Puzzelgames zijn bijzonder verslavend. Dankzij de smartphone of de tablet ontrafelen we de raadsels level per level in bed, in bad, in de bus en straks in de zomer ook weer in de strandstoel. Hier tien frisse toptitels die uitblinken in originaliteit en die voor dagen spelplezier zorgen.

Tip 01: Voor fantasten: Monument Valley

iOS € 3,99 (+ in-app aankopen)

Android € 2,99 (+ in-app aankopen)

Windows 8 en 10 (mobiel) € 3,99 (+ in-app aankopen)

De prachtige puzzelgame Monument Valley is geïnspireerd op het artistieke talent van de Nederlandse kunstenaar M.C. Escher. Het spel draait om vreemde architecturale constructies waar je een poppetje doorheen moet manipuleren. De aparte geometrie, de verborgen paden en de onmogelijke Escheriaanse trappen maken het spel tot een surrealistische ontdekkingstocht. Het succes van de game zit hem vooral in de artistieke kwaliteit en in de sfeer van complete rust waarin je de puzzels oplost. Lees ook: De 35 beste Android-apps van 2015.

Tip 02: Voor romantici: Lumino City

iOS € 4,99

Windows (pc) € 19,99

OS X € 12,99

Ook Lumino City trekt de aandacht door zijn arty looks en dat heeft te maken met de manier hoe de game is gemaakt. Deze puzzelapp is namelijk gebaseerd op met de handgemaakte indrukwekkende papieren constructies in combinatie met 'echte' objecten, die daarna werden gedigitaliseerd. De wereld van Lumino oogt bijzonder kleurrijk en zelfs sprookjesachtig door de belichting die weerkaatst op de bouwsels. Je moet het hoofdpersonage op weg helpen om haar ontvoerde grootvader te redden, en dat is een kwestie van puzzels oplossen en mechanische constructies in gang zetten. Een stevige download (2 GB op iOS) maar een aanrader voor wie is uitgekeken op het zoveelste arcade-game.

©PXimport

Tip 02 De combinatie van papier en digitale elementen geeft een aparte sfeer.

Tip 03: Voor de vitale gamer: Progress to 100

iOS € 2,99

Op vlak van gamebeleving is Progress to 100 een buitenbeentje. Zelden hebben wij een game gezien die je zo fysiek moet spelen. Je krijgt korte opdrachten voorgeschoteld in de vorm van cryptische omschrijvingen die je helpen de puzzel te kraken. Hiervoor moet je het mobieltje op verschillende manieren bewegen: zwaaien, kantelen, kietelen, vegen... Daarbij moet je de app toegang geven tot de microfoon en camera. Sommige van de 100 opdrachten zijn zo kort dat ze de naam puzzel nauwelijks waard zijn, maar andere zijn dan weer briljant gevonden. Nadeel van deze creatieve vondst is dat je na zo'n drie kwartier bent uitgespeeld, en als je de puzzels eenmaal kent, heeft het spel geen herspeelwaarde. Hoe dan ook, dit is een spel dat je liever niet in een publieke ruimte speelt.

Tip 04: Voor psychopaten: Happy Wheels

iOS Gratis (€ 1,99 zonder advertenties)

Chrome Gratis

Happy Wheels is de combinatie van een puzzel- en racegame die al jaren populair is als webgame. Met virtuele knoppen bestuur je een figuurtje dat zich verplaatst op rolschaatsen, het skateboard, de fiets, de motor ... kortom op wieltjes. Het is belangrijk dat het figuurtje zich naar voren en achteren buigt om de juiste sprong te kunnen maken. Ondertussen donderen er autowrakken uit de lucht en storten bruggen in. Echt leuk wordt het wanneer je met de level-editor hindernisbanen aanlegt waarop je vrienden zich mogen verongelukken. Happy Wheels zou beter Bloody Wheels heten, want de afgerukte ledematen vliegen in het rond en het bloed spat tegen het scherm. Heerlijk spel voor puzzelaars met licht psychopathische trekjes.

©PXimport

Tip 04 Met de segway op de roltrappen? Het bloed spat tegen het scherm.

Tip 05:- Voor pyromanen: Little Inferno

iOS € 2,99

Android € 3,42

Windows; OS X; Linux (via Steam) € 9,99

Wie vond het in zijn jeugd niet leuk om iets in vlammen te laten opgaan? Of misschien nog steeds wel ... Het grootste deel van dit avontuur speelt zich af in de open haard waar het personage spullen aanschaft om in de fik te steken: houtblokken, maar ook teddyberen, gillende robots, exploderende vissen en mini-atoombommen. Door dingen te verbranden genereer je weer geld. Ondertussen moet je reageren op het moment dat objecten verkolen en leer je hoe je dingen moet combineren om het verbrandingsproces te optimaliseren. Aanvankelijk werd dit puzzelavontuur sceptisch ontvangen. Hoelang blijft het leuk om dingen te verbranden? Toch heeft de game een verbazingwekkende verhaallijn, een luguber plot en een aanstekelijke soundtrack. Opmerkelijk is dat deze bijzonder leuke pyromanische game werd gemaakt door drie jongens zonder geldsteun, zonder kantoor en zelfs zonder uitgever. En waarschijnlijk ook zonder brandverzekering...

Tip 06: Voor angsthazen: ]LIMBO

iOS € 4,99

Android € 5,30

Windows; OS X; Linux (via Steam) € 9,99

Limbo speel je best 's avonds, bij gedempt licht of nog beter in het pikdonker. Deze topper is licht en vrolijk en tegelijk duister en deprimerend. Het verhaal en de gameplay houden je gekluisterd aan het spel, want iedere opdracht is anders en telkens zal je brein de oplossing in een andere richting moeten vinden. Vooral de eenvoud van de uitdagende opdrachten, charmeert. Het gaat om een klein jongetje dat wakker wordt in een bos en dat onder jouw hoede zijn zus probeert te vinden. Het spel is in 2D en zelfs de bediening is makkelijk. Je sleept naar links of rechts om het personage te bewegen en je veegt naar boven om te springen. Bovendien kun je iets vastpakken, voortduwen of wegtrekken. De mooie zwart-witte silhouetten, de muziek, de natuurlijke beweging van de objecten en de ingenieuze opdrachten maken van Limbo een verslavend spel.

©PXimport

Tip 06 Een jongetje gaat in het donker op zoek naar zijn zus ...

Tip 07: Voor vluchters: Framed

iOS gratis € 3,99

Android € 2,99

Terwijl een swingend jazzdeuntje klinkt, komt het stripverhaal tot leven. De bedoeling is dat de hoofdpersoon met een mysterieus koffertje politieagenten ontwijkt. Dat doe je door de volgorde van de vakken in het stripverhaal te verslepen, want de inhoud van iedere tegel is belangrijk voor het verhaal. Op die manier bepaal je de volgorde van de context. Om het spel in de vingers te krijgen, begint het gemakkelijk, maar de puzzels worden snel ingewikkelder. Gelukkig zit er geen maximum aan het aantal keren dat het personage het storyboard opnieuw mag binnenwandelen, zodat je rustig kunt experimenteren met de verschillende mogelijkheden. Een puzzelgame met een originele invalshoek die ondertussen een berg aan nominaties en awards heeft gewonnen.

Tip 08: Voor getalneuroten: Threes!

iOS Gratis (€ 2,99 zonder reclame)

Android € 3,41

Windows (mobiel) Gratis

Nikola Tesla, de uitvinder van wisselstroom, had een obsessie voor het getal drie. Dit genie zou het spel Threes! geweldig hebben gevonden. Je moet zo veel mogelijk blokjes combineren om veelvouden van drie te vormen. Van een 1 en een 2 maak je een 3, van tweemaal een 3 maak je een 6, van twee 6'en maak je 12, enzovoort. Oké, we realiseren ons dat dit behoorlijk duf klinkt, maar het duurt exact vijf minuten totdat je totaal mentaal afgezonderd van je omgeving geniet van deze schuifpuzzel, die inderdaad nogal lijkt op het bekende 2048. Bij iedere zet komt er een nieuw blokje in het spel. De vormgeving, het muziekje en grafische details zoals de gezichtjes in de blokjes, zorgen dat dit spel sympathiek aanvoelt. Hoe beter je wordt, hoe meer strategisch je gaat spelen om ten slotte het ultieme doel te bereiken: het magische getal 3072. Tesla zou kraaien van plezier.

Tip 09: - Voor arachnofoben: Spider: Rite of the Shrouded Moon

iOS Gratis € 4,99

Android € 5,51

Windows, OS X, Linux (via Steam) € 12,99

De prijs van de nieuwe Spider-game ligt naar app-normen iets hoger dan normaal, maar er worden geen in-app aankopen opgedrongen en je wordt evenmin gedwongen om reclame te plaatsen op Facebook. Ook in de opvolger van de klassieker Spider: Bryce Manor bestuur je de spin in een oud verlaten pand waar je in dertig levels allerlei opdrachten oplost om zo veel mogelijk vliegen te vangen. De kunst is om op strategische plaatsen het web te spannen en de vliegen de stuipen op het lijf te jagen zodat ze in de val vliegen. Het aantal webben dat je kunt opzetten is immers beperkt. Uniek is dat de game rekening houdt met de 'echte wereld'. Wanneer de zon bij jou ondergaat, zal het ook donker worden op het scherm en als het buiten regent zullen ook de druppels vallen in Spider-land.

©PXimport

Tip 09 Probeer zo veel mogelijk spinnen te vangen in het web.

Tip 10: Voor liefhebbers van Tetris: Los Aliens

iOS Gratis

Android Gratis

Los Aliens smaakt een beetje naar Tetris, maar voor de rest bevat het aanstekelijke elementen van de nieuwe generatie puzzelgames: leuke graphics, een funky muziekje en uiteraard het ruimtethema. De app is gratis, maar je moet de reclame er wel voor lief bijnemen. Net als bij Tetris probeer je de rijen vol te laten lopen met puzzelstukjes. Daarbij moet je een figuurtje steeds in een L-vorm over het speelvlak bewegen. De eerste levels dienen om kennis te maken met de besturing en het opzet, waarna het steeds moeilijker wordt om je door de 170 spelniveaus te werken. Om de speler bij de les te houden, komen er in de loop van het spel steeds meer vreemde buitenaardsen in het spel. Een pittig doch eenvoudig puzzelspel met enkele minpunten die we ondertussen van gratis games gewend zijn.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Waar je een paar jaar geleden nog de hoofdprijs betaalde voor een goede 65 inch smart-tv, zijn deze tv's nu al een stuk betaalbaarder. Wij vonden vijf exemplaren die voor minder dan 600 euro te koop zijn.

Een 65 inch 4K smart-tv is natuurlijk de ultieme televisie voor het kijken van series en films in de hoogste kwaliteit. Voordeel is verder ook dat je niet al te dicht op je scherm hoeft te zitten: voor een 65 inch televisie geldt een afstand vanaf zo'n drie tot drieënhalve meter. En dankzij de smart-functionaliteit heb je toegang tot tal van streamingdiensten. Wij bekeken de mooiste modellen die je voor minder dan 600 euro kunt kopen.

LG 65UR73006LA

Voor wie houdt van heldere beelden en natuurlijke kleuren is de LG 65UR73006LA.AEUQ een prima keuze. Het 4K-paneel met ondersteuning voor HDR10 en HLG laat films en series mooi uitkomen. Wat direct opvalt is het brede kijkhoekpaneel, zodat je vanuit elke hoek goed beeld hebt. Drie HDMI 2.1-poorten zijn aanwezig, handig voor bijvoorbeeld een spelcomputer of soundbar. Het geluid is degelijk, met 20 watt RMS, al kan een extra speaker geen kwaad. De televisie zelf is niet overdreven dik, ongeveer 57 mm, en draait op WebOS dat vlot en makkelijk werkt.

Besturingssysteem: WebOS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

TCL 65C655 Pro

Deze TCL 65C655 Pro is een goede keus als je graag series kijkt of een filmavond houdt. Dankzij de QLED-techniek komen de kleuren mooi tot leven en ook HDR10+ en Dolby Vision helpen mee voor extra diepte. Google TV zorgt ervoor dat je toegang hebt tot de meeste (streaming-)apps van Netflix tot YouTube. Het geluid springt eruit: met 50 watt RMS en een ingebouwde subwoofer krijg je een stevig geluid. De tv zelf is daardoor wel een tikje dikker, zo’n 80 mm. Er zijn drie HDMI-poorten voor het aansluiten van extra apparaten.

Besturingssysteem: Google TV
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 50W

Hisense 65A7NQ

Ben je iemand die vooral van gemak houdt? De Hisense 65A7NQ biedt precies dat. De tv is simpel in gebruik, draait op het VIDAA-besturingssysteem en start razendsnel op. Met zijn 4K-beeld en ondersteuning voor Dolby Vision zie je mooie kleuren en scherpe beelden. Er zijn drie HDMI-poorten, voldoende voor al je apparaten. De tv heeft een redelijk slank ontwerp, ongeveer 80 mm dik. Het geluid van 20 watt RMS is prima voor dagelijks gebruik, al klinkt het met een soundbar net even beter.

Besturingssysteem: VIDAA U
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Samsung QE65Q80DAT

Wat deze Samsung QE65Q80DAT meteen bijzonder maakt, is het strakke ontwerp en de Direct Full Array-achtergrondverlichting. Daardoor zijn de zwarttinten diep en het contrast sterk. De tv is heel geschikt voor wie sportwedstrijden of actiefilms kijkt. Hij heeft vier HDMI 2.1-poorten en een krachtig geluid van 40 watt RMS, wat zorgt voor een volle klank bij films. Het scherm is vrij dun, met 54 mm, en draait op het vertrouwde Tizen-besturingssysteem dat soepel werkt.

Besturingssysteem: Tizen
Aantal HDMI-poorten: 4
Audio-output (RMS): 40W

Philips 65PUS7609/12

Bij de Philips 65PUS7609/12 draait het om eenvoud en betaalbaarheid. De beeldkwaliteit is prima voor dagelijks gebruik, met 4K-resolutie en ondersteuning voor Dolby Atmos voor beter geluid. De tv werkt met Titan OS, dat simpel is en vlot laadt. Er zijn drie HDMI 2.1-poorten, genoeg om bijvoorbeeld een spelcomputer of extra box aan te sluiten. De tv is iets dikker dan sommige andere modellen, ongeveer 92 mm, en levert 20 watt RMS geluid. Philips is voor deze serie afgestapt van Google TV en levert de modellen nu met Titan OS.

Besturingssysteem: Titan OS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Ga je op vakantie met je camper of met de caravan? Dan wil je vooral ontspannen rijden, zonder zorgen over te lage viaducten, smalle haarspeldbochten of weggetjes waar je amper kunt keren. Toch gebruiken veel mensen nog steeds een standaard autonavigatie, terwijl die niet is afgestemd op de afmetingen en het rijgedrag van een groter of zwaarder voertuig. In dit artikel lees je wat campernavigatie anders doet – en waarom dat handig is.

Lees ook: Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!

Een gewone navigatie – los toestel of via smartphone – is gebouwd voor personenauto's. Je voert een bestemming in, kiest eventueel tussen snelste of kortste route, en krijgt aanwijzingen gebaseerd op normale verkeersregels en gangbare voertuigafmetingen. Voor dagelijks gebruik werkt dat prima. Maar zodra je met een grote camper of een caravan op pad gaat, kom je al snel beperkingen tegen. Denk aan tunnels met een beperkte doorrijhoogte, wegen met maximale asdruk of gewichtslimiet, scherpe bochten in bergachtig gebied of dorpskernen waar je amper kunt keren of parkeren. Een standaard navigatie houdt daar geen rekening mee. Dat kan onderweg voor behoorlijk wat stress zorgen, of in het slechtste geval zelfs voor schade.

Wat doet campernavigatie anders?

Een speciaal campernavigatiesysteem is ontworpen met campers en auto's met aanhanger in gedachten. Je voert vooraf de lengte, breedte, hoogte en het gewicht van je combinatie in. Op basis daarvan worden alleen routes getoond die ook echt geschikt zijn voor jouw voertuig. En dat maakt een wereld van verschil.

Zo vermijd je automatisch bruggen waar je niet onderdoor kunt, te smalle weggetjes in dorpjes of natuurgebieden, steile hellingen waar je niet comfortabel kunt rijden of keren en wegen waar een caravan officieel niet is toegestaan. Veel campernavigaties bieden ook aanvullende functies. Denk aan filters voor campings, servicepunten of camperplaatsen, kaarten die je offline kunt gebruiken in gebieden zonder bereik, weergave van hellingspercentages en scherpe bochten onderweg en waarschuwingen voor zijwind, milieuzones of tolwegen. Sommige systemen kun je zelfs koppelen aan een achteruitrijcamera, wat handig is bij parkeren of keren op krappe plekken.

Wat je bij campernavigatie ook vaak ziet: een groter scherm dan bij standaard modellen. Dat is geen luxe, maar een bewuste keuze. De zitpositie in een camper is meestal hoger en wat verder van het dashboard af. Een scherm van 7 inch of groter zorgt dan voor beter overzicht en leesbaarheid, zonder dat je moet turen of knijpen met je ogen. Zeker als je tijdens het rijden snel de kaart of de aanwijzingen wilt checken, is dat een voordeel.

©GARMIN International ©2022

Voorbeelden uit de praktijk

Stel: je rijdt met een camper door de Ardennen. De kortste route volgens je telefoon gaat dwars door een dorpje met een smal bruggetje en steile oprit. Een standaard navigatie stuurt je daar zonder waarschuwing heen. Een campernavigatie herkent de beperkingen en kiest een alternatieve route via een doorgaande weg, ook al is die iets langer. Of je rijdt in Zuid-Frankrijk met een caravan achter je auto. Je komt bij een tunnel waar voertuigen hoger dan 2,60 meter niet doorheen mogen. Een gewone navigatie weet dat niet – een campernavigatie voorkomt dit soort problemen.

Is het altijd nodig?

Als je met een compacte buscamper reist die nauwelijks groter is dan een gewone auto, heb je in de praktijk minder snel last van beperkingen. Maar zodra je camper langer of hoger is, of je met een flinke caravan rijdt, wordt specifieke navigatie al snel een stuk comfortabeler – en veiliger. Ook voor langere reizen of tochten buiten West-Europa is het verschil merkbaar. Niet elk land signaleert hoogte- of gewichtsbeperkingen even duidelijk. Dan is het prettig als je navigatie dat voor je bijhoudt.

Campernavigatie kopen? Hier moet je op letten

Niet elk navigatiesysteem voor campers biedt dezelfde functies. Let daarom goed op de specificaties voordat je iets aanschaft. Controleer of je de voertuigafmetingen (lengte, breedte, hoogte, gewicht) kunt invoeren. Alleen dan kan het systeem echt rekening houden met obstakels op de route. Kijk ook naar het kaartmateriaal: is het actueel en dekt het voldoende landen? Zeker als je buiten West-Europa reist, is dat belangrijk. Sommige modellen bieden gratis kaartupdates, anderen niet. Let daarnaast op of er specifieke camper-POI's in het systeem zitten, zoals camperplaatsen, servicestations of campings. Ook de gebruikersinterface speelt een rol: is het systeem vlot te bedienen, ook als je onderweg bent? En niet onbelangrijk: hoe groot is het scherm? Bij voorkeur is dat minstens 7 inch. Een groter scherm is niet alleen prettiger tijdens het rijden, maar maakt het ook makkelijker om in een oogopslag hellingen, bochten en alternatieven te overzien. Ten slotte: als je al een achteruitrijcamera hebt, controleer dan of deze te koppelen is aan het systeem. Dat maakt het manoeuvreren op een krappe camping een stuk makkelijker.

Fijne vakantie!

Een campernavigatie lijkt op het eerste gezicht misschien een extra uitgave, maar het levert je onderweg vooral rust en gemak op. Geen stress over bruggen, geen gedoe bij keren, en geen verrassingen bij tunnels of bergwegen. Zeker als je vaker met je camper of caravan op pad gaat, is het een investering die je reis een stuk comfortabeler en ontspannen maakt.