ID.nl logo
Is OLED geschikt voor gamen?
© PXimport
Zekerheid & gemak

Is OLED geschikt voor gamen?

De voordelen van OLED-tv’s zijn evident: diepere kleuren, perfect zwart, hogere scherpte en een indrukwekkend contrastniveau. De beeldkwaliteit van OLED-panelen is vele malen beter dan zelfs het beste dat LCD te bieden heeft. OLED-tv’s en OLED-monitoren lijken dan ook uitermate geschikt voor het spelen van games, maar wie probeert uit te zoeken of dit echt zo is loopt tegen een aantal hardnekkige en vaak tegenstrijdige beweringen aan over burn-in en input lag. Gamer.nl zoekt uit wat hiervan waar is en welke adviezen je in de wind kunt slaan.

Omdat de prijs van OLED-tv’s gestaag daalt, wordt het ook voor gamers steeds aantrekkelijker om een tv aan te schaffen die voorzien is van een OLED-paneel. Dat geldt zelfs voor pc-gamers die liever in de woonkamer zitten dan achter een bureau, want OLED-monitoren zijn nog nergens te bekennen.

Aansluiten

Moderne monitoren, met name de modellen gemaakt voor gamen, beschikken vaak over alle moderne video-ingangen: van HMDI en DisplayPort tot VGA en DVI. Dat is bij OLED-tv’s helaas een ander verhaal: hier is alleen HDMI gangbaar. Voor consoles is dit geen bezwaar, omdat die berekend zijn op televisies en derhalve beschikken over een HDMI-uitgang die alles automatisch regelt, maar voor pc’s kan dit problemen opleveren met 4K HDR-games.

De meeste moderne videokaarten beschikken over HDMI 2.0a of hoger, de minimale standaard om 4K beelden te weergeven op 60Hz. Voor hogere verversingssnelheden (zoals 120Hz), of 60Hz + HDR is het echter noodzakelijk om chroma subsampling (kleurencompressie) aan te zetten, iets wat de videokaart niet altijd automatisch regelt of überhaupt aangeeft. Als dit niet automatisch gaat, dan overschrijdt het signaal de maximale bandbreedte van de HDMI-verbinding en is er alleen een zwart beeld zichtbaar.

©PXimport

Bij Nvidia-kaarten zitten de chroma subsampling-instelling in het controlepaneel verwerkt, waar je voor 4K/60Hz/HDR het kleurenspectrum op YCbCr422 moet zetten, of zelfs YCbCr420 als de bandbreedte nog steeds ontoereikend blijkt. Voor 4K/120Hz is HDR geen mogelijkheid met de huidige versie van HDMI. Bovendien moet hier voor het kleurenspectrum gereduceerd worden naar YCbCr420. Bij AMD-kaarten zijn deze instellingen te vinden in de Additional Settings onder de noemer Color Pixel Format.

Burn-in

Met de opkomst van OLED-panelen in televisies krijgen we ook de terugkeer van een oud probleem: het inbranden van het scherm. De lcd-panelen die inmiddels enkele jaren de standaard zijn hebben hier geen last van, maar de véél oudere CRT-modellen en de fonkelnieuwe OLED-panelen zijn hier wel vatbaar voor – in theorie tenminste.

©PXimport

Waar oudere CRT-panelen eigenlijk geen goede manier hadden om inbranden te voorkomen, zijn er bij OLED-tv’s juist een heel scala aan nieuwe (en oude) technieken om het inbranden tegen te gaan. De meeste tv’s verschuiven bijvoorbeeld elke paar minuten het beeld met enkele millimeters. Zo wordt voorkomen dat pixels voor langere periodes dezelfde kleur moeten weergeven, iets dat anders zou leiden tot inbranden.

Daarnaast hebben de meeste OLED-tv’s een screensaver die na een aantal minuten aan gaat. Hoe lang het duurt voordat deze wordt ingeschakeld kan bovendien worden ingesteld door de gebruiker. Een lagere waarde zorgt er over het algemeen voor dat het paneel langer meegaat. Een andere manier om de kwaliteit van het paneel langer te behouden is de helderheid zo laag mogelijk houden.

Input lag

OLED-tv’s zijn notoir voor een hoge input lag: de tijd tussen het versturen van een signaal en de weergave van dit signaal op het scherm. Voor games is dit natuurlijk onwenselijk, met name als snel kunnen reageren op een tegenstander van levensbelang is. Zelfs bij de meest moderne OLED-panelen is het probleem van hoge input lag nog niet opgelost, al zijn meeste tv’s inmiddels op het niveau dat het goed speelbaar is.

LG’s topmodel van dit moment, de Signature OLED TV W, heeft bijvoorbeeld een input lag van 21ms. Dat is nog steeds ver boven de één tot vijf milliseconden van de meeste gaming monitoren, maar ver onder de honderden milliseconden van de vroege OLED-modellen. De meest courante modellen van fabrikanten als Samsung en Sony hebben een vergelijkbare input lag, al zijn er uitschieters naar boven en naar onder die bijvoorbeeld een vertraging hebben van dertien milliseconden.

©PXimport

Let wel op dat de meeste tv’s pas de 20ms bereiken als de ‘game mode’ is ingeschakeld. Sommige modellen regelen dit automatisch wanneer een console is aangesloten op een video-ingang, maar bij de meeste tv’s, of bij het aansluiten van een pc, moet dit handmatig gedaan worden.

De verwachting is dat de gemiddelde input lag voorlopig nog met elke generatie OLED-panelen blijft dalen. Mocht je dus erg gehecht zijn aan de lage input lag van (gaming) monitoren, dan kan het lonen om de aankoop van een nieuwe tv met een jaar uit te stellen.

Content

Technisch staat er dus weinig in de weg van OLEDs geschiktheid voor games, maar zelfs aan het beste paneel heb je weinig wanneer je er geen games op kunt spelen. Consoles zijn hierin aanzienlijk verder dan pc, wat vooral te danken is aan de standaard HDR-ondersteuning van zowel de PlayStation 4 Pro als de Xbox One X/S. First party-titels, zoals Horizon: Zero Dawn op PlayStation 4 en Forza Horizon 3 op Xbox One en S, kunnen hierdoor altijd rekenen op HDR-ondersteuning. Bij third party-titels blijft de ondersteuning helaas beperkt tot grote AAA-games, zoals Assassin’s Creed Origins en Call of Duty: WW2.

Op pc is de ondersteuning voor HDR in games nog ver te zoeken. Dit heeft deels te maken met het kleine aanbod van HDR-monitoren en deels met de matige ondersteuning voor HDR vanuit Windows 10. Terwijl iedereen met een PlayStation 4 Pro of Xbox One X/S gegarandeerd HDR-inhoud kan afspelen, kunnen ontwikkelaars er niet vanuit gaan dat dit op pc het geval is.

©PXimport

Elk onderdeel, van de game en het OS tot aan de grafische kaart en het beeldscherm, moet HDR ondersteunen – iets wat in de praktijk moeilijk blijkt waar te maken. Als gevolg hiervan zijn er slechts een handjevol games die officiële ondersteuning hebben voor HDR. De games die wel ondersteuning hebben zijn, net als op console, games van grote ontwikkelaars die genoeg tijd en budget hebben om HDR-ondersteuning te implementeren. Battlefield 1, Destiny 2 en Elite: Dangerous zijn enkele van de games die wel ondersteuning bieden.

Conclusie

Voor een pc-gamer zijn er nog té veel beren op de weg om gamen op een OLED-tv zondermeer aan te raden. Maar voor console-eigenaren is gamen op OLED feitelijk een plug-and-play ervaring, waarbij er bovendien een veel grotere keur aan games beschikbaar is. Omdat zelfs budgetmodellen tegenwoordig over een game mode met lage input lag beschikken, is er vaak ook geen reden meer om actiegames links te laten liggen op een OLED-paneel – al ligt deze vertraging wellicht nog niet laag genoeg om de hardcore fps-speler te bekoren.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 vriezers met een grote inhoud van minstens 100 liter
© andov
Huis

Waar voor je geld: 5 vriezers met een grote inhoud van minstens 100 liter

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Met een aparte vriezer kun je extra veel eten invriezen en voor langere tijd bewaren. Wij zochten vier vrijstaande vriezers voor je met een inhoud van minstens 100 liter.

Bij een koelkast is het vriesvak meestal beperkt van formaat. Kies je voor een losse vriezer, dan heb je veel meer ruimte. Modellen met meer dan 100 liter zijn geen uitzondering. Wij hebben vijf stuks voor je gevonden met flink wat ruimte.

Whirlpool W55ZM 112 W 2 N

De Whirlpool heeft een netto inhoud van 103 liter. Met een hoogte van 83,8 cm is het apparaat geschikt voor plaatsing onder een aanrechtblad. De vriezer beschikt over twee transparante lades en een vriesvak met klep. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. De W55ZM heeft een invriescapaciteit van 4,5 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 16 uur. De vriezer behoort tot klimaatklasse SN-T, wat betekent dat hij goed functioneert bij omgevingstemperaturen tussen +10°C en +43°C, maar niet geschikt is voor onverwarmde ruimtes als een schuur of garage. Gezien het formaat is hij ook eerder geschikt voor plaatsing in de keuken.

Jaarlijks energieverbruik: 170 kWh
Netto inhoud: 103 liter
Bewaartijd bij stroomuitval:
16 uur
Geschikt voor schuur of garage
: Nee

Bosch GSN29VLEP 

Deze vrieskast heeft een royale inhoud van 200 liter en is afgewerkt in een roestvrijstalen look, waardoor hij er strak uitziet in elke keuken. Binnenin vind je vier handige, doorzichtige vrieslades, waaronder een extra ruime BigBox-lade voor grotere producten zoals pizza's of diepvriesgroenten. Dankzij de Supervriezen-functie worden nieuwe etenswaren snel ingevroren. Bij een eventuele stroomuitval hoef je je geen zorgen te maken: de vriezer houdt je producten tot wel 25 uur op de juiste temperatuur.

Jaarlijks energieverbruik: 221 kWh
Netto inhoud: 200 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 25 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

Inventum VR1420

De Inventum VR1420 is een vrijstaande vrieskast met een netto inhoud van 160 liter. Hij beschikt over drie transparante lades en twee vriesvakken met kleppen. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. Met een invriesvermogen van 7,2 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 9 uur biedt de VR1420 betrouwbare prestaties. Het geluidsniveau bedraagt 42 dB, wat als normaal wordt beschouwd voor dit type apparaat. De vriezer is geschikt voor plaatsing in ruimtes met temperaturen tot -10°C, zoals een garage. Het energielabel van de VR1420 is E, met een jaarlijks energieverbruik van 235 kWh.

Jaarlijks energieverbruik: 235 kWh
Netto inhoud: 160 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 9 uur
Geschikt voor schuur of garage: Ja

Beko RFNE448E45W

Deze Beko heeft een netto inhoud van maar liefst 404 liter. Met een hoogte van 192 cm, een breedte van 70 cm en een diepte van 77 cm biedt deze vriezer dus ruime opslagmogelijkheden. Het apparaat heeft acht transparante vrieslades, waaronder een ruime lade voor het opslaan van grotere producten. De draairichting van de deur kan aangepast worden aan de plaatsingsruimte. Bij stroomuitval blijft de temperatuur tot 30 uur op een veilig niveau. Deze vriezer is echter niet geschikt voor de schuur of garage. Wel heeft deze vriezer een iets zuiniger energielabel dan de meeste apparaten die hier besproken zijn, namelijk D.

Jaarlijks energieverbruik: 233 kWh
Netto inhoud: 404 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 30 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

AEG OAG7M281EX

De AEG OAG7M281EX is een vrijstaande vrieskast uit de 7000-serie met een netto inhoud van 278 liter. Dankzij de NoFrost-technologie hoef je nooit meer handmatig te ontdooien. De MultiFlow-luchtcirculatie zorgt voor een stabiele temperatuur en luchtvochtigheid in de hele vriezer, wat de kwaliteit van je voedsel beschermt. De vriezer is uitgerust met vijf transparante lades en twee uitneembare glazen legplanken, wat flexibiliteit biedt bij het opbergen van grotere items. Dankzij de elektronische bediening met LED-indicatie kun je de temperatuur en andere instellingen precies regelen. De invriescapaciteit bedraagt 13 kilogram per 24 uur, ruim voldoende om ook na een grote boodschappenronde alles snel in te vriezen.

Jaarlijks energieverbruik: 248 kWh
Netto inhoud: 278 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 15 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

▼ Volgende artikel
Review JBL Tour One M3 – Zeer complete hoofdtelefoon
© Rens Blom
Huis

Review JBL Tour One M3 – Zeer complete hoofdtelefoon

De JBL Tour One M3 is een over-ear-hoofdtelefoon met ANC-modus, waarin hij zoveel mogelijk omgevingsgeluiden minimaliseert om jou rustig te laten luisteren naar muziek of een podcast. JBL voorziet de hoofdtelefoon van nog veel meer functies. In deze review lees je onze ervaringen met de JBL Tour One M3 na drie weken intensief gebruik.

Uitstekend
Conclusie

De JBL Tour One M3 biedt premium draagcomfort, een uitstekende accuduur en krachtig geluid in een strak jasje. De ANC-modus werkt effectief, maar moet verschillende andere hoofdtelefoons voor zich dulden. Tot slot de Smart Tx: een slim ontworpen gadget waar de een veel plezier aan gaat beleven, en waar een ander geen behoefte aan heeft. Goed dat JBL de Tour One M3 met en zonder Smart Tx aanbiedt, voor een prijs vanaf 350 euro. Een stevige prijs, maar een gerechtvaardigde prijs naar onze mening.

Plus- en minpunten
  • Prettig, vouwbaar ontwerp
  • Geluidskwaliteit
  • Veel functies
  • Optionele Smart Tx-gadget kan echt nuttig zijn
  • ANC-modus is goed maar moet sommige concurrenten voor zich dulden

JBL heeft voor velen een wat stoerder imago, onder andere door de focus op krachtige luidsprekers en oordopjes en marketing gericht op een jongere doelgroep. Daar horen ook speciale hoofdtelefoons bij. De Tour One M3 is wat dat betreft een minder typisch JBL-product, want deze luxe hoofdtelefoon past qua adviesprijs (350 euro), uitstraling en functies meer bij mensen die in alle rust willen genieten. Bijvoorbeeld in de trein of in het vliegtuig. Ja, de Tour One M3 is zeker interessant voor (zaken)reizigers. Een domein waar traditioneel vooral Bose en Sony sterk in zijn.

Ontwerp en draagcomfort

De JBL Tour One M3 oogt zakelijk in zijn blauwe (getest), zwarte of zandachtige kleur en valt prettig over onze oren heen. De hoofdband is zacht en irriteert niet na een paar uur luisteren. We krijgen dan wel wat warme oren. Je kunt de bluetooth-hoofdtelefoon opvouwen. De knoppen op de schelpen voor de bediening vergen wat gewenning om op de tast te vinden, maar werken naar behoren.

©Rens Blom

Ook de meegeleverde opbergdoos is strak, sterk gebouwd en geeft een premium gevoel. In de doos zitten genoeg kabels om de hoofdtelefoon bekabeld te gebruiken, ook in het vliegtuig. Een usb-c-oplaadkabel is uiteraard ook aanwezig.

©Rens Blom

Geluidskwaliteit en ANC-modus

Heel belangrijk aan een dure hoofdtelefoon is de geluidskwaliteit. We vallen met de deur in huis: die is heel goed bij de JBL Tour One M3. De hoofdtelefoon klinkt krachtig, duidelijk en best ruimtelijk. Altijd knap aangezien de oorschelpen over je oren heen vallen en het geluid dus heel duidelijk je oren in gaat.

Wat we ook fijn vinden is dat JBL geen extra nadruk legt op de bas, iets dat het merk wel doet bij producten die meer op jongeren gericht zijn. Podcasts klinken ook lekker realistisch.

We zijn ook fan van de uitgebreide equalizer in de JBL Headphones-app die je op je smartphone kunt installeren. Wie raad weet met een equalizer, kan lekker pingelen in de app om de geluidskwaliteit van de Tour One M3 meer naar eigen hand te zetten.

©Rens Blom

De app van JBL biedt heel veel functies.

De ANC-modus is effectief in het onderdrukken van omgevingsgeluiden, vooral repetitieve geluiden als vliegtuigmotoren (wanneer we in het vliegtuig zitten) of voorbijrazende auto's (als we op circa dertig meter van een drukkere weg wandelen). We merken echter ook dat de Sonos Ace en Sony WH-1000XM5 nog beter zijn in het minimaliseren van niet-repetitieve geluiden, zoals luid pratende mensen achter je in het vliegtuig, joelende kinderen in de trein of knisperende verpakkingen in een kantoortuin. Met de JBL Tour One M3 op horen we dergelijke geluiden meer dan met de twee andere genoemde hoofdtelefoons. Voor onze volgende langere vlieg- en treinreizen kiezen we daarom liever voor een van die andere modellen. Niet omdat de accuduur van de Tour One M3 tegenvalt – die is ruim voldoende – maar vanwege de demping van omgevingsgeluid.

©Rens Blom

Accuduur

Over die accuduur gesproken: de Tour One M3 gaat zeker 35 uur mee bij het luisteren naar muziek met de ANC-modus aan. Zonder ANC komen daar nog tientallen uren bij. Opladen doet de hoofdtelefoon snel via zijn usb-c-poort. Vijf minuten opladen is goed voor ruim drie uur muziek luisteren.

Smart Tx is interessante gadget

Dan nog even over de Smart Tx, het kleine rechthoekige apparaatje dat werkt met de hoofdtelefoon. De Smart Tx heeft een accu die in de praktijk meerdere werkdagen meegaat, of langer als je de hoofdtelefoon minder vaak gebruikt. Op het aanraakgevoelige schermpje van de gadget zie je nuttige informatie over het gebruik van de hoofdtelefoon en je muziek. Je kunt ook allerlei instellingen veranderen. Met deze gadget binnen handbereik hoef je de JBL-app op je smartphone eigenlijk niet te openen.

©Rens Blom

Maar de gadget kan – gelukkig – meer. Je kunt 'm namelijk bekabeld via usb aansluiten op vele typen audiobronnen, van een computer en televisie tot het inflight-entertainmentsysteem in het vliegtuig. Na het koppelen en aanzetten van de Smart TX maakt deze automatisch verbinding met je Tour One M3 en stuurt het geluid draadloos door. Zo kun je dus een film kijken op het vliegtuigschermpje zonder dat je per ongeluk de kabel uit je hoofdtelefoon trekt als je je dekentje lekker warm om je benen vouwt.

©Rens Blom

Ook noemenswaardig is dat de Smart Tx ondersteuning biedt voor Auracast, een relatief nieuwe bluetooth-functionaliteit waarmee je geluid van één apparaat kunt streamen naar meerdere ondersteunde hoofdtelefoons, oordopjes en luidsprekers. JBL zet al langer in op Auracast, wat de Smart Tx-gadget extra nuttig maakt voor wie al andere moderne JBL-producten gebruikt.

Spreken de functies van de Smart Tx je niet aan? Je kunt de Tour One M3 los kopen voor een adviesprijs van 349 euro of in combinatie met de Smart Tx voor 399 euro. Fijn dat JBL je niet verplicht laat betalen voor een gadget die je misschien niet hoeft.

©Rens Blom

Conclusie: JBL Tour One M3 kopen?

De JBL Tour One M3 biedt premium draagcomfort, een uitstekende accuduur en krachtig geluid in een strak jasje. De ANC-modus werkt effectief, maar moet verschillende andere hoofdtelefoons voor zich dulden. Tot slot de Smart Tx: een slim ontworpen gadget waar de een veel plezier aan gaat beleven, en waar een ander geen behoefte aan heeft. Goed dat JBL de Tour One M3 met en zonder Smart Tx aanbiedt, voor een prijs vanaf 350 euro. Een stevige prijs, maar een gerechtvaardigde prijs naar onze mening.