Broodjeaapverhalen hebben nooit een gebrek aan gelovigen. Beweringen die indrukwekkende prestatieverbeteringen beloven, krijgen gretig gehoor. Jammer genoeg ligt het bij veel claims toch ongenuanceerder. In dit artikel verzamelen we een aantal van zulke stellingen en scheiden we feit van fictie.

Je hebt ze vast ook al vaker zien voorbijkomen: tips en tools die je een veel snellere internetverbinding beloven, die zich sterk maken je systeem vlugger op te laten starten of die je applicaties gegarandeerd een snelheidsboost zullen geven. Het is natuurlijk erg verleidelijk daarop in te gaan, maar heel vaak blijken de resultaten tegen te vallen. Soms zelfs halen die de prestaties naar beneden of maken die je systeem minder stabiel. Jammer, maar nog erger als je voor zo'n tool ook nog eens geld hebt betaald. Lees ook: 20 tips voor een snellere pc.

Register

Stelling: regelmatig je Windows-register opschonen verhoogt de systeemprestaties

Even googelen naar iets als 'registry cleaner' levert je meteen een indrukwekkend aantal hits op. Op sommige sites krijg je zelfs een lijst te zien van wel tientallen gratis cleaners. Veel van deze cleaners beloven je een merkbare prestatiewinst als je die regelmatig uitvoert. In de praktijk zul je hier jammer genoeg zelden iets van merken. Om dat te begrijpen heb je enig inzicht in de opbouw en werking van het Windows-register nodig.

Database

Het register is een relatief eenvoudige database die je via een programma als Windows Register-editor (op te starten via het commando regedit in de zoekbalk van Windows) gepresenteerd krijgt in de vorm van een hiërarchische boomstructuur. Wanneer je bijvoorbeeld aan de systeeminstellingen sleutelt of toepassingen installeert, wijzigt de inhoud van deze database en kan die effectief in omvang toenemen. Verwijder je hieruit zelf bepaalde ingangen, dan blijft de omvang van het register in principe echter ongewijzigd: de 'verwijderde' gegevens worden namelijk met nullen overschreven in plaats van ze effectief weg te halen, omdat een wisactie complexer is.

Geoptimaliseerd

Registerreinigers volgen de redenering dat een groot register, dat deels met nullen is opgevuld, tot slechtere systeemprestaties zouden leiden omdat dit register continu wordt gelezen en beschreven door Windows en allerlei toepassingen. Daartegenover staat dat het register in het RAM-geheugen wordt ingeladen waardoor deze operaties sowieso al snel worden uitgevoerd. Moderne Windows-versies lezen bovendien alleen die registerwaarden in die ze op een bepaald ogenblik nodig hebben, wat dankzij een uitgekiende indexering erg efficiënt verloopt. Oudere delen van het register worden automatisch ook weer uit het geheugen gehaald.

In de meeste gevallen zul je dus nauwelijks of geen snelheidswinst opmerken na een rondje 'register opschonen'. Nou kan het wel eens gebeuren dat de verwijdering van een sleutel die bijvoorbeeld verwijst naar een programma in een niet langer bestaand netwerkpad het opstarten van Windows versnelt, maar dat zijn uitzonderingen.

Maak je toch gebruik van zo'n cleaner, bijvoorbeeld omdat je vermoedt dat je met een registerprobleem te maken hebt, zorg dan eerst voor een systeemherstelpunt. Het zou namelijk niet de eerste keer zijn dat zo'n cleaner het register iets te grondig opschoont en daarmee corrupt maakt!

©PXimport

Het bekende programma CCleaner is in ieder geval zo verstandig om op een registerback-up aan te dringen.

Defragmentatie

Stelling: regelmatig je schijven defragmenteren verhoogt de snelheid bij het lezen en schrijven

Hoe meer bestanden je creëert en weer verwijdert op een harde schijf, hoe groter de kans dat de gegevens niet-aangrenzend op de schijf worden opgeslagen. Immers, wanneer een bestand wordt verwijderd, worden de bijhorende datablokken (ook wel clusters genoemd) vrijgegeven en die kunnen dan door een ander bestand worden ingenomen. Past dit nieuwe bestand niet binnen de vrijgekomen clusters, dan wordt de rest van het bestand op één of meer andere schijflocaties opgeslagen, en dan spreken we van een gefragmenteerd bestand. In principe kan dat tot inderdaad tot tragere leesoperaties leiden. Daarom beweren de makers van defragmentatietools dat hun programma de prestaties van je schijf gevoelig kan opkrikken omdat bij zo'n defragmentatieronde de bestandsclusters opnieuw in sequentiële volgorde op de schijf worden geplaatst.

Beperkt nut

Deze redenering is echter erg kort door de bocht. Zo speelt het vertragingseffect als gevolg van fragmentatie nauwelijks op een moderne, snelle schijf. Bovendien zorgt Windows (Vista en hoger) zelf voor een regelmatige defragmentatieronde, wat het inzetten van een externe defragmentatietool eigenlijk overbodig maakt.

Wil je dat zelf controleren, dan doe je dat als volgt. In Windows 10 bijvoorbeeld open je Verkenner en klik je je schijf aan met de rechtermuisknop. Kies Eigenschappen, open het tabblad Extra en druk op de knop Optimaliseren. Je ziet hier wanneer je schijven het laatst werden gecontroleerd en in hoeverre ze zijn gefragmenteerd. Via de knop Instellingen wijzigen pas je de frequentie van deze automatische controle aan (standaard gebeurt dat wekelijks).

Als je dat wilt, kun je zo'n controle forceren via de knop Analyseren, en met de knop Optimaliseren voer je effectief een defragmentatie door, althans op een 'klassieke' harde schijf. Externe defragmentatietools (gratis of betaald) zijn op moderne Windows-versies dus echt zinloos om te gebruiken. Heb je overigens een SSD in plaats van een klassieke harde schijf, lees dan ook het kader SSD-defragmentatie.

©PXimport

Een moderne Windows-versie is slim genoeg om te weten of je een harde schijf of een SSD in je systeem hebt.

SSD-defragmentatie

Windows is vanaf versie 7 en hoger wel zo slim om een SSD niet (!) automatisch te defragmenteren. Zo'n proces zorgt namelijk voor veelvuldige verplaatsingen van data en aangezien SSD's allergisch zijn voor dergelijke intensieve schijf- en schrijfoperaties laat je dat maar beter achterwege. Je hoeft je echter geen zorgen te maken wanneer je in het Windows-venster Stations optimaliseren bij een SSD per ongeluk toch op de knop Optimaliseren drukt. Windows is slim genoeg om dit type schijf te detecteren en er in plaats van een defragmentatie een zogenoemd TRIM-commando op los te laten. Zo'n commando zorgt ervoor dat Windows de SSD op de hoogte brengt van welke datablokken niet langer nodig zijn zodat ze intern kunnen worden gewist. Een externe defragmentatietool houd je dus maar beter weg van je SSD.

Zoekfunctie

Stelling: activeer de indexering van Windows om zoekoperaties te versnellen

Windows voorziet in een ingebouwde zoekfunctie, die zie je bijvoorbeeld in de zoekbalk rechtsboven in Windows Verkenner. Nu kun je deze zoekfunctie inderdaad sneller maken door de indexeringsservice in te zetten. Bestanden op schijflocaties die mee in deze indexering zitten worden daardoor vlugger gevonden. Deze indexering op zich vereist echter ook de nodige systeembronnen en vooral op een systeem met een trage cpu en een slome harde schijf kan dat enige nadelige impact hebben. Dat kun je trouwens nagaan in Windows Taakbeheer, bij het item Indexeerfunctie van Microsoft Windows Search.

Beperken

Maak je zelden gebruik van deze ingebouwde zoekfunctie, dan kun je overwegen de indexeringsservice uit te schakelen. Je kunt dan nog altijd naar bestanden zoeken, maar de resultaten zullen iets langer op zich laten wachten. Overigens is het ook mogelijk de schijflocaties die mee in de index worden opgenomen te beperken, bijvoorbeeld tot mappen waarin je regelmatig zoekt. Open hiertoe het Windows 10 startmenu en tik 'index' in, waarna je Indexeringsopties selecteert. Via de knop Wijzigen bepaal je zelf de mappen die je wilt laten indexeren en via de knop Geavanceerd kies je op het tabblad Bestandstypen ook de bestandstypen die je geïndexeerd wilt zien, waarbij je kunt kiezen tussen alleen de eigenschappen of ook de bestandsinhoud zelf.

Een alternatief is dat je een externe desktop-zoektool inzet, zoals het gratis Everything, dat nauwelijks beslag legt op systeembronnen en nagenoeg in realtime zoekresultaten aflevert. Overigens zoekt deze tool niet in de bestandsinhoud.

©PXimport

Everything is een razendsnel alternatief voor de Windows-zoekfunctie.

SSD-indexering

Een SSD werkt op zich al zo snel dat je gerust kunt overwegen de indexering voor de zoekfunctie op zo'n schijf uit te schakelen. Dat kan als volgt: open Windows Verkenner, klik het station met de rechtermuisknop aan, waarna je op het tabblad Algemeen het vinkje weghaalt bij Deinhoud en de eigenschappen van bestanden op dit station mogen worden geïndexeerd. Deze ingreep is bovendien bevorderlijk voor de levensduur van je schijf.

Wisselbestand

Stelling: stel de grootte van je wisselbestand in op 1,5 tot 2 keer de hoeveelheid RAM-geheugen

Op het internet doen de wildste verhalen de ronde over betere systeemprestaties door te sleutelen aan (de grootte van) het wisselbestand van Windows. Het is namelijk zo dat Windows tijdelijk de harde schijf zal aanspreken wanneer er op een bepaald moment meer geheugen nodig is dan fysiek beschikbaar. Windows zal daar dus data verzamelen die eigenlijk thuishoren in het RAM-geheugen. Die data komen in het zogenoemde 'paging file' of - ietwat onnauwkeurig vertaald - het wisselbestand terecht. Microsoft zelf heeft het hier over virtueel geheugen. De vraag is nu: wat is voor jouw systeem de optimale grootte van dat wisselbestand?

Automatisch

Een vaste regel als 'maak het wisselbestand anderhalf tot tweemaal zo groot als de hoeveelheid RAM' heeft niet zoveel zin, aangezien alles samenhangt met hoe intens je de computer gebruikt en hoeveel geheugen je sessies (gewoonlijk) vereisen. Eigenlijk valt er veel te zeggen om Windows de grootte van het wisselbestand zelf te laten beheren: in de praktijk blijkt dat doorgaans erg goed te werken. Dat check je als volgt: druk op Windows-toets+R en voer het commando sysdm.cpl uit. Open het tabblad Geavanceerd, druk op de bovenste knop Instellingen en open nogmaals het tabblad Geavanceerd. Druk vervolgens op de knop Wijzigen: Windows regelt alles zelf als er een vinkje staat bij Wisselbestandsgrootte voor alle stations automatisch beheren. Wil je de grootte absoluut zelf instellen, verwijder dan dit vinkje, selecteer de gewenste schijf, stip Aangepaste grootte aan en vul Begingrootte en Maximale grootte in.

Grootte

De gratis tool Process Explorer kan je helpen bij het bepalen van een geschikte grootte. Start deze tool bij voorkeur op wanneer er toepassingen draaien die je wel vaker (simultaan) gebruikt. Vervolgens druk je op Ctrl+I zodat het System Information-venster zichtbaar wordt. Open hier het tabblad Memory en focus je op de rubriek Commit Charge. De hoeveelheid geheugen die momenteel in gebruik is, lees je af bij Current, terwijl je bij Limit de totale hoeveelheid beschikbaar geheugen (van RAM en wisselbestand) ziet. Bij de Peak-waarde lees je de maximale hoeveelheid geheugen af die tijdens deze Windows-sessie werd aangesproken. Het is geen kwaad idee de begingrootte van je wisselbestand in de stel op deze Peak-waarde, verminderd met de totale hoeveelheid fysiek geheugen. Stel, je beschikt over 6 GB RAM en de piekwaarde ligt op 8 GB, dan is 2 GB (8 - 6 GB) een zinvolle waarde. De maximale grootte kun je dan instellen op circa tweemaal de begingrootte (in ons voorbeeld: 4 GB).

©PXimport

Process Explorer kan je helpen bij het berekenen van een geschikte grootte voor het wisselbestand, als je het per se zelf wilt instellen.

Geen wisselbestand?

De verleiding is wellicht groot om helemaal geen wisselbestand te voorzien als de Peak-waarde altijd mooi onder de hoeveelheid RAM blijft, maar dat is niet zo'n goed idee. Immers, af en toe hebben Windows (bijvoorbeeld voor crashdumps) of andere tools toch wel eens zo'n wisselbestand nodig. Wel kan het zinvol zijn het wisselbestand op een andere fysieke schijf te plaatsen als die sneller is dan de systeemschijf. Het heeft echter geen zin die op een andere partitie van dezelfde fysieke schijf te zetten.

RAM boosters

Stelling: gebruik regelmatig een 'RAM booster' om geheugen vrij te maken dat niet langer in gebruik is

Je bent vast ook al eens op een webpagina beland met een advertentie voor één of andere 'memory booster'. De makers beloven je dan merkbare prestatieverbeteringen aangezien hun tool 'ongebruikt geheugen' vrijmaakt. Die claim is echter zeer misleidend.

Misleiding

Wanneer je zo'n tool inzet, dan zie je inderdaad heel vaak de gebruikte hoeveelheid geheugen sterk verminderen. Dat kun je bijvoorbeeld checken in het Windows Taakbeheer, op het tabblad Prestaties bij de rubriek Geheugen. Zo'n tool gebruikt daar echter twee sluwe trucs voor. Enerzijds dwingen ze de actieve applicaties hun werkgeheugen naar het - veel tragere - wisselbestand te schrijven. Anderzijds eisen ze heel even veel geheugen voor zichzelf op zodat Windows verplicht is reeds gecachete data uit het geheugen te halen en die eveneens naar het wisselbestand te schrijven. Daarna maken ze het opgeëiste geheugen snel weer vrij. Het gevolg is dat je een plotse toename in vrij geheugen ziet, maar het resultaat is gewoonlijk dat één en ander trager werkt omdat data nu van (het wi4sselbestand op) de schijf moet worden ingelezen. Zo'n tool heeft dus geen enkele zin, vooral omdat Windows zelf wel het wisselbestand zal aanspreken als dat nodig blijkt.

Netwerktweaks

Stelling: door te sleutelen aan je netwerkinstellingen kun je de netwerk- en internetconnecties merkbaar sneller maken

Wanneer je op internet op zoek gaat naar advies om je netwerk- of internetverbinding te versnellen, dan vind je veel twijfelachtige tips. Je leest bijvoorbeeld dat je de TTL-waarde (time to live) van datapakketten lager moet instellen, dat je de RWIN-waarde (receive window) in je register moet verhogen of de QoQ (Quality of Service) maar gewoon moet uitschakelen. Stuk voor stuk tips die in de meest gevallen niets opbrengen of die je verbinding zelfs minder snel maken.

TC/IP-stack

Wat (afhankelijk van je eigen situatie) uiteraard wel een verschil kan maken, is een sneller internetabonnement, een optimale plaatsing van een (snelle) draadloze router, een upgrade van netwerkdrivers en routerfirmware, het gebruik van gigabit-netwerkapparatuur en -adapters enz.

Wil je toch zelf aan de interne instellingen van je TCP/IP-stack sleutelen (dat is de softwarematige implementatie van een reeks communicatieprotocollen waarvan ook het internet zich bedient), dan moet je wel erg goed weten wat je doet. Het is een stuk makkelijker en veiliger als je hiervoor een gratis tool als (het portabele) TCP Optimizer aanspreekt, hoewel je ook hiermee zelden opvallende snelheidswinsten zult realiseren. Je kunt er als volgt mee aan de slag. Download de recentste versie en start die als administrator op.

Duid de juiste netwerkadapter aan in het uitklapmenu bij NetworkAdapter Selection en controleer of de optie Current wel is aangestipt. Verschuif de knop bij Connection Speed naar de bandbreedte die je maximaal ter beschikking hebt van je provider. Weet je die snelheid niet? Je komt erachter via www.speedtest.net: zorg wel dat er geen andere programma's met internet bezig zijn en klik op Test starten. Na afloop stel je in de interface van SG TCP Optimizer de schuifknop in op de vastgestelde downoadsnelheid. Stip nu Optimal aan en klik op Apply Changes. Een overzicht van oude en nieuwe instellingen verschijnt. Hier moet je zeker een vinkje plaatsen bij Backup en pas daarna bevestig je de wijzigingen met OK. Herstart je pc. Ondervind je na een tijd geen enkele verbetering dan kun je nog terug naar je oude instellingen via File / Restore backed upsettings. Het benodigde spg-bestand vind je terug in de map van TCP Optimizer.

Snelle opstart

Ook over het sneller opstarten van je systeem bots je op de meest onzinnige tips. Eén ervan is dat je Windows moet forceren om bij het opstarten alle cpu-kernen te gebruiken. Dat doe je dan door Windows-toets+R in te drukken, het commando msconfig uit te voeren, het tabblad Computer opstarten te openen en daar de knop Geavanceerde opties in te drukken. Hier kun je dan een vinkje plaatsen bij Aantal processors, waarna je de hoogste waarde selecteert.

In de praktijk leidt dit echter tot niets, omdat Windows standaard al je cpu's gebruikt. Deze instelling is alleen bedoeld voor test- of debugging-doeleinden, bijvoorbeeld wanneer je het effect wilt zien van een lager aantal cpu's. Je laat deze instelling dus maar beter voor wat ze is. Wat je opstarttijd vaak wél kan opkrikken, is het uitschakelen van alle overtollige programma's die automatisch met Windows mee opstarten. Dat kan vanuit Windows Taakbeheer, maar beter nog via een gratis tool als Autoruns for Windows. Op nieuwe pc's met een vooraf geïnstalleerde Windows kun je ook de tool The PC Decrapifier inzetten.

©PXimport

Deze instelling is alleen bedoeld voor testdoeleinden met een beperkt aantal cpu's.

Met de huidige energieprijzen letten we allemaal extra op ons stroomverbruik. Zuinig aandoen klinkt logisch, maar is best lastig als je niet weet waar de echte energieslurpers zitten. Soms zitten de kosten in een onverwachte hoek. We zetten vijf apparaten op een rij die meer stroom verbruiken dan je waarschijnlijk denkt.

Altijd doen: energielabel checken of instellingen aanpassen

Als je iets in huis moet vervangen, kijk in de winkel dan altijd eerst naar het energielabel. Dat geeft een duidelijk beeld van het stroomverbruik. Blijf je liever nog even bij je huidige toestel, dan helpt het om zuiniger met de instellingen om te gaan. Denk aan het aanpassen van de standby-stand of het apparaat alleen gebruiken op momenten waarop de stroomprijs lager ligt. Dat levert al snel tientallen euro's voordeel op.

©EPREL

1. Kokendwaterkraan: 133 euro per jaar

Meteen kokend water uit de kraan: wie eenmaal een Quooker heeft, wil niet meer zonder. Maar realiseer je wel dat zo'n kraan het water doorlopend op temperatuur moet houden. En dat zie je terug op je energierekening. Een voorbeeld: een gezin van drie personen gebruikt gemiddeld zo'n 10 liter kokend water per dag via een Quooker. Om dit water te verwarmen, is jaarlijks ongeveer 423 kWh aan energie nodig (bron: ANWB Energie) . Daarnaast kost het op temperatuur houden van het water nog eens 87,5 kWh per jaar. Dit komt neer op een totaal energieverbruik van 511 kWh per jaar. Stel dat je een energiecontract hebt waarbij je gemiddeld 0,26 euro per kWh betaalt, dan kost de kraan je 133 euro per jaar. Je moet dus zelf de afweging maken of je het extra comfort vindt opwegen tegen de extra kosten.

2. Wifi-versterker: 23 euro per jaar

Overal goede wifi in huis: we kunnen niet meer zonder. Zeker wanneer je veel thuis werkt, graag streamt of kids hebt die niet achter hun gameconsole zijn weg te slaan, is een must. Grote kans dus dat je een of meerdere wifi-versterkers of repeaters gebruikt. Omdat die 24/7 hun werk doen, kost dat meer dan je misschien denkt. De gemiddelde wifi-versterker – je hebt ze met verschillende wattages – verbruikt jaarlijks 88 kWh. Dat kost je per jaar dus ongeveer 23 euro per repeater.

3. Televisie: afhankelijk van grootte en schermresolutie

Niet verrassend: het stroomverbruik van een televisie is afhankelijk van het formaat van het scherm. Een 65inch-televisie verbruikt bijvoorbeeld twee keer zo veel stroom als een 43inch-exemplaar met hetzelfde energielabel. Vooral de resolutie van het scherm maakt veel uit voor het verbruik. Grotere beeldschermen hebben een hogere resolutie om een scherp beeld te krijgen, zoals een 4K- of zelfs 8K-resolutie. 8K-televisies verbruiken flink meer energie dan een 4K-televisie die net zo groot is. Bij televisies wordt daarom ook vaak het stroomverbruik apart vermeld voor zowel de SDR- als de HDR-video. In dit geval staat SDR voor Standard Dynamic Range met een resolutie van 1080p en HDR voor 4K-content.

Doordat er hier zo veel variabelen een rol spelen, kunnen we geen richtbedrag berekenen. Met deze gegevens en de uitleg over verbruik uitrekenen in het kader hierboven kun je dit het beste zelf doen.
Lees ook: Dit zijn de 11 best geteste televisies van 2025

4. Extra koelkast - tussen de 30 en 36 euro

Wanneer ze een nieuwe koelkast kopen, zetten veel mensen hun oude koelkast in de schuur of garage. Handig, maar houd er rekening mee dat oude koelkasten wel een stuk minder zuinig zijn dan nieuwe. Stel dat je een simpele, eendeurs oude koelkast als extra koelruimte gaat gebruiken. Grote kans dat zo'n koelkast dan energielabel D, E of zelfs F heeft. Daarvan is het gemiddelde jaarverbruik respectievelijk 113, 130 en 139 kWh. Dat kost je op jaarbasis al snel tussen de 30 en 36 euro op jaarbasis extra.

Het kan dus slimmer zijn om in plaats daarvan één grotere koelkast in de keuken neer te zetten. Neem een energiezuinig model als de Samsung RB38C607AB1: die heeft een koelinhoud van 273 liter en een vriesinhoud van 114. Verbruik op jaarbasis? 108 kWh, dus ongeveer 28 euro. Dat is dus lager dan die simpele, oude eendeurs koelkasten die we hierboven hebben aangehaald!

Weet je niet zeker of je aan één koelkast genoeg hebt? Veel mensen leggen uit gewoonte alles in de koelkast, maar dat is zonde van de ruimte én de energie. Sommige producten horen er zelfs liever niet in: tomaten, komkommers, avocado's en aubergines verliezen door de kou hun smaak. Daarnaast zijn harde groenten zoals pompoen, knolselderij en winterpeen op een koele plek in huis wekenlang houdbaar zonder koeling. En waarom zou je zes flessen frisdrank tegelijk koelen? Er pas een nieuwe fles in zetten wanneer de oude bijna leeg is werkt net zo goed.

Wil je de tweede koelkast toch houden, zet hem dan alleen aan wanneer je hem echt nodig hebt, bijvoorbeeld wanneer je je hele familie hebt uitgenodigd voor het kerstdiner of wanneer je je verjaardag viert.

5. Consoles en gaming-pc's - tussen de 45 en 365 euro

Ben je een fervent gamer of heb je kinderen die dat zijn? Afhankelijk van het apparaat waarmee er gegamed wordt, kunnen de kosten flink oplopen. Gebeurt dat op een Xbox of PlayStation, dan verbruikt deze tussen de 150 en 160 watt per uur. Game je 3 uur per dag, dan zit je per jaar zo aan de 45 euro.

Maar pas écht in de papieren loopt het met een game-pc: het verbruik zo'n machine komt gemiddeld per jaar – inclusief monitor – uit op ongeveer 1.400 kWh. Je hebt het dan, bij een tarief van 0,26 euro/kWh, over zo'n 365 euro. En dat staat gelijk aan het energieverbruik van drie koelkasten. Wil je echt besparen, dan is een gameconsole dus de betere keuze. En door hem echt uit te zetten in plaats van op stand-by wanneer je hem niet gebruikt, ben je nog voordeliger uit.

Een nieuwe laptop koop je niet zomaar. Het aanbod is groot, de verschillen in prijs en prestaties nog groter. Processors, opslag, schermtechniek en aansluitingen veranderen steeds, waardoor kiezen lastig blijft. De beste laptop is die past bij wat jij ermee doet: werk, studie, streamen of zwaardere taken als gamen of videobewerking. In deze koopgids lees je waar je anno 2025 (en ook al een beetje anno 2026) op let en hoe je binnen jouw budget een laptop vindt die lang meegaat.

Wanneer je een nieuwe laptop wilt kopen, dan is er aan keuze geen gebrek. Je moet dus goed weten waar je naar op zoek bent en dat begint bij je doel: wat ga je met de laptop doen en waar gebruik je hem? Bij een laptop die voor je werk of studie veel onderweg gebruikt wordt, zijn het gewicht en de accuduur bijvoorbeeld belangrijke aandachtspunten. Gebruik je een laptop voornamelijk thuis zonder extra randapparatuur, dan is een groter scherm fijner en maakt het gewicht weer minder uit. Belangrijk is dat je een realistisch budget bepaalt dat rekening houdt met je wensen. We raden je sowieso aan om minimaal 700 euro uit te trekken: vanaf dat prijsniveau krijg je zonder al te veel concessies een bruikbare 16 GB RAM en 512 GB-ssd. Wil je serieus aan de slag met fotobewerking of een heel goede bouwkwaliteit, mik dan op 900 tot 1200 euro zodat bijvoorbeeld een beter scherm tot de mogelijkheden behoort. Wil je serieus gamen of zware 4K-video's bewerken? Reken dan op minimaal 1200 euro voor een laptop met losse gpu en extra koeling. Ligt je budget lager, overweeg dan refurbished zakelijke modellen of een Chromebook als je vooral online werkt.

Snelle checklist

✅Bepaal waarvoor je de laptop vooral gebruikt (werk, studie, gamen, reizen)
✅Kijk naar formaat en gewicht als je vaak onderweg bent
✅Let op accuduur en schermhelderheid bij gebruik buiten
✅Ga voor minimaal 16 GB RAM en 512 GB ssd-opslag
✅Controleer aansluitingen (usb-c met laden en video, HDMI 2.0 of hoger)
✅Vergelijk toetsenbordcomfort en bouwkwaliteit
✅Controleer of onderdelen later uitbreidbaar zijn (RAM, ssd)

Schermformaat

Het beeldscherm bepaalt voor een belangrijk gedeelte het formaat van een laptop. Wanneer je een laptop veelvuldig buitenshuis wilt gebruiken, raden we je een 13- of 14inch-scherm aan. Een 14inch-laptop is wat ons betreft de ideale combinatie tussen een scherm waarop je comfortabel kunt werken en de draagbaarheid onderweg. We gaan er daarbij wel vanuit dat een laptop thuis of op je werkplek voornamelijk met een los beeldscherm gebruikt wordt als je echt langdurig werkt. Gebruik je geen los scherm en neem je je laptop nooit mee, dan is een wat groter 15- of 16inch-scherm wel fijn. Gebruik je een laptop vooral buitenshuis? Let dan op de schermhelderheid: voor gebruik in lastige lichtomstandigheden is minimaal 400 nits aan te raden. Daarnaast zijn matte schermen minder gevoelig voor storende reflecties, terwijl glanzende schermen vaak een levendiger beeld geven maar sneller spiegelen in fel licht.

Een Full-HD-scherm is ook op goedkope laptops tegenwoordig gelukkig de standaard en op een 14inch-scherm heb je hiermee een scherp plaatje. Op een 14inch-laptop is de meerwaarde van een 4K-scherm beperkt, al kan een scherm met wat hogere resolutie als 2880 x 1620 of 2560 x 1600 pixels wel prettig zijn. Voor grotere laptops geldt dat nog sterker. We zien dat de markt steeds meer verschuift van 16:9- naar 16:10-schermen. In plaats van een resolutie van 1920 x 1080 pixels heb je dan een scherm met 1920 x 1200 pixels. Die extra verticale ruimte maakt spreadsheets en websites zichtbaar prettiger zonder dat de behuizing significant groter wordt.

©Dell | Shaun Lucas

Beeldkwaliteit

Naast dat je ook op goedkopere laptops tegenwoordig een bruikbare resolutie krijgt, is ook een IPS-scherm steeds meer standaard geworden. Hierdoor is de beeldkwaliteit over het algemeen beter dan een aantal jaar geleden, toen er vooral TN-schermen op goedkopere laptops gebruikt werden. Uiteraard zijn er nog wel verschillen tussen goedkopere en duurdere IPS-panelen, maar de kwaliteit van een goedkoop IPS-paneel is doorgaans een stuk beter dan die van een goedkoop TN-paneel. Duurdere IPS-panelen hebben een betere kleurweergave omdat ze een groter gedeelte van het kleurspectrum kunnen weergeven. Goedkope panelen kunnen vaak niet alle kleuren goed weergeven, waardoor ze niet heel geschikt zijn voor serieuze fotobewerking. Daarnaast is oled sterk in opmars en bij laptops vanaf 800 euro is er genoeg keuze als je op zoek bent naar een oledscherm. Oled heeft als voordeel dat het contrast veel hoger is dan bij IPS-schermen, omdat de individuele pixels uitgeschakeld of gedimd kunnen worden. Ook is de kleurweergave over het algemeen goed, waardoor een oledscherm er al snel indrukwekkend uitziet. Een nadeel kan zijn dat oledschermen op laptops doorgaans PWM (pulse-width modulation) gebruiken om de helderheid te regelen en niet iedereen dat comfortabel vindt. Een andere schermtechniek die in opkomst is, is het mini-ledscherm. Dit is een IPS-scherm waarvan de achtergrondverlichting bestaat uit mini-leds die in zones aangestuurd kunnen worden. Hierdoor is het contrast veel beter dan bij traditionele achtergrondverlichting, waardoor de eigenschappen van een oledscherm benaderd worden.

©ASUS

©HP

RAM en opslag

Windows 11 heeft genoeg aan 8 GB RAM, maar dat is een hoeveelheid werkgeheugen die we in 2025 afraden. Software stelt steeds meer eisen en het is wel zo prettig als je tijdens het werken meerdere vensters en programma's naast elkaar kunt gebruiken. Kies dus voor minimaal 16 GB RAM. Op een krachtige laptop voor videobewerking of een krachtige gamelaptop raden we je 32 GB RAM aan. Kies ook als je weinig eisen hebt minimaal een ssd met een capaciteit van 512 GB. Een kleinere ssd wordt namelijk wel heel krap als je wat programma's op je laptop installeert. Wil je gamen? Dan is een ssd van 1 TB wat ons betreft het minimum. Moderne spellen vereisen vaak ergens tussen de 40 en 100 GB opslagruimte. Het is toch wel prettig om een paar spellen tegelijkertijd te kunnen installeren, zeker omdat het downloaden en installeren door de grote omvang ook steeds meer tijd in beslag neemt. Let erop dat het bij veel laptops niet mogelijk is om het werkgeheugen later uit te breiden of te vervangen. Bij gamelaptops of krachtigere workstations kan dat doorgaans nog wel. De opslag is bij veel laptops wel te vervangen omdat er meestal gebruik wordt gemaakt van een M.2-NVMe-ssd. Sommige laptops hebben een tweede M.2-slot.

©Adnan Ahmad Ali - stock.adobe.com

Toetsenbord

Het toetsenbord is een van de belangrijkste onderdelen van een laptop en bepaalt in grote mate hoe fijn je kunt werken. In de praktijk zijn er grote verschillen tussen het tikcomfort van laptops. Sommige toetsenborden geven een duidelijke feedback als je een toets indrukt, terwijl andere toetsenborden geen duidelijk drukpunt hebben. Op heel dunne laptops hebben de toetsen soms minder travel, wat zorgt voor een minder comfortabele tikervaring. Op goedkope laptops zit er soms speling in het toetsenbord, wat vervelend is als je langere stukken wilt tikken. Soms vind je in reviews informatie over het tikcomfort, maar in het echt uitproberen heeft wel onze voorkeur. Werk je veel met getallen, dan is een numeriek veld waarschijnlijk onmisbaar en moet je in de praktijk kijken naar laptops met minimaal een 15inch-scherm.

Een verlicht toetsenbord lijkt misschien een onbeduidend detail, maar is in de praktijk een heel fijne toevoeging. Laptops gebruik je immers vaak ook onderweg, waarbij de verlichting niet altijd zo goed is als op je werkplek thuis. Dan is het toch wel fijn als je kunt zien op welke toetsen je drukt als je naar je toetsenbord kijkt.

©Hairem - stock.adobe.com

Aansluitingen

Uiteraard is het belangrijk dat je laptop alle aansluitingen heeft die je nodig hebt, waarbij je extra moet letten op de mogelijkheden van de usb-c-poorten. Een laptop zonder usb-c-poort die ook geschikt is voor laden en het aansluiten van een beeldscherm zouden we zelf niet meer kopen. Als een laptop thunderbolt 4 of 5 ondersteunt, dan weet je zeker dat je een usb-c-poort met alle mogelijkheden krijgt, met ondersteuning voor heel hoge overdrachtssnelheden van 40 of zelfs 80 Gbit/s (thunderbolt 5). In combinatie met een geschikt thunderbolt-dockingstation ondersteunt een thunderbolt-poort twee 4K-schermen; op usb-c-dockingstations zonder thunderbolt kan dit beperkt zijn tot één scherm. Usb 4 is gebaseerd op thunderbolt en kan theoretisch ook een snelheid tot 40 Gbit/s ondersteunen, maar de eisen zijn minder streng, waardoor de maximale snelheid vaak 20 Gbit/s is. Daarnaast is het mogelijk dat de beelduitvoer beperkt is tot één 4K-scherm. In de praktijk zijn alle usb-c-aansluitingen met ondersteuning voor usb 4 geschikt voor laden en video. Tot slot zijn er ook usb-c-poorten die gebruikmaken van usb 3.2 en een maximale overdrachtssnelheid van 5 of 10 Gbit/s bieden en maximaal één 4K-scherm ondersteunen. De meeste laptops met een usb-c-poort op basis van usb 3.2 ondersteunen laden en video, maar dat is niet altijd zo. Gebruik je HDMI voor het aansluiten van een scherm, controleer dan of dat HDMI 2.0 of nieuwer is, zodat je een 4K-scherm op 60 Hz kunt gebruiken. Een of twee usb-a-poorten, een kaartlezer en een 3,5mm-headsetaansluiting zijn in de praktijk ook erg handig.

©HP

Veel processorkeuze

Elk jaar komen er nieuwe laptop-cpu's uit, terwijl ook oudere generaties in de schappen blijven, waardoor vergelijken snel onoverzichtelijk wordt en het lastig is om een bepaalde processor aan te raden. In grote lijnen gebruikt Intel tegenwoordig Core 3/5/7 voor mainstream en Core Ultra 5/7/9 voor de premiumklasse. De belangrijkste vernieuwingen zitten in de Core Ultra 200V-reeks (Lunar Lake), bedoeld voor dunne en zuinige laptops. Deze processors combineren een moderne geïntegreerde gpu met een npu voor on-device AI en voldoen aan Microsofts eisen voor een Copilot+-pc, waarmee je extra functies in Windows krijgt. Voor normale energiezuinige laptops heeft Intel de Core Ultra 200U-reeks, terwijl de 200H/HX voor krachtige laptops bedoeld is. Deze doorgaans snellere processors op basis van de Arrow Lake-architectuur zijn echter niet voorzien van een npu die voldoet aan de eisen voor een Copilot+-pc. Let er daarnaast op dat er ook Core 200-processors zonder Ultra zijn: die zijn bedoeld voor iets goedkopere mainstreamlaptops en gebruiken een oudere architectuur, vergelijkbaar met Intels eerdere 13e en 14e generatie Core-processors (Raptor Lake). Op zich is dat niet heel erg, ook de oudere generaties Core-processors zijn prima chips.

AMD volgt grofweg eenzelfde logica als Intel en verkoopt processors als Ryzen 3, 5, 7 en 9. AMD heeft wel de generatieaanduiding veranderd, want waar er eerst reeksen waren als 5000, 7000 en 8000, vallen de nieuwste processors in de 9000-, 200- en 300 AI-reeks. De Ryzen 200-reeks is een refresh op basis van Zen 4 die inzet op prijs en efficiëntie en, net als de oudere chips in de 7000- en 8000-reeks, geen npu heeft die krachtig genoeg is om te voldoen aan de eisen van een Copilot+-pc. Geschikte chips vind je bij AMD in de Ryzen AI 300-reeks met nieuwe Zen 5-cores en snellere geïntegreerde graphics. De 9000-reeks is eveneens op Zen 5 gebaseerd en omvat krachtige processors die bedoeld zijn voor bijvoorbeeld gamelaptops. Deze chips hebben een relatief langzame geïntegreerde gpu, want ze worden gecombineerd met een losse gpu.

©Intel

Prestatieverschillen

Net als bij Intel gebruikte AMD op oudere processors de letter H voor chips met een hoger energieverbruik en de letter U voor energiezuinige processors. Bij de nieuwe Ryzen 300 AI- en Ryzen 200-reeks staan geen letters meer in het typenummer. In de specificaties vind je wel een standaardenergieverbruik. Het energieverbruik zegt wel iets over prestaties, maar kan door fabrikanten vaak ook lager ingesteld worden. De koeling en fabrieksinstellingen per laptop bepalen in de praktijk veel van het werkelijke prestatieniveau. Omdat moderne chips vaak verschillende soorten kernen combineren (prestatie- en efficiëntiekernen), zegt ook een simpele eis als 'minstens zoveel cores' weinig. Als vuistregel zit je voor de meeste gebruikers veilig met Core (Ultra) 5 of Ryzen (AI) 5 of hoger. Eind 2025 komt Intel met een nieuwe processorreeks op basis van de Panther Lake-architectuur die vermoedelijk als Core Ultra 300 op de markt komt. Laptops op basis van die processors worden begin 2026 verwacht.

©AMD

ARM-processors

Toen de Microsoft Windows 11 Copilot+-pc's in 2024 geïntroduceerd werden, was dat in combinatie met een Qualcomm Snapdragon X Plus of Elite-processor die gebruikmaken van de ARM-architectuur. Een architectuur die Apple sinds 2020 met de introductie van de M1 gebruikt voor Macbooks. We vroegen ons een jaar geleden dan ook af of dit wellicht het einde van x86 in de Windows-laptop inluidde. Een jaar later moeten we concluderen dat dat nog niet het geval is. Er is namelijk niet zo heel gek veel gebeurd. Qualcomm heeft sindsdien goedkopere varianten van de Snapdragon X-processor met 8 cores geïntroduceerd, maar er zijn nog geen ARM-processors van andere fabrikanten. Nvidia en Mediatek zouden bezig zijn met een ARM-processor voor Windows, maar die lijkt te zijn uitgesteld naar 2026. De introductie van goedkopere varianten betekent wel dat ARM-laptops er nu vanaf zo'n 700 euro zijn. Als je op zoek bent naar een laptop voor kantoorwerkzaamheden, kunnen die interessant zijn als je zeker weet dat je niet tegen beperkingen aanloopt op het gebied van softwarecompatibiliteit. Want hoewel de meeste software werkt op de ARM-architectuur en de ondersteuning steeds beter wordt, zou het kunnen dat dit niet voor al jouw software geldt. Op de website windowsonarm.org vind je voor veel software informatie of deze werkt op een Windows-laptop voorzien van ARM-processor. Laptops voorzien van een Snapdragon X hebben over het algemeen een lange accuduur.

©Qualcomm

Lees ook: Productiever en creatiever: dit kan Copilot voor jou betekenen

Wat is je budget en wat kun je voor dat bedrag verwachten?

Gamelaptop

Iedere laptopprocessor is voorzien van een geïntegreerde gpu en voor dagelijks gebruik voldoen die ruimschoots. Sommige geïntegreerde gpu's zijn zelfs snel genoeg voor (licht) gamen. De gpu's in processors in Intels Core Ultra 200V-processors en AMD's Ryzen AI 300-processors zijn voor geïntegreerde gpu's best indrukwekkend. E-sportstitels en wat oudere spellen kun je bijvoorbeeld spelen op Full HD als je de kwaliteitsinstellingen bescheiden houdt. De geïntegreerde gpu's die je in andere processors vindt, zijn een stuk zwakker en niet heel geschikt voor gamen. Waar je op de desktop de keuze hebt uit videokaarten van Nvidia, AMD en Intel, ligt dat voor een laptop anders en biedt alleen Nvidia geschikte gpu's aan.

Wil je gamen in Full HD, dan heb je aan een laptop voorzien van een RTX 4060 of RTX 5050 genoeg. Wil je wat comfortabeler op Full HD of zelfs in 1440p spelen, dan zijn de RTX 4070, RTX 5060 of RTX 5070 goede kandidaten. Dit zijn helaas wel allemaal gpu's met 8 GB VRAM, een hoeveelheid die we je op een desktop-pc zouden afraden omdat spellen steeds vaker VRAM vereisen om lekker te draaien. Helaas hebben de meeste mobiele gpu's minder geheugen dan hun desktoptegenhangers. Laptops met een RTX 4050 of de oudere, nog wel verkrijgbare, RTX 3060, 3050 Ti en 3050 raden we wel af. Die gpu's zijn voorzien van 6 of zelfs 4 GB VRAM en dat is zelfs met lagere kwaliteitsinstellingen erg krap. Wil je comfortabel in spelen, dan zijn minimaal een RTX 4080 of RTX 5070 Ti dankzij de ruimere hoeveelheid 12 GB VRAM goede kandidaten.

Probeer bij gamelaptops altijd reviews te vergelijken als je meerdere modellen op het oog hebt. Want waar de prestaties van grafische kaarten op de desktop nauwelijks van elkaar verschillen, is dat bij mobiele gpu's anders. Fabrikanten kunnen op basis van de koeloplossing in de laptop het vermogen van een gpu aanpassen, waardoor een laptop met een RTX 4070 toch beter kan presteren dan een RTX 4080.

©Nvidia

Chromebook

Gebruik je een laptop vooral voor browsen en andere online-toepassingen, dan kan een Chromebook interessant zijn. Chrome OS is een relatief licht besturingssysteem, waardoor een Chromebook doorgaans goedkoper is dan een Windows-laptop. Wel is Chrome OS inmiddels meer dan alleen een browser; zo kun je tegenwoordig ook Android-apps installeren en is het ook mogelijk om Linux-applicaties te gebruiken. Hierdoor is het prettig als een Chromebook wat snellere hardware heeft. Zo is ook onder Chrome OS 8 GB RAM prettig, zodat je genoeg tabbladen en applicaties tegelijkertijd kunt gebruiken zonder tegen grenzen aan te lopen. Daarom is er naast de normale Chromebook tegenwoordig ook de Chromebook Plus. Google stelt strengere hardware-eisen aan een Chromebook Plus, waardoor deze varianten sneller zijn en softwarematig wat meer mogelijkheden, zoals ingebouwde Gemini, bieden. Ook is een Chromebook Plus net wat handiger offline te gebruiken, omdat je bestanden automatisch voor offline bewerken beschikbaar zijn. Bij een normale Chromebook moet je dat per bestand van tevoren aangeven. Een Chromebook Plus heb je vanaf zo'n 400 euro en dan krijg je sowieso een Full HD IPS-scherm, minimaal 8 GB RAM en minimaal 128 GB opslag. We raden je, gezien deze relatief lage prijs, aan om eerst naar de Plus-modellen te kijken als je een Chromebook zoekt. Normale Chromebooks zijn nog goedkoper en heb je al voor zo'n 300 euro. Dan krijg je doorgaans wel een laptop met slechts 4 GB RAM, weinig opslag of juist heel trage eMMC-opslag en een relatief trage processor.

Omdat Chromebooks ook gebruik kunnen maken van Android-apps, is een aanraakscherm met opklapbaar scharnier in de praktijk een fijne toevoeging. Veel Android-apps werken immers prettiger als je ze op een tablet kunt gebruiken.

©Acer

Apple MacBook Air

Het assortiment laptops van Apple is behoorlijk overzichtelijk en bestaat uit de MacBook Air en MacBook Pro, die beide in twee schermformaten leverbaar zijn. Met de huidige MacBook Air, die verkrijgbaar is in een 13- of 15-inchvariant, haal je een laptop in huis waarmee je vrijwel alle werkzaamheden kunt uitvoeren. De normale M4-processor heeft 10 cores en is een relatief vlotte laptopprocessor. Indrukwekkend is dat er ondanks die krachtige processor toch geen actieve koeling noodzakelijk is, waardoor de MacBook Air altijd heerlijk stil zijn werk doet. Een minpuntje van de MacBook Air is dat de instapmodellen voorzien zijn van 256 GB opslag en dat is, afhankelijk van je gebruiksdoel, wellicht te weinig. Upgraden kan alleen bij aanschaf; het is onmogelijk om de ssd op een moderne MacBook later te vervangen. Iedere MacBook is tegenwoordig wel van minimaal 16 GB RAM voorzien en dat werkt in de praktijk gewoon prettig en hoef je dus niet per se te upgraden, iets dat overigens ook alleen bij aanschaf kan. Voor consumenten is de MacBook Air wat ons betreft de laptop waar we naar zouden kijken. De duurdere MacBook Pro heeft wel een wat beter scherm met mini-ledverlichting en kan met veel krachtigere processors geconfigureerd worden en kan, doordat er wel actieve koeling is, de prestaties langduriger volhouden.

©Apple

De 10 bekendste laptopmerken in Nederland

HP (Hewlett-Packard) heeft een groot en veelzijdig aanbod. Van instapmodellen voor school en thuis tot de snellere Envy- en Omen-laptops, waarmee je ook zwaardere taken aankunt.

Apple richt zich op gebruikers die een stil en krachtig systeem willen dat jaren meegaat. De MacBook Air en Pro met M-chips draaien soepel, hebben een sterke accuduur en passen goed binnen het Apple-ecosysteem.

Lenovo valt op door zijn degelijke bouw en scherpe prijzen. De IdeaPad en Yoga zijn populaire keuzes voor dagelijks gebruik. De 2-in-1-modellen bieden extra flexibiliteit, handig als je het scherm ook als tablet wilt gebruiken.

ASUS combineert prestaties met vernieuwing. De ROG- en TUF-modellen spreken gamers aan, terwijl de ZenBook-serie bekendstaat om het slanke ontwerp en de OLED-schermen.

Acer is sterk in laptops die veel waar bieden voor hun geld. De Swift- en Aspire-series zijn betaalbaar, snel genoeg voor alledaags gebruik en breed verkrijgbaar.

Dell levert met de XPS-lijn hoogwaardige Windows-laptops voor wie kwaliteit en afwerking belangrijk vindt. Ook de Inspiron-serie blijft populair onder thuisgebruikers.

Microsoft richt zich met de Surface-lijn op lichtgewicht laptops en tablets met een goed scherm en nauwkeurige stylus-ondersteuning.

MSI spreekt vooral gamers en videomakers aan. De laptops hebben krachtige hardware, goede koeling en een uitgesproken uiterlijk.

Huawei groeit snel met de MateBook-serie. De laptops zijn dun, licht en netjes afgewerkt, met een helder scherm en scherpe prijs.

Samsung richt zich met de Galaxy Book-lijn op gebruikers die al andere Samsung-apparaten hebben. Laptops en smartphones werken daarin soepel samen.

De beste laptop ...

...is de laptop die het best bij jou past. Bedenk dus vooraf goed wat je wilt en nodig hebt. Kijk niet alleen naar de prijs, maar ook naar bouwkwaliteit, accuduur en uitbreidbaarheid. De techniek verandert snel, maar door nu slim te kiezen, zorg je dat je ook over drie of vier jaar nog prettig met je laptop werkt. Of je nu kiest voor Windows, macOS of ChromeOS: een model dat past bij wat je dagelijks doet, daar heb je uiteindelijk het meest aan!