ID.nl logo
Feit versus fictie: wat maakt je pc echt sneller?
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

Feit versus fictie: wat maakt je pc echt sneller?

Broodjeaapverhalen hebben nooit een gebrek aan gelovigen. Beweringen die indrukwekkende prestatieverbeteringen beloven, krijgen gretig gehoor. Jammer genoeg ligt het bij veel claims toch ongenuanceerder. In dit artikel verzamelen we een aantal van zulke stellingen en scheiden we feit van fictie.

Je hebt ze vast ook al vaker zien voorbijkomen: tips en tools die je een veel snellere internetverbinding beloven, die zich sterk maken je systeem vlugger op te laten starten of die je applicaties gegarandeerd een snelheidsboost zullen geven. Het is natuurlijk erg verleidelijk daarop in te gaan, maar heel vaak blijken de resultaten tegen te vallen. Soms zelfs halen die de prestaties naar beneden of maken die je systeem minder stabiel. Jammer, maar nog erger als je voor zo'n tool ook nog eens geld hebt betaald. Lees ook: 20 tips voor een snellere pc.

Register

Stelling: regelmatig je Windows-register opschonen verhoogt de systeemprestaties

Even googelen naar iets als 'registry cleaner' levert je meteen een indrukwekkend aantal hits op. Op sommige sites krijg je zelfs een lijst te zien van wel tientallen gratis cleaners. Veel van deze cleaners beloven je een merkbare prestatiewinst als je die regelmatig uitvoert. In de praktijk zul je hier jammer genoeg zelden iets van merken. Om dat te begrijpen heb je enig inzicht in de opbouw en werking van het Windows-register nodig.

Database

Het register is een relatief eenvoudige database die je via een programma als Windows Register-editor (op te starten via het commando regedit in de zoekbalk van Windows) gepresenteerd krijgt in de vorm van een hiërarchische boomstructuur. Wanneer je bijvoorbeeld aan de systeeminstellingen sleutelt of toepassingen installeert, wijzigt de inhoud van deze database en kan die effectief in omvang toenemen. Verwijder je hieruit zelf bepaalde ingangen, dan blijft de omvang van het register in principe echter ongewijzigd: de 'verwijderde' gegevens worden namelijk met nullen overschreven in plaats van ze effectief weg te halen, omdat een wisactie complexer is.

Geoptimaliseerd

Registerreinigers volgen de redenering dat een groot register, dat deels met nullen is opgevuld, tot slechtere systeemprestaties zouden leiden omdat dit register continu wordt gelezen en beschreven door Windows en allerlei toepassingen. Daartegenover staat dat het register in het RAM-geheugen wordt ingeladen waardoor deze operaties sowieso al snel worden uitgevoerd. Moderne Windows-versies lezen bovendien alleen die registerwaarden in die ze op een bepaald ogenblik nodig hebben, wat dankzij een uitgekiende indexering erg efficiënt verloopt. Oudere delen van het register worden automatisch ook weer uit het geheugen gehaald.

In de meeste gevallen zul je dus nauwelijks of geen snelheidswinst opmerken na een rondje 'register opschonen'. Nou kan het wel eens gebeuren dat de verwijdering van een sleutel die bijvoorbeeld verwijst naar een programma in een niet langer bestaand netwerkpad het opstarten van Windows versnelt, maar dat zijn uitzonderingen.

Maak je toch gebruik van zo'n cleaner, bijvoorbeeld omdat je vermoedt dat je met een registerprobleem te maken hebt, zorg dan eerst voor een systeemherstelpunt. Het zou namelijk niet de eerste keer zijn dat zo'n cleaner het register iets te grondig opschoont en daarmee corrupt maakt!

©PXimport

Het bekende programma CCleaner is in ieder geval zo verstandig om op een registerback-up aan te dringen.

Defragmentatie

Stelling: regelmatig je schijven defragmenteren verhoogt de snelheid bij het lezen en schrijven

Hoe meer bestanden je creëert en weer verwijdert op een harde schijf, hoe groter de kans dat de gegevens niet-aangrenzend op de schijf worden opgeslagen. Immers, wanneer een bestand wordt verwijderd, worden de bijhorende datablokken (ook wel clusters genoemd) vrijgegeven en die kunnen dan door een ander bestand worden ingenomen. Past dit nieuwe bestand niet binnen de vrijgekomen clusters, dan wordt de rest van het bestand op één of meer andere schijflocaties opgeslagen, en dan spreken we van een gefragmenteerd bestand. In principe kan dat tot inderdaad tot tragere leesoperaties leiden. Daarom beweren de makers van defragmentatietools dat hun programma de prestaties van je schijf gevoelig kan opkrikken omdat bij zo'n defragmentatieronde de bestandsclusters opnieuw in sequentiële volgorde op de schijf worden geplaatst.

Beperkt nut

Deze redenering is echter erg kort door de bocht. Zo speelt het vertragingseffect als gevolg van fragmentatie nauwelijks op een moderne, snelle schijf. Bovendien zorgt Windows (Vista en hoger) zelf voor een regelmatige defragmentatieronde, wat het inzetten van een externe defragmentatietool eigenlijk overbodig maakt.

Wil je dat zelf controleren, dan doe je dat als volgt. In Windows 10 bijvoorbeeld open je Verkenner en klik je je schijf aan met de rechtermuisknop. Kies Eigenschappen, open het tabblad Extra en druk op de knop Optimaliseren. Je ziet hier wanneer je schijven het laatst werden gecontroleerd en in hoeverre ze zijn gefragmenteerd. Via de knop Instellingen wijzigen pas je de frequentie van deze automatische controle aan (standaard gebeurt dat wekelijks).

Als je dat wilt, kun je zo'n controle forceren via de knop Analyseren, en met de knop Optimaliseren voer je effectief een defragmentatie door, althans op een 'klassieke' harde schijf. Externe defragmentatietools (gratis of betaald) zijn op moderne Windows-versies dus echt zinloos om te gebruiken. Heb je overigens een SSD in plaats van een klassieke harde schijf, lees dan ook het kader SSD-defragmentatie.

©PXimport

Een moderne Windows-versie is slim genoeg om te weten of je een harde schijf of een SSD in je systeem hebt.

SSD-defragmentatie

Windows is vanaf versie 7 en hoger wel zo slim om een SSD niet (!) automatisch te defragmenteren. Zo'n proces zorgt namelijk voor veelvuldige verplaatsingen van data en aangezien SSD's allergisch zijn voor dergelijke intensieve schijf- en schrijfoperaties laat je dat maar beter achterwege. Je hoeft je echter geen zorgen te maken wanneer je in het Windows-venster Stations optimaliseren bij een SSD per ongeluk toch op de knop Optimaliseren drukt. Windows is slim genoeg om dit type schijf te detecteren en er in plaats van een defragmentatie een zogenoemd TRIM-commando op los te laten. Zo'n commando zorgt ervoor dat Windows de SSD op de hoogte brengt van welke datablokken niet langer nodig zijn zodat ze intern kunnen worden gewist. Een externe defragmentatietool houd je dus maar beter weg van je SSD.

Zoekfunctie

Stelling: activeer de indexering van Windows om zoekoperaties te versnellen

Windows voorziet in een ingebouwde zoekfunctie, die zie je bijvoorbeeld in de zoekbalk rechtsboven in Windows Verkenner. Nu kun je deze zoekfunctie inderdaad sneller maken door de indexeringsservice in te zetten. Bestanden op schijflocaties die mee in deze indexering zitten worden daardoor vlugger gevonden. Deze indexering op zich vereist echter ook de nodige systeembronnen en vooral op een systeem met een trage cpu en een slome harde schijf kan dat enige nadelige impact hebben. Dat kun je trouwens nagaan in Windows Taakbeheer, bij het item Indexeerfunctie van Microsoft Windows Search.

Beperken

Maak je zelden gebruik van deze ingebouwde zoekfunctie, dan kun je overwegen de indexeringsservice uit te schakelen. Je kunt dan nog altijd naar bestanden zoeken, maar de resultaten zullen iets langer op zich laten wachten. Overigens is het ook mogelijk de schijflocaties die mee in de index worden opgenomen te beperken, bijvoorbeeld tot mappen waarin je regelmatig zoekt. Open hiertoe het Windows 10 startmenu en tik 'index' in, waarna je Indexeringsopties selecteert. Via de knop Wijzigen bepaal je zelf de mappen die je wilt laten indexeren en via de knop Geavanceerd kies je op het tabblad Bestandstypen ook de bestandstypen die je geïndexeerd wilt zien, waarbij je kunt kiezen tussen alleen de eigenschappen of ook de bestandsinhoud zelf.

Een alternatief is dat je een externe desktop-zoektool inzet, zoals het gratis Everything, dat nauwelijks beslag legt op systeembronnen en nagenoeg in realtime zoekresultaten aflevert. Overigens zoekt deze tool niet in de bestandsinhoud.

©PXimport

Everything is een razendsnel alternatief voor de Windows-zoekfunctie.

SSD-indexering

Een SSD werkt op zich al zo snel dat je gerust kunt overwegen de indexering voor de zoekfunctie op zo'n schijf uit te schakelen. Dat kan als volgt: open Windows Verkenner, klik het station met de rechtermuisknop aan, waarna je op het tabblad Algemeen het vinkje weghaalt bij Deinhoud en de eigenschappen van bestanden op dit station mogen worden geïndexeerd. Deze ingreep is bovendien bevorderlijk voor de levensduur van je schijf.

Wisselbestand

Stelling: stel de grootte van je wisselbestand in op 1,5 tot 2 keer de hoeveelheid RAM-geheugen

Op het internet doen de wildste verhalen de ronde over betere systeemprestaties door te sleutelen aan (de grootte van) het wisselbestand van Windows. Het is namelijk zo dat Windows tijdelijk de harde schijf zal aanspreken wanneer er op een bepaald moment meer geheugen nodig is dan fysiek beschikbaar. Windows zal daar dus data verzamelen die eigenlijk thuishoren in het RAM-geheugen. Die data komen in het zogenoemde 'paging file' of - ietwat onnauwkeurig vertaald - het wisselbestand terecht. Microsoft zelf heeft het hier over virtueel geheugen. De vraag is nu: wat is voor jouw systeem de optimale grootte van dat wisselbestand?

Automatisch

Een vaste regel als 'maak het wisselbestand anderhalf tot tweemaal zo groot als de hoeveelheid RAM' heeft niet zoveel zin, aangezien alles samenhangt met hoe intens je de computer gebruikt en hoeveel geheugen je sessies (gewoonlijk) vereisen. Eigenlijk valt er veel te zeggen om Windows de grootte van het wisselbestand zelf te laten beheren: in de praktijk blijkt dat doorgaans erg goed te werken. Dat check je als volgt: druk op Windows-toets+R en voer het commando sysdm.cpl uit. Open het tabblad Geavanceerd, druk op de bovenste knop Instellingen en open nogmaals het tabblad Geavanceerd. Druk vervolgens op de knop Wijzigen: Windows regelt alles zelf als er een vinkje staat bij Wisselbestandsgrootte voor alle stations automatisch beheren. Wil je de grootte absoluut zelf instellen, verwijder dan dit vinkje, selecteer de gewenste schijf, stip Aangepaste grootte aan en vul Begingrootte en Maximale grootte in.

Grootte

De gratis tool Process Explorer kan je helpen bij het bepalen van een geschikte grootte. Start deze tool bij voorkeur op wanneer er toepassingen draaien die je wel vaker (simultaan) gebruikt. Vervolgens druk je op Ctrl+I zodat het System Information-venster zichtbaar wordt. Open hier het tabblad Memory en focus je op de rubriek Commit Charge. De hoeveelheid geheugen die momenteel in gebruik is, lees je af bij Current, terwijl je bij Limit de totale hoeveelheid beschikbaar geheugen (van RAM en wisselbestand) ziet. Bij de Peak-waarde lees je de maximale hoeveelheid geheugen af die tijdens deze Windows-sessie werd aangesproken. Het is geen kwaad idee de begingrootte van je wisselbestand in de stel op deze Peak-waarde, verminderd met de totale hoeveelheid fysiek geheugen. Stel, je beschikt over 6 GB RAM en de piekwaarde ligt op 8 GB, dan is 2 GB (8 - 6 GB) een zinvolle waarde. De maximale grootte kun je dan instellen op circa tweemaal de begingrootte (in ons voorbeeld: 4 GB).

©PXimport

Process Explorer kan je helpen bij het berekenen van een geschikte grootte voor het wisselbestand, als je het per se zelf wilt instellen.

Geen wisselbestand?

De verleiding is wellicht groot om helemaal geen wisselbestand te voorzien als de Peak-waarde altijd mooi onder de hoeveelheid RAM blijft, maar dat is niet zo'n goed idee. Immers, af en toe hebben Windows (bijvoorbeeld voor crashdumps) of andere tools toch wel eens zo'n wisselbestand nodig. Wel kan het zinvol zijn het wisselbestand op een andere fysieke schijf te plaatsen als die sneller is dan de systeemschijf. Het heeft echter geen zin die op een andere partitie van dezelfde fysieke schijf te zetten.

RAM boosters

Stelling: gebruik regelmatig een 'RAM booster' om geheugen vrij te maken dat niet langer in gebruik is

Je bent vast ook al eens op een webpagina beland met een advertentie voor één of andere 'memory booster'. De makers beloven je dan merkbare prestatieverbeteringen aangezien hun tool 'ongebruikt geheugen' vrijmaakt. Die claim is echter zeer misleidend.

Misleiding

Wanneer je zo'n tool inzet, dan zie je inderdaad heel vaak de gebruikte hoeveelheid geheugen sterk verminderen. Dat kun je bijvoorbeeld checken in het Windows Taakbeheer, op het tabblad Prestaties bij de rubriek Geheugen. Zo'n tool gebruikt daar echter twee sluwe trucs voor. Enerzijds dwingen ze de actieve applicaties hun werkgeheugen naar het - veel tragere - wisselbestand te schrijven. Anderzijds eisen ze heel even veel geheugen voor zichzelf op zodat Windows verplicht is reeds gecachete data uit het geheugen te halen en die eveneens naar het wisselbestand te schrijven. Daarna maken ze het opgeëiste geheugen snel weer vrij. Het gevolg is dat je een plotse toename in vrij geheugen ziet, maar het resultaat is gewoonlijk dat één en ander trager werkt omdat data nu van (het wi4sselbestand op) de schijf moet worden ingelezen. Zo'n tool heeft dus geen enkele zin, vooral omdat Windows zelf wel het wisselbestand zal aanspreken als dat nodig blijkt.

Netwerktweaks

Stelling: door te sleutelen aan je netwerkinstellingen kun je de netwerk- en internetconnecties merkbaar sneller maken

Wanneer je op internet op zoek gaat naar advies om je netwerk- of internetverbinding te versnellen, dan vind je veel twijfelachtige tips. Je leest bijvoorbeeld dat je de TTL-waarde (time to live) van datapakketten lager moet instellen, dat je de RWIN-waarde (receive window) in je register moet verhogen of de QoQ (Quality of Service) maar gewoon moet uitschakelen. Stuk voor stuk tips die in de meest gevallen niets opbrengen of die je verbinding zelfs minder snel maken.

TC/IP-stack

Wat (afhankelijk van je eigen situatie) uiteraard wel een verschil kan maken, is een sneller internetabonnement, een optimale plaatsing van een (snelle) draadloze router, een upgrade van netwerkdrivers en routerfirmware, het gebruik van gigabit-netwerkapparatuur en -adapters enz.

Wil je toch zelf aan de interne instellingen van je TCP/IP-stack sleutelen (dat is de softwarematige implementatie van een reeks communicatieprotocollen waarvan ook het internet zich bedient), dan moet je wel erg goed weten wat je doet. Het is een stuk makkelijker en veiliger als je hiervoor een gratis tool als (het portabele) TCP Optimizer aanspreekt, hoewel je ook hiermee zelden opvallende snelheidswinsten zult realiseren. Je kunt er als volgt mee aan de slag. Download de recentste versie en start die als administrator op.

Duid de juiste netwerkadapter aan in het uitklapmenu bij NetworkAdapter Selection en controleer of de optie Current wel is aangestipt. Verschuif de knop bij Connection Speed naar de bandbreedte die je maximaal ter beschikking hebt van je provider. Weet je die snelheid niet? Je komt erachter via www.speedtest.net: zorg wel dat er geen andere programma's met internet bezig zijn en klik op Test starten. Na afloop stel je in de interface van SG TCP Optimizer de schuifknop in op de vastgestelde downoadsnelheid. Stip nu Optimal aan en klik op Apply Changes. Een overzicht van oude en nieuwe instellingen verschijnt. Hier moet je zeker een vinkje plaatsen bij Backup en pas daarna bevestig je de wijzigingen met OK. Herstart je pc. Ondervind je na een tijd geen enkele verbetering dan kun je nog terug naar je oude instellingen via File / Restore backed upsettings. Het benodigde spg-bestand vind je terug in de map van TCP Optimizer.

Snelle opstart

Ook over het sneller opstarten van je systeem bots je op de meest onzinnige tips. Eén ervan is dat je Windows moet forceren om bij het opstarten alle cpu-kernen te gebruiken. Dat doe je dan door Windows-toets+R in te drukken, het commando msconfig uit te voeren, het tabblad Computer opstarten te openen en daar de knop Geavanceerde opties in te drukken. Hier kun je dan een vinkje plaatsen bij Aantal processors, waarna je de hoogste waarde selecteert.

In de praktijk leidt dit echter tot niets, omdat Windows standaard al je cpu's gebruikt. Deze instelling is alleen bedoeld voor test- of debugging-doeleinden, bijvoorbeeld wanneer je het effect wilt zien van een lager aantal cpu's. Je laat deze instelling dus maar beter voor wat ze is. Wat je opstarttijd vaak wél kan opkrikken, is het uitschakelen van alle overtollige programma's die automatisch met Windows mee opstarten. Dat kan vanuit Windows Taakbeheer, maar beter nog via een gratis tool als Autoruns for Windows. Op nieuwe pc's met een vooraf geïnstalleerde Windows kun je ook de tool The PC Decrapifier inzetten.

©PXimport

Deze instelling is alleen bedoeld voor testdoeleinden met een beperkt aantal cpu's.

▼ Volgende artikel
Bescherm je data: voorkom digitale beveiligingslekken
© The 2R Artificiality - stock.ado
Huis

Bescherm je data: voorkom digitale beveiligingslekken

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

In dit artikel leer je:
  • Hoe je je digitale voetafdruk opspoort en verkleint.

  • Waarom een wachtwoordmanager en tweestapsverificatie essentieel zijn.

  • Welke rechten je hebt onder de AVG en hoe je die gebruikt.

  • Hoe je veilig bestanden deelt met versleutelde diensten.

  • Wat een VPN doet en hoe je dat inzet tegen datadieven.

  • Hoe je met monitoring en alerts nieuwe datalekken snel opvangt.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Controleer goed welke apps en programma’s toegang hebben tot welke gegevens.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

De wachtwoordmanager is een onmisbare tool om al je online-accounts veilig te houden.

Jouw wettelijke rechten

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) geeft je meer macht dan je misschien denkt. Artikel 15 garandeert het recht op inzage: elk bedrijf moet je op aanvraag een overzicht leveren van alle gegevens die het over jou bewaart, inclusief de herkomst en de bewaartermijn. Artikel 16 geeft recht op rectificatie, bijvoorbeeld wanneer je adres verkeerd gespeld staat.

Het bekendste is artikel 17: het recht op gegevens verwijderen. Daarmee mag je laten wissen wat voor de oorspronkelijke dienst niet langer noodzakelijk is. Artikel 20, tot slot, verplicht bedrijven tot dataportabiliteit: je krijgt je gegevens in een leesbaar formaat zodat je soepel kunt overstappen naar een concurrent. Zodra je zo’n verzoek indient, moet de organisatie binnen een maand reageren of gemotiveerd uitstel vragen. Houd de correspondentie goed bij, want de bewijslast ligt bij het bedrijf. Door deze rechten actief te gebruiken, dwing je organisaties tot zorgvuldige omgang met jouw data en verklein je zo structureel het lekkagerisico op zowel de korte als de lange termijn. 

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Met tweestapsverificatie leg je een extra beveiligingslaag over je inloggegevens.

Profiel opschonen met dataverzoek

Bedrijven zijn verplicht je gegevens te verwijderen zodra je daarom vraagt, maar ze doen het meestal niet uit zichzelf. Log in op ieder oud account dat je in het begin van dit artikel vond, open de privacy-instellingen en zoek naar Account verwijderen, of iets soortgelijks.

Staat de knop er niet, stuur dan via het contactformulier of het e-mailadres een AVG-verzoek: vraag om inzage, correctie of verwijdering van je persoonsgegevens. Vermeld je gebruikersnaam en mailadres, en als onderwerp iets als Verzoek op grond van artikel 17 AVG.

Licht kort toe wat je precies wilt en schrijf dat je binnen een maand een bevestiging verwacht en dat je anders de Autoriteit Persoonsgegevens inschakelt. Bewaar een pdf van het verzoek. Ontvang je na dertig dagen geen reactie, stuur dan een herinnering met de oorspronkelijke mail als bijlage.

Bij hardnekkige weigering vul je online een klachtenformulier in bij de toezichthouder. Door deze juridische drietrapsaanpak verminder je je digitale voetafdruk drastisch en leg je tegelijk druk op organisaties om hun beveiliging te verbeteren. Voeg tot slot een herinnering in je agenda zodat je de opvolging niet vergeet. 

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Er zijn online heel veel diensten voor het veilig versturen van bestanden. Wormhole is er eentje van.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Met een killswitch laat je automatisch de verbinding met internet of een bepaalde app verbreken om je gegevens veilig te houden.

Welke wachtwoordmanager past bij jou?

Niet elke wachtwoordkluis werkt hetzelfde. Bitwarden is opensource, draait in de cloud en laat je onbeperkt wachtwoorden synchroniseren tussen alle apparaten. De broncode is publiek, waardoor beveiligingsonderzoekers snel fouten kunnen melden.

  • LastPass was populair, maar lekte in 2022 versleutelde kluizen, waarna criminelen brute-forceaanvallen begonnen.

  • 1Password combineert cloudopslag met een extra geheime sleutel die uitsluitend lokaal wordt bewaard.

  • KeePass slaat je kluis alleen lokaal op en vereist handmatig kopiëren naar andere systemen, ideaal voor mensen die maximale controle willen.

  • Tot slot is NordPass interessant door de optie om wachtwoorden te delen via een versleuteld kanaal, handig binnen gezinnen.

Kijk bij je keuze naar prijs, opensource-status, exportmogelijkheden en ondersteuning voor hardware-sleutels. Installeer een proefversie, importeer twintig willekeurige log-ins en test de auto-invulfunctie op je belangrijkste websites. Voelt de workflow soepel en krijg je geen valse waarschuwingen? Dan heb je jouw ideale match gevonden zonder concessies aan veiligheid te doen.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Voorkomen is beter dan genezen: stel notificaties in wanneer je e-mailadres in een hack voorkomt.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.

▼ Volgende artikel
🎃 Angstaanjagend lekker:  Halloween-hapjes uit de airfryer
© ID.nl
Huis

🎃 Angstaanjagend lekker: Halloween-hapjes uit de airfryer

Wil je dit jaar met Halloween echt indruk maken? Met de airfryer maak je in een mum van tijd griezelig lekkere hapjes die niet alleen heerlijk smaken, maar er ook angstaanjagend (leuk) uitzien. Van knakworst-mummies en spinnenpizza's tot spookachtige cupcakes en pittige Halloweenpompoentjes: 4x luguber lekkers uit de airfryer.

Dit gaan we doen

We laten je stap voor stap zien hoe je vier verschillende Halloweenhapjes maakt in de airfryer.

🤕 Knakworst-mummies: klassiekers die altijd scoren bij jong en oud
🕷️ Spinnenpizza's:
mini-pizza’s met olijfspinnen, knapperig en pittig
👻 Spoken-cupcakes:
luchtige cakejes met een romige topping in spookvorm
🎃 Pitige Halloweenpompoentjes:
halve jalapeño-pepers met een romige kaasvulling en uitgesneden gezichtjes.

Lees ook: Ken je deze verborgen talenten van je airfryer al?

Knakworst-mummies

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 6 knakworsten of hotdogworsten
☐ 1 blik croissantdeeg
☐ 1 ei
Suikeroogjes of mosterd of ketchup

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het croissantdeeg uit. Snijd het deeg met een scherp mesje in repen van ongeveer 1 centimeter dik.
• Tel hoeveel reepjes deeg je hebt en deel dit aantal door 6, zodat al je mummies evenveel windsel krijgen.
• Leg de deegreepjes op een bord en leg de knakworst of hotdogworst erop.
• Sla elk reepje kruislings over de worst heen; je pakt hem dus als het ware in. Zorg wel dat je bovenaan wat ruimte overlaat, voor zijn gezichtje.
• Kwast de knakworstmummies in met losgeklopt ei en leg ze in de airfryer.
• Bak de mummies in 10-12 minuten goudbruin en krokant.
• Laat iets afkoelen en snijd eventueel nog wat extra 'windsel' in met een scherp mesje.
• Decoreer met twee snoepoogjes. Heb je die niet, maak dan ogen met een klein drupje mosterd of ketchup.

©ID.nl

Spinnenpizza's

Ingrediënten (voor 6 tot 8 stuks)

☐ Pak of rol kant-en-klaar pizzadeeg
☐ 200 ml tomatensaus
☐ 200 gram geraspte kaas
☐ Zwarte olijven zonder pit
☐ Eventueel: oregano

Bereidingswijze

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het pizzadeeg uit en steek er cirkels uit met een diameter van 10 tot 15 centimeter.
• Verdeel de tomatensaus erover met een lepel. Gebruik ongeveer 1 eetlepel saus per pizza.
• Strooi de geraspte kaas erover, ongeveer 25 gram per pizza.
• Voeg eventueel voor wat extra smaak een klein beetje oregano toe.
• Leg de pizzabodems in de mand van de airfryer.
• Bak de pizzaatjes in 8-10 minuten gaar en bruin.
• Haal de pizza's uit de airfryer en versier ze. Daarvoor snijd je per pizza 1 olijf door de lengte doormidden; dit wordt het lijfje.
• Snijd voor het hoofd 1 olijf door de breedte doormidden.
• Voor de pootjes snijd je 1 olijf over de korte kant in 4 stukken, zodat je 4 ringetje hebt. Snijd die doormidden, zodat je 8 pootjes hebt.

©ID.nl

Spoken-cupcakes

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 150 gram zelfrijzend bakmeel
☐ 100 gram bruine basterdsuiker
☐ 2 eieren
☐ 100 ml plantaardige olie
☐ 75 ml karnemelk
☐ 1 el speculaaskruiden
☐ 1 tl kaneel
☐ 1 el geraspte appel
☐ Kant-en-klare topping (wit)
☐ Wat gesmolten chocolade of chocoladedecoratiestift

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 160 graden.
• Meng in een kom de eieren, olie en karnemelk.
• Voeg de droge ingrediënten toe: bakmeel, basterdsuiker, speculaaskruiden, kaneel. Mix tot een glad beslag. Schep er tot slot de geraspte appel door.
• Schep het beslag in maximaal 6 cupcakevormpjes en zet ze in de mand van de airfryer.
• Bak de cupcakes in 15-18 minuten gaar en bruin. Prik met een satéprikker, als deze er schoon uitkomt zijn ze klaar.
• Laat ze afkoelen.
• Maak er met de topping met behulp van een spuitzakje en spuitmondje een toef op in de vorm van een spookje.
• Voeg met de gesmolten chocolade of de decoratiepen per spook twee oogjes en een opengesperd mondje toe.

©ID.nl

Pittige Halloweenpompoentjes

Ingrediënten (voor 16 stuks)

☐ 8 jalapeño-pepers
☐ 100 gram roomkaas (naturel)
☐ 50 gram geraspte cheddar
☐ 1 teentje knoflook (fijngehakt)
☐ 1 lente-ui (fijn gesneden)
☐ Zout en peper
☐ Olijfolie
☐ Optioneel: paprikapoeder of chilivlokken voor extra pit

Bereiding

• Snijd de jalapeñopepers in de lengte doormidden en verwijder de zaadlijsten en pitjes. Laat de steeltjes eraan zitten.
• Meng in een kom de roomkaas, cheddar, knoflook, lente-ui, zout, peper en eventueel wat paprikapoeder of chilivlokken.
• Vul elke peperhelft met dit kaasmengsel en strijk het oppervlak glad met de achterkant van een lepel.
• Snijd met een klein mesje, satéprikker of tandenstoker voorzichtig gezichtjes in de bovenkant van de nog koude vulling: twee ogen, een neusje en een grijns.
• Zet de pepers daarna 5 tot 10 minuten in de koelkast, zodat de vulling wat opstijft en de uitgesneden gezichtjes beter zichtbaar blijven tijdens het bakken.
• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Bestrijk de buitenkant van de pepers licht met olijfolie en leg ze in de mand van de airfryer.
• Bak ze in 8 tot 10 minuten, tot de kaas gesmolten en lichtbruin is.
• Laat de Halloweenpompoentjes een paar minuten afkoelen voordat je ze serveert.