Met de digitale werkplaatsen van Fab Lab kun je vrijwel alles maken. Je hoeft het alleen maar te bedenken. In dit tweeluik stellen we enkele opmerkelijke projecten aan je voor, waaronder een drone van hout en een 3D-geprinte gettoblaster.

Fab Lab staat voor fabrication laboratory. Het zijn creatieve digitale werkplaatsen waar uitvinders, ontwikkelaars en hobbyisten samenkomen om hun eigen ideeën om te zetten in creaties. Met behulp van computers, 3D-printers, lasersnijders en freesmachines worden van schetsen en ontwerpen tastbare producten gemaakt.

Het begon zo’n tien jaar geleden als een programma van MIT’s Center for Bits and Atoms, waar Neil Gershenfeld studenten liet experimenteren met peperdure printers en snijders. De werkplaats bleek zo populair dat het concept al snel werd gekopieerd naar andere plekken op de wereld. Het eerste internationale Fab Lab werd opgericht in Cartago, Costa Rica in 2002. In 2003 opende een werkplaats in het Noorse Solvik Gård, waar draadloze netwerken en halsbanden met zenders worden gemaakt om nomadische herders te helpen. Sindsdien is het aantal Fab Labs enorm uitgebreid. Inmiddels zijn er meer dan duizend, van India tot aan Polen. Nederland alleen heeft er al 32.

Alle werkplaatsen hebben hetzelfde doel: mensen leren om zelf dingen te maken. Het zijn ideale plekken om te leren en experimenteren met techniek. Maar ook om mensen te ontmoeten en kennis te delen. Om je alvast op weg te helpen: hier tien mooie projecten waar we graag zelf mee aan de slag gaan.

ColorFab - Prints die van kleur veranderen

©PXimport

Onderzoekers van MIT hebben een manier ontdekt om objecten te printen die van kleur kunnen veranderen. Denk bijvoorbeeld aan een hoesje voor je telefoon of een oorbel, die zich telkens aanpast aan de kleur van je outfit.

Het team van MIT’s Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory (CSAIL) heeft een speciale inkt ontworpen die van kleur verandert nadat het is blootgesteld aan ultravioletlicht. Als een object met behulp van de inkt is geprint, kan het binnen twintig minuten een andere kleur krijgen. De bijzondere inkt kan nu al worden toegepast in 3D-geprinte objecten, maar de onderzoekers denken dat het uiteindelijk ook kan worden gebruikt in kleding.

“Mensen consumeren gemiddeld veel meer dan twintig jaar geleden en ze maken daardoor veel afval”, zegt hoogleraar Stefanie Mueller. “Door de kleur van een object te veranderen, hoef je niet steeds een nieuw object te maken.” De bijzondere inkt is gemaakt van een basiskleurstof, een fotoinitiator en een lichtaanpasbare kleurstof (fotochroom). De laatste brengt de kleur in de basiskleurstof naar voren en de fotoinitiator laat de basiskleurstof hard worden tijdens het 3D-printen. Ingewikkeld, maar het ziet er gaaf uit.

Open Source Beehive - In een half uur je eigen bijenkorf

©PXimport

Sinds 2000 wordt er in veel landen een alarmerende sterfte van bijenvolken gesignaleerd. De westerse honingbij (en vele andere bijensoorten en insecten, red.) heeft het moeilijk. Jonathan Minchin, Tristan Copley Smith en Aaron Makaruk bedachten daarom de Open Source Beehive: een bijenkorf die je zelf binnen 30 minuten kunt maken.

Iedereen ter wereld kan het design van de bijenkorven downloaden en uit een enkele houtplaat halen met een CNC-machine, om daarmee zelf bijen te houden. De onderdelen passen vervolgens als een simpele puzzel in elkaar. Je kunt twee soorten bijenkorven downloaden: een kleine (die in elke tuin past) of een grote kast (voor de echte fanatiekelingen). Maar er is meer: na de ontwikkeling van de bijenkorven, zijn de ontwikkelaars begonnen aan de productie van de BuzzBox.

Een sensorkit waarmee bijenhouders de temperatuur, luchtvochtigheid en aantallen in de korf in de gaten kunnen houden. De kit wordt door zonnepaneeltjes voorzien van stroom en stuurt de gegevens over wifi naar een database. De houders kunnen automatisch een notificatie op hun telefoon krijgen als de omstandigheden veranderen. De BuzzBox luistert ook naar de bijen en neemt de geluiden op. Zo ontdekten ze dat de koningin haar volgers alarmeert als ze de korf moeten verlaten.

Fab Lab House - Zelfvoorzienend huis van hout

©PXimport

Als dit project je één ding leert, is dat je vooral niet te klein moet denken. Dit huis (zie de afbeelding boven dit artikel voor het exterieur) is volledig gemaakt van multiplex, met behulp van CNC-freesmachines en een handvol architecten. Het is het eerste digitaal gefabriceerde, zelfvoorzienende huis, dat gebruikmaakt van flexibele zonnepanelen.

De houten woning is ontworpen door het Institute for Advanced Architecture of Catalonia (IAAC) in samenwerking met experts uit twintig verschillende landen. De woning is in Duitsland gemaakt en vervolgens – na wat bijschaven – in het Fab Lab in Barcelona als een bouwpakket in elkaar gezet. Daarna is het voorzien van coatings voor brandveiligheid en isolatie, bekleed en voorzien van de nodige elektronica. Het prachtige eindresultaat staat op drie poten en is uitgevoerd met slimme systemen om het energieverbruik en de temperatuur te meten.

Ook wordt regenwater door de woning hergebruikt. Het huis kan volgens de ontwikkelaars overal ter wereld worden gemaakt met behulp van de Fab Labs. De woning is groot genoeg voor een gezin van vier personen en biedt 75 m2 aan ruimte (andere afmetingen zijn ook mogelijk). Het huis kan binnen vijftien dagen worden gemaakt. Hoeveel het precies kost, wordt niet gezegd. Maar het huidige model staat te koop voor 45.000 euro.

Smart Citizen - Meet luchtverontreiniging in je buurt

©PXimport

Heb jij enig idee hoe gezond de lucht om je heen is? Hoe schoon je omgeving is? Het project Smart Citizen geeft iedereen de mogelijkheid om met behulp van sensoren de verontreiniging in hun eigen buurt te meten. Het project gebruikt opensource-software en hardware om data te verzamelen, met als doel mensen bewuster te maken van de omgeving om hen heen.

Met behulp van een Arduino Uno-board en enkele sensoren wordt de temperatuur, vochtigheid, luchtverontreiniging (fijnstof en stikstofdioxide) en het omgevingsgeluid gemeten. Interaction designer Guillem Camprodon wil met de apparatuur mensen verbinden met hun omgeving, en ze de mogelijkheid geven om hun relatie met de gemeenschap, diensten en evenementen in die omgeving te optimaliseren.

Met andere woorden: met de Smart Citizen-kit heb je harde data om de overlast in je buurt mee aan te pakken. Tijdens een test in de Valkenburgstraat, de meeste vervuilde straat in Amsterdam, bleek na een jaar de gemiddelde hoeveelheid stikstofdioxide boven de Europese norm van 40 μg/m³ te liggen. Reden voor Milieudefensie om de staat voor de rechter te slepen. De kit zelf is al een tijdje uitverkocht, maar ontwerp, schema’s en firmware vind je hier.

My Human Kit - 3d-geprinte Arm-prothese

©PXimport

Een bijzonder project komt van Fransman Nicolas Huchet. Huchet verloor in 2002 zijn hand bij een incident in de fabriek waar hij werkte. “Voor mensen zoals ik zijn er handprothesen die worden vergoed door de zorgverzekering. Maar die kunnen maar één ding: knijpen. Modellen die veel meer kunnen kosten 40.000 euro. En dat heb ik niet”, vertelt hij in een TEDx Talk.

En dus ging Huchet op zoek naar een alternatief. Die vond hij toen hij in een Fab Lab in Rennes voor het eerst een 3D-printer zag. Hij vroeg zich meteen af of hij daarmee een bionische hand zou kunnen maken. Hij kreeg vrijwillig hulp van ingenieurs, studenten, leraren en hobbyisten. Met gebruik van een opensource-model (iMove), wat visdraad en een motortje wisten ze een eerste prototype te maken. Maar dat was slechts het begin.

Huchet ging door met ontwikkelen tot het hem in het Fab Lab in Berlijn lukte om een volledig functionerende myo-elektrische armprothese (waarbij de armspieren elektrische signalen doorgeven aan elektrodes in de prothese) te bouwen. Met behulp van een 3D-printer kost die prothese slechts 700 euro. Met de handleiding en software die hij online heeft gezet, kan nu iedereen dezelfde prothese maken.

Sony breidt de ULT POWER SOUND-serie uit met vier nieuwe speakers en een draadloze microfoon. Of je nu een feestje geeft of gewoon onderweg muziek luistert: deze speakers zorgen voor flink wat bas en volume.

Partyspeakers: met of zonder accu

De ULT TOWER 9 is een draadloze speaker met 25 uur accuduur, uitgerust met 360° geluidsweergave, verlichting en twee basmodi. Met de ULT-knop schakel je tussen diepe of punchy bas. De ULT TOWER 9AC is een variant zonder ingebouwde accu, bedoeld voor gebruik op netstroom, en levert nog krachtiger geluid. Beide modellen hebben ingangen voor microfoon of gitaar, en zijn te koppelen aan je tv via optische kabel voor versterkt geluid.

©Sony

Draagbare modellen met krachtige bas

Voor onderweg zijn er twee nieuwe bluetoothspeakers: de ULT FIELD 5 en de compactere ULT FIELD 3. Beide modellen hebben een afneembare schouderriem en zijn water- en stofdicht (IP66/IP67). Ze kunnen tegen zout water, dus ook geschikt voor gebruik op het strand. De FIELD 5 speelt tot 25 uur af, de FIELD 3 tot 24 uur. Beide hebben basversterking via de ULT-knop en beschikken over functies als Party Connect en USB-oplaadmogelijkheid.

©Sony

Draadloze microfoon voor karaoke

Nieuw in de serie is ook de ULTMIC1, een draadloze microfoon voor karaoke. Die sluit je eenvoudig aan op de speakers met een bijgeleverde dongel.

Verkoopprijzen en beschikbaarheid

Alle producten zijn vanaf april 2025 verkrijgbaar:

ULT TOWER 9 – 999,99 euro | ULT TOWER 9AC – 699,99 euro | ULT FIELD 5 – 299,99 euro |

ULT FIELD 3 – 199,99 euro | ULTMIC1 – 149,99 euro

Bekijk Sony-speakers op Kieskeurig.nl ⮯

De meeste mensen gebruiken Spotify op hun mobiel om muziek te streamen. Handig, want een smartphone heb je altijd op zak. Zit je geregeld urenlang achter een pc of laptop? Probeer dan eens voor de verandering de desktop-app van deze populairste muziekdienst ter wereld. Het grotere scherm is namelijk heel prettig. Hoog tijd om de app grondig te bekijken.

Kijkt je partner graag televisie, terwijl jij ondertussen op de computer bezig bent? Of werk je in een drukke omgeving, zoals een school of kantoor? Een koptelefoon met goede muziek helpt je concentreren. In dergelijke situaties streamen veel mensen de liedjes rechtstreeks vanaf een mobiel toestel naar hun hoofdtelefoon of oordopjes. Dat kan ook anders! Gebruik de gebruiksvriendelijke desktopversie van Spotify en laat de smartphone voortaan links liggen. Mooi meegenomen is dat je zo ook heel makkelijk muziek op de (aangesloten) speakers van een pc, laptop of monitor kunt beluisteren.

Kies waarmee je luistert

Bedenk eerst met welk apparaat je wilt luisteren naar Spotify. Bij een draadloze koptelefoon of speaker is er bijvoorbeeld een bluetooth-koppeling nodig. Gelukkig heeft nagenoeg elke laptop een geschikte adapter. Dat geldt ook voor redelijk recente desktops. Is jouw computer al iets ouder, dan sluit je eventueel een externe bluetooth-adapter aan. Je prikt zo’n apparaatje in een usb-poort, waarna je een draadloze verbinding opzet.

Het toevoegen van een bluetooth-apparaat is over het algemeen zo gepiept. Activeer op de koptelefoon of de speaker de koppelingsmodus en open vervolgens de bluetooth-instellingen van het besturingssysteem. In Windows 11 navigeer je hiervoor achtereenvolgens naar Instellingen / Bluetooth en apparaten / Apparaat toevoegen / Bluetooth. Uiteraard kun je net zo goed op een bekabelde hoofdtelefoon, headset of speakerset naar Spotify luisteren. Vrijwel elke pc of laptop heeft hiervoor een analoge 3,5mm-geluidsuitgang. Bepaalde apparaten sluit je als alternatief op een usb-poort aan.

Deze piepkleine bluetooth-adapter van TP-link (UB500) ligt voor ongeveer 15 euro in de winkel.

Installeren en inloggen

De desktop-app van Spotify is voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Surf naar www.spotify.com/nl/download om het juiste installatiebestand op te halen. Je kunt de app eventueel uit de Microsoft Store plukken. De stappen in dit artikel zijn gebaseerd op de Spotify-app voor Windows.

Zodra je het programma voor de eerste keer opstart, verschijnt er een inlogscherm. Ben je nog geen lid van Spotify, dan kun je desgewenst een nieuw account aanmaken. Klik op Gratis aanmelden om een nieuw tabblad in de browser te openen. Maak vervolgens de registratie in orde. Je kunt optioneel een bestaand Google-, Facebook- of Apple-account gebruiken. Via Inloggen opent er een tabblad in je browser. Klik na het invullen van de juiste gegevens op Doorgaan naar de app. Het uitgebreide startvenster verschijnt.

Zonder (gratis of betaald) account kom je bij de desktop-app van Spotify niet binnen.

Gratis of betaald account

Je kunt de desktop-app zowel met een gratis als betaald Spotify-account gebruiken. Houd in het eerste geval wel rekening met reclame. Voor gratis leden zijn er ook allerlei beperkingen. Zo kun je geen albums offline opslaan en nummers niet in een willekeurige volgorde afspelen. Verder heb je te maken met een lagere geluidskwaliteit.

Wil je zonder beperkingen en reclamevrij luisteren? Kies dan tussen de Premium-abonnementen Student (5,99 euro), Individual (10,99 euro), Duo (14,99 euro) en Family (17,99 euro). De genoemde kosten zijn maandbedragen. De stappen in dit artikel zijn gebaseerd op een betaald Spotify Premium-account.

Als je Spotify veel gebruikt, is een betaald account zonder reclame wellicht de moeite waard.

Eerste kennismaking

Vergeleken met de mobiele app oogt de desktopversie een stuk drukker. De ontwikkelaars maken namelijk dankbaar gebruik van de aanwezige schermruimte. Wanneer je met je huidige account al artiesten en podcasts volgt, zie je ze links in de bibliotheek. Klik zo nodig linksboven op Je bibliotheek uitvouwen om de volledige inhoud te tonen. Op deze manier vind je eenvoudig content die je interessant vindt. Verder is de optie Wat is er nieuw de moeite waard. Klik rechtsboven op het belletje en zie welke albums je favoriete artiesten onlangs hebben uitgebracht. Je vindt hier trouwens ook nieuwe afleveringen van podcasts.

Het drukke startvenster van Spotify bevat een wirwar van artiesten, podcasts, mixen en radiozenders.

Vanwege het immense aanbod is Spotify een ideale tool om nieuwe dingen te ontdekken. Het startvenster is hiervoor alvast een goed uitgangspunt. Je roept dat op elk moment op door bovenaan op het huisje te klikken. Op basis van jouw luistergedrag genereert de muziekdienst allerlei mixen. Hier staan mogelijk al wat nummers tussen die je nog niet eerder hebt gehoord. Scrol omlaag om onder meer suggesties voor muziekvideo’s en radiozenders te bekijken. Je kunt ook in uiteenlopende categorieën neuzen. Klik hiervoor achter de zoekbalk bovenin op het pictogram Bladeren. Onder andere Podcasts, Nieuwe releases, Hitlijsten en Ontdekken zijn populaire rubrieken.

Je kunt neuzen in tientallen categorieën.

Volgen

Het loont de moeite om goede artiesten te volgen. Daarmee creëer je vanuit de bibliotheek snel toegang tot alle muziek die je goed vindt. In Spotify kom je zo ook aanbevelingen van nieuw werk tegen. Typ in de zoekbalk de naam van een band of zanger(es) en klik in de resultaten de artiestenpagina aan. Bovenaan staat een lijst met veel gestreamde nummers. Je kunt verder een discografie opvragen. Klik op Volgen om de band of zanger(es) meteen in je bibliotheek te plaatsen.

Het volgen van podcasts werkt op soortgelijke wijze. Ga binnen het startscherm bovenin eerst naar het tabblad Podcasts en blader door het aanbod. Heb je iets leuks gevonden? Klik dan onder de podcasttitel Volgen.

Volg een leuke podcast als je geen enkele aflevering wilt missen.

Afspeellijsten maken

Met een afspeellijst heb je in een klap toegang tot een overzicht van je favoriete liedjes. Creëer bijvoorbeeld aparte lijsten voor tijdens het sporten, autorijden of slapengaan. Je vouwt, indien nodig, eerst de bibliotheek in het linkerdeelvenster uit en kiest voor Playlist of map maken. Dat is het pictogram met het plusteken. Via Een nieuwe playlist maken verschijnt er een lege afspeellijst in de bibliotheek. Hoog tijd om die te vullen met goede muziek. Klik bovenaan op de tijdelijke titel en bedenk een relevante naam. Je kunt optioneel een beschrijving en foto toevoegen, waarna je bevestigt met Opslaan.

Zoek nu in Spotify naar liedjes die je aan de afspeellijst wilt toevoegen. Iets gevonden? Klik dan op het betreffende nummer en vervolgens op het pictogram met de drie puntjes. Ga in het menu naar Toevoegen aan playlist en wijs de gewenste afspeellijst aan. De afspeellijsten zijn in Spotify normaal gesproken openbaar. Hierdoor zijn ze ook toegankelijk voor andere leden. Als je dat liever niet wilt, kun je een afspeellijst voor jezelf houden. Klik hiervoor in de bibliotheek met de rechtermuisknop op de titel en kies Privé maken.

Sport je graag, dan ligt een afspeellijst met energieke liedjes voor de hand.

Audiokwaliteit wijzigen

Spotify werkt volgens jarenlange geruchten aan een nieuw hifi-abonnement met een hogere geluidskwaliteit. Op die manier wordt de muziekdienst mogelijk ook interessant voor bezitters van hoogwaardige audioapparatuur. Deze groep gebruikt nu veelal Tidal of Qobuz.

Ondanks dat het hifi-abonnement dus nog even op zich laat wachten, kun je in de desktop-app wel degelijk een hogere geluidskwaliteit tot maximaal 320 kbit/s instellen. Klik rechtsboven op je profielafbeelding en kies Instellingen. Je selecteert in het uitrolmenu achter Streamingkwaliteit de optie Zeer hoog. Luister vervolgens naar de beste geluidskwaliteit die de muziekdienst momenteel in petto heeft.

Met de standaardinstellingen schroeft het programma de audiokwaliteit bij een trage netwerkverbinding automatisch terug. Wil je dat liever niet? Zet in dat geval het schuifje achter Kwaliteit automatisch aanpassen uit. Tot slot kun je ook nog de geluidskwaliteit van offline opgeslagen muziek aanpassen.

Met een kleine aanpassing in de instellingen verhoog je de geluidskwaliteit aanzienlijk.

Offline luisteren

Gebruik je de desktop-app van Spotify op een laptop? Wie weet kom je soms op plekken zonder internet, zoals het vliegtuig of een afgelegen vakantiebestemming. Geen nood, want je kunt elk liedje, album en podcast offline opslaan. Het is zelfs mogelijk om complete afspeellijsten lokaal te bewaren. De limiet ligt op tienduizend (!) opgeslagen nummers.

Onder de titels van albums, podcasts, luisterboeken en afspeellijsten vind je een downloadknop (pijltje omlaag). Klik hierop om de downloadsessie te starten. Er verschijnen nu groene pijltjes voor de nummers. Het is helaas niet mogelijk om een enkel nummer te downloaden. Je omzeilt deze beperking door favoriete liedjes eerst in een afspeellijst te zetten. Ben je op een plek met geen of matig internet? Gebruik voor dergelijke situaties de offline modus van Spotify. Klik linksboven op de drie puntjes en kies Bestand / Offline modus. Met deze optie kun je uitsluitend gedownloade muziek afspelen.

Je ziet aan de groene pijltjes dat alle nummers van dit album zijn gedownload.

Als je duizenden liedjes op de computer bewaart, kost dat logischerwijs veel opslagruimte. Je kunt de bestandslocatie desgewenst aanpassen. Klik op de profielafbeelding en kies Instellingen. Scrol helemaal omlaag en klik achter Offline storage location op Locatie wijzigen. Kies nu naar eigen inzicht een andere map en bevestig met OK. Verder tref je hier ook nog opties om alle downloads te verwijderen en tijdelijke bestanden te wissen.

Bepaal zelf in welke map je offline muziek opslaat.

Facebook-vrienden

Spotify bevat een functie om je profiel aan een Facebook-account te koppelen. Je kunt zo zien naar welke muziek online vrienden luisteren. Open via je profielafbeelding de instellingen en scrol een stukje naar beneden. Met de optie Verbinden met Facebook opent er een nieuw venster met een aanmeldscherm. Na opgave van de juiste inloggegevens is het online smoelenboek gekoppeld. Klik rechtsboven op Activiteit van vrienden (drie poppetjes) om een overzicht van vrienden te tonen. Via Vriend toevoegen (poppetje met plusteken) geef je aan welke personen uit je familie-, vrienden- en kennissenkring je wilt volgen.

Verdere ontwikkelingen

Spotify heeft een actief ontwikkelteam dat de desktop-app regelmatig onder handen neemt. Je merkt dat bijvoorbeeld aan een gewijzigde vormgeving en nieuwe functies. Er verschijnt kort na het opstarten van het programma dan ook regelmatig een verzoek om de laatste versie te installeren. Naast de profielfoto zie je in dat geval een blauwe stip. Klik daarop om Spotify te updaten. Veel luisterplezier!