Ze lijken allemaal op elkaar, maar de ene hdmi-kabel is de andere niet. Door de jaren heen zijn standaarden doorontwikkeld om ruimte te bieden voor nieuwe beeldtechnieken, zoals 4K en HDR. Lees hier alles over de hdmi-verschillen.

Hdmi (High-Definition Multimedia Interface) is een aansluiting voor ongecomprimeerde digitale audio- en videosignalen. Ten opzichte van eerdere analoge beeldaansluitingen is het grote voordeel voor de consument dat zowel beeld als geluid door één stekker gaan.

De eerste hd(-ready)-televisies gebruikten het uit de computerindustrie afkomstige dvi als digitale beeldingang. Dat vonden Hitachi, Panasonic, Philips, Silicon Image, Sony, Thomson, RCA en Toshiba niet heel handig en daarom bedachten ze in 2002 dat er een digitale aansluiting moest komen die speciaal bedoeld was voor digitale video- én audiosignalen. Deze digitale aansluiting moest wel compatibel blijven met dvi waardoor je met goedkope verloopstekkers hdmi-apparaten op een dvi-scherm en vice versa kunt aansluiten.

Digitaal signaal

Hdmi is een seriële digitale interface die gebruikmaakt van tmds (Transition Minimized Differential Signaling), een combinatie van twee technieken om de signaaloverdracht zo goed mogelijk te borgen. Voor het overbrengen van de video- en audiosignalen worden drie datakanalen en één klokkanaal gebruikt.

Ieder kanaal gebruikt twee pinnen waarvan de aderparen in de hdmi-kabel zijn uitgevoerd als twisted pair. Het signaal wordt eenmaal normaal en eenmaal geïnverteerd verstuurd. Hierdoor kunnen de verschillen tussen beide signalen bepaald worden en kunnen storingen worden gefilterd. Daarnaast maken de datasignalen gebruik van 10bit-karakters die zo gecodeerd zijn dat de afwisseling tussen nullen en enen zo klein mogelijk is en de invloed van storingen wordt beperkt.

10-bit of 8-bit?

Er worden drie soorten datapakketjes verstuurd die Video Data Period (beeldsignaal), Data Island Period (onder andere audio) en Control Period genoemd worden. De Control Period wordt gebruikt als onderscheid tussen de Video Data en Data Island Periods. Hoewel er 10bit-karakters worden verstuurd wordt er voor de beelddata ‘gewoon’ gebruikgemaakt van 8bit-karakters. Die worden omgezet naar 10bit-karakters (8b/10b-encoding). Ieder tmds-datakanaal wordt gebruikt voor de informatie van een subpixel (rood, groen en blauw).

Bij een standaardbeeldsignaal wordt de normale 8bit-informatie per subpixel verstuurd. Bij deep color waarbij 10, 12 of 16 bit per subpixel noodzakelijk zijn, wordt de informatie nog steeds als 10bit-karakters verstuurd. De tmds-klokfrequentie wordt dan verhoogd om alle informatie op tijd te versturen. Voor de Data Island Period wordt 4 bit omgezet naar 10 bit (4b/10b-encoding) terwijl bij de Control Period 2 bit wordt omgezet naar 10 bit (2b/10b-encoding).

Via aparte pinnen vindt er via het display data channel (ddc) communicatie tussen de bron en ontvanger plaats over de ondersteunde video- en audioformaten. Ook hdcp maakt gebruik van ddc.

Verschil dure en goedkope hdmi-kabel?

Verkopers van dure hdmi-kabels beloven een scherper beeld met betere kleuren, maar dat is gezien het digitale karakter van hdmi niet mogelijk. Eigenlijk zijn er twee situaties: een kabel werkt wel of niet. Werkt een kabel niet, dan zul je dit direct merken doordat je geen signaal of blokjes krijgt. Natuurlijk kan een duurdere kabel fysiek wel beter in elkaar zitten.

Let er op dat niet iedere kabel hetzelfde is. Er zijn twee soorten kabels: standard speed en high speed dat oorspronkelijk ontworpen is voor hdmi 1.3. Beide kabels zijn verkrijgbaar met en zonder ondersteuning voor ethernet. Via het hdmi-ethernetkanaal kan het ethernetsignaal van je televisie bijvoorbeeld doorgegeven worden naar je surroundreceiver.

Toch zitten er wel verschillen tussen verschillende hdmi-kabels, waar je op moet letten als je bijvoorbeeld een nieuwe 4K-tv met hdr-ondersteuning hebt gekocht. Zo ontwikkelde de kabel zich door de jaren heen:

2002 hdmi 1.0 4,95 Gbit/s voor maximaal 1080p/60Hz en 8 audiokanalen

2004 hdmi 1.1 Toevoeging dvd-audio

2005 hdmi 1.2 Toevoeging One Bit Audio, verbetering ondersteuning pc

2006 hdmi 1.3 10,2 Gbit/s voor ondersteuning deep-color, Dolby TrueHD en dts-hd

2009 hdmi 1.4 Ondersteuning 4K/24/25/30Hz, hec, arc, 3D

2013 hdmi 2.0 18 Gbit/s voor 4K/60Hz, 32 audiokanalen

2015 hdmi 2.0a Hdr

2016 hdmi 2.0b Uitbreiding Hdr

2017 hdmi 2.1 48 Gbit/s voor maximaal 10K/120Hz, dynamische hdr, eArc

ARC, Cerc en Hdcp

Dan nog even wat verschillende begrippen, die vaak in één adem met hdmi worden genoemd.

ARC: Arc (audio return channel) houdt in dat geluid vanuit de televisie naar een (surround)receiver over dezelfde hdmi-kabel terug gaat als de kabel die gebruikt wordt voor het beeld. Je hoeft zo maar één hdmi-kabel tussen je hd-televisie en surroundreceiver aan te sluiten.

Cec: Dankzij cec (Consumer Electronics Control) kunnen commando’s worden doorgeven aan via hdmi verbonden apparaten als blu-ray-spelers, televisieontvangers en mediaspelers. Zo kun je met de afstandsbediening van je televisie ook je andere apparatuur bedienen. Samsung noemt cec Anynet+, Sony noemt het Bravia Sync/Link, Philips Easylink en LG heeft het over SimpLink.

Hdcp: Hdmi-signalen zijn beveiligd met hdcp (High-bandwidth Digital Content Protection), een door Intel ontwikkelde digitale kopieerbeveiliging. De data zijn door het afspeelapparaat versleuteld en worden alleen weergegeven wanneer dat weergaveapparaat een geldige hdcp-licentie heeft. Daarnaast werkt de kopieerbeveiliging op basis van een lijst met toegestane apparaten. Hdcp is overigens gekraakt en er zijn apparaatjes die het hdcp-signaal kunnen verwijderen.

Nieuwe ontwikkelingen

Met onder andere ondersteuning voor 4K met een verversingssnelheid van 60 Hz, hdr, 3D en 32 audiokanalen kan hdmi 2.0b al meer dan veel mensen nodig hebben. Toch gaan de ontwikkelingen met hdmi 2.1 door. Het belangrijkste verschil is dat de maximale doorvoersnelheid verhoogd is van 10,2 naar 48 Gbit/s. Dit wordt gedaan door tmds uit te breiden van drie naar vier kanalen.

Er worden echter geen pinnen toegevoegd en het kloksignaal wordt daarom in de datakanalen verwerkt. Ook wordt er gewerkt met 18bit-karakters die 16 bit aan data bevatten (16b/18b-encoding) om in dezelfde tijd meer data te versturen. Hierdoor is er ondersteuning voor 4K, 8K en zelfs 10K met een maximale verversingssnelheid van 120 Hz. Ook nieuw is de toevoeging van Game Mode VRR die een variabele verversingssnelheid mogelijk maakt om ‘tearing’ te voorkomen.

Soortgelijke technieken kennen we al van de pc in de vorm van adaptive sync, AMD’s FreeSync en Nvidia’s G Sync. Om deze hoge resoluties en verversingssnelheden te gebruiken, is voor het eerst sinds hdmi 1.3 een nieuwe kabel nodig. Qua aansluiting is de nieuwe kabel overigens geheel compatibel met de al bestaande hdmi-apparatuur.

Ook arc krijgt tot slot een update in de vorm van eARC die meer geluidsformaten ondersteund, inclusief object-gebaseerde audio als Dolby Atmos. Kortom: ook na 15 jaar is hdmi nog springlevend.

WhatsApp rolt de komende tijd opnieuw een reeks functies uit die het chatten en videobellen persoonlijker en praktischer moeten maken. Van creatieve AI-hulpmiddelen tot betere zoekopties in groepsgesprekken: dit zijn de belangrijkste vernieuwingen.

Rijkere momenten met live en bewegende foto’s

Gebruikers kunnen nu live foto's (iOS) en bewegende foto's (Android) delen. Die bevatten niet alleen beeld, maar ook geluid en beweging. Het idee is dat gesprekken zo meer diepte krijgen en dat je herinneringen realistischer kunt doorsturen, ongeacht of je gesprekspartner iOS of Android gebruikt. In de praktijk betekent dit dat je niet langer gebonden bent aan statische kiekjes: een lach, een begroeting of een spontaan moment komt beter tot zijn recht, compleet met de sfeer van dat moment. WhatsApp wil hiermee de beleving dichter bij die van een echte ontmoeting brengen, zodat een chat niet alleen informatief is, maar ook emotioneel rijker en levendiger aanvoelt.

Chatthema's en achtergronden met Meta AI

WhatsApp zet ook verder in op kunstmatige intelligentie. Met behulp van Meta AI kun je eigen chatthema's maken en zo je gesprekken een volledig unieke stijl geven. Denk aan kleurenpaletten die aansluiten bij je persoonlijke voorkeuren of achtergronden die zijn geïnspireerd op je favoriete muziek, seizoen of stemming. Daarnaast is het mogelijk om AI-gegenereerde achtergronden te gebruiken tijdens videogesprekken, waardoor je jezelf in een virtuele omgeving plaatst, zoals een tropisch strand of een futuristische skyline. Ook kun je deze achtergronden direct toevoegen bij het maken van foto's en video's in de chat, wat creatieve experimenten eenvoudig maakt. WhatsApp benadrukt dat de uitrol stap voor stap gebeurt: sommige gebruikers zien de opties al, terwijl anderen nog even moeten wachten tot de update beschikbaar is.

©WhatsApp

Nieuwe stickerpakketten

Wie zich liever uitdrukt zonder woorden, krijgt meer keuze uit stickers. WhatsApp voegde pakketten toe met veelzeggende namen als 'Onverschrokken vogel', 'Schooldagen' en 'Vakantie'. De stijl varieert van speels tot gezellig en schattig, zodat er ongetwijfeld voor elke stemming wel een passende illustratie is.

Documenten scannen op Android

Tot slot is de mogelijkheid om documenten te scannen nu ook beschikbaar voor Android. Gebruikers kunnen rechtstreeks vanuit WhatsApp bestanden vastleggen, bijsnijden, opslaan en verzenden. Daarmee wordt het eenvoudiger om bijvoorbeeld contracten, bonnetjes of formulieren snel te delen zonder eerst een aparte scanner- of camera-app te openen. De functie herkent de randen van het document automatisch en zorgt dat het beeld wordt rechtgetrokken voor een nette weergave. iPhone-gebruikers hadden deze optie al langer, maar door de uitbreiding naar Android is het nu voor vrijwel alle WhatsApp-gebruikers mogelijk om documenten direct in de app te digitaliseren en door te sturen.

Je kent het wel: je hebt een drukke dag, weinig zin om koken, maar wel trek in iets warms en voedzaams. Kom er maar in slowcooker! Je vult hem 's ochtends, zet hem aan en later op de dag staat er een complete maaltijd te wachten. Zeker in de herfst, dé tijd voor stevige soepen en stoofgerechten, is de slowcooker een uitkomst. En: je kunt er veel meer mee maken dan je denkt!

Hoe werkt de slowcooker precies?

Een slowcooker werkt anders dan de pan op het fornuis of een braadslee in de oven. Hij gaart gerechten langzaam op lage temperatuur, vaak tussen de 70 en 95 graden. De warmte verspreidt zich gelijkmatig rondom een keramische of metalen binnenpan, terwijl het deksel de stoom en smaken vasthoudt. Omdat er nauwelijks vocht ontsnapt, blijven ingrediënten mals en vol van smaak. Vlees valt na uren sudderen uit elkaar en groente wordt zacht zonder zijn structuur helemaal te verliezen.

Van stoofpot tot nagerecht

Wie denkt dat de slowcooker alleen geschikt is voor stoofpotten, heeft het mis. Natuurlijk kun je er klassiekers als rundvleesstoof of chili con carne mee maken, maar net zo goed linzenstoof, curry of een rijke groentesoep. Voor het ontbijt kun je de avond ervoor havermout in de pan doen, zodat je 's ochtends wakker wordt met een warme kom pap. Zelfs nagerechten zoals rijstepap of een appelcrumble met kaneel (recept verderop) komen goed uit de slowcooker. Sommige modellen hebben bovendien een braadfunctie, zodat je vlees eerst kunt dichtschroeien voordat je het rustig laat garen.

©from_my_point_of_view

Welke apparaten vervangt de slowcooker?

De kracht van de slowcooker zit niet alleen in variatie, maar ook in vervanging. Veel bereidingen die je normaal in de oven of op het fornuis zou doen, kunnen ook prima met de slowcooker. Een stoofpot die je anders urenlang in de gaten moet houden, pruttelt hier vanzelf rustig door zonder dat je steeds hoeft te roeren. Zelfs een rijstkoker, stoommandje of au-bain-marie-apparaat kun je soms links laten liggen, want ook rijst, groente en custard kunnen prima langzaam garen. De slowcooker vervangt niet alle apparatuur in je keuken, maar wel deels.

De voordelen van langzaam garen

Het gebruik van de slowcooker brengt een aantal voordelen met zich mee. Doordat de temperatuur laag blijft, brandt er zelden iets aan en kun je gerust de deur uit terwijl het eten staat te pruttelen. De smaken trekken dieper in de ingrediënten en vlees wordt malser dan dan wanneer je het op hoog vuur bereidt. Bovendien heb je minder olie of boter nodig en kun je vaak goedkopere vleessoorten gebruiken die dankzij het lange garen bijzonder zacht worden. Het energieverbruik is doorgaans lager dan bij een oven of kookplaat, omdat het apparaat constant op een laag pitje werkt.

Waar je op moet letten

Er zijn ook dingen om rekening mee te houden. Omdat er nauwelijks vocht verdampt, is het beter om zuinig te zijn met bouillon of water. Te veel vocht maakt de maaltijd dunner dan de bedoeling is. Kruiden ontwikkelen zich anders bij lage temperaturen en hebben soms minder kracht, waardoor het slim is om vlak voor het serveren je gerecht nog even extra op smaak te brengen. En omdat gerechten vaak vier tot acht uur nodig hebben, vraagt het koken met een slowcooker om planning. Zet hem tijdig aan, zodat je eten op het juiste moment klaar is.

De slowcooker in de herfst

Juist in de herfst laat de slowcooker zich van zijn beste kant zien. Het seizoen van pompoensoep, erwtensoep, goulash en linzenstoof vraagt om comfort food dat langzaam kan trekken. Terwijl de regen tegen de ramen slaat en de dagen korter worden, vult je huis zich met de geur van een gerecht dat urenlang rustig staat te garen. Na een boswandeling of werkdag hoef je alleen nog maar de deksel te lichten en te genieten.

Recept: pompoensoep uit de slowcooker

Pompoensoep past perfect bij de herfst en is eenvoudig te maken in de slowcooker. Gebruik een middelgrote flespompoen, twee winterwortels, een grote ui, twee teentjes knoflook, een liter groentebouillon en een theelepel gemalen komijn. Snijd de pompoen in blokjes (schil mag blijven zitten als hij dun is) en doe samen met wortel, ui en knoflook in de slowcooker. Voeg de bouillon en komijn toe, zet de pan zes uur op de lage stand of drie uur op de hoge stand. Pureer de soep met een staafmixer glad en breng eventueel verder op smaak met peper en zout. Voor een romige variant kun je een scheutje kokosmelk toevoegen. Serveer met brood of een beetje geroosterde pompoenpitten als topping. 

©posinote - stock.adobe.com

Recept: apple crumble uit de slowcooker

Een klassieker die verrassend goed lukt in de slowcooker is apple crumble. Je hebt nodig: zes zoetzure appels, een eetlepel kaneel, twee eetlepels suiker, 100 gram bloem, 75 gram havermout, 100 gram koude boter in blokjes en een snuf zout. Schil de appels, snijd ze in stukjes en leg ze op de bodem van de ingevette slowcooker. Meng bloem, havermout, boter, suiker en zout tot een kruimelig deeg en verdeel dit over de appels. Zet de slowcooker drie uur op de hoge stand, of vijf uur op de lage stand, met een theedoek onder het deksel om condens op te vangen (zodat de crumble-topping knapperig blijft). Zorg er wel voor dat het deksel en de pan goed afgesloten blijven. Serveer de crumble warm, eventueel met een bolletje vanille-ijs of slagroom.

Slowcooker? Ja, graag!

De slowcooker laat zich goed inpassen in een druk dagelijks leven. Hij neemt je een deel van het werk uit handen en zorgt voor supersmaakvolle gerechten. Heb je wat plek over in je keuken, dan is een slowcooker dus zeker aan te raden!