Om je ergens in te loggen, tik je waarschijnlijk een wachtwoord in, eventueel gecombineerd met een tweede authenticatiefactor. Echt comfortabel is dit helaas niet, maar zogenoemde passkeys beloven beterschap: aanmelden kan voortaan ook veilig zonder wachtwoord.

Mensen gebruiken al eeuwenlang wachtwoorden om zich te authenticeren en toegang te krijgen. Helaas kleven hier, vooral in deze digitale tijd, enkele nadelen aan. Je hebt waarschijnlijk tientallen sets met inloggegevens nodig en om te voorkomen dat je wachtwoorden vergeet, gebruik je vaak eenvoudige wachtwoorden of hergebruik je dezelfde voor verschillende diensten (wat niet veilig is).

Als je verschillende, complexe wachtwoorden wilt gebruiken, is een wachtwoordmanager de beste optie. Deze versleutelt je wachtwoorden en synchroniseert ze mogelijk via de cloud zodat je ze op verschillende apparaten kunt gebruiken. Veel gebruikers zien echter op tegen het gebruik van zulke software.

Maar zelfs complexe wachtwoorden kunnen in verkeerde handen terechtkomen, bijvoorbeeld als hackers een wachtwoorddatabase kraken of wanneer iemand je jouw wachtwoord heeft zien intikken. Daarom wordt sinds begin van deze eeuw gesleuteld aan twee-factor-authenticatie (2FA). Deze vereist naast een wachtwoord een extra verificatiefactor, zoals een eenmalige code die naar je mobiele telefoon wordt gestuurd. Dit is veiliger, maar maakt het aanmelden weer complexer. Kan dit nu echt niet eenvoudiger?

Werking

Passkeys, of het minder gebruikelijke Nederlandse toegangssleutels, beloven een einde te maken aan ingewikkelde aanmeldprocedures op basis van inherent onveilige wachtwoorden. Verder in dit artikel gaan we er praktisch mee aan de slag, maar je moet natuurlijk eerst weten waarover het precies gaat, en hoe een en ander in elkaar zit.

Het systeem bestaat uit een publieke en een private cryptosleutel, die beide veilig worden opgeslagen op het systeem waarmee je je aanmeldt, zoals je pc of mobiele telefoon. De webserver ontvangt alleen de publieke sleutel van dit paar en koppelt deze aan je account. Bij een latere aanmeldpoging stuurt de server een cryptografische string door die je systeem digitaal ondertekent met je veilig bewaarde private sleutel. Op basis van deze respons verifieert de webserver dat het om jou – of op zijn minst jouw systeem – gaat en krijg je toegang.

Deze aanpak maakt gebruik van de beproefde FIDO2-technologie, die op zijn beurt werkt met de protocollen WebAuthn en CTAP2. WebAuthn is een API (Application Programming Interface) die door webbeheerders wordt gebruikt om de sleutelverificatie uit te voeren, terwijl CTAP2 (Client To Authenticator Protocol) de communicatie tussen de systeemhardware en de inlogsoftware regelt.

Veiligheid

Uit het voorgaande kun je afleiden dat passkeys niet alleen gebruiksvriendelijker, maar ook veiliger zijn dan authenticatie met een wachtwoord. Passkeys, met name de private sleutel, verlaten je systeem immers niet. Ze zijn versleuteld opgeslagen en gekoppeld aan het originele webdomein om phishingpraktijken tegen te gaan. Maar je vraagt je waarschijnlijk af: wat als mijn laptop of telefoon gestolen wordt? Kan de dief zich dan niet met jouw passkeys aanmelden, aangezien deze op het systeem zelf worden bewaard en er niet langer een inlogwachtwoord vereist is?

Dat is inderdaad zo, maar daarom werkt dit in de praktijk alleen op een toestel dat is afgeschermd met schermbeveiliging, zoals een pincode of een biometrische methode als een vingerafdruk of gezichtsherkenning.

Ook diverse wachtwoordmanagers werken momenteel aan oplossingen waarmee je toegang kunt krijgen tot je passkeys via het hoofdwachtwoord van zo’n manager.

Voorwaarden

We gaan dadelijk daadwerkelijk met passkeys aan de slag. De beoogde webdienst of -applicatie moet dit dan wel ondersteunen. Het aantal diensten is vooralsnog helaas vrij beperkt. Op onder meer www.passkeys.directory vind je een lijst met ondersteunende diensten. Op het moment van schrijven zijn er ongeveer zestig diensten, waaronder bekende namen als Adobe, GitHub, Google, Microsoft, Nvidia en PayPal. Andere bekende diensten zoals Amazon, Facebook, Instagram en X (Twitter) ontbreken nog steeds.

Bij sommige diensten zie je hier Sign In en/of MFA staan. Sign In betekent dat je met een passkey kunt inloggen bij de dienst, terwijl MFA inhoudt dat je passkeys als een extra authenticatiefactor kunt gebruiken, naast bijvoorbeeld een wachtwoord. Handig is dat je bij elke site de link Details vindt met concrete instructies.

Ook je eigen systeem moet met passkeys kunnen werken. Op dit moment geldt dit voor pc’s met Windows 10 of 11 (met Windows Hello), macOS vanaf Ventura, Android vanaf versie 9 en iOS vanaf versie 16. Ondersteuning voor externe wachtwoordmanagers zal beschikbaar zijn op Android 14 en iOS 17, maar dat is momenteel nog even wachten.

Ten slotte heb je een recente browser nodig die passkeys soepel ondersteunt. Dit is bijvoorbeeld het geval voor Chrome, Edge, Brave en Safari, maar nog niet volledig voor Firefox.

Windows Hello

Om zelf passkeys uit te proberen, beginnen we met een populair duo: een Google-account op Windows (10 of 11). Als je nog geen aanmeldingsmethode van Windows Hello hebt geactiveerd, ga dan naar de Windows-instellingen (Windows-toets+I), open Accounts en kies Aanmeldingsopties. Er zijn drie methoden: Gezichtsherkenning, Vingerafdrukherkenning en Pincode. Klik (bijvoorbeeld) op de laatste optie en kies Toevoegen. Vul je wachtwoord in en kies een pincode (2x). Bevestig met OK. Je kunt nu verder.

Google-account

De kans is groot dat je al over een Google-account beschikt, met een wachtwoord en mogelijk ook Verificatie in twee stappen (2FA) ingeschakeld. Je kunt dit controleren met een recente Chromium-browser zoals Chrome of Edge op https://myaccount.google.com/security. Als je nog geen Google-account hebt, moet je er eerst een aanmaken door te klikken op Inloggen / Account maken, waarna je de verdere instructies volgt.

Eenmaal aangemeld, ga je naar de website en in de rubriek Inloggen bij Google klik je op de knop Toegangssleutels, gevolgd door + Toegangssleutel maken / Doorgaan. Windows Hello wordt geactiveerd en vraagt je om je pincode. Zodra je deze correct hebt ingevuld, kun je op Klaar klikken en bevestigt de website dat er een toegangssleutel op basis van Windows Hello is toegevoegd. Je kunt deze toegangssleutel eventueel een andere naam geven via het potloodicoon.

Probeer het uit door uit te loggen bij Google en je weer aan te melden. Nu wordt standaard gevraagd om je toegangssleutel te gebruiken. Klik op Doorgaan, voer je pincode in en je bent ingelogd bij Google.

Microsoft-account

Waar Google is, kan Microsoft natuurlijk niet achterblijven. Laten we daarom ook even kijken hoe je je via een passkey aanmeldt bij je Microsoft-account. We gaan ervan uit dat je al over zo’n account beschikt. Als dat niet het geval is, kun je er alsnog een aanmaken. Kies hier Aanmelden / Maak nu een account en volg de verdere instructies.

Ga nu met een Chromium-browser zoals Edge of Chrome naar de genoemde site, open Beveiliging en kies Geavanceerde beveiligingsopties. Klik op Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Laten we eerst de eenvoudigste optie nemen, in de veronderstelling dat je vanaf een Windows-pc werkt: Uw Windows-pc gebruiken. Hiervoor moet je Windows Hello wel hebben ingeschakeld (zie paragraaf ‘Windows Hello’). Klik op Volgende / OK en gebruik de aanmeldingsmethode van Windows Hello, zoals je pincode. Geef de aanmeldingsmethode een naam, klik op Volgende / OK zodat deze wordt toegevoegd.

Test het door je af en weer aan te melden bij Microsoft. In het inlogvenster kies je hiervoor Aanmelden met Windows Hello of met een beveiligingssleutel. Tik je pincode in en even later ben je ingelogd.

Smartphone

Je kunt ook je smartphone of tablet gebruiken om je met passkeys aan te melden. We nemen opnieuw Google als voorbeeld en gebruiken hiervoor een Android-apparaat waarop we reeds schermvergrendeling hebben geactiveerd (via Instellingen / Beveiliging of Instellingen / Vergrendelscherm). Start je browser op (bij voorkeur Chrome) en ga naar https://g.co/passkeys. Tik (nog eenmaal) je Google-wachtwoord in en als het goed is, heeft je Android-apparaat even later automatisch een passkey voor je mobiele toestel aangemaakt. Je kunt dit overigens ook doen vanaf je pc.

Meld je aan bij je Google-account en ga naar Beveiliging. Bij Inloggen bij Google klik je op Toegangssleutels. Klik op + Toegangssleutel maken en kies Een ander apparaat gebruiken. Kies Een telefoon of tablet gebruiken, waarna een QR-code verschijnt. Scan deze met de camera-app van je smartphone. Zorg dat op beide apparaten bluetooth is ingeschakeld en houd de telefoon dicht bij je pc. Tik op het webadres, bevestig met Toestaan en zodra je door de schermvergrendeling bent, wordt de passkey toegevoegd. Je kunt voortaan nu ook je smartphone gebruiken om je (ook op je pc) bij Google aan te melden.

Beveiligingssleutel

Naast een pc met Windows Hello of je smartphone kun je ook een beveiligingssleutel met FIDO2-ondersteuning voor het inloggen met passkeys gebruiken. Er zijn al exemplaren vanaf zo’n 20 euro, maar we nemen de beproefde YubiKey 5 NFC (circa 60 euro) als voorbeeld. Via de gratis app YubiKey Manager, die je als administrator dient op te starten, kun je de FIDO2-functionaliteit van zo’n beveiligingssleutel desgewenst eerst naar de fabrieksinstellingen terugzetten (kies Applications / FIDO2 / Reset / Yes).

Als voorbeeld nemen we nogmaals een Microsoft-account, maar het kan net zo goed met Google. Meld je dus aan bij Microsoft en ga naar Beveiliging. Kies Geavanceerde beveiligingsopties, laat desgevraagd je identiteit controleren en klik op Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer deze keer Een beveiligingssleutel gebruiken en druk op Volgende. Kies Een ander apparaat gebruiken en klik op Windows Hello of externe beveiligingssleutel. In het venster Beveiligingssleutel instellen klik je op OK (2x) en stop je de sleutel in je toestel. Desgevraagd vul je een pincode voor de sleutel in (2x). Raak je sleutel even aan, vul een naam in voor je beveiligingssleutel en bevestig je keuze: de sleutel is als passkey toegevoegd en kun je voortaan (ook) gebruiken om je voor allerlei Microsoft-diensten aan te melden. Momenteel is het aantal passkeys dat je op zo’n sleutel kunt bewaren beperkt tot 25.

Vanuit het overzicht in je Microsoft-account kun je trouwens ook gedetailleerde activiteiten van elke passkey opvragen en kun je een passkey ook weer verwijderen.

Synchronisatie

Je kunt de passkeys op je mobiele telefoon dus ook delen met een pc via een QR-code, zoals beschreven in de paragraaf ‘Smartphone’. Dit maakt het ook mogelijk om de passkeys op je Android-toestel of iPhone te gebruiken om je bijvoorbeeld op je Windows- of zelfs Linux-pc met Chrome aan te melden.

Het is ook zo dat passkeys via je Google- en Microsoft-account of via iCloud worden gesynchroniseerd met je andere apparaten, maar het is nog niet mogelijk om je passkeys in een openbaar formaat te exporteren om die vervolgens in bijvoorbeeld een wachtwoordmanager (met passkey-ondersteuning) te importeren en te gebruiken.

Lees ook: 16 wachtwoordmanager gestest: welke is de beste?

Wachtwoordmanager

Je kunt je vanuit sommige wachtwoordmanagers al aanmelden met passkeys. Als voorbeeld nemen we NordPass vanuit Chrome, voor een Nvidia-account.

Ga naar NordPass en klik op Get Started om de gratis versie te proberen, inclusief een Premium-proefversie van dertig dagen. Download en installeer de desktopapplicatie en maak een account aan. Vul een hoofdwachtwoord in (2x) en laat de applicatie geopend.

Ga vervolgens naar NordPass for Chrome, klik op Add Extension en op Toev. aan Chrome / Extensie toevoegen.

Ga nu naar Nvidia en maak een account aan met een wachtwoord. Eenmaal aangemeld bij Nvidia, open je het tabblad Profile in je accountpagina en kies je Update bij Security. Klik op Hardware-apparaat voor beveiliging en kies +Nieuw Beveiligingsapparaat Toevoegen. Een dialoogvenster van NordPass verschijnt, waar je een naam aan je passkey kunt geven. Bevestig met Create. Even later vind je de passkey terug in het hoofdvenster van NordPass, in de rubriek Passkeys. Vanuit NordPass is het niet mogelijk passkeys te exporteren of te importeren, maar je kunt ze wel delen met andere NordPass-gebruikers, mocht je dit wensen.

Om je opnieuw aan te melden bij Nvidia klik je in het aanmeldvenster op Log In Met Beveiligingsapparaat. In het pop-upvenster van NordPass vul je desgevraagd je hoofdwachtwoord in en bevestig je met Log In. Je bent aangemeld.

Je kunt natuurlijk voor elk document telkens opnieuw de lay-out instellen met je logo, optimale lettertypes, kleuren enzovoort, maar dit kost veel tijd én je documenten zijn waarschijnlijk niet consistent. Met opmaakprofielen en sjablonen werk je veel efficiënter.

Van LibreOffice mag dan misschien gedacht worden dat het minder krachtig is dan de Microsoft-kantoorsuite, maar de applicaties zijn opensource, worden goed onderhouden en gesteund door een actieve gemeenschap en zijn helemaal gratis. Je kunt de suite downloaden via https://nl.libreoffice.org voor Windows (32 en 64 bit), macOS en Linux. Een aangepaste installatie is mogelijk, voor meer controle over enkele instellingen. Na de installatie beschik je over drie grote kantoorapplicaties: tekstverwerker Writer, rekenbladprogramma Calc en presentatieprogramma Impress, plus een startcentrum waarmee je de gewenste applicatie en nieuwe of recente documenten kunt openen.

In dit artikel richten we ons op bouwstenen die je helpen bij het consistent opmaken van documenten: opmaakprofielen en sjablonen. We focussen ons hier op LibreOffice Writer, maar weet dat je deze tips ook in de andere applicaties kunt toepassen.

Opmaakmenu

Een opmaakprofiel is een verzameling opmaakinstellingen die je snel kunt toepassen op geselecteerde pagina’s, tekst en andere items in je document. In plaats van afzonderlijke opmaakelementen in te stellen, pas je met een opmaakprofiel alle gewenste elementen in één keer toe. Dit maakt grote aanpassingen eenvoudiger en helpt de lay-out consistent te houden. In Writer zijn er zes profieltypes: voor alinea’s, tekens, frames, lijsten, tabellen en pagina’s (bijvoorbeeld voor de afdrukstand of voor verschillende kopteksten op linker- en rechterpagina’s).

Je kunt een opmaakprofiel op verschillende manieren selecteren en toepassen. Om een alineaprofiel toe te passen, plaats je de cursor in een alinea, open je het menu Opmaakprofielen en kies je een alinea-opmaakprofiel. In dit menu vind je ook opmaakprofielen voor tekens (plaats de cursor in een woord) en opmaakprofielen voor lijsten (selecteer een opsomming). Welk alinea-opmaakprofiel je hebt toegepast, zie je terug in de keuzelijst, helemaal links op de werkbalk.

Het menu met de opmaakprofielen voor alinea’s, tekens en opsommingen.

Opmaakprofiel toepassen

Meer profielopties vind je in het bijbehorende paneel, dat je met F11 opent. Dubbelklik op het gewenste profiel om het op de tekst toe te passen. Lukt dit niet, dan heb je mogelijk al handmatig de opmaak bepaald. Selecteer dan de betreffende alinea, klik er met rechts op en kies Directe opmaak wissen (Ctrl+M).

Onderaan dit paneel vind je de opties Voorbeelden tonen en Accentueren, waarmee je de opmaakprofielen snel herkent. Met Accentueren wordt in de marge bij elk opmaakprofiel een nummer en kleurcode geplaatst. Onder die opties vind je nog een menu waarmee je de lijst met opmaakprofielen kunt specificeren, zoals enkel de Toegepaste opmaakprofielen laten zien, of alleen Aangepaste opmaakprofielen. Met Automatisch worden de door LibreOffice voorgestelde profielen getoond.

De gietermodus, bereikbaar via het tweede icoontje van rechts, rechtsboven in het paneel, is handig als je een profiel snel op meerdere tekstgedeelten wilt toepassen. Zet je cursor in de tekst met het opmaakprofiel dat je wilt kopiëren, klik op de gietermodus en klik daarna met de muis in de gewenste tekstdelen.

Sommige profielen hebben standaard sneltoetsen, zoals Ctrl+1 tot en met Ctrl+5 voor Kop 1 tot en met Kop 5. Deze zijn niet in steen gebeiteld; je kunt ze aanpassen in eigen toetscombinaties. Open Extra / Aanpassen en ga naar het tabblad Toetsenbord. Scrol naar Ctrl+5, selecteer bij Categorie bijvoorbeeld Opmaakprofielen / Alinea en kies onder Functie voor Bijschrift. Bevestig met Toewijzen.

Aan de opmaakprofielen kun je eigen toetscombinaties toekennen.

Bestaande profielen bewerken

LibreOffice bevat vooraf gedefinieerde profielen, maar je kunt deze gerust wijzigen en ook eigen exemplaren ontwerpen. Wijzigingen aan een profiel gelden alleen in het huidige document. Wil je deze aanpassingen ook in andere documenten doorvoeren, dan kun je beter het sjabloon wijzigen. Hierover lees je meer in het deel over sjablonen.

Aanpassingen voer je door in het paneel Opmaakprofielen: klik met rechts op een profiel en kies Opmaakprofiel bewerken. Doorloop alle opties op alle tabbladen en leg je aanpassingen vast met Toepassen.

Je kunt enorm veel aanpassingen aan een opmaakprofiel doorvoeren.

Nieuw opmaakprofiel aanmaken

Heb je een opmaakprofiel aangepast of wil je een nieuw opmaakprofiel aanmaken, dan kun je deze onder een andere naam opslaan. Klik rechtsboven in het paneel Opmaakprofielen op het pijlknopje Acties voor opmaakprofielen (A met zonnetje), kies Nieuw opmaakprofiel uit selectie, vul een titel in bij Naam nieuw opmaakprofiel en bevestig met OK. Dit profiel geldt alleen voor het huidige document en wordt niet in het sjabloon opgeslagen.

Een andere manier is het aangepaste stuk tekst te selecteren en naar het paneel met de opmaakprofielen te slepen. Afhankelijk van welk profieltype (alinea, teken of opsomming) is geopend, wordt op basis hiervan een nieuw alinea-, teken- of lijstopmaakprofiel aangemaakt en kun je het meteen een naam geven. In Calc kun je zo een celselectie verslepen en in Draw en Impress een tekenobject.

Creëer een nieuw profiel op basis van de opmaak van je tekstselectie.

Profielen kopiëren

Je kunt profielen kopiëren door ze uit een sjabloon of een ander document te halen. Open het document waaruit je het profiel wilt kopiëren, ga naar het paneel Opmaakprofielen, klik weer op het pijlknopje Acties voor opmaakprofielen en kies Opmaakprofielen uit sjablonen laden. Onderaan vink je aan uit welke opmaakprofieltypes je wilt putten. Zet een vinkje bij Overschrijven als je een opmaakprofiel in je huidige document wilt vervangen door een opmaakprofiel met dezelfde naam uit het andere document. Selecteer nu het gewenste sjabloon of druk op de knop Uit bestand en navigeer naar een extern document om hieruit opmaakprofielen te kopiëren. Bevestig met OK. Mogelijk moet je in het paneel Opmaakprofielen de optie Alle opmaakprofielen kiezen om de gekopieerde profielen te zien.

Welke profieltypes wil je uit welke bron (sjabloon of document) kopiëren?

Opmaakprofielen verwijderen

Vooraf gedefinieerde opmaakprofielen uit een document of sjabloon verwijderen is niet mogelijk, maar aangepaste of nieuw gecreëerde profielen kun je wel wissen. Zorg ervoor dat deze opmaakprofielen niet worden gebruikt, anders worden alle items met dat profiel teruggezet op Standaard.

Selecteer een profiel in het paneel Opmaakprofielen, houd de Ctrl-toets ingedrukt om meerdere profielen te selecteren, klik met rechts en kies Verwijderen. Als het opmaakprofiel nog in gebruik is, krijg je hiervan een melding.

Is het te verwijderen opmaakprofiel nog in gebruik, dan wordt de tekstopmaak teruggezet naar het standaard opmaakprofiel.

Gebruik van sjablonen

Opmaakprofielen zijn handige instrumenten voor een snelle en consistente documentopmaak, maar sjablonen gaan nog een stapje verder. Een sjabloon is een model dat je gebruikt om nieuwe documenten te maken. Het kan alles bevatten wat je in normale documenten gebruikt, zoals tekst, afbeeldingen, opmaakprofielen en zelfs instellingen voor taal, printer en werkbalken.

Om een sjabloon te gebruiken als basis voor een document, ga je naar Bestand en kies je Nieuw / Sjablonen. Het dialoogvenster Sjablonen opent. Je kunt kiezen uit negen categorieën, zoals Zakelijke correspondentie en Privé-correspondentie en -documenten. Je kunt ook filteren op de toepassing waarvoor een sjabloon is bedoeld: Tekstdocumenten (Writer), Werkbladen (Calc), Presentaties (Impress) en Tekeningen (Draw). Selecteer het gewenste sjabloon en klik op Openen om een nieuw document te starten met het gekozen sjabloon.

Een andere manier om een sjabloon te openen, is vanuit het LibreOffice Startcentrum. Kies hiervoor LibreOffice in het Windows-startmenu. Dit verschijnt alleen als er geen ander document geopend is. Klik op de knop Sjablonen aan de linkerkant, selecteer bovenaan de gewenste toepassing, bijvoorbeeld Presentaties, en kies een geschikt sjabloon om het te openen in de bijbehorende toepassing.

Ook vanuit het LibreOffice Startcentrum kun je een document op basis van een sjabloon maken.

Sjablonen importeren

Het aantal standaard meegeleverde sjablonen in LibreOffice is beperkt, maar er zijn andere bronnen beschikbaar en je kunt ook zelf sjablonen maken. Bezoek de officiële sjablooncollectie van LibreOffice. Typ templates in de zoekbalk: dit levert ongeveer zeventig sjablonen op. Deze zijn meestal Engelstalig, maar je kunt ze altijd nog aanpassen (zie de paragraaf ‘Bewerkt’). Klik op een sjabloon voor meer uitleg en druk op Download latest om het op te halen (tekstdocumenten hebben de extensie .ott) en sla het op.

Je kunt ook googelen naar andere sjablooncollecties, bijvoorbeeld op www.libreofficetemplates.net met meer dan 400 gratis Engelstalige sjablonen, of bij een concullega als OpenOffice met wel 1500 sjablonen, die je bovendien kunt filteren op categorie en applicatie.

Na het downloaden van een sjabloon open je het venster Sjablonen, druk je op Beheren en kies je Importeren. Selecteer een categorie, zoals Mijn sjablonen, of maak een nieuwe categorie aan door een naam in te vullen. Bevestig met OK, navigeer naar het gedownloade sjabloonbestand en bevestig met Openen. Je vindt het sjabloon in de bijbehorende categorie.

Speel leentjebuur bij OpenOffice en importeer het sjabloon in LibreOffice.

Nieuw sjabloon creëren

Vind je niet wat je zoekt in het bestaande sjabloonaanbod, dan kun je een sjabloon aanpassen of er zelf één creëren. Dit kan op twee manieren: sla een document op als sjabloon of gebruik een assistent (wizard).

Voor de eerste methode stel je een document op met alles wat je in het sjabloon wilt hebben, inclusief opmaakprofielen en aangepaste documentinstellingen. Kies vervolgens Bestand / Sjablonen / Als sjabloon opslaan. Vul een naam in, kies een geschikte categorie en plaats een vinkje bij Als standaardsjabloon instellen als je dit sjabloon als standaardsjabloon wilt gebruiken. Bevestig met Opslaan.

De tweede methode, met behulp van een wizard, werkt enkel voor brieven, faxen en agenda’s. Ga naar Bestand / Assistenten en selecteer een van de drie types. Doorloop de verschillende stappen en druk op Voltooien. Geef een naam en locatie voor het sjabloon op. Standaard is dit de map C:\Users\<gebruikersnaam>\AppData\Roaming\LibreOffice\4\user\template, maar je kunt ook een andere locatie kiezen. Ga daarvoor naar Extra / Opties, open de rubriek LibreOffice / Paden, dubbelklik op Sjablonen, klik op Toevoegen en voeg de gewenste map toe. Herstart vervolgens LibreOffice.

Je kunt een document als sjabloon bewaren.

Bestaand sjabloon bewerken

Je hoeft niet altijd vanaf nul te beginnen, je kunt ook een bestaand sjabloon bewerken. Zo kun je bijvoorbeeld de opmaakprofielen van een sjabloon aanpassen en opnieuw toepassen op documenten die op basis van dat sjabloon zijn gemaakt.

Een sjabloon aanpassen doe je als volgt. Ga naar Bestand / Sjablonen / Sjabloon bewerken of kies Sjablonen beheren, klik met rechts op een sjabloon en kies Bewerken. Bewerk het sjabloon zoals je met elk ander document zou doen en leg de wijzigingen vast met Bestand / Opslaan. Als je er een nieuw sjabloon van wilt maken, kies je Opslaan als.

Als je een document opent dat is gemaakt met een sjabloon dat je net hebt gewijzigd, verschijnt er een melding. Je kunt dan kiezen tussen Opmaakprofielen bijwerken om de gewijzigde profielen ook op dit document toe te passen, of Oude opmaakprofielen behouden als je dat niet wilt. In het laatste geval wordt de koppeling met dat profiel automatisch verbroken. Wil je dat document toch wel koppelen, kopieer het geheel dan naar een leeg document dat op het sjabloon is gebaseerd.

Het sjabloon is gewijzigd: wil je het document bijwerken of de aanpassingen negeren?

Standaardsjabloon instellen

Wanneer je een document aanmaakt via Bestand / Nieuw / <documenttype>, gebruikt LibreOffice het standaardsjabloon voor dat documenttype. Via Extra / Opties kun je weliswaar allerlei instellingen wijzigen, maar deze gelden alleen voor het huidige document. Wil je instellingen voor het documenttype aanpassen, dan doe je dat op een andere wijze.

Kies Bestand / Sjablonen / Sjablonen beheren, rechtsklik op een sjabloon en kies Als standaard instellen. Om terug te keren naar het originele standaardsjabloon, klik je op Beheren en selecteer je Standaardsjabloon herstellen.

Je kunt op elk moment een ander sjabloon als standaard instellen.

Sjablonen beheren

De sjablonen in LibreOffice werken alleen als ze zijn ondergebracht in een van de categorieën. Wel kun je zelf extra categorieën aanmaken. Open weer Bestand / Sjablonen / Sjablonen beheren, druk op Beheren en kies Nieuwe categorie. Vul een naam in en bevestig met OK. Selecteer een of meerdere sjablonen, rechtsklik op je selectie, kies Verplaatsen en selecteer de gewenste categorie.

Vanuit dit menu kun je ook een sjabloonbestand exporteren, waarna je het in een andere LibreOffice-installatie kunt importeren en gebruiken.

Een eigen categorie hernoemen of verwijderen doe je door de categorie in het uitklapmenu bovenaan te selecteren, het menu Beheren te openen en voor Categorienaam wijzigen of Categorie verwijderen te kiezen.

Creëer overzicht door nieuwe categorieën aan te maken en sjablonen daarheen te verplaatsen.

Motorola draait al een aantal jaartjes mee in de smartphonemarkt en komt jaarlijks met een mooie reeks smartphones. In 2024 zijn bijvoorbeeld de g85, edge 50 fusion en edge 50 ultra uitgebracht. Wat kun je van deze telefoons verwachten?

Partnerbijdrage - in samenwerking met Motorola

Als je op zoek bent naar een nieuwe telefoon, wordt het je tegenwoordig niet makkelijk gemaakt. Er is enorm veel keuze, maar de voorkeur gaat vaak uit naar een gerenommeerd merk dat al een aantal jaar mooie toestellen maakt, geschikt voor elk budget. Motorola bijvoorbeeld: dit bedrijf was een van de grondleggers van draadloze en mobiele communicatie en maakt al sinds de jaren '70 mobiele telefoons. Natuurlijk andere dan we nu gewend zijn, maar het laat zien dat Motorola een rijke historie kent.

Interessante Android-toestellen

Motorola staat uiteraard niet stil en heeft onlangs drie interessante Android-toestellen uitgebracht, geschikt voor elk budget en ieder soort gebruiker. Deze toestellen zijn voorzien van de laatste versie van Android en krijgen – zoals we dat gelukkig steeds vaker zien – voor een langere periode beveiligingsupdates, tot in ieder geval 4 jaar lang voor de hier besproken telefoons. Maar over welke drie telefoons hebben we het dan? Nou, lees hieronder snel verder, want we bespreken ze even individueel.

Motorola moto g85: krachtige middenklasser

De term instapmodel gebruiken we liever niet voor de moto g85, want dat doet hem zeker tekort. Want wat krijg je? Een smartphone met een 6,67-inch P-OLED-scherm voorzien van Gorilla Glass 5.5 en een snelle 8-core Qualcomm Snapdragon 6s Gen3-processor. Het scherm biedt een resolutie van 2400x1080, een beeldverhouding van 20:9. Het scherm is geheel randloos, en heeft een achterkant die naadloos overloopt in afgeronde randen en verfijnde afwerkingen.

©Motorola

Deze telefoon heeft een geheugenconfiguratie van 12GB, de opslag is ingebouwd 256GB en uitbreidbaar tot 1TB. Ook handig is de RAM-boost-functie: hiermee kan het standaard geheugen virtueel worden uitgebreid tot 24GB. Hierbij wordt op de opslag een extra deel vrijgemaakt voor het extra geheugen, waardoor je nooit bang hoeft te zijn dat het toestel traag wordt. Dankzij de accucapaciteit van 5.000 mAh kun je de hele dag met het toestel werken, mits de taken niet al te zwaar zijn. De telefoon is geschikt voor twee simkaarten: een fysieke sim en één virtuele e-sim. Mooie foto's maak je dankzij de 50 megapixelcamera met Quad-Pixel-technologie en Macro Vision.

©Motorola

Uiteraard is filmen ook geen probleem, dat kan tot 30 frames per seconde op full-hd-resolutie. 4K-video wordt echter niet ondersteund. Selfies maken doe je met de 32MP-camera aan de voorzijde van je toestel, die onder meer ook dual capture ondersteunt (zowel de camera aan de voorzijde als achterzijde tegelijk gebruiken), AI-functies biedt voor het maken van de selfie met de perfecte glimlach en een selfievideo-spiegel heeft, zodat de foto's en video's niet meer in spiegelbeeld worden gemaakt. 

Motorola edge 50 fusion: de perfecte mix

De term fusion is meer dan ooit van toepassing op deze mooie edge 50 fusion, want het is een betaalbaar toestel met uitstekende functies. Het beste van beide werelden dus. Dat zien we al gelijk aan de snelle Qualcomm Snapdragon 7s Gen2-processor, de 512GB opslagcapaciteit, het vlotte 12GB LPDDRX-werkgeheugen en het 6,7inch randloze P-OLED-scherm. Natuurlijk heeft deze telefoon ook Gorilla Glass versie 5.5 en is hij stof- en waterdicht tot IP68. Erg fijn is dat je met deze telefoons 4K-video's kunt opnemen met 30 frames per seconde en dat werkt zowel voor camera aan de achterzijde als aan de voorzijde. De accucapaciteit van deze fusion 50 is gelijk aan die van de moto g85, maar dankzij een extra sterke 68 watt-oplader is de telefoon binnen 30 minuten tot 80 procent opgeladen.

©Motorola

Met een volle accu kun je het met deze telefoon ruim een dag uithouden. Voor het opnemen van geluid beschikt de edge 50 fusion over twee microfoons, zodat zowel selfievideo's als video's opgenomen via de camera aan de achterzijde van goed geluid zijn voorzien. Qua geluid zit het sowieso goed op deze telefoon, want hij heeft een stereoluidspreker die is voorzien van Dolby Atmos voor het mooiste, volste geluid. Gebruik je liever oordopjes, dan kun je alleen een usb-c-koptelefoon of Bluetooth-oortjes aansluiten; vanwege de waterdichtheid heeft dit toestel vanzelfsprekend geen koptelefoonaansluiting.

©Motorola

De My UX-schil van Motorola die over Android heen ligt, biedt verschillende handige bedieningsfuncties, zoals snel ontgrendelen door de telefoon op te tillen of juist op niet storen te zetten door de telefoon ondersteboven te leggen.

Top of the bill: Motorola edge 50 ultra

Ga je voor het beste dat Motorola te bieden heeft, dan kies je voor deze edge 50 ultra. Dit top-of-de-range-toestel heeft een schappelijke prijs, maar biedt daarvoor wel een flinke bundel aan vlotte hardware. Zo beginnen we bij de processor: hier heeft Motorola gekozen voor een (nog) snellere Qualcomm Snapdragon 8s Gen3-processor, dus weer een stukje vlotter dan de andere hier besproken toestellen.

©Motorola

Wat opvalt is dat deze telefoon dan weer een kleinere accucapaciteit heeft (4.500 in plaats van 5.000 mAh) maar de gebruiksduur van 30 uur video afspelen is gelijk aan de andere hier besproken modellen. De edge 50 ultra heeft als extra voordeel dat je je accu razendsnel oplaadt, want het ondersteunt tot 125 watt laden, waardoor je accu binnen 30 minuten helemaal vol zit. Deze telefoon kan ook draadloos worden opgeladen, maar dan met een vermogen van 50 watt. Uitbreiden van de opslag kan bij deze telefoon niet, maar standaard is de Motorola edge 50 ultra voorzien van 1TB opslag, zodat je meteen al voldoende ruimte hebt voor al je apps, documenten en foto's en video's. Kijken we naar het scherm bij dit toestel, dan krijg je een 6,7inch-shcerm, met een (iets afwijkende) resolutie van 2712x1220.

©Motorola

Opvallend is wel dat het scherm hierdoor juist een hogere pixeldichtheid heeft van 446 pixels per inch, waardoor je een mooi en scherp beeld krijgt. Het scherm ontgrendel je naar keuze met een pincode, vingerscan of irisscan. Kijken we naar de camera op deze telefoon, dan zien we dat ook Motorola gebruik maakt van de mogelijkheden van AI: hiermee worden al je foto's optimaal geanalyseerd en verbeterd.

Software met moto AI rekent bijvoorbeeld uit hoe snel je beweegt en past daar, voor het beste resultaat, dynamisch het niveau van de stabilisatie op aan. Je krijgt hierdoor onder meer betere en soepel uitziende video's. Ook bijzonder: De Motorola edge 50 ultra is 's wereld eerste smartphone met een 'Pantone Validated'-camera en -scherm. Hierdoor worden de pantone kleuren van menselijke huidtinten veel beter en natuurgetrouw weergegeven.