Microsoft levert al jaren geen installatie-cd meer mee bij een nieuwe computer. Wie zijn systeem opnieuw wil installeren, moet daarom terugvallen op een herstelpartitie of zelf de juiste bestanden online opduikelen. Omdat wij het probleem kennen, hebben we alvast het nodige voorwerk voor je gedaan. We leggen hier uit hoe Windows installeren zonder cd werkt.

Tip 01: Windows 7 en 8.1

Heb je nog een computer met Windows 7 en heb je de originele installatiebestanden niet meer? Dan kun je via Microsoft een iso-bestand te downloaden om er een installatiemedium van te maken. Ga hiernaartoe. Voer je productcode in, kies de juiste taal en versie (64- of 32 bit) en download de iso. Overigens, wij raden dit niet aan. Vanaf 14 januari 2020 stopte Microsoft namelijk met de ondersteuning voor Windows 7, waardoor dit besturingssysteem geen beveiligingsupdates meer ontvangt en dus steeds onveiliger wordt.

Wil je Windows 8.1 opnieuw installeren, kijk dan hier en kies de gewenste uitvoering bij Selecteer editie. Klik op Bevestigen. Voer vervolgens de taal in en kies daarna van welke Windows-versie je het iso-bestand wilt downloaden. Weet je niet of je de 32- of 64bits-versie gebruikt, lees dan tip 2 om daarachter te komen.

©PXimport

Tip 02: Welke versie?

Als je het iso-bestand wilt downloaden, moet je weten van welke versie (32 bit of 64 bit) je gebruikmaakt. Een 64-bits besturingssysteem kan grotere hoeveelheden ram-geheugen efficiënter verwerken dan een 32-bits versie. Maar, niet alle programma’s zijn geschikt voor de 64 bit-versie. Werkte je tot dusver met een 32 bits Windows en wil je zeker weten dat al je oude programma’s het na herinstallatie weer gewoon doen, kies dan ook nu weer voor 32 bit.

Om te achterhalen welke versie van Windows jij draait, open je Verkenner (of gebruik de toetscombinatie Windows-toets+E). Klik in de balk aan de linkerkant met de rechtermuisknop op Deze pc en kies Eigenschappen. In Windows 8.1 lees je bij Type systeem welke versie van het besturingssysteem de computer gebruikt.

©PXimport

Tip 03: Windows 10-media

Bij Windows 10 heeft Microsoft het aantal opties voor het installeren uitgebreid. Je kunt onder andere een opstartbare usb-stick laten maken met daarop de juiste installatiebestanden. Maar je kunt ook een losse iso downloaden of Windows 10 meteen installeren zonder een stick of losse iso. Die laatste optie is handig als je Windows 10 opnieuw wilt installeren op de pc waarop je nu werkt of als je diezelfde pc (eindelijk…) van Windows 7 of 8 wilt upgraden naar Windows 10.

In alle gevallen echter is het zogeheten Hulpprogramma voor het maken van installatiemedia (ook bekend als de Media Creation Tool) de tool waar je niet omheen kunt. Dus: ga hiernaartoe en klik op Hulppprogramma nu downloaden. Installeer de tool en vertel vervolgens wat je wilt doen. Wil je aan de slag op je huidige pc, kies dan Deze pc nu bijwerken en klik op Volgende. Pal vóór Windows 10 daadwerkelijk wordt geïnstalleerd, krijg je nog de keus voorgelegd of en zo ja welke al aanwezige bestanden je wilt behouden.

©PXimport

Tip 04: Stick of losse iso

Wil je de Media Creation Tool gebruiken om een opstartbare usb-stick te maken of een losse iso te downloaden, start de tool dan en kies bij Wat wilt u doen voor Installatiemedia voor een andere pc maken. Klik op Volgende en kies welke Taal, Versie en Architectuur je wilt gebruiken. Bevestig met een klik op Volgende. Tenslotte vraagt het programma wat je wilt: een compleet installatiepakket op een usb-stick of een los iso-bestand downloaden (dat je eventueel op een dvd kunt branden).

Kies je voor USB-flashstation, zorg er dan voor dat je een usb-stick hebt met minstens 8 GB opslagruimte. Alle eventueel aanwezige bestanden op de stick worden overschreven, dus zorg zonodig voor een back-up. Als je de stick hebt geplaatst en het hulpprogramma ziet ‘m niet, klik dan op Stationslijst vernieuwen.

Heb je gekozen voor iso-bestand, dan geef je in het volgende venster aan waar het bestand moet worden opgeslagen en klik je op Volgende.

©PXimport

Tip 05: Windows & Office iso Downloader

Om snel de juiste iso-bestanden in huis te halen, kun je ook gebruikmaken van de Windows & Office Iso Downloader. Dit gratis programma is ontwikkeld door een enthousiaste programmeur en haalt de officiële bestanden van Microsoft binnen. Het voordeel ervan is dat je er niet alleen installatiebestanden van Windows mee kunt ophalen, maar ook van Office. Ga hiernaartoe, haal de nieuwste versie binnen en installeer die. Het programmavenster bestaat uit twee delen. Rechtsboven vind je verschillende tabbladen. Klik op de tab Windows. Een overzicht van Windows-versies verschijnt.

Klik op een categorie om de beschikbare downloads links in het venster te tonen. Helaas is het niet vanzelfsprekend dat een download altijd beschikbaar is. Voor sommige installatiebestanden geldt een downloadlimiet, waarop de makers van het programma geen invloed hebben. Is een bestand niet beschikbaar, dan wordt hiervan melding gemaakt in het programma. Geef niet te snel op als een download niet beschikbaar is, maar probeer ook alternatieve locaties.

©PXimport

Tip 06: Office downloaden

Ben je op zoek naar Office-bestanden, klik dan in de Windows & Office Iso downloader op de tab Office. Een overzicht van Office-bestanden verschijnt, zoals Office 2016 en Office 2019. Ook Office-versies voor de Mac zijn via dit onderdeel beschikbaar. Bij sommige downloads wordt een webpagina geopend in een browservenster en wordt het installatiebestand meteen gedownload. In plaats hiervan kun je er ook voor kiezen om de downloadlink te kopiëren, zodat je deze in een later stadium kunt gebruiken. Klik dan op de knop Kopieer link (32-bit) of Kopieer link (64-bit). Als er ook andere downloadbronnen op een pagina worden vermeld, klik je op de knop Kopieer link (overig).

©PXimport

Werken met iso

©PXimport

Alleen vertrouwde bronnen

Tip 07: Sleutel vinden

Nog niet zo lang geleden werd elke computer uitgerust met een sticker met licentiegegevens van Windows of beschikte je over een verpakking of handleiding waarin je de sleutel van de software kon terugvinden. Dat is niet meer vanzelfsprekend. Heb je behoefte aan een overzicht van sleutels van programma’s, dan kun je wat hulp van buitenaf inroepen. We maken gebruik van Magical Jelly Bean Keyfinder, waarvan je de nieuwste versie hier vindt. Hiermee zoek je naar de aanwezige sleutels op de computer, waaronder voor Windows en Office.

Bij het openen van het programma wordt de computer automatisch gecontroleerd op aanwezige sleutels. Klik op een programmanaam om de bijbehorende licentiegegevens te zien. Deze worden rechts in het venster getoond. Vervolgens kun je de licentiegegevens opslaan. Het gaat hierbij om de informatie bij de regels Product ID en CD Key. Handig is om deze sleutels in één document op te slaan, bijvoorbeeld in een Word-document. Ook kun je ze opslaan in een wachtwoordmanager, zodat ze optimaal beveiligd zijn en in de toekomst snel binnen handbereik.

©PXimport

©PXimport

Tip 08: Opstartbare USB-stick maken

Heb je een iso-bestand en wil je daarvan een opstartbare USB-stick maken, dan kun je gebruik maken van Rufus. Je vindt de nieuwste versie van het programma hier. In het venster van Rufus kies je bij Apparaat voor de usb-stick die je wilt gebruiken. Kies bij Opstartselectie voor Schijf of iso-image (selecteren) en klik hierna op de knop Selecteren. Blader naar het iso-bestand, bijvoorbeeld de iso van Windows 10. Bij Image-optie kies je voor Standaard Windows-installatie.

De instellingen bij Partitie-indeling en Doelsysteem hoef je niet aan te passen en worden door Rufus al geselecteerd. Geef een beschrijvende naam op bij Volumelabel (bijvoorbeeld Windows10). De instellingen bij Bestandssysteem en Clustergrootte hoef je niet aan te passen. Ook Geavanceerde opties voor formatteren is nu niet van toepassing. Klik tot slot op Starten om de opstartbare USB-stick te maken.

©PXimport

Tip 09: OEM-versies

Doorgaans wordt de computer in de fabriek voorzien van Windows. Zulke Windows-versies worden aangeduid met OEM (kort voor Original Equipment Manufacturer). Deze Windows-licenties zijn tegen gereduceerde tarieven door de fabrikant bij Microsoft ingekocht. Het grootste verschil met de ‘retail’-versie van Windows is dat de ondersteuning bij problemen en het gebruik niet bij Microsoft ligt, maar bij de maker van de computer. Vaak worden deze OEM-installaties ook voorzien van aanvullende programma’s en drivers, specifiek voor de hardware van de fabrikant.

Ben je op zoek naar installatiemedia specifiek voor jouw computer, breng dan een bezoek aan de website van de fabrikant. Vaak vind je hier de nieuwste versies en de originele media als download aangeboden. Ook leveren de fabrikanten vaak een eigen wizard, waarmee je op basis van een herstelpartitie op de computer zelf nieuwe installatiemedia voor Windows kunt maken. Zo brengt Dell de OS Recovery Tool uit, waarmee je een opstartbare USB-stick met Windows kunt maken.

©PXimport

Tip 10: Ruimte terugwinnen

Windows bewaart installatiebestanden van Windows. Dit neemt onnodige ruimte in, vooral als je beschikt over de installatiemedia. Tijd om de bezem door de harde schijf te halen. Open het Startmenu en typ Schijfopruiming. Selecteer de harde schijf waarop Windows actief is en klik op OK. Na de eerste controle klik je op Systeembestanden opschonen en nogmaals op OK. Er vindt nu een uitgebreider controle plaats. In de lijst met resultaten zoek je naar Windows Update opschonen. Plaats een vinkje om te zorgen dat alle kopieën van updates via Windows Update netjes worden opgeschoond. Het gaat hier vaak om meerdere gigabytes aan gegevens.

Blader hierna door naar Upgradelogboekbestanden van Windows. Ook dit onderdeel neemt al gauw veel ruimte in. Plaats ook een vinkje bij Vorige Windows-installaties om zo’n 2 tot 3 GB aan ruimte terug te winnen. Tot slot vink je Tijdelijke Windows-installatiebestanden aan. Bevestig met OK. De bestanden worden opgeschoond.

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.