Waarom iets kant-en-klaar kopen wanneer je het zelf kunt bouwen? Je kunt het zo gek niet verzinnen: een smartphone, bluetooth-speaker of zelfs drone. Uit de digitale werkplaats Fab Lab komen indrukwekkende DIY-projecten voort.

Lees eerst: Fab Lab: Doe-het-zelven ten top (deel 1)

Flutter Scout - Speelgoed uit de 3D-printer

©PXimport

Taylor Alexander laat zien dat je met een 3D-printer niet alleen nuttige dingen, maar ook supergaaf speelgoed kunt maken. Hij ontwierp de Flutter Scout, een op afstand bestuurbaar autootje dat lekker snel kan rondscheuren en tegen een stootje kan. Het wagentje bestaat volledig uit plastic onderdelen, die je gemakkelijk vast kunt klikken.

Er komt geen schroef aan te pas. Daardoor is hij niet alleen heel snel in elkaar te zetten, maar zijn onderdelen ook gemakkelijk te vervangen als je het autootje beschadigt. Bijvoorbeeld nadat je ‘m van een iets te hoge schans hebt laten springen.

Voor de besturing maakt de Scout gebruik van een Arduino-board, voor de aandrijving wordt de motor van een quadcopter gebruikt. “Dat maakt ‘m snel genoeg om in een race te winnen van een rennend persoon. Maar hij kan als er voldoende grip is ook wheelies maken. En dat allemaal met een motortje van 12 dollar”, schrijft Alexander. Hij heeft al zijn tekeningen en instructies online gezet, zodat iedereen het wagentje met een 3D-printer kan nabouwen.

DIY Cellphone - Smartphone op Arduino

©PXimport

Software architect David Mellis, werkzaam bij het MIT Media Lab, vroeg zich af of mensen de technologie die ze dagelijks gebruiken ook zelf zouden kunnen maken. Hoe moeilijk is dat? En wie wil dat doen? Om op die laatste vraag een antwoord te geven: dat is best populair. De doe-het-zelf-telefoon die Mellis ontwierp is inmiddels behoorlijk vaak nagemaakt. Bij het Fab Lab in Hamburg waren ze er bijvoorbeeld dol op.

Het exemplaar dat Mellis zelf maakte gebruikte hij jarenlang dagelijks. Op basis van zijn ervaringen verfijnt hij het ontwerp continu. Het maken van een eigen mobieltje is niet gemakkelijk, waarschuwt de software-architect, maar je hebt er geen specifieke technische kennis voor nodig. Wat soldeerervaring is wel handig, omdat je zo’n zestig componenten moet solderen.

De behuizing wordt gemaakt van multiplex en op maat gemaakt met een lasersnijder. De elektronica (waaronder een Arduino M10 GSM-module) moet je los kopen voor zo’n 160 euro (er is geen kit). Maar de software heeft Mellis gratis ter beschikking gesteld. Het eindresultaat ziet eruit als een stokoude Nokia, maar dan wel eentje die je helemaal zelf hebt gemaakt.

Wifi-weerstation - Meet en stuurt

©PXimport

Met een beetje knutselen, printen en solderen kun je zelf een weerstation bouwen dat zichzelf oplaadt via een zonnepaneel. Met het station meet je de temperatuur, luchtvochtigheid en luchtdruk. De data wordt vervolgens met een wifi-antenne naar je mobiele telefoon gestuurd.

De componenten, zoals het WeMos-board, de BME280-sensor (dat de metingen verricht), de batterijen en ducttape, zijn voor in totaal vijftig euro te krijgen via sites als Banggood.com, Amazon.com en Aliexpress.com. Het design voor de behuizing is gratis beschikbaar op Thingiverse.com en kan in zo’n acht uur worden gemaakt met een 3D-printer.

Om het weerstation uit te lezen, wordt gebruik gemaakt van de gratis app Blynk, dat gebouwd is om data van Arduino’s en Raspberry Pi’s weer te geven. Blynk biedt een dashboard waarmee je zelf een mooie interface kunt samenstellen, door simpelweg verschillende functies te selecteren. Houd je de data liever bij in een database, dan is het gratis platform ThingSpeak erg handig.

Flone

©PXimport

Flone is een kleine, opensource drone met voldoende kracht om een smartphone of camera te dragen. De quadcopter is ontworpen door een groep Spaanse enthousiastelingen, die drones beschikbaar willen maken voor mensen met een klein budget. Het apparaat kan voor verschillende doeleinden worden gebruikt, zoals het in de gaten houden van het groen in de omgeving of het maken van kaarten.

Maar er zit ook een activistisch tintje aan: de groep gebruikt ‘m zelf om video’s te maken van protesten. Hoe dan ook, de Flone is een mooie machine, die gemakkelijk kan worden bestuurd met een Android-app. Het frame is gemaakt van een 5 mm dikke plaat multiplex, waarvan de vormen met een lasersnijmachine kunnen worden uitgesneden. De makers hebben zelfs een ontwerp voor een gimbal gemaakt, dat bijvoorbeeld een GoPro stabiel kan houden.

De Flone wordt als complete kit verkocht, inclusief propellers, motoren en accu, voor zo’n 280 euro. Maar als je het frame zelf maakt en de componenten koopt via bijvoorbeeld banggood.com, ben je maar 112 euro (exclusief verzending) kwijt. Helaas is de site, met uitgebreide instructies en links naar online shops, in het Spaans. Maar hier staat ook een Engelstalige handleiding.

Fab Ghetto Blaster

©PXimport

Bluetooth-speakers zijn ontzettend populair. De kleine kastjes zijn gemakkelijk onderweg mee te nemen en ideaal voor op het strand. Nadeel is alleen dat je flink wat moet spenderen als je ook nog goede geluidskwaliteit wilt. Eduardo Chamorro ontwierp voor Fab Lab Seoul een speaker waarbij je alles zelf in de hand hebt: van geluidskwaliteit tot uiterlijk.

Zijn Fab Ghetto Blaster is gebaseerd op een 40mm-woofer van Banggood.com, maar je kunt natuurlijk iedere woofer nemen die je wilt. De behuizing kun je printen in iedere kleur. De voorzijde wordt uit multiplex gesneden, dat geeft de speaker z’n karakter. Verder kun je kiezen uit vier verschillende ontwerpen, waarbij je vooral moet bedenken welk type batterij je wilt (alkaline of lipo) en of je de muziek draadloos (via bluetooth) of bedraad (via stereojack) naar de speaker wil sturen.

Het eindresultaat is ongeveer zo groot als je hand. Daarnaast heeft Chamorro het ontwerp zo eenvoudig gehouden dat ook kinderen de Fab Ghetto Blaster kunnen maken. “Het idee is dat je alle onderdelen gemakkelijk kunt vervangen, aanpassen of pimpen”, vertelt de ontwerper. De speaker kan zestig uur lang non-stop spelen. De prijs valt alles mee: het bluetooth-model kost nog geen twintig euro.

En nu zelf!

In de afgelopen artikelen beschreven we een handvol inspirerende projecten. Nu zul je waarschijnlijk niet direct zelf een heel huis van multiplex gaan bouwen, zoals de architecten in Barcelona. Maar er zijn genoeg kleinere ontwerpen te vinden waarmee je wel meteen aan de slag kunt. Je kunt ze vinden op de site van Fab Labs, waar de projecten uit verschillende Fab Labs worden beschreven. Op Thingiverse staan heel veel mooie opensource-ontwerpen. Op Instructables kan iedereen z’n knutselprojecten delen. En begin je er echt zin in te krijgen, dan is magazine Make ook aan te raden.

Natuurlijk is het belangrijk hoe een keuken eruitziet, maar het draait vooral om hoe je hem gebruikt. Een goede keuken sluit aan op jouw manier van koken en leven, met een logische indeling en keuzes die het dagelijks gebruik makkelijker maken. In dit artikel laten we zien hoe je stap voor stap tot een ontwerp komt dat echt bij je past – van de eerste schetsen tot het kiezen van werkbladen, apparatuur en grepen.

Begin bij de ruimte en je gewoontes

Voordat je nadenkt over frontjes en kleuren voor je nieuwe keuken, kijk je naar de ruimte die je hebt. Is het een dichte keuken of is hij open en loopt hij naadloos door in je woonkamer? Hoeveel wandlengte is beschikbaar? Waar zitten de ramen, deuren en aansluitpunten? Het helpt om de plattegrond van je keuken op schaal te tekenen. Nog beter: gebruik een digitale tool waarmee je je ontwerp meteen in 3D ziet (zie kader verderop).

Daarna kijk je naar je eigen kookgedrag. Sta je vaak uitgebreid te koken of wil je vooral snel en makkelijk eten kunnen maken? Heb je veel spullen die opgeborgen moeten worden of houd je het graag minimalistisch? De antwoorden op die vragen bepalen welke indeling het best werkt: een rechte wandopstelling, een hoek, een U-vorm of juist een kookeiland.

Let bij het indelen op de zogeheten werkdriehoek. Daarmee bedoelen we de afstand tussen kookplaat, spoelbak en koelkast. Die drie punten vormen samen het hart van je keuken. Hoe dichter deze drie bij elkaar liggen, hoe makkelijker en sneller je werkt. Je hoeft minder heen en weer te lopen en hebt alles onder handbereik.

De ideale werkhoogte

De ideale hoogte van een aanrecht hangt af van je lichaamslengte. Werk je te laag, dan moet je steeds voorover buigen. Werk je te hoog, dan gaan je schouders omhoog. Beide zijn vermoeiend. Daarom loont het om bij het samenstellen van je keuken stil te staan bij de juiste werkhoogte. Een handig uitgangspunt: als je rechtop staat met je armen gebogen in een hoek van 90 graden, dan ligt het werkblad ongeveer 10 tot 15 cm onder je ellebogen. Hieronder zie je een indicatie op basis van je lengte.

Let op: dit zijn richtlijnen. De beste hoogte bepaal je uiteindelijk door zelf even te testen wat prettig voelt – bijvoorbeeld op een instelbaar werkblad of in een showroom met verschillende hoogtes.

Hoeveel opbergruimte heb je nodig?

Gebruik je vaak pannen of bakvormen, dan heb je meer aan een paar brede lades dan aan een kast met planken. Je ziet in één oogopslag wat waar ligt, en je hoeft niet op je knieën om achter in het kastje iets te zoeken. Dat werkt net wat makkelijker – zeker als je dagelijks kookt. Zorg ook dat je je spullen straks logisch kunt verdelen. Het is handig om keukengerei bij de kookplaat op te bergen, schoonmaakspullen onder de spoelbak, en om je voorraad in een hoge kast of ladeblok te bewaren.

Nog iets om bij je ontwerp rekening mee te houden: laat voldoende ruimte over om kastdeuren te openen zonder dat ze elkaar raken. Ook is het prettig om rond het fornuis en de spoelbak minstens 90 centimeter loopruimte te hebben.

©Phurichai

Materialen en stijl: meer dan alleen smaak

Frontjes bepalen in grote mate de uitstraling van je keuken, maar het materiaal zegt ook iets over onderhoud en levensduur. Een gelakte keuken ziet er strak uit, maar is gevoeliger voor krassen en vingerafdrukken. Hout voelt warm aan, maar vraagt meer onderhoud. Kunststof of melamine is onderhoudsvriendelijk en budgetvriendelijk, maar minder duurzaam op de lange termijn.

Voor het werkblad is het goed om verder te kijken dan alleen uiterlijk. Composiet is sterk en makkelijk schoon te houden. Keramiek kan tegen hitte, maar is gevoelig voor harde klappen. Marmer en graniet hebben een unieke uitstraling, maar vereisen regelmatig onderhoud. Houd bij je keuze rekening met hoe je de keuken gebruikt en hoeveel tijd je aan schoonmaak en onderhoud wilt besteden.

Ook de grepen spelen een rol. Een greeploze keuken oogt strak, maar kan onpraktisch zijn als je snel iets wilt pakken. Met zichtbare grepen maak je het jezelf makkelijker – en kies je meteen een detail dat stijl en karakter toevoegt.

©Анастасия Купавц

Apparaten kiezen die bij je passen

Een keuken zonder apparatuur bestaat niet, maar de vraag is welke apparaten je nodig hebt – en hoe je ze slim plaatst. Veel mensen kiezen tegenwoordig voor een inductiekookplaat. Die werkt snel, is energiezuinig en makkelijk schoon te maken. Let wel op de aansluiting: sommige modellen werken op een gewoon stopcontact, maar krachtigere platen hebben een aparte 3-fasengroep nodig in de meterkast.

Belangrijker dan het type is de vraag hoeveel kookzones je nodig hebt. Kook je vaak met meerdere pannen tegelijk? Dan is een brede plaat met vijf of zelfs zes zones handig. Sta je meestal alleen eenpansgerechten te maken, dan volstaat een compactere uitvoering.

Bedenk of je een losse oven wilt, een combi-oven of een stoomoven. Denk na over het formaat en de plaatsing van je koelkast: vrijstaand of inbouw, met vriesvak of zonder. En vergeet de afzuiging niet. In een open keuken werkt een plafondunit of geïntegreerde afzuiging in het kookplaatblad vaak beter dan een klassieke afzuigkap aan de muur.

Bij de plaatsing geldt: apparaten die je vaak gebruikt, moeten makkelijk bereikbaar zijn. Een oven op ooghoogte voorkomt bukken. De vaatwasser naast de spoelbak scheelt heen en weer lopen. Kies je voor een Quooker of een losse kokendwaterkraan? Denk dan ook aan de benodigde ruimte voor het reservoir.

Van ontwerp naar uitvoering

Ben je tevreden met je ontwerp? Neem dan de tijd om alles nog één keer kritisch door te lopen. Kloppen de looproutes? Heb je voldoende werkruimte tussen kookplaat en spoelbak? Zit de oven op een prettige hoogte? Zijn alle opbergruimtes logisch ingedeeld? Kijk ook naar de plaats van je aansluitpunten: water, stroom en afzuiging moeten aansluiten op wat je hebt gepland.

Heb je je keuken in een 3D-tool ontworpen? Dan kun je die visualisatie gebruiken om een afspraak te maken met een adviseur of keukenwinkel. Samen kijk je dan of je ontwerp technisch haalbaar is en welke materialen en apparaten beschikbaar zijn. Pas als alles klopt – van de maatvoering tot de afwerking – is het tijd om je keuken echt te gaan bestellen.

Met een adviesprijs van 849 euro is de Nothing Phone (3) het duurste toestel dat dit jonge merk tot op heden heeft uitgebracht. Zelf presenteert Nothing dit model als een heus vlaggenschip, maar uit onze ervaring blijkt dat deze smartphone dat niveau niet helemaal haalt.

De Nothing Phone (3) voelt met zijn aluminium frame en matte afwerking degelijk aan, maar de glanzende transparante achterkant is wel besmettelijk voor vingerafdrukken. De telefoon heeft vier knoppen, inclusief de Essential Key van de Phone (3a) voor screenshots en spraaknotities. Qua ontwerp haal je de meest unieke smartphone van dit moment in huis. Nothing zet hoog in op esthetiek en verheft de doorgaans saaie achterkant tot een waar kunstwerk. Net als bij andere Nothing-toestellen is die tevens functioneel; zo is er onder meer een rode stip die oplicht zodra je gaat filmen.

De meest controversiële verandering is het verdwijnen van de kenmerkende Glyph-strips. Die zijn voor de gelegenheid vervangen door de Glyph Matrix, een klein monochroom schermpje rechtsboven op de achterzijde van het toestel. Dat matrixdisplay biedt meer functionaliteit dan de ledstrips op de voorgangers, zoals notificaties en spelletjes, maar mist de unieke uitstraling van de Glyphs op zijn voorganger. Vooralsnog zien we alleen potentie in dat extra schermpje. Ontwikkelaars moeten nog aan de bak met nuttige functies en games, want tot op heden is de functionaliteit dusdanig beperkt dat je het onderdeel alleen voor meldingen kunt gebruiken.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

De Essential Key zit onder de powerknop.

Op zich een prima scherm

Het scherm is redelijk op vlaggenschip-niveau. Het toestel heeft een oleddisplay van 6,67 inch met een hoge resolutie en een verversingssnelheid van 120 Hz. De (piek)helderheid is hoog genoeg voor gebruik in de zon, terwijl de kleurweergave zowel nauwkeurig als levendig is. Verder is er support voor HDR10+- en Ultra HDR-content. Helaas mist het scherm LTPO-technologie. Dat betekent dat de verversingssnelheid niet lager dan 30 Hz zakt bij statische content. In de praktijk kan dat de batterijduur negatief beïnvloeden.

De Nothing Phone 3 is de eerste telefoon die de Snapdragon 8s Gen 4-processor gebruikt. De chipset presteert vergelijkbaar met de Snapdragon 8 Gen 3, met lichte grafische verbeteringen en een hogere topsnelheid. Hoewel het toestel in dagelijks gebruik vlot aanvoelt en visueel intensieve games prima aankan, blijft de 8s Gen 4 in rauwe prestaties achter bij de nieuwste échte vlaggenschip-processors, zoals de Snapdragon 8 Elite. Potentiële kopers betwisten daarom of de Phone (3) 'flagship material' is of niet – maar bij normaal gebruik merk je geen vertragingen.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Voorbeeld van een Glyph Matrix-functie: het batterijniveau.

©Wesley Akkerman

Voorbeeld van een Glyph Matrix-functie: de tijd.

Warmteontwikkeling

Wat ook opvalt, is de warmteontwikkeling tijdens het gebruik. Het toestel kan namelijk flink opwarmen tijdens het uitvoeren van zwaardere taken, zoals bij het gamen. Dan kun je de telefoon bijna niet meer comfortabel vasthouden. Helaas een typisch Qualcomm-euvel dat we vaker tegenkomen. Verder is het zo dat de smartphone met een totaal vermogen van 5150 mAh qua accu ook wat achterloopt op zijn rivalen. Bij intensief gebruik moet je de telefoon soms eerder opladen dan je zou hopen. Bij normaal gebruik kom je er echter de dag wel mee door.

De Nothing Phone (3) draait op Nothing OS 3.5, gebaseerd op Android 15, en biedt een vloeiende, strakke interface met fijne, aanpasbare elementen en opvallende widgets. Net zoals op de Nothing Phone (3a) kom je ook hier de Essential Space tegen, een aparte sectie die screenshots opslaat en AI gebruikt om belangrijke informatie te extraheren en te organiseren, inclusief transcripties van spraakmemo's. Dat laatste gaat verrassend goed, met hier en daar een enkele typefout. Zo'n memo maak je snel aan door bijvoorbeeld de Essential Key ingedrukt te houden.

0,6x

1x

2x

Minder functies, maar wel uniek

Hoewel Nothing OS minder functies heeft dan sommige andere Android-skins, is het vrij van bloatware (erg belangrijk!) en legt het systeem de nadruk op een minimalistische, monochrome esthetiek. Dat maakt de software-omgeving daadwerkelijk anders dan je elders aantreft. Nothing belooft daarnaast vijf Android-upgrades en zeven jaar lang beveiligingspatches. Dat is een uitstekende score, meer dan gemiddeld, maar Nothing staat helaas niet bekend om de snelle uitrol van nieuwe softwareversies. Houd dus wat rekening met vertragingen op dat gebied.

Dat bewijst bijvoorbeeld de uitrol van Android 16. Die versie is reeds beschikbaar, maar de Nothing Phone 3 wordt geleverd met Android 15. Nu is het tegelijkertijd zo dat versie 16 echt nog maar net uit is, maar toch voelt dit aan als een gemiste kans. De upgrade moet echter voor het einde van het jaar verschijnen, dus daar kun je naar uitkijken. Verder heeft de nieuwe AI-zoekbalk nog een eigenaardigheid. Je kunt daarmee van alles opzoeken (apps, contacten, functies en meer), maar de Essential Space wordt daarin niet meegenomen.

3x

6x

6x

3x

Beste camera's tot nu toe, maar…

Verspreid over de achterkant tref je een veelzijdig camerasysteem aan. Dat bestaat uit drie sensoren van 50 megapixel: een hoofdcamera, een ultragroothoek- en een periscooplens. Daarmee zoom je tot 3x optisch in. Ook is er nog een selfiecamera van 50 megapixel. Alle camera's ondersteunen video-opnamen in 4K-kwaliteit bij 60 fps. Overdag leveren ze gedetailleerde foto's met levendige, accurate kleuren en een breed dynamisch bereik, hoewel er soms lichte oververzadiging optreedt en de sluitertijd wat beter kan.

De telelens presteert goed tot en met 6x inzoomen met behoud van helderheid en kleuren. Die lens is ook geschikt voor macro-opnames tot 10 centimeter. Over het algemeen vinden we dit de beste lenzen die Nothing tot nu toe aanbiedt, maar ook op dit vlak presteren concurrerende modellen beter. Vooral de Pixels en Galaxy's leveren betere kwaliteit bij weinig licht en snelle bewegingen. Nothings beeldverwerking zorgt gelukkig voor consistente kleuren over alle lenzen en voor goede diepte, maar de camera's kunnen dus nog verbetering gebruiken.

2x

1x

0,6x

Nothing Phone (3) kopen?

De Nothing Phone (3) streeft duidelijk naar onderscheid met zijn unieke ontwerp en het nieuwe Glyph Matrix-systeem, maar op cruciale punten blijft hij achter bij concurrenten in zijn prijsklasse. Hoewel de Snapdragon 8s Gen 4-processor echt wel vlot is voor dagelijks gebruik, blijft-ie op papier achter bij de concurrentie. Niet dat je al die snelheid per se nodig hebt (eerlijk is eerlijk: veel mobiele cpu's zijn echt overkill), maar die dingen gaan wel tellen als je een hogere prijs betaalt. Het helpt ook niet dat het toestel echt heet wordt onder hoge druk.

Ondanks een capabel camerasysteem presteert de Phone (3) onder uitdagende omstandigheden niet zo goed als je zou willen of verwachten. De batterijduur is adequaat, maar niet uitzonderlijk, en de usb-c-poort blijft steken op de oudere 2.0-standaard. Hoewel Nothing OS 3.5 een strakke en unieke software-ervaring biedt met langdurige updates, compenseren de software-extra's en het innovatieve Glyph-systeem de hardwarematige tekortkomingen niet voldoende om de Nothing Phone (3) een toptoestel te noemen, zeker niet gezien zijn prijskaartje van 850 euro.