Is OLED geschikt voor gamen?
De voordelen van OLED-tv’s zijn evident: diepere kleuren, perfect zwart, hogere scherpte en een indrukwekkend contrastniveau. De beeldkwaliteit van OLED-panelen is vele malen beter dan zelfs het beste dat LCD te bieden heeft. OLED-tv’s en OLED-monitoren lijken dan ook uitermate geschikt voor het spelen van games, maar wie probeert uit te zoeken of dit echt zo is loopt tegen een aantal hardnekkige en vaak tegenstrijdige beweringen aan over burn-in en input lag. Gamer.nl zoekt uit wat hiervan waar is en welke adviezen je in de wind kunt slaan.
Omdat de prijs van OLED-tv’s gestaag daalt, wordt het ook voor gamers steeds aantrekkelijker om een tv aan te schaffen die voorzien is van een OLED-paneel. Dat geldt zelfs voor pc-gamers die liever in de woonkamer zitten dan achter een bureau, want OLED-monitoren zijn nog nergens te bekennen.
Aansluiten
Moderne monitoren, met name de modellen gemaakt voor gamen, beschikken vaak over alle moderne video-ingangen: van HMDI en DisplayPort tot VGA en DVI. Dat is bij OLED-tv’s helaas een ander verhaal: hier is alleen HDMI gangbaar. Voor consoles is dit geen bezwaar, omdat die berekend zijn op televisies en derhalve beschikken over een HDMI-uitgang die alles automatisch regelt, maar voor pc’s kan dit problemen opleveren met 4K HDR-games.
De meeste moderne videokaarten beschikken over HDMI 2.0a of hoger, de minimale standaard om 4K beelden te weergeven op 60Hz. Voor hogere verversingssnelheden (zoals 120Hz), of 60Hz + HDR is het echter noodzakelijk om chroma subsampling (kleurencompressie) aan te zetten, iets wat de videokaart niet altijd automatisch regelt of überhaupt aangeeft. Als dit niet automatisch gaat, dan overschrijdt het signaal de maximale bandbreedte van de HDMI-verbinding en is er alleen een zwart beeld zichtbaar.
©PXimport
Bij Nvidia-kaarten zitten de chroma subsampling-instelling in het controlepaneel verwerkt, waar je voor 4K/60Hz/HDR het kleurenspectrum op YCbCr422 moet zetten, of zelfs YCbCr420 als de bandbreedte nog steeds ontoereikend blijkt. Voor 4K/120Hz is HDR geen mogelijkheid met de huidige versie van HDMI. Bovendien moet hier voor het kleurenspectrum gereduceerd worden naar YCbCr420. Bij AMD-kaarten zijn deze instellingen te vinden in de Additional Settings onder de noemer Color Pixel Format.
Burn-in
Met de opkomst van OLED-panelen in televisies krijgen we ook de terugkeer van een oud probleem: het inbranden van het scherm. De lcd-panelen die inmiddels enkele jaren de standaard zijn hebben hier geen last van, maar de véél oudere CRT-modellen en de fonkelnieuwe OLED-panelen zijn hier wel vatbaar voor – in theorie tenminste.
©PXimport
Waar oudere CRT-panelen eigenlijk geen goede manier hadden om inbranden te voorkomen, zijn er bij OLED-tv’s juist een heel scala aan nieuwe (en oude) technieken om het inbranden tegen te gaan. De meeste tv’s verschuiven bijvoorbeeld elke paar minuten het beeld met enkele millimeters. Zo wordt voorkomen dat pixels voor langere periodes dezelfde kleur moeten weergeven, iets dat anders zou leiden tot inbranden.
Daarnaast hebben de meeste OLED-tv’s een screensaver die na een aantal minuten aan gaat. Hoe lang het duurt voordat deze wordt ingeschakeld kan bovendien worden ingesteld door de gebruiker. Een lagere waarde zorgt er over het algemeen voor dat het paneel langer meegaat. Een andere manier om de kwaliteit van het paneel langer te behouden is de helderheid zo laag mogelijk houden.
Input lag
OLED-tv’s zijn notoir voor een hoge input lag: de tijd tussen het versturen van een signaal en de weergave van dit signaal op het scherm. Voor games is dit natuurlijk onwenselijk, met name als snel kunnen reageren op een tegenstander van levensbelang is. Zelfs bij de meest moderne OLED-panelen is het probleem van hoge input lag nog niet opgelost, al zijn meeste tv’s inmiddels op het niveau dat het goed speelbaar is.
LG’s topmodel van dit moment, de Signature OLED TV W, heeft bijvoorbeeld een input lag van 21ms. Dat is nog steeds ver boven de één tot vijf milliseconden van de meeste gaming monitoren, maar ver onder de honderden milliseconden van de vroege OLED-modellen. De meest courante modellen van fabrikanten als Samsung en Sony hebben een vergelijkbare input lag, al zijn er uitschieters naar boven en naar onder die bijvoorbeeld een vertraging hebben van dertien milliseconden.
©PXimport
Let wel op dat de meeste tv’s pas de 20ms bereiken als de ‘game mode’ is ingeschakeld. Sommige modellen regelen dit automatisch wanneer een console is aangesloten op een video-ingang, maar bij de meeste tv’s, of bij het aansluiten van een pc, moet dit handmatig gedaan worden.
De verwachting is dat de gemiddelde input lag voorlopig nog met elke generatie OLED-panelen blijft dalen. Mocht je dus erg gehecht zijn aan de lage input lag van (gaming) monitoren, dan kan het lonen om de aankoop van een nieuwe tv met een jaar uit te stellen.
Content
Technisch staat er dus weinig in de weg van OLEDs geschiktheid voor games, maar zelfs aan het beste paneel heb je weinig wanneer je er geen games op kunt spelen. Consoles zijn hierin aanzienlijk verder dan pc, wat vooral te danken is aan de standaard HDR-ondersteuning van zowel de PlayStation 4 Pro als de Xbox One X/S. First party-titels, zoals Horizon: Zero Dawn op PlayStation 4 en Forza Horizon 3 op Xbox One en S, kunnen hierdoor altijd rekenen op HDR-ondersteuning. Bij third party-titels blijft de ondersteuning helaas beperkt tot grote AAA-games, zoals Assassin’s Creed Origins en Call of Duty: WW2.
Op pc is de ondersteuning voor HDR in games nog ver te zoeken. Dit heeft deels te maken met het kleine aanbod van HDR-monitoren en deels met de matige ondersteuning voor HDR vanuit Windows 10. Terwijl iedereen met een PlayStation 4 Pro of Xbox One X/S gegarandeerd HDR-inhoud kan afspelen, kunnen ontwikkelaars er niet vanuit gaan dat dit op pc het geval is.
©PXimport
Elk onderdeel, van de game en het OS tot aan de grafische kaart en het beeldscherm, moet HDR ondersteunen – iets wat in de praktijk moeilijk blijkt waar te maken. Als gevolg hiervan zijn er slechts een handjevol games die officiële ondersteuning hebben voor HDR. De games die wel ondersteuning hebben zijn, net als op console, games van grote ontwikkelaars die genoeg tijd en budget hebben om HDR-ondersteuning te implementeren. Battlefield 1, Destiny 2 en Elite: Dangerous zijn enkele van de games die wel ondersteuning bieden.
Conclusie
Voor een pc-gamer zijn er nog té veel beren op de weg om gamen op een OLED-tv zondermeer aan te raden. Maar voor console-eigenaren is gamen op OLED feitelijk een plug-and-play ervaring, waarbij er bovendien een veel grotere keur aan games beschikbaar is. Omdat zelfs budgetmodellen tegenwoordig over een game mode met lage input lag beschikken, is er vaak ook geen reden meer om actiegames links te laten liggen op een OLED-paneel – al ligt deze vertraging wellicht nog niet laag genoeg om de hardcore fps-speler te bekoren.