De principes van opensourcesoftware, waarbij je de broncode van je software vrijgeeft, zijn ook te extrapoleren tot volledige producten. Dan kom je tot open design: de ontwikkeling van producten waarvan je de ontwerpinformatie publiekelijk deelt. Dit zijn enkele goede voorbeelden daarvan.

Open design, opensourcesoftware, open hardware, open standaarden, open innovatie – het zijn allemaal termen die dicht bij elkaar liggen en ze worden niet altijd even goed van elkaar onderscheiden. In essentie is open design een proces om producten te ontwikkelen. Om van open design te kunnen spreken, moeten zowel de software als de hardware van die producten open zijn en moeten ook gebruikte standaarden (bijvoorbeeld van communicatieprotocollen) open en dus publiek beschikbaar zijn.

Een van de modellen die bij open design kunnen worden gebruikt om producten te ontwikkelen, is open innovatie, waarbij je als producent niet alles zelf wilt ontwikkelen, maar tijdens de ontwikkeling vrij informatie met partners, klanten enzovoort deelt om samen een beter product te kunnen ontwikkelen.

Lees ook: Open design is niet iets van de laatste jaren

De opendesignbeweging heeft sterke banden met websites voor doe-het-zelvers. Dat is ook logisch: beide bewegingen vinden het belangrijk dat je zelf de controle hebt over producten en ze zelf kunt repareren en verbeteren. Een website als Instructables is dan ook onontbeerlijk voor wie zelf aan de slag wil. Je vindt er instructies van doe-het-zelvers om letterlijk alles te maken – van elektronische apparaten, meubelen, juwelen en gerechten tot zelfs volledige huizen.

FabLabs

©PXimport

Wie geïnteresseerd is in open design, komt al snel in aanraking met FabLabs (van ‘fabrication laboratory’). Een FabLab is een werkplaats die laagdrempelige toegang biedt tot machines als een 3d-printer, lasersnijder, cnc-freesmachine enzovoort. Deelnemers kunnen er zelf allerlei dingen maken. Samenwerking en openlijk delen van ideeën en ontwerpen wordt er sterk aangemoedigd. FabLabs delen hun kennis ook met andere FabLabs.

In de Benelux is de Stichting FabLab Benelux actief, die een spreekbuis vormt voor de FabLab-community in onze contreien. De stichting heeft ook een kaart waarop momenteel 73 FabLabs in de Benelux staan. Zoek je een FabLab in de buurt om eens van de mogelijkheden van open design te proeven? Dan begin je dus hier eenvoudig je zoektocht.

Elk FabLab heeft zo zijn eigen huisregels, maar die zijn meestal vrij vanzelfsprekend. Je mag gratis gebruikmaken van de machines van de werkplaats, zolang je je kennis en de resultaten maar deelt met anderen. Doorgaans tonen FabLabs op hun website de door de deelnemers gemaakte producten, inclusief de ontwerpbestanden, instructies, gebruikslicentie (vaak Creative Commons) en foto’s van het resultaat. Zo kan iedereen eenvoudig een in een FabLab gecreëerd product namaken of erop voortbouwen.

Lees ook: FabLab - Doe-het-zelven ten top (deel 1) en (deel 2).

Prothetische en bionische ledematen

©PXimport

Open design komt pas echt tot zijn recht als je er zaken mee kunt bouwen die anders niet of slechts veel te duur beschikbaar zijn. Zo wil Open Prosthetics goedkope protheses ontwikkelen voor gehandicapte mensen in ontwikkelingslanden. Het project ziet zichzelf vooral als een open forum waar gebruikers en ontwerpers kunnen samenwerken aan nieuwe ontwerpen. Voorlopig staan er vooral links op naar interessante producten, doe-het-zelfartikelen en wetenschappelijke studies, maar je vindt er ook statusupdates over de ontwikkeling van protheses door Open Prosthetics.

Een andere partij met interessant werk in dit domein is Open Bionics, dat zich momenteel op bionische armen richt. Met hun Hero Arm hebben ze ‘s werelds eerste klinisch geteste en medisch gecertificeerde bionische arm – voorlopig alleen verkrijgbaar in het Verenigd Koninkrijk en alleen via een ziekenhuis. Elke Hero Arm wordt op maat van de patiënt ge-3d-print. Sensoren in de arm detecteren bewegingen van je armspieren en bewegen vervolgens de arm en bijbehorende vingers.

Op Open Bionics Labs deelt het bedrijf zijn onderzoek en ontwikkelingen. Je kunt er een bionische hand, spiersensoren en andere accessoires kopen. En je vindt er ook de ontwerpbestanden en firmware van diverse soorten bionische handen. Hiermee heb je alles om je eigen onderzoek naar bionische ledematen uit te voeren én deze zelf te produceren. Overigens bestaat er ook een ander project met de slechts in één spatie verschillende naam OpenBionics, dat zich op goedkope (minder dan 100 euro) opensource-robothanden focust.

Machines voor een postapocalyptische beschaving

©PXimport

Iets wat nog veel verder gaat, is de Global Village Construction Set van de organisatie Open Source Ecology. Dat zijn vijftig industriële machines die je nodig hebt om een beschaving opnieuw op te bouwen met al ons moderne comfort. Een groep van boeren, ingenieurs en architecten ontwikkelt blauwdrukken en bouwt prototypen, die dan in een echte boerderij met boomgaard en kas worden getest. Alle ontwerpbestanden worden vrij gepubliceerd.

De vijftig machines zijn nog niet voltooid, maar er is al wel 95 tot 99 procent vooruitgang met projecten als de MicroTractor, Seed Eco-Home, Aquaponic Greenhouse, Open Source Hydronic Stove, Open Source PV System, Biodigester, CNC Torch Table, CEB Press, Power Cube en 3D Printer. Het zijn allemaal prototypen van machines die onmisbaar zijn op een boerderij. Het moet uiteindelijk boeren toelaten om zelf machines te maken en te repareren voor een kostprijs die veel lager ligt dan wat ze nu moeten betalen.

Bouw zelf je huis met WikiHouse...

©PXimport

WikiHouse past de principes van open design dan weer toe op het bouwen van een huis. Hun missie is om iedereen de kans te geven om zelf goedkope, energiezuinige huizen te bouwen. Dat doen ze door de plannen voor een huis te publiceren, met gebruik van zo goedkoop en duurzaam mogelijke materialen en een modulair ontwerp. Momenteel bevat WikiHouse plannen voor één huis: een Micro House van 37,5 m² met één slaapkamer en een U-waarde (warmtedoorgangscoëfficiënt) van 0,14 W/m²K. De plannen komen met een volledige montagehandleiding.

Er bestaat ook een Nederlandse afdeling van WikiHouse, namelijk WikiHouseNL. Je vindt er onder meer de plannen en montagehandleiding (in het Nederlands) van woningen die Ontwerpburo Muller in Almere heeft gebouwd. Deze Pionierswoning heeft een oppervlakte van 50 m². Zeven vrijwilligers zonder veel bouwervaring hebben de ruwbouw van dit huis in tien dagen gebouwd. WikiHouseNL verwacht dat je deze woning in drie maanden kunt bouwen.

Uiteraard is een huis meer dan wat plannen. Je dient nog altijd in regel te zijn met de wetgeving, de geijkte procedures voor een bouwaanvraag te volgen en alle nodige bouwprofessionals in te schakelen. In het Verenigd Koninkrijk is WikiHouse een netwerk van partners aan het opbouwen die hun huizen voor je kunnen bouwen. Volgens WikiHouse kost het zo’n 1100 euro per vierkante meter om een huis volgens hun plannen te bouwen.

... en je eigen auto met Open Motors

©PXimport

De laatste jaren zijn er diverse projecten ontstaan die een open design voor een auto creëren. Voorlopig blijft het allemaal nog bij prototypen, maar het toont wel aan dat met open design zelfs iets complex als een auto mogelijk is. Zo heeft WikiSpeed een roadster ontwikkeld en wil het team nu ook een bestelwagen, taxi, racewagen en sedan bouwen. Open Motors, vroeger OSVehicle, biedt met Tabby EVO een open en modulair platform voor elektrische auto’s aan.

Je steekt volgens de fabrikant in een uur tijd zelf je Tabby EVO in elkaar als je de onderdelen hebt gekocht. Dat is overigens alleen maar het platform, zonder koetswerk.

Wie een lekker potje wil gamen, doet er goed aan om een goede gaming monitor aan te schaffen. Dat zorgt er niet alleen voor dat je game er nog beter uitziet, je eigen prestaties gaan er ook van omhoog. De Lenovo Legion R27qe is een 27 inch beeldscherm met een hoge verversingssnelheid en een QHD-paneel. Hier lees je alles over de monitor.

Partnerbijdrage - In samenwerking met Lenovo

27 inch QHD

De Lenovo Legion R27qe heeft een diameter van 27 inch, oftewel een kleine 70 centimeter. Daarmee is het een relatief compact beeldscherm, maar nog steeds ruim voldoende groot om alle details goed te kunnen zien.

Het IPS-paneel zelf heeft een resolutie van 2560 x 1440 pixels, waarmee het een QHD-scherm is. Zo kun je games spelen op hoge kwaliteit, en zie je nog meer van wat er op je scherm gebeurt.

180 Hz verversingssnelheid

De verversingssnelheid of refresh rate is bij elk beeldscherm belangrijk, maar bij een gaming monitor is dat helemáál het geval – je wilt natuurlijk precies kunnen zien wat er binnen je game gebeurt. Bij de Legion R27qe is die snelheid maar liefst 180 Hz, oftewel: 180 verversingen per seconde. Dat is beduidend hoger dan bij veel andere gaming monitoren.

Met die hoge refresh rate lijkt het alsof je zelf midden in de actie zit, omdat alles veel vloeiender verloopt. Bovendien heb je een voordeeltje ten opzichte van je tegenstanders, omdat ook elk detail op je scherm net iets sneller ververst.

©Dragos Condrea

0,5 ms reactietijd

Niet alleen de refresh rate is een belangrijke factor bij gaming monitoren, ook de reactietijd speelt een rol. De reactietijd is de tijd die het duurt voor het scherm heeft gereageerd op bewegingen.

Voor veel gaming monitoren ligt die reactietijd rond de één à twee milliseconden. Bij de Legion R27qe is dat slechts een halve milliseconde: net even sneller dus, wat je ook weer een voordeel oplevert als je gaat gamen.

Daarbij beschikt de Legion R27qe over AMD Freesync. Dat is een techniek die ervoor zorgt dat screen tearing, het fenomeen waarbij het lijkt alsof er iemand met een schaar door je scherm is gegaan, tot het verleden behoort. Veel populaire gaming monitoren gebruiken die techniek, en de R27qe is daar geen uitzondering op.

450 nits helderheid

Een ander belangrijk punt om rekening mee te houden bij het kopen van een gamingbeeldscherm is de helderheid. Dat zorgt ervoor dat je details nog beter kunt zien, ook als je zelf in een goed verlichte ruimte zit en het beeld op het scherm juist donker is.

Gemiddelde beeldschermen hebben een helderheid van zo'n 300 nits, de eenheid die wordt gebruikt om de felheid van verlichting aan te geven. Bij de Legion R27qe is dat maar liefst 450 nits, genoeg om te kunnen blijven gamen, zelfs als de zon vol op het scherm gericht staat.

Verstelbare hoogte

Een nadeel van veel gaming monitoren is dat de voet niet in hoogte verstelbaar is, zodat je altijd afhankelijk bent van de vaste positie. Bij de R27qe is dat niet het geval: je kunt het scherm in alle hoeken draaien en keren.

Dat geldt zowel voor de hoogte als voor de positie. Het scherm is los van de voet te draaien, zelfs volledig verticaal, en te kantelen, zodat je altijd de perfecte hoek hebt.

Felle kleuren en diepe schaduwen

Ook qua kleurweergave is de R27qe een goede keuze. Het scherm kan overweg met meer dan een miljard kleuren, zodat je altijd een waarheidsgetrouw beeld voor je neus krijgt. Bovendien beschikt het beeldscherm over speciale technologieën die het licht en de schaduwen nog realistischer maken.

©RyanKing999

Low blue light

Blauw licht is funest als je lange tijd naar je beeldscherm wilt of moet staren: het zorgt ervoor dat je ogen sneller vermoeid raken, en je komt achteraf moeilijker in slaap. Toch zenden veel monitoren een behoorlijk fel blauw licht uit, omdat dat makkelijker af te lezen is.

De Lenovo Legion R27qe doet dat niet. Via de Low Blue Light technologie wordt het blauwe licht zoveel mogelijk gedempt, zodat je minder last krijgt van je ogen en langer door kunt gamen of werken.

Conclusie

Wie op zoek is naar een goede gaming monitor, moet zeker de Lenovo Legion R27qe overwegen. Het scherm geeft kleuren, licht en schaduwen zeer realistisch weer. Met de hoge verversingssnelheid en de lage reactietijd heb je altijd een voordeel ten opzichte van je tegenstanders.

De hoogte en de hoek van de monitor zijn makkelijk aan te passen, zodat je altijd recht voor het scherm zit. De Low Light technologie zorgt ervoor dat je minder last krijgt van je ogen, en 's avonds na je gamesessie makkelijker in slaap kunt komen.

Al met al is de Lenovo Legion R27qe een compacte, maar uitgebreide gaming monitor, waarmee je de nieuwste games in QHD-resolutie en zeer waarheidsgetrouw op het scherm tovert.

Odido schudt de markt van vast internet voor thuis op met Klik&Klaar, een dienst van 25 euro per maand die 5G-signaal omzet naar wifi voor al je apparaten. Klik&Klaar is zo een alternatief voor internet via de kabel of glasvezel, en waarschijnlijk ook goedkoper dan wat je nu betaalt voor bekabeld internet. Wij hebben Klik&Klaar een maand getest in een appartement en delen de plus- en minpunten van de dienst met je.

De eerste plus is de prijs. Met 25 euro per maand is Klik&Klaar lekker betaalbaar. Heb je al een geselecteerd mobiel abonnement van Odido, dan betaal je slechts 20 euro per maand voor Klik&Klaar. De dienst is maandelijks opzegbaar, waardoor je lekker flexibel bent.

Het bestellen via de Odido-website is eenvoudig en we ontvingen het pakket na twee werkdagen thuis, in ons appartement in Castricum. In de doos vind je een Zyxel 5G-modem en een 5G-simkaart, die je in de router stopt om internet te ontvangen. Het blijft fascinerend hoe je al je apparaten van wifi kunt voorzien dankzij een simkaartje ter grootte van je nagel.

©Rens Blom

Het simkaartje dat je bij de router krijgt.

Installatie

Om Klik&Klaar te installeren, download je de gratis Klik&Klaar-app op je iPhone of Android-smartphone. Die loodst je binnen het beloofde kwartiertje door de installatie heen. De app laat duidelijk zien waar je de router het beste kunt neerzetten. Neem die instructies serieus, want weggestopt in een hoek ontvangt de router geen goed internetsignaal en heb je dus ook weinig aan de dienst. Na de eenvoudige installatie geef je je wifinetwerk een naam en verbind je je apparaten. Vervolgens zijn je smartphone, computer, tablet, smart-tv en andere gadgets online. Je hebt onbeperkt internet op de hoogst mogelijke snelheid, zoals je gewend bent van internet voor thuis.

©Rens Blom

De installatie van Klik&Klaar is eenvoudig.

Ervaringen

Na ruim een maand gebruik zijn we over het algemeen erg tevreden over Odido Klik&Klaar, maar sturen we de router toch terug. Dat ligt niet aan de internetsnelheden. Odido belooft via deze dekkingskaart dat de router op ons adres een snelheid van 300 Mbit/s of meer biedt en dat klopt. In de woonkamer – waar de router voor het raam staat – halen we tussen de 300 en 600 Mbps download en 70 tot 200 Mbps upload. Dat zijn uitstekende snelheden. In andere kamers, verder weg van de router, halen we nog steeds meer dan 100/50 Mbps. Netjes.

Ons probleem met Odido Klik&Klaar is de betrouwbaarheid. Niet alleen viel de router in een maand twee keer uit (om na een herstart weer te functioneren), tijdens flinke regenbuien en een najaarsstorm had de router grote moeite om een stabiel thuisnetwerk te bieden. Dipjes in het wifisignaal verstoorden onze videobelvergaderingen, onderbraken de muziek uit de Sonos-speakers en lieten onze telefoons af en toe automatisch overschakelen naar het mobiele netwerk. Ongemakken die we tijdens slecht weer niet ervaren via een vaste internetverbinding, en ongemakken waar we niet op zitten te wachten in het gure Nederland.

©Rens Blom

De Klik&Klaar-router uit de doos.

Goed om te weten: de router heeft twee 2,5Gbit/s-ethernetpoorten om apparaten bekabeld aan te sluiten. Wij hebben de smart-tv rechtstreeks aangesloten en de andere poort verbonden met een switch. De smart-tv heeft tijdens het kijken van Videoland, YouTube en NPO Plus nooit problemen met zijn internetverbinding gehad, ook niet tijdens slecht weer.  

Wifirepeaters

Voor een volledige test hebben we ook twee wifirepeaters van Odido Klik&Klaar besteld. Die heten Wifipunten, zijn optioneel en kosten 2,50 euro per stuk per maand. Je huurt ze en moet ze als ze niet bevallen of bij het stoppen van Klik&Klaar dus terugsturen.

©Rens Blom

©Rens Blom

De installatie van de Wifipunten.

Onze ervaringen met de kleine repeaters, die je neerzet in de vensterbank of op je bureau, zijn gemengd. Enerzijds verbeteren ze het wifisignaal in ons appartement duidelijk. Op onze werkplek, een vide boven de keuken/woonkamer en net buiten de directe zichtlijn van de router in de woonkamer, haalden we via router een downloadsnelheid van 270 Mbps en een uploadsnelheid van 120 Mbps. Na het installeren van een wifirepeater op de wifi, met bijna een zichtlijn op de router, schoot de downloadsnelheid omhoog naar 425 tot 616 Mbps – op basis van vier tests verspreid over een uur. De uploadsnelheid bedroeg bij deze tests 107 tot 110 Mbps en verbeterde dus niet ten opzichte van de oude situatie.

©Rens Blom

Een snelheidstest na het koppelen van een wifirepeater.

Een Wifipunt-wifirepeater heeft twee 2,5Gbit/s-lanpoorten om apparatuur bekabeld aan te sluiten. Onze computer op de werkplek tikte bekabeld op de repeater vrijwel dezelfde snelheden aan als via de wifi.

©Rens Blom

De wifirepeater is handzaam en daarom op veel plekken neer te zetten.

Opmerkelijk is dat heel wat van onze apparaten in de war raakten van de Wifipunten. Smartphones, laptops en tablets leken soms niet meer te weten met welk wifipunt (router, wifipunt één of wifipunt twee) ze het beste konden verbinden, wat leidde tot verbindingsproblemen. Dat terwijl we de repeaters geïnstalleerd hebben volgens de instructies van deKlik&Klaar-app, die in de weken erna steevast aangaf dat ons wifinetwerk er keurig uitzag. Na het verwijderen van de Wifipunten waren de verbindingsproblemen ook opgelost.

©Rens Blom

Conclusie

Odido Klik&Klaar is kinderlijk eenvoudig te installeren, is – afhankelijk van je locatie – razendsnel en werkt over het algemeen goed. De verbindingsproblemen tijdens slecht weer zijn ons wel tegengevallen. Dit is voor ons reden om te blijven bij de stabielere vaste internetaansluiting in onze woning. Klik&Klaar lijkt ons wel ideaal voor een campingstandplaats, vakantiehuisje of andere plek zonder (betaalbare) vaste internetaansluiting.