Je privacy op internet ligt al jaren ernstig onder vuur: bedrijven en overheden proberen alles mee te lezen. Met de juiste opensource-tools maak je het pottenkijkers echter knap lastig om je privégesprekken te volgen. In deze cursus pakken we je chatverkeer aan, zodat conversaties privé blijven.

Als je in Skype (of vroeger Windows Live Messenger) chatgesprekken voert, sta je er waarschijnlijk niet bij stil dat die gesprekken onderschept kunnen worden. Door andere mensen op hetzelfde netwerk, door Microsoft of door overheids- en veiligheidsdiensten. Een chatgesprek is dan ook niet zo privé als je zou denken.

Zoals we in het vorige deel van deze cursusreeks al beargumenteerden, krijg je meer zekerheid dat de softwaremaker je niet bespioneert als je voor opensource-software kiest. Daarom chat je maar beter met een opensource-chatprogramma zoals Pidgin, dat niet alleen voor Windows, maar ook voor OS X en Linux bestaat.

Dat volstaat echter niet om overheden of spionnen op je netwerk tegen te gaan. Daarvoor heb je encryptie nodig. Dat kunnen we in principe met een systeem als OpenPGP, dat we vorige maand gebruikten om je e-mails te versleutelen. Voor onze chatgesprekken kiezen we echter voor een systeem dat veel verder gaat: Off-the-Record Messaging (OTR).

©PXimport

Vrees je achterdeurtjes in je chatsoftware, kies dan voor een opensource-programma zoals Pidgin.

Off-the-Record

Veel (zogenoemde asymmetrische) encryptiesystemen hebben twee eigenschappen: ze kunnen een bericht versleutelen zodat onbevoegden het niet kunnen lezen (encryptie) en ze kunnen je verzekeren dat je te maken hebt met de juiste persoon (authenticatie). OpenPGP maakt bijvoorbeeld beide aspecten mogelijk.

Maar OTR gaat verder dan OpenPGP. Als een onbevoegde een van de gebruikte OTR-sleutels te pakken krijgt, kan die daarmee je vorige versleutelde conversaties niet ontcijferen. Alles wat je ooit via OTR gezegd hebt, blijft dus gegarandeerd geheim.

Daarnaast hebben OTR-boodschappen geen digitale handtekening. Tijdens een conversatie ben je wel zeker van elkaar dat je met de juiste persoon te maken hebt, maar zodra een conversatie over is, kan niemand bewijzen dat de berichten die je ingetypt hebt van je afkomstig zijn. Vandaar ook de naam 'Off-the-Record' voor het systeem: het is ideaal voor journalisten en klokkenluiders om conversaties te voeren, waarvan ze later liever niet als bron aangewezen worden.

©PXimport

Off-the-Record Messaging (OTR) biedt meer garanties voor je privacy dan OpenPGP.

Pidgin

We installeren eerst het chatprogramma Pidgin, dat gratis te downloaden is. Het installatieprogramma ondersteunt ook Nederlands en kiest automatisch Nederlands als de taal voor Pidgin. Als je spellingscontrole in je conversaties wil, moet je nog wel Dutch aanvinken. Pidgin ondersteunt allerlei chatnetwerken. Je kunt bijvoorbeeld je Microsoft-account (vroeger je account bij Windows Live Messenger) in Pidgin gebruiken, je Google Talk-account of zelfs nog ICQ.

Na de installatie voeg je het account toe waarmee je veilig wil chatten. Let op: om OTR te gebruiken, moet je gesprekspartner een account op hetzelfde netwerk hebben. Je kunt dus niet via je Microsoft-account chatten met een vriend die Google Talk gebruikt. Zodra je account is aangemaakt, zie je je contactpersonen die online zijn. Probeer eens of chatten werkt.

Als dit lukt, kunnen we encryptie inschakelen. Daarvoor download je eerst de plug-in pidgin-otr van de website van OTR. Na installatie open je in het menu Extra van Pidgin Plug-ins en vink je het vakje bij Off-the-Record Messaging aan. Klik dan onderaan op Plug-in instellen. Kies nu in de lijst het account waarmee je veilig wil chatten. De standaard OTR-instellingen laat je maar beter staan, want die zijn prima. Zo worden privégesprekken die je via OTR voert niet gelogd, anders kan de inhoud immers nog altijd gelekt worden.

Wat je wel één keer per chataccount moet doen, is op Genereer klikken. Daarmee creëer je een privésleutel waarmee je conversaties versleuteld worden. Wanneer dat gebeurd is, staat in het venster de 'vingerafdruk' van je sleutel in plaats van Geen sleutel gevonden.

©PXimport

Voeg een chataccount toe in Pidgin.

©PXimport

Configureer de OTR-plug-in van Pidgin om je gesprekken veilig te houden.

Veilig chatten op Android en iOS

Zodra je veilig chatten op je computer gewend bent, wil je uiteraard ook hetzelfde op je smartphone. Gelukkig bestaan er wel enkele apps met ondersteuning voor OTR. De bekendste is ChatSecure, die zowel voor Android (vroeger onder de naam Gibberbot) als voor iOS bestaat. ChatSecure is opensource en compatibel met alle desktop-clients die OTR ondersteunen, maar heeft wel enkel de chatprotocols XMPP en AIM ingebouwd.

Google Talk (en diens opvolger Google Hangouts) zijn echter gebaseerd op XMPP, dus zolang jij en je gesprekspartner een Google-account hebben, kun je met ChatSecure op een veilige manier chatten. De eerste keer dat je de app opstart, kiest je je Google-account. Daarna verschijnen je contactpersonen in je vriendenlijst. Je kunt beginnen met chatten, maar zult een melding zien dat de identiteit van je gesprekspartner niet geverifieerd is. Druk daarvoor op de menuknop en dan op Verify. Ga na of de getoonde vingerafdruk juist is en bevestig.

©PXimport

Ook op Android en iOS kun je veilig chatten, dankzij de opensource-app ChatSecure.

Gesprek starten

Dubbelklik nu op je contactpersoon in de vriendenlijst om een gesprek te beginnen. Als zowel jij als je contactpersoon de OTR-plug-in geïnstalleerd hebben en een sleutel aangemaakt hebben, zie je onderaan rechts een knop Niet privé. Dat is het teken dat je conversatie op dit moment niet versleuteld wordt. Klik daarom op het knopje en kies Start privé gesprek. Wanneer je nu een boodschap typt, krijgt je gesprekspartner die te zien. Op de achtergrond wisselen de OTR-plug-ins van jou en van je gesprekspartner sleutels uit en versleutelen ze de rest van de conversatie, waardoor die niet af te luisteren is door pottenkijkers.

De status onderaan is nu echter veranderd van Niet privé naar Onbekend. Dat betekent dat je nog niet zeker weet of je contactpersoon wel is wie hij beweert te zijn. Pidgin geeft dan ook de melding dat je je contactpersoon maar beter kunt authentiseren. Klik daarvoor rechtsonder in het gespreksvenster op Onbekend en kies dan Authentiseer vriend. Dat authentiseren kan op drie manieren. Als je Vraag en antwoord kiest, dan vul je een vraag in die enkel je contactpersoon kan beantwoorden en geeft het antwoord in, waarna Pidgin die vraag stelt en je contactpersoon enkel toelaat als het antwoord overeenkomt.

Kies je voor de optie Gedeeld geheim, dan moet je beiden dezelfde wachtwoordzin ingeven. Een derde optie is om de vingerafdruk van de privésleutel van je contactpersoon te verifiëren. Klik tot slot op Authentiseer. Als je contactpersoon de overeenkomende gegevens ingeeft, is de authenticatie succesvol en verandert de status van het gesprek naar Privé.

©PXimport

Je gesprek wordt wel versleuteld, maar je weet nog altijd niet zeker wie je contactpersoon is.

©PXimport

Authentiseer je contactpersoon, zodat je zeker weet dat je met de juiste persoon chat.

Chatprogramma's met ingebouwde OTR

Bij Pidgin moet je OTR nog als plug-in installeren, maar sommige chatprogramma's beschikken standaard al over ondersteuning voor OTR. Gebruik je bijvoorbeeld Adium onder OS X, dan is OTR daar eenvoudig in te schakelen door eerst een privésleutel te genereren en dan op het icoontje van de sleutel te klikken. En ook Jitsi, waarop we in Computer!Totaal 2 ingaan, ondersteunt OTR om veilig te chatten.

Blijf echter weg van programma's met een zelfontwikkeld encryptiesysteem. Goede encryptie is immers extreem moeilijk te creëren. Zo biedt Trillian bijvoorbeeld met SecureIM niet eens authenticatie, maar enkel encryptie, en dan nog een heel zwakke soort die gemakkelijk te kraken is. Bovendien kun je dan ook niet rekenen op de off-the-record eigenschappen van OTR. De Nederlander Thijs Alkemade, de hoofdontwikkelaar van Adium, ontdekte dat de encryptie van WhatsApp elementaire fouten bevat. Je mag er dus van uitgaan dat je WhatsApp-berichten niet privé zijn.

Opletten als je veilig wil chatten

Chatten met OTR is niet zo moeilijk. Je hoeft immers maar één keer een privésleutel voor je account aan te maken en het authentiseren hoef je maar één keer bij elke contactpersoon te doen. Daarna zijn de vingerafdrukken van de sleutels van geauthentiseerde vrienden in de instellingen van de OTR plug-in te zien in het tabblad Bekende vingerafdrukken. Het enige waarin een gesprek met OTR daarna verschilt van een niet-beveiligd gesprek is de status. Als een gesprek als niet-privé aangeduid staat, gaat het om een gewoon onversleuteld chatgesprek. En als je contactpersoon geen OTR-plug-in heeft, is er geen status te zien.

Je kunt zo dus perfect met één chatprogramma zowel met personen chatten die hun privacy belangrijk vinden en gebruikmaken van OTR, als met anderen (waarschijnlijk de meerderheid) die daar niet om malen. De OTR-plug-in van Pidgin schiet pas in actie als hij merkt dat je contactpersoon ook OTR gebruikt. Bovendien hoef je niet van account te veranderen, want je kunt gewoon je bestaande account van Microsoft of Google Talk blijven gebruiken in Pidgin. Dat maakt de combinatie van Pidgin en OTR dus de ideale gebruiksvriendelijke manier om veilig te chatten zonder je contactpersonen met extra last op te zadelen.

Een nadeel van OTR is wel dat het geen groepchats ondersteunt. Als je dus met meer dan twee personen tegelijk op een veilige manier wil chatten, zal je een andere manier moeten vinden. Die zal dan waarschijnlijk niet de off-the-record eigenschappen van OTR hebben.

Andere plug-ins

Niet alleen Pidgin beschikt over een OTR-plug-in. Ook voor Miranda IM, net zoals Pidgin een opensource-programma dat diverse chatprotocols ondersteunt, bestaat er een plug-in: MirOTR. Hetzelfde geldt voor Psi, Gajim, X-Chat en nog enkele andere programma's. De ontwikkelaars van OTR richten zich echter vooral op Pidgin.

De plug-ins voor andere clients zijn door anderen gemaakt en dus niet gegarandeerd van dezelfde kwaliteit. Maar als je al een van die andere clients gebruikt, kun je de OTR-plug-in altijd eens proberen. Als je liever geen Pidgin gebruikt of als OTR je te moeilijk klinkt, is de verleiding misschien groot om een plug-in voor een ander soort encryptie uit te proberen.

Geen van de andere plug-ins heeft echter de off-the-record-eigenschappen die OTR biedt, zodat je er niet helemaal dezelfde veiligheid mee verkrijgt. Zo zorgt de plug-in Pidgin-Encryption enkel voor encryptie en authenticatie in Pidgin.

©PXimport

OTR wordt niet alleen in Pidgin ondersteund, maar ook in heel wat andere software.

©PXimport

De plug-in Pidgin-Encryption biedt niet dezelfde veiligheid als OTR.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!