 Configureren

Na de eerste keer opstarten, word je verwelkomd door de configuratiewizard, waarin je onder andere je wifi-netwerk instelt. Maar in tegenstelling tot een normale Android-installatie krijg je nu niet de vraag om een Google-account in te voeren. Wanneer de initiële configuratie van LineageOS is voltooid, open je de app microG Settings. Klik dan op Self-Check. Uiteindelijk moet de hele lijst met controles aangevinkt zijn. Je moet hiervoor diverse permissies aan de app toekennen, zodat microG zijn werk kan doen.

Keer terug naar het hoofdvenster van microG Settings. Hier staan allerlei functies standaard uitgeschakeld en het is aan jou om te kiezen welke je inschakelt. Zo kun je hier een Google-account toevoegen, maar dat doen we in het kader van dit artikel juist niet. Exposure Notifications kun je niet hier inschakelen; daarvoor dien je een app te installeren die deze API gebruikt. Google SafetyNet kun je hier wel inschakelen. Sommige apps vereisen deze functie om te controleren of je Android-apparaat wel veilig is. Mocht je zo’n app gebruiken, schakel die functie dan hier in.

Geef microG alle permissies die het nodig heeft om zijn taken uit te voeren.

6 Pushnotificaties

Als je nu apps zou installeren, zou je merken dat je geen pushnotificaties krijgt. Veel apps, onder meer WhatsApp en Slack, maken hiervoor immers gebruik van Google Cloud Messaging. MicroG implementeert dit ook, maar heeft dit standaard uitgeschakeld. Om pushnotificaties naar je apparaat te kunnen sturen, moet Google je apparaat ook kunnen identificeren aan de hand van een uniek apparaat-ID. Ga daarvoor in microG Settings naar Google device registration en schakel Register device in. Standaard (in het profiel Native) genereert microG nu een ID waaruit Google je apparaattype en softwareversie kan afleiden, maar niet het serienummer. Het profiel Real geeft ook het eigenlijke serienummer aan Google door. Er zijn ook profielen om je voor een Google Nexus 5X of Motorola Moto G uit te geven, voor als je zo weinig mogelijk informatie wilt prijsgeven. Als je een Google-account hebt toegevoegd, wordt dit overigens ook bij je apparaatregistratie aan Google doorgegeven.

Nadat je apparaat bij Google is geregistreerd, tik je op Cloud Messaging en vink je Receive push notifications aan. Zodra je apps installeert die van Google Cloud Messaging gebruikmaken, komen ze hier in de lijst te staan. Als je merkt dat je notificaties met vertraging aankomen, tik dan op de drie puntjes bovenaan rechts, dan op Advanced en pas de instellingen voor pushnotificaties per netwerk aan. Zet ze bijvoorbeeld op Ping interval: 60 seconds. Maar dit is alleen nodig als de netwerkkwaliteit laag is, de standaardwaarde Automatic zou op de meeste netwerken voldoende moeten zijn.

Dankzij microG kunnen je apps ook pushnotificaties ontvangen.

7 Locatiemodules

Diverse apps vragen je locatie op, bijvoorbeeld om een relevante selectie van nabije winkels of laadpalen te tonen. Maar als ze daarvoor altijd je gps gebruiken, belast dat de batterij van je telefoon te veel. Bovendien hoeft die locatie niet altijd zo precies te zijn als van je gps. Google heeft daarvoor de component Network Location Provider, die communiceert met servers van Google om bijvoorbeeld op basis van de zichtbare wifi-netwerken te bepalen waar je apparaat zich bevindt.

In de instellingen van microG kun je ook hiervoor een alternatief instellen. Tik daarvoor op Location modules. Standaard bood microG één geolocalisatiemodule die op basis van gsm-netwerken en wifi-toegangspunten in de buurt je locatie bepaalt: Mozilla Location Service. Helaas is die dienst inmiddels stopgezet. Je kunt wel de app Local GSM Location installeren en de locatiedienst die ze aanbiedt daarna hier inschakelen.

MicroG kan ook je locatie bepalen zonder servers van Google.

8 OpenCelliD gebruiken

Tik daarna op de module en dan op Configure. Geef de app toestemming om altijd toegang tot je locatie te krijgen en daarna om bestanden op te slaan. Maak nu een gratis OpenCelliD-account door op www.opencellid.org op Sign Up te klikken. Klik op de verificatielink en dan in het dashboard op Access Tokens. Je ziet daar één toegangstoken. Klik op Show Token en kopieer die.

Open dan op je telefoon weer de configuratie van de locatiemodule, tik linksboven op het menu en dan op Advanced Settings. Vul bij OpenCellID Access Token je token in. Keer terug, open Settings en vink bij Sources de optie OpenCellID aan. Keer weer terug, tik op Database / Create Database. De module downloadt nu de locatiedatabase naar je telefoon. Op een later moment kun je altijd op Update Database tikken om de database bij te werken.

Haal locatiedata uit de database van OpenCelliD.

9 Apps installeren met F-Droid

LineageOS for microG komt standaard met F-Droid, een appwinkel voor opensource-apps. Zo kun je hiermee de app Local GSM Location installeren, maar ook apps als Aegis Authenticator voor tweefactorauthenticatie, Joplin voor todo-lijstjes, Organic Maps voor offline navigatie, Syncthing voor synchronisatie van je bestanden, apps voor Home Assistant en openHAB, en nog veel meer. Voor veel propriëtaire Android-apps bestaan er opensource-alternatieven die je in F-Droid vindt. Ook apps updaten gebeurt in F-Droid. In de instellingen kun je zelfs automatische updates instellen.

Opvallend is dat F-Droid per app de zogenoemde anti-functies toont, bijvoorbeeld of de app gebruikmaakt van een propriëtaire back-end of je activiteiten aan de makers rapporteert. Ook de door de app gevraagde machtigingen toont F-Droid bij elke app. Zo kun je op basis van de anti-functies en machtigingen beslissen of je de app wel met deze functies wilt gebruiken of voldoende vertrouwt.

F-Droid toont bij elke app de ‘anti-functies’, functies die je misschien minder leuk vindt.

10 Apps installeren met Aurora Store

Op F-Droid vind je alleen opensource-apps. Voor apps als WhatsApp, Slack, Snapchat, Instagram, TikTok, Spotify en meer heb je een andere bron nodig. Maar zonder een Google-account kan dat niet met Google Play Store. Gelukkig bestaat er een alternatief: Aurora Store. Dit is een onofficiële opensource-client voor de Google Play Store. Je kunt hiermee dus apps op de Google Play Store zoeken, downloaden en updaten. Dat kan met een Google-account, maar ook anoniem. Aurora Store koppelt je dan aan een van de vele anonieme gebruikersaccounts. Soms lukt het aanmelden niet. Probeer het dan opnieuw, dan word je aan een willekeurig ander account gekoppeld.

Net zoals in Google Play Store krijg je in Aurora Store apps te zien per categorie, inclusief lijstjes met de populairste apps of apps die voor jou zijn aangeraden. De mogelijkheden zijn minder uitgebreid dan met Google Play Store. Zo kun je geen betaalde apps downloaden of updaten. Bovendien werken heel wat in-app-functies van allerlei apps niet wanneer je Aurora Store anoniem gebruikt. Soms krijg je bepaalde apps ook niet te zien, omdat het anonieme account dat je op dat moment gebruikt van een bepaald land is waar de app niet is toegelaten. Tik in dat geval bovenaan rechts op het tandwiel, dan op Manage your account / Log uit en log weer in als Anoniem. Je krijgt dan een willekeurig ander anoniem account en kunt opnieuw proberen of je de gewenste app vindt.

Met Aurora Store download en update je anoniem apps uit de Google Play Store.

11 Alternatieven voor Google-apps

Nu je een Android-systeem zonder Google-account hebt, moet je uiteraard voor alle Google-apps nog alternatieven zoeken. Wil je onmiddellijk een heel ecosysteem, dan loont het de moeite om naar Proton te kijken. Je kunt gratis een account maken bij deze dienstenprovider die zich focust op privacy en geen toegang heeft tot je gegevens dankzij end-to-end encryptie. Voor wie meer opslag en mogelijkheden wil, biedt Proton ook betaalde abonnementen aan. De apps Proton Mail, Proton Calendar, Proton Drive, Proton VPN en Proton Pass zijn te vinden in F-Droid en Aurora Store.

Maar je hoeft jezelf niet aan één ecosysteem te verbinden. Je kunt perfect losse apps installeren (zoals de mail-app K-9 Mail) of met DAVx5 in combinatie met een CalDAV/CardDAV-server je agenda en contacten in de standaard-apps van LineageOS integreren. Als wachtwoordbeheerder kun je bijvoorbeeld de app van Bitwarden installeren, in combinatie met de server van Bitwarden of je eigen Vaultwarden-server. Voor tweefactorauthenticatie is Aegis Authenticator een goede keuze.

Als je gewend bent om je browsergeschiedenis en -tabs tussen verschillende apparaten te synchroniseren met Google Chrome, dan is er ook daarvoor een alternatief zonder Google-account. Mozilla biedt een vergelijkbare functie voor Firefox aan met Firefox Sync. Als je de Firefox-app op LineageOS installeert en een gratis Mozilla-account aanmaakt, kun je dus ook je tabs synchroniseren. Interessant om te weten is dat dit met end-to-end encryptie werkt. Mozilla krijgt dus niet te zien welke webpagina’s je bezoekt.

Proton biedt een heel ecosysteem aan van diensten met end-to-end encryptie.