Het groeiende gevaar van malware-as-a-service

Het verkopen van malware op internet wordt steeds toegankelijker én professioneler. We duiken in het fenomeen malware-as-a-service en ontdekken hoe gemakkelijk het tegenwoordig is om ransomware te verspreiden, en waarom het zo populair is.

Je hoeft tegenwoordig geen professional te zijn om kwaadaardige software te kopen of te verspreiden. Het installeren van Tor en het invoeren van de juiste zoekopdracht is genoeg om je naar darkweb-marktplaatsen te brengen waar je malware kunt kopen in handige, kant-en-klare pakketten. Malware kopen op internet wordt steeds makkelijker én goedkoper, en dat levert grote problemen op.

Het concept van malware als dienst, een afgeleide van software-as-a-service, is niet nieuw. Maar de recente explosie in populariteit van ransomware heeft deze vorm van criminaliteit een boost gegeven die het kopen van malafide software niet alleen toegankelijk, maar ook griezelig professioneler maakt. En dat kan in de nabije toekomst best eens voor problemen zorgen.

In de meeste gevallen van malware die te koop is op internet gaat het om ransomware, een effectieve vorm van digitale afpersing die door criminelen makkelijk kan worden verspreid en die effectief is en tegelijk maar weinig risico oplevert voor de afperser. Het is zeker niet de enige vorm van cybercrime die je kunt bestellen. Zo kun je botnets huren om DDoS-aanvallen uit te voeren. Mirai is een bekend voorbeeld. Dat virus werd eind vorig jaar op grote schaal ingezet door criminelen om een groot deel van het internet plat te leggen, door een denial-of-service-aanval op dns-provider DynDNS af te sturen.

Het botnet ging de geschiedenis in als het grootste allertijden, omdat veel domotica en internet-of-things-apparatuur er deel van uitmaakte. Het is niet moeilijk om een versie van het Mirai-botnet op het darkweb te kopen, al is het opzetten van een aanval wel aanzienlijk moeilijker dan dat van ransomware. Gijzelsoftware is juist zo populair omdat het relatief eenvoudig te verspreiden is, ook voor amateurs die een virus online kopen en zelf niet alle technische kennis in huis hebben. Het is deels de reden dat ransomware op dit moment een ware plaag is.

Lage drempel

Het is moeilijk te zeggen hoe groot het gevaar van ransomware als gekochte dienst is binnen de grote plaag van ransomware die nu rondgaat. We spraken John Fokker van het Team High Tech Crime, en volgens hem is het moeilijk meetbaar welk percentage van de ransomware gekocht is. “De antivirusindustrie heeft daar meer kijk op, maar we zien wel vaak grote ransomwarefamilies terugkomen zoals Jaff, Locky en CTBlocker.” Veel ransomware die je op het darkweb kunt kopen is een afgeleide van die bekende vormen van ransomware, al is het vrijwel niet na te gaan om hoeveel het gaat.

Sowieso is het lastig te zeggen hoeveel malware en ransomware er wordt verkocht op het darkweb, omdat de politie daar niet veel zicht op heeft. Wel ziet Fokker dat er meer amateur-verspreiders bij komen én dat professionele bendes alleen maar beter worden.

“Het kopen van ransomware is een zorgelijke ontwikkeling. De drempel om het toe te passen is lager, zodat ook mensen zonder veel technische kennis het kunnen verspreiden. Maar het feit dat ransomware als dienst wordt verkocht zorgt er ook voor dat grote partijen steeds technischer worden en aanvallen kunnen combineren, bijvoorbeeld door exploitmethodes die via een NSA-hack aan het licht kwamen. Dat maakt alles gecompliceerder.”

Politie heeft weinig zicht op hoeveel malware er verkocht wordt

-

Professionele klantenservice

Het is niet alleen de opkomst van malware-as-a-service die opvalt, maar ook de professionalisering ervan. Meerdere beveiligingsbedrijven hebben bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de klantenservice van ransomware-makers; een populair rapport van F-Secure dat vorig jaar uitkwam gaf een gedetailleerd beeld van een sector waarbij slachtoffers contact konden opnemen met hun hackers via chat of e-mail, en waarbij je in je eigen moedertaal instructies kunt krijgen over het betalen voor ransomware.

Die ‘klantenservice’ geldt niet alleen voor slachtoffers, maar ook voor de kopers. Wie mal- of ransomware wil kopen hoeft niet bang te zijn dat hij iets verkeerd doet, want bij problemen staan de verkopers regelmatig klaar om bij te springen en hulp te verlenen. En ook de presentatie van mal- of ransomware professionaliseert. Criminelen steken steeds meer aandacht in hun websites, die er in toenemende mate professioneler uitzien. Het wordt ook makkelijker om malwareprogrammeurs te benaderen, bijvoorbeeld met een directe chat-functie, en vaak kun je websites in meerdere talen benaderen.

Keerzijde

Het kopen van mal- en ransomware levert volgens Fokker problemen op. “Omdat het zo makkelijk wordt om dit te kopen en op grote schaal in te zetten ontstaat er een wildgroei van amateurs die zelf malware gaan verspreiden, en dat levert een groot probleem op. Maar aan de andere kant zorgt dat amateurisme er ook sneller voor dat ze fouten maken, waardoor ze eenvoudiger op te sporen zijn of waardoor de virussen makkelijker tegen te houden zijn.”

Tegelijkertijd ziet Fokker wel dat er op fora veel kennis wordt uitgewisseld tussen criminelen, zeker bij de serieuzere jongens “Zeker bij affiliate-modellen zie je dat iedereen die meedoet een verschillende specialiteit heeft. De makers gaan dan naar forums om die kennis uit te wisselen. Dat zijn wel vooral gebruikers die al een bepaald kennisniveau hebben.” Zo kan één maker alles weten van versleuteling, maar juist niks van het uitbuiten van exploits of het beheren van een botnet.

Malware-makers wisselen online kennis met elkaar uit

-

Hoewel ransomware in zijn huidige vorm volgens Fokker een relatief nieuwe bedreiging vormt, volgt de verspreiding van het virus wel dezelfde patronen als vroeger. “Ransomware is nu een steeds groter probleem, maar de ontwikkeling is niet veel anders dan die van virussen van jaren geleden. Ook toen werd malware eerst in groten getale verstuurd naar iedereen die je kon vinden via grootschalige phishing-campagnes, maar na verloop van tijd worden virussen én ransomware steeds doelgerichter.”

Lichtpuntje

Een lichtpuntje: ransomware die te koop wordt aangeboden is dus vaak onderdeel van een bestaande familie. Het zijn vaak modificaties van bekende ransomware-vormen zoals Jaff, Locky of CryptoWall. Het gaat dus niet om telkens nieuwe vormen van ransomware en dat levert kansen op voor de antivirus-industrie. Dat vertelt Christiaan Beek, ‘lead scientist & principal engineer’ bij McAfee, aan ons: “Zogeheten ‘families’ van ransomware zijn makkelijker te blokkeren door goede antivirus, omdat ze allemaal dezelfde onderliggende werking hebben. Het feit dat je daar dan wat configuraties aan verandert als je het koopt maakt geen verschil voor detectie,” aldus Beek.

En net zoals het makkelijk is zulke vormen van ransomware tegen te houden komen er ook steeds meer decryptors uit die dergelijke gijzelsoftware verwijderen. Die decryptors worden aangeboden door beveiligingsbedrijven waar de politie mee samenwerkt in het NoMoreRansom-initiatief.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten