ID.nl logo
8 goedkope inkjet all-in-one-printers getest
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

8 goedkope inkjet all-in-one-printers getest

Hoewel we niet enorm veel meer afdrukken, is het toch handig om thuis een printer te hebben. En dan het liefste eentje die ook kan scannen, want ook die functie is af en toe handig. Te veel uitgeven wil natuurlijk niemand, vandaar dat we relatief goedkope printers in twee prijsklassen getest hebben. Wat koop je voor een bedrag tot 100 euro en wat kan je een treetje hoger op de ladder verwachten voor zo’n 150 euro? Wij zochten het uit aan de hand van een test van acht modellen.

We printen steeds minder, omdat steeds meer digitaal kan. Als je met behulp van je smartphone kunt inchecken op de luchthaven, waarom zou je dan nog je boarding pass afdrukken? Formulieren vul je tegenwoordig vaak online in, waarna je een digitale kopie op je computer en/of een andere locatie opslaat. Een fysieke map met daarin allerlei documentatie wordt steeds zeldzamer. Lees ook: Zo print je eenvoudig vanaf je tablet en smartphone.

Toch zullen de meesten van jullie ook af en toe een afdrukje willen of moeten maken, bijvoorbeeld als je een pakketje retour moet sturen en hiervoor een retourticket af moet drukken of als je een formulier eerst met pen in moet vullen alvorens het weer in te scannen en terug te sturen. De scanner op een all-in-one is natuurlijk sowieso handig als je zo veel mogelijk van je administratie digitaal wilt doen. Je kunt dan de documenten die je nog wel fysiek krijgt (bijvoorbeeld de koopovereenkomst van een huis of aankoopbonnen van producten die je hebt gekocht bij fysieke winkels), inscannen en op een veilige digitale locatie bewaren.

Voor deze test hebben we gekeken naar betaalbare all-in-ones, waarbij we twee prijsklassen hebben bepaald: maximaal 100 euro en maximaal zo’n 150 euro. Dit houdt in dat we ons richten op inkjetmachines, want voor dit soort bedragen blijven lasermultifunctionals buiten bereik. Uiteindelijk zijn we op een totaal van acht multifunctionele printers uitgekomen die we door onze vaste testprocedure hebben gehaald. We hebben van vier fabrikanten, namelijk Brother, Canon, Epson en HP, voor beide prijsklassen een printer ontvangen.

©PXimport

Startercartridges

Dat je bij een nieuwe printer speciale ‘startercartridges’ (ook wel setup-cartridges) meegeleverd krijgt, is niet nieuw. Hoewel dit niet altijd duidelijk wordt aangegeven, krijg je bij vrijwel iedere nieuwe printer deze cartridges met een lagere capaciteit dan de normale varianten. Op deze manier moet je sneller een nieuwe set kopen, waardoor fabrikanten sneller geld verdienen aan een printer. Echt chique is dat niet te noemen, eerder sluw. Bij enkele machines in deze test maken de fabrikanten het echter wel heel erg bont. De Brother DCP-J562DW, HP Envy 5540 en HP Envy 7640 hadden niet genoeg inkt in de cartridges zitten om onze testprocedure (die bestaat uit zo’n 40 printjes in totaal en zowel zwart-wit- als kleurenafdrukken en zowel tekst- als foto-prints behelst) te volbrengen. Met name bij de relatief dure Envy 7640 is dat niet goed te praten. Bij dit model hadden we ook geen extra cartridges meer over om alle tests af te ronden.

Cartridges

Zelfs in de wat meer betaalbare segmenten is het goed om je vooraf goed af te vragen waar je het apparaat primair voor nodig hebt. Wil je er graag regelmatig foto’s op afdrukken, dan geldt: hoe meer cartridges, hoe beter. In deze test hebben de twee Canons en de Epson Expression Premium XP-830 meer dan de vier standaardkleuren (CMYK) aan boord. Modellen met alleen de vier standaardkleuren kunnen op zich prima gebruikt worden om foto’s mee af te drukken, maar de toevoeging van extra kleuren levert vrijwel zonder uitzondering een betere afdrukkwaliteit op.

Opvallend is dat er modellen zijn met ‘gewoon’ zwart en modellen met een extra cartridge met fotozwart. Het verschil hiertussen zit hem in de grondstoffen die zijn gebruikt. Gewoon zwart bij de machines met nog een extra zwarte cartridge is pigmentinkt, fotozwart is dye-inkt. Pigmentinkt is de duurdere van de twee, en bestaat uit een mengsel van water en niet-oplosbare deeltjes. Het hecht zich erg goed aan ruwere oppervlakken, bijvoorbeeld standaardpapier voor tekstafdrukken. Dye-inkt is goedkoper om te fabriceren en is gemaakt van een oplosbare kleurstof. Die glanst van nature wat meer, maar is met name geschikt voor afdrukken op glossy fotopapier. Dye-inkt vervaagt daarnaast ook sneller. De modellen in deze test die geen extra cartridges hebben, hebben overigens de goedkopere dye-inkt in de zwarte cartridge zitten. De kleurencartridges zijn bij alle modellen gevuld met dye-inkt.

De twee deelnemers van HP maken gebruik van een 3-in-1-kleurencartridge. In lang vervlogen tijden was dat zeer gebruikelijk, maar de afgelopen jaren leken steeds meer fabrikanten hiervan af te stappen. Als één van de kleuren op is, moet je bij HP dus de complete cartridge vervangen, ook als de andere kleuren nog niet op zijn.

Documenteninvoer

Zoek je een apparaat met een wat meer zakelijke inslag, dan is een model met een ADF (automatic document feeder) het overwegen waard. Je kunt daar een stapeltje originelen in leggen, waarna de all-in-one ze achter elkaar scant. In deze test kom je dan uit bij de Brother MFC-J5620DW, Epson Expression Premium XP-830 en de HP Envy 7640. De Brother is daarnaast ook duidelijk gemaakt voor mensen die wat meer af gaan drukken, want de prijs per pagina hiervan is overduidelijk het best van allemaal.

©PXimport

Aansluitingen

Op het gebied van aansluitingen vallen enkele zaken op. Zo zijn er drie modellen die je nog kunt gebruiken om mee te faxen, iets wat niet meer bepaald in de mode is. Verder valt op dat er in de goedkopere prijsklasse geen bekabelde netwerkaansluiting is. De duurdere modellen hebben deze aansluiting allemaal. Wifi hebben alle apparaten in deze test, evenals WiFi Direct. Dat laatste kan handig zijn als je iemand wel wat af wilt laten drukken op je printer, maar die persoon geen toegang wilt geven tot je netwerk. Vrijwel alle printers in deze test bieden de mogelijkheid om een SD-kaartje te plaatsen, waarvandaan je ook meteen af kunt drukken.

Alleen de goedkopere Canon en HP hebben dit niet. Een usb-host-aansluiting (waarop je een usb-stick aan kunt sluiten) is voorbehouden aan de vier duurdere modellen in deze test. Die aansluiting is bij de Brother MFC-J5620DW, Canon Pixma MG7750 en Epson Expression Premium XP-830 ook geschikt voor PictBridge, waarmee rechtstreeks vanaf een camera afgedrukt kan worden. Bij de HP Envy 7640 is dat niet het geval. In het algemeen is het aan de aanwezigheid van het aantal aansluitingen goed te zien dat de Canon Pixma MG5750 de goedkoopste is in deze test. Die biedt alleen het hoognodige op dit vlak: wifi en een usb-aansluiting voor het rechtstreeks verbinden met een computer.

©PXimport

Duplex

Op het gebied van de mogelijkheden zijn er ook behoorlijk wat verschillen te noteren. Opvallend is dat de Epson Expression Home XP-435 de enige is in deze test zonder automatische duplex-unit. Voor gemiddeld zo’n 80 euro mag dat tegenwoordig wat ons betreft eigenlijk niet meer ontbreken. Wil je wel dubbelzijdige afdrukken maken, dan moet je bij deze printer dus eerst de even pagina’s afdrukken, daarna de stapel omdraaien en dan de oneven pagina’s afdrukken (andersom kan uiteraard ook). We kunnen overigens wel bedenken waarom Epson bij de XP-435 de duplex-unit achterwege heeft gelaten, deze all-in-one is namelijk zo klein mogelijk gemaakt.

De XP-435 wordt dan ook aangeprezen als een ‘small-in-one’. Aangezien een duplex-unit redelijk wat ruimte inneemt, kan door het weglaten ervan behoorlijk wat bespaard worden op dat vlak. In de praktijk valt dat overigens wel mee, omdat je hier te maken hebt met een printer waarbij het papier staand aan de achterkant ingevoerd wordt. Om dit te kunnen doen, moet er een standaard uitgeklapt worden. Ook aan de voorkant moet een behoorlijk stuk plastic uitgetrokken worden. Qua footprint is de XP-435 uiteindelijk niet bijster veel kleiner dan het gros van de andere printers in de test, waardoor het formaat wat ons betreft niet opweegt tegen het weglaten van de duplex-unit.

©PXimport

Scannen

Kijken we naar de mogelijkheden van de scanner, dan steken de twee machines van Brother erbovenuit. Het zijn de enige die naar een netwerklocatie kunnen scannen. Scannen naar e-mail is ook mogelijk, dat zit ook bij de modellen van Epson en HP ingebakken. Althans, als je een ruime definitie hanteert voor ‘ingebakken’. Bij alle deelnemers gaat dit namelijk niet middels een lokale SMTP-server, maar middels een add-on. Bij de twee Brothers moet je een app installeren waarmee dit kan, terwijl het bij de Epsons onderdeel is van de Scan To Cloud-functies. Het gaat bij alle machines via de cloud. Dit werkt in het algemeen niet zo snel als een ingebouwde variant, maar je kunt hier wel gewoon een adresboek in aanmaken. Verder zien we op alle apparaten behalve die van HP de mogelijkheid om naar cloudopslag zoals Dropbox, Google Drive en OneDrive te scannen.

Beheermogelijkheden

De mogelijkheden op het gebied van beheer zijn bij de Brother MFC-J5620DW veel uitgebreider dan bij de andere modellen in deze test. Het is zelfs mogelijk om per gebruiker het aantal afdrukken te volgen en rechten toe te wijzen om zowel in kleur en zwart-wit of alleen in zwart-wit af te drukken. Bij de Epsons en de Canon Pixma MG5750 kun je in het beheermenu niet veel meer uitrichten dan het bekijken van de inktniveaus.

De Brother MFC-J5620DW valt ook nog om een andere reden op, te weten de manier waarop het papier langs de printkoppen geleid wordt. Dit gebeurt in landschapsmodus, dus ‘in de breedte’. Dat zorgt ervoor dat deze all-in-one een stuk minder diep is dan je gewend bent. Dat is echter niet de primaire reden geweest voor Brother om dit zo te doen. Er kan nu namelijk ook A3-papier langs de printkoppen geleid worden. De hoogte van een A4-vel komt immers precies overeen met de breedte van een A3-vel. Let wel op: A3-papier moet je handmatig aan de achterzijde invoeren. Een enorme meerwaarde is dit wat ons betreft overigens niet, met name omdat het niet foutloos werkt. De ene keer zit het papier er te ver in, de andere keer juist niet ver genoeg. Het luistert allemaal net wat te nauw.

©PXimport

Prestaties en stroomverbruik

Over het algemeen zijn de duurdere printers sneller dan de goedkopere, met name bij grotere afdruktaken. De HP Envy 7640 is de uitzondering op deze regel. Die presteert niet bijster goed. Zoek je snelheid, dan is de Brother MFC-J5620DW zonder twijfel de beste keuze. De snelheid van de duplex-unit verschilt verder behoorlijk bij de deelnemers. Bij de Brother DCP-J562DW kun je gerust even een ommetje gaan maken als je dubbelzijdig af wil gaan drukken bijvoorbeeld. Eigenlijk zijn ze geen van alle echt snel op dit punt overigens, daarvoor moet je een of meerdere treetjes hoger op de prijsladder kijken. Scannen gaat bij de meeste modellen vrij rap. De uitzondering hierop is de Expression Home XP-435 van Epson. Die neemt hier ruimschoots de tijd voor. Ook op dit punt is de Brother MFC-J5620DW duidelijk de snelste, ook als we kijken naar de kwaliteit van de ADF.

Inkjets verbruiken niet veel stroom, dat is een gegeven. Er hoeft niets opgewarmd te worden zoals het geval is bij laserprinters. Uiteindelijk draait het bij printers wat ons betreft met name om het verbruik in stand-by, omdat dat de staat is waarin de printer hoogstwaarschijnlijk het meest zal verkeren. Dat is inmiddels bij vrijwel alle soorten printers lekker laag. Staat je printer vaak helemaal uit en zet je hem pas aan op het moment dat je gaat afdrukken, dan is het belangrijk dat hij snel opstart. Daar is Canon traditiegetrouw erg sterk in. Met een opstarttijd van 3-4 seconden voor beide modellen hoef je ook bij deze Canons niet lang te wachten voor je af kunt gaan drukken. De Epson Expression Premium XP-830 zit de beide Canons op de hielen.

©PXimport

Afdrukkwaliteit

Over de afdrukkwaliteit van de deelnemers aan deze test zijn we in het algemeen goed te spreken. De beste fotoafdrukken worden gemaakt door de printers met extra cartridges, waarbij de Canon Pixma MG5750, MG7750 en de Epson Expression Premium XP-830 er duidelijk bovenuit steken. Ook de Brother DCP-J562DW en MFC-J5620DW doen het op dit vlak zeer verdienstelijk. De HP Envy 5540 is eigenlijk niet echt geschikt voor het afdrukken van foto’s. De Epson Expression Home XP-435 doet het weliswaar iets beter, maar produceert ook iets te fletse afdrukken naar onze smaak. De HP Envy 7640 doet het verdienstelijk, maar echt onder de indruk zijn we er niet van.

Qua tekst steken de Epson Expression Premium XP-830 en beide modellen van HP er duidelijk bovenuit, zowel als het gaat om scherpte als om zwarting. De Canon Pixma MG5750 en MG7750 produceren teksten van een goede scherpte, maar die zijn wat minder zwart. Tekst afgedrukt met de Brother DCP-J562DW is niet echt scherp en ook niet diepzwart, bij de Brother MFC-J5620DW zijn de teksten wel scherp genoeg maar hadden ze iets zwarter mogen zijn. De Epson Expression Home XP-435 produceert ten slotte mooi zwarte teksten, maar die zijn dan juist weer niet echt scherp.

©PXimport

Conclusie

Ben je op zoek naar een betaalbare all-in-one, dan heb je toch nog behoorlijk wat keuze, ook al zijn er niet zo veel fabrikanten. De beste machine in deze test is wat ons betreft zonder twijfel de Brother MFC-J5620DW. Die mag dan een net wat mindere afdrukkwaliteit hebben dan enkele andere deelnemers, hij is beduidend sneller en biedt veel mogelijkheden. Deze all-in-one gaat aan de haal met het predicaat Best getest. Weegt de afdrukkwaliteit het zwaarst voor jou, dan is de Epson Expression Premium XP-830 de beste keuze. Wil je liever (ruim) minder dan 100 euro uitgeven, dan doe je wat ons betreft de beste koop met de Canon Pixma MG5750. Die is weliswaar wat beperkt op het gebied van de mogelijkheden, verder overtuigt hij zeker en hij is verhoudingsgewijs ook nog eens erg goedkoop. Vind je mogelijkheden belangrijker dan prestaties, dan kun je ook eens kijken naar de Brother DCP-J562DW.

In de tabel (pdf) vind je de testresultaten van de 8 geteste all-in-one printers.

©PXimport

Afdrukkosten

Druk je veel af, dan kunnen de afdrukkosten van een printer op langere termijn behoorlijk uit elkaar gaan lopen per printer. We hebben dan ook voor alle modellen in deze test een prijs per pagina berekend. We baseren die alleen op de inkt die wordt verbruikt. In de praktijk komt hier ook nog de prijs van het papier bij en iets minder direct het stroomverbruik en de aanschafprijs bij. Deze totale kosten worden overigens ook wel aangeduid als tco, oftewel total cost of ownership. Uit onderstaande tabel is duidelijk dat de Brother MFC-J5620DW de voordeligste is als je puur kijkt naar de inkt die wordt verbruikt. HP doet het hier ook behoorlijk goed. Opvallend zijn verder de relatief hoge kosten van de Epson Expression Premium XP-830.

▼ Volgende artikel
Waarom je luchtreiniger in de herfst meer doet dan je denkt
© Leonid Iastremskyi
Energie

Waarom je luchtreiniger in de herfst meer doet dan je denkt

Veel mensen denken dat een luchtreiniger vooral nuttig is in het voorjaar en de zomer, als het pollenseizoen in …uhm volle bloei staat. Maar ook – of juist – in de herfst is zo’n apparaat een echte hulp voor een gezonder binnenklimaat in huis. Hoe dat precies zit, lees je in dit artikel.

Dit artikel in het kort

Een luchtreiniger doet meer dan alleen pollen, rook en huisstofmijt uit de lucht halen. Zeker in de herfst, als we minder ventileren, helpt hij de lucht in beweging te houden, allergenen te verminderen en de luchtkwaliteit op peil te houden. In dit artikel lees je wat er verandert zodra het kouder wordt, hoe je het effect van je luchtreiniger vergroot met slim ventileren en waar je op let bij gebruik en plaatsing voor een stabieler binnenklimaat.

Lees ook: Schimmel in je badkamer? Zo kom je er voor eens en altijd vanaf!

Open deur: minder ventilatie = minder frisse lucht

Waar in de zomer ramen en deuren openstaan, houden we in de herfst juist alles vaker dicht. Dat houdt de warmte binnen, maar doordat de lucht minder goed circuleert blijven vocht, stof en geuren langer hangen. In badkamers, keukens en woonkamers met goed sluitende kozijnen merk je dat direct: de lucht voelt wat bedompter aan en ruikt sneller muf. Een luchtreiniger helpt dat te voorkomen door fijnstof, pollen en andere kleine deeltjes actief uit de lucht te filteren. Zo blijft het binnenklimaat merkbaar frisser, ook wanneer de ramen dicht blijven.

Luchtfiltering uitgelegd

De meeste luchtreinigers gebruiken een HEPA-filter dat microscopisch kleine deeltjes opvangt. Sommige modellen combineren dat met een koolstoffilter dat geuren en vluchtige stoffen neutraliseert. Zo verdwijnt niet alleen stof, maar ook kookluchtjes en sigarettenrook sneller uit de ruimte. Een goed HEPA-filter verwijdert tot 99,97 procent van de deeltjes van 0,3 micrometer of groter, waaronder fijnstof, pollen en schimmelsporen.

Minder allergieklachten

Wie gevoelig is voor huisstofmijt of schimmelsporen, merkt dat klachten vaak toenemen in de herfst. Dat komt doordat vocht en temperatuur in huis precies de omstandigheden bieden waarin deze allergenen goed gedijen. Een luchtreiniger helpt door de lucht continu in beweging te houden en allergenen te vangen. Wat je wel moet weten: schimmelsporen worden door een filter grotendeels uit de lucht gehaald, maar de bron – vaak vochtige muren of slecht geventileerde ruimtes – moet je nog steeds aanpakken. Zonder die bronbestrijding blijft het probleem terugkomen. Een luchtreiniger helpt dus vooral bij de symptomen, niet bij de oorzaak.

De ideale stand

Laat de luchtreiniger liever langdurig op lage stand draaien dan af en toe kort op volle kracht. Zo blijft de luchtkwaliteit stabiel. Veel luchtreinigers meten zelf de luchtkwaliteit met sensoren en schakelen automatisch een tandje bij als dat nodig is. Op lage stand gebruiken ze meestal 20 tot 40 watt, vergelijkbaar met een ledlamp.

©Philips

Ventileren en luchtvochtigheid

Een luchtreiniger is geen vervanger voor ventilatie. Ventileren blijft nodig om koolstofdioxide, vocht en geur af te voeren. Wie de ramen regelmatig openzet en daarnaast een luchtreiniger laat draaien, houdt de lucht zowel vers als schoon. De luchtreiniger pakt de fijne stofdeeltjes aan, terwijl ventilatie zorgt dat nieuwe zuurstof binnenkomt.

In de herfst speelt ook de luchtvochtigheid een rol. Door de verwarming kan de lucht binnen te droog worden, en daar doet een luchtreiniger weinig aan. Wil je het binnenklimaat prettig houden, combineer hem dan met een luchtbevochtiger.

De beste plek om je luchtreiniger neer te zetten

Zet de luchtreiniger niet in een hoek, maar vrij in de kamer zodat lucht rondom het apparaat kan circuleren. In de buurt van een deur of raam werkt vaak het best. Zet hem niet op de grond, maar juist wat hoger – bijvoorbeeld op een kast of bijzettafel. Zo zuivert hij de lucht op borsthoogte (dus de hoogte waarop je lucht inademt) beter en verdeelt hij de schone lucht gelijkmatig door de ruimte.

Betere lucht, beter binnenklimaat

Een luchtreiniger is geen wondermiddel, maar wel een apparaat dat in de herfst meer doet dan veel mensen denken. Hij haalt stof, pollen en schimmelsporen uit de lucht, helpt muffe geur te voorkomen en ondersteunt de ventilatie in huis. Zeker in goed geïsoleerde woningen, waar de lucht snel stil komt te staan, merk je het verschil. De lucht voelt frisser aan, je ademt prettiger en het binnenklimaat blijft in balans – precies wat je nodig hebt in het seizoen waarin we het liefst binnen blijven.



Minder stof = een beter binnenklimaat

Heb jij al een plumeau in huis?
▼ Volgende artikel
Privacygevoelige gegevens verwijderen uit foto's en bestanden
© ID.nl
Huis

Privacygevoelige gegevens verwijderen uit foto's en bestanden

Mediabestanden, zoals foto’s, audio en diverse documenten, bevatten vaak extra informatie over het bestand zelf, de zogeheten metadata. Niet al die gegevens hoeven natuurlijk voor iedereen leesbaar te zijn. Hoe pas je die gegevens aan, en kun je ze ook helemaal verwijderen?

Wat gaan we doen?

We laten je zien hoeveel informatie er in je foto’s, muziek en documenten verstopt zit. Je ontdekt hoe je die metadata zelf kunt bekijken, wissen of juist aanvullen – met slimme tools en praktische ingrepen.

Metadata betekent letterlijk gegevens over gegevens. Het gaat namelijk om informatie die iets over het bestand zelf zegt, maar geen deel uitmaakt van de hoofdinhoud. Bij foto’s kan dit bijvoorbeeld de opnamedatum zijn, maar ook de locatie, cameramodel en instellingen. Muziekbestanden bevatten dan weer gegevens zoals titel, artiest, album, jaartal, albumhoes en songteksten. In video’s vind je informatie terug zoals gebruikte software, resolutie en lengte. Ook in pdf’s en Office-documenten als pdf zitten vaak extra data, zoals auteursnaam, aanmaakdatum en revisies.

Metadata zijn vaak erg handig. Je kunt je vakantiefoto’s bijvoorbeeld automatisch sorteren op locatie of datum, en als fotoliefhebber kun je instellingen zoals iso of sluitertijd analyseren. In muziekbestanden toont je mediaspeler alle informatie in de afspeellijst (inclusief gesynchroniseerde lyrics) en kun je snel tracks per genre of jaar terugvinden. Bij documenten zie je naast de auteur onder meer ook wanneer het bestand is aangemaakt en welke revisies zijn doorgevoerd.

Metadata bevatten vaak interessante informatie over een bestand.

Waarom bewerken?

Metadata zijn dus zeker handig, maar soms bevatten ze informatie die je liever niet deelt of die simpelweg niet klopt. Denk aan foto’s die je online plaatst: je wilt dan meestal geen locatiegegevens meegeven zoals je thuisadres. En misschien ook liever niet welk toestel je gebruikt of dat je bewerkingen hebt uitgevoerd. Anderzijds wil je voor archiveringsdoelen misschien nog trefwoorden toevoegen of locatiegegevens invoeren bij foto’s die je binnenshuis nam.

In veel muziekbestanden zitten onjuiste tags, zoals verkeerd gespelde album- of artiestnamen. Of je wilt ontbrekende albumhoezen of lyrics aanvullen, of extra tags toevoegen om je collectie beter te structureren per jaar, genre of tracknummer.Bij documenten kan het juist gaan om het verbergen van de auteur of doorgevoerde aanpassingen, of om het wissen van revisies met gevoelige inhoud. Soms wil je ook bepaalde metadata eenduidiger gebruiken in meerdere bestanden, bijvoorbeeld voor professionele doeleinden.

De meeste smartphones en camera’s leggen standaard ook de gps-coördinaten van je foto’s vast.

Locatiegegevens in foto's

Laten we starten met foto’s en in het bijzonder met locatiegegevens, want deze kunnen voor veel gebruikers belangrijk zijn. De kans is groot dat je smartphone deze informatie standaard bewaart bij elke foto. Je kunt dit controleren en aanpassen. Op Android open je de camera-app, tik je op het tandwielpictogram voor Instellingen, zoek je naar Locatie opslaan, GPS-tags of Geotagging en schakel je de functie uit. Op sommige toestellen kun je ook instellen dat telkens eerst om je toestemming wordt gevraagd.

Op een iPhone open je Instellingen en ga je naar Privacy en beveiliging. Tik op Locatievoorzieningen, scrol naar Camera en kies Nooit of Vraag volgende keer of wanneer ik deel, om telkens zelf te beslissen.

Bij de meeste digitale fotocamera’s werkt het net zo. Ze gebruiken een gps-module of bluetooth met je smartphone om locatiegegevens toe te voegen. Via het menu kun je deze functie ook hier uitschakelen.

Je kunt in Android via de camera-app aangeven dat je de locatie (niet) wilt opslaan.

Metadata foto’s

Om de vaak talrijke metadata van foto’s gestructureerd te bewaren en weer te geven, zijn er in de loop der jaren verschillende metadata-frameworks ontstaan. Het eerste dat echt als standaard doorbrak, was EXIF (EXchangeable Image File format). Vrijwel alle digitale camera’s en smartphones voegen dit automatisch toe, met informatie zoals datum, tijd, gps-coördinaten, cameramerk en diafragma. Om gebruikers ook zelf metadata te laten toevoegen, werd eind vorige eeuw het IPTC-IIM-formaat ontwikkeld (International Press Telecommunications Council - Information Interchange Model), voor gegevens zoals copyright en beschrijvende tags. Hierop volgden nog diverse uitbreidingen.

Begin deze eeuw lanceerde Adobe XMP (eXtensible Metadata Platform), vooral bedoeld voor metadata tijdens fotobewerking. Deze worden ook opgeslagen in het fotobestand zelf of in een apart xmp-bestand (een sidecar genoemd). Alles bij elkaar is dit dus behoorlijk complex, vooral omdat er in één foto metadata van deze drie frameworks tegelijk kunnen voorkomen.

Locatie aanpassen

Sommige apps en diensten verwijderen locatiegegevens automatisch uit foto’s. WhatsApp bijvoorbeeld stript standaard alle metadata. Toch is het veiliger om gevoelige informatie vooraf zelf te wissen. Op een iPhone doe je dat vanuit de Foto’s-app: selecteer de foto, tik op het info-icoon of veeg omhoog. Je ziet een kaart met locatie, en via Pas aan kun je de locatie wijzigen of instellen op Geen locatie. Met Voeg een locatie toe kun je ook zelf gegevens toevoegen. Op Android is dit wat lastiger. Google Foto’s biedt geen optie om locatiegegevens te verwijderen of aan te passen als die al in de EXIF-metadata zitten. Zelf locatiegegevens toevoegen kan wel, maar slechts beperkt. Externe apps bieden dan meer mogelijkheden.

Photo Metadata Remover geeft je de mogelijkheid om een of meerdere foto’s tegelijk te strippen van locatie en andere metadata. Je kiest de bronmap en de doellocatie voor de opgeschoonde bestanden. Wil je metadata wijzigen in plaats van verwijderen, dan gebruik je een gratis app als Photo EXIF Editor - Metadata. Open een fotomap, selecteer een foto en je ziet een reeks EXIF-tags, zoals Geolocation, Captured time, Aperture en Exposure time. Tik op een tag om deze aan te passen. Bij Geolocation krijg je een kaart te zien waarop je een nieuwe locatie aanduidt, die je bevestigt met het vinkje en het diskette-icoontje.

Losse bestanden in XnView

Het is prettiger om de metadata van je foto’s op je pc te bewerken. In beperkte mate kan dat via Verkenner: klik met rechts op een foto, kies Eigenschappen, open het tabblad Details en beweeg je muis over de kolom Waarde om te zien welke items je kunt aanpassen. Voor meer mogelijkheden zijn er gratis externe tools beschikbaar. We denken bijvoorbeeld aan de uitgebreide opdrachtregeltool ExifTool, de flexibele fotobeheerder XnView MP of het Adobe Lightroom-alternatief darktable.Hier focussen we op de handigste functies binnen XnView MP. Start de tool (ook als portable versie beschikbaar) en open een foto via het menu Bestand of de ingebouwde bestandsbrowser. Icoontjes op de miniatuur tonen welke metadata aanwezig zijn (xmp, ipct-iim en exif). Helemaal onderaan vind je het tabblad Info met de metadata op aparte tabbladen. Op het tabblad Kaart bekijk je de locatie. Controleer in het menu Beeld of alle gewenste opties bij Info panelen zijn aangevinkt.

In het menu Metagegevens kies je bij Opschonen welke soorten metadata je wilt verwijderen. Andere opties, die geen verdere toelichting behoeven, zijn GPS-gegevens bewerken en Tijdstempel wijzigen. Met IPTC bewerken en XMP bewerken pas je metadata aan via meerdere tabbladen. Klik hier op Schrijven om je wijzigingen toe te passen. In het Info-paneel zul je merken dat veel aanpassingen tegelijk op zowel ITPC-IIM- als XMP-niveau doorgevoerd worden.

Je kunt metadata verwijderen, maar ook zelf bewerken in XnView MP.

Batch-aanpassingen in XnView

Met XnView MP kun je metadata ook in meerdere foto’s tegelijk aanpassen of verwijderen. Open Hulpmiddelen / Reeks converteren (Ctrl+U) en voeg bestanden of een hele map toe met Bestanden toevoegen of Map toevoegen. Ga daarna naar het tabblad Acties, klik op Actie toevoegen, kies Metagegevens en selecteer een optie als IPTC-IMM/XMP, Metagegevens wissen of XMP. We gaan even uit van deze laatste. Vul de tagvelden die verschijnen naar wens in.

Op het tabblad Uitvoer bepaal je waar de gewijzigde bestanden terechtkomen (dit hoeft zeker niet de bronmap te zijn). Bevestig met Converteren om de aangepaste metadata op te slaan in de geselecteerde foto’s. Je controleert dit via het Info-paneel op het tabblad XMP (onder meer bij het onderdeel dc). Op vergelijkbare manier kun je ook IPTC-IIM-metadata aan meerdere foto’s toevoegen of aanpassen.

Je kunt metadata in één keer ook in meerdere fotobestanden toevoegen.

Metadata in audio

Net als bij foto’s kunnen ook audiobestanden metadata opslaan, in verschillende headers en op uiteenlopende manieren. Het bekendste formaat is ID3 (voornamelijk bij mp3), met informatie als titel, artiest, album, genre en jaar. De latere versie, ID3v2, ondersteunt ook songteksten, albumhoezen en eigen velden. Andere populaire formaten zijn APE en Vorbis Comments, onder meer gebruikt bij FLAC- en OGG-bestanden.

Zoals eerder genoemd zijn er verschillende praktische redenen om metadata in audiobestanden aan te passen of toe te voegen. Twee uitstekende en gratis tools hiervoor zijn TagScanner en Mp3tag. We nemen deze laatste als voorbeeld. Laat je niet afschrikken door de naam: de tool ondersteunt verschillende audio- en metadataformaten, waaronder de drie hierboven genoemde.

De metadata van een mp3-bestand kan onder andere de albumhoes bevatten die getoond wordt als je het bestand afspeelt.

Losse bestanden in Mp3tag

Download en installeer Mp3tag onder Windows (eventueel als portable versie) en start de app. Sleep een audiobestand naar het hoofdvenster en selecteer het. In het linkerdeelvenster zie je de metadata zoals Titel, Artiest, Album en Jaar. In de kolom Tag verneem je het type metadata, bijvoorbeeld Vorbis Comment, ID3v2.4 of APE. Je past de metadata aan door in een tagveld te klikken en de inhoud te wijzigen of aan te vullen. Klik met rechts op het veld met het cd-icoon, kies Cover toevoegen en verwijs naar een geschikte afbeelding. Gebruik Bestand / Tag opslaan (Ctrl+S) om je wijzigingen te bewaren.

Je kunt ook metadata ophalen via online databases. Mp3tag ondersteunt standaard drie bronnen: freedb (of beter: opvolger gnudb, aangezien freedb niet langer operationeel is), Discogs en MusicBrainz. Deze opties vind je in het menu Tagbronnen. Bij het eerste gebruik van Discogs meld je je aan met een gratis account en autoriseer je Mp3tag met een code. Voor MusicBrainz en freedb is dat niet nodig, al vul je voor freedb wel bij voorkeur een (willekeurig) e-mailadres in via Bestand / Opties bij Tagbronnen / Freedb (de overige gegevens kun je ongewijzigd laten). Je kunt nu allerlei metadata, inclusief coverart, opvragen via deze bronnen.

Je kunt metadata handmatig aanpassen, maar ook online bronnen ter hulp roepen.

Batch-aanpassingen in Mp3tag

Soms wil je metadata van meerdere muziekbestanden tegelijk aanpassen of toevoegen, bijvoorbeeld nummers van dezelfde cd. Dat kan ook in Mp3tag: sleep een map met nummers naar het hoofdvenster of open die via Bestand / Map toevoegen. Selecteer de bestanden die je tegelijk wilt aanpassen; met Ctrl+A selecteer je alles. In het linkerdeelvenster verschijnt dan standaard <houden> bij tagvelden die al ingevuld zijn. Laat je <houden> staan, dan wijzigt Mp3tag dat veld niet. Klik je op het pijlknopje, dan kun je <wissen> kiezen om het veld te legen, een bestaande tag selecteren of zelf iets invoeren. Bevestig ook hier met Ctrl+S om je wijzigingen op te slaan.

Je kunt metadata ook automatisch laten invullen op basis van bestandsnamen. Die bevatten soms bruikbare informatie terwijl de metatags zelf leeg zijn. Selecteer de juiste bestanden en kies Converteren / Bestandsnaam - Tag. Pas het veld Formattering aan zodat het overeenkomt met de structuur van je bestandsnamen, bijvoorbeeld %track% - %artist% - %title%. Onderaan zie je de overeenkomende tags. Klik op Voorbeeld en bevestig met OK. Het omgekeerde kan trouwens ook, via Tag - Bestandsnaam.

Stel je metadata samen op basis van de bestandsnamen (of omgekeerd).

Metadata in documenten

Niet alleen mediabestanden bevatten metadata, dit geldt net zo goed voor ‘gewone’ documenten. Deze informatie kan bijvoorbeeld handig zijn bij het ordenen, zoals op auteur of trefwoorden, en bij het archiveren en zoeken. We beperken ons hier tot twee populaire formaten: pdf en docx. Om de metadata van een pdf te bekijken, open je die in een gratis applicatie als Adobe Acrobat Reader. Klik met rechts op het document en kies Document properties (Ctrl+D). Op het tabblad Description kun je tags invullen zoals Title, Author, Subject en Keywords.

Voor docx-bestanden kun je Verkenner gebruiken: klik met rechts op het bestand, kies Eigenschappen en blader op het tabblad Details door de metadata. Je kunt dit uiteraard ook rechtstreeks in Microsoft Word doen: open het document, ga naar Bestand, kies Info en klik op Alle eigenschappen weergeven.

Ook vanuit Verkenner kun je allerlei metadata van (bijvoorbeeld) docx-bestanden bekijken.

Documenten bewerken

Bij docx-bestanden kun je metadata niet alleen bekijken, maar vaak ook aanpassen, zowel via Verkenner als in Word. Beweeg je muiscursor over een veld en verschijnt er een kader, dan kun je de inhoud wijzigen of wissen. Wil je meerdere metadata tegelijk verwijderen, dan kies je beter een andere aanpak. Dit kan via het tabblad

Details in het eigenschappenvenster van het bestand. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. In het dialoogvenster staat standaard ingesteld dat er een kopie wordt gemaakt zonder eigenschappen, maar je kunt ook de optie De volgende eigenschappen uit dit bestand verwijderen kiezen. Vink dan de gewenste metadata aan of klik op Alles selecteren, en bevestig met OK.

Je kunt ook bewerken vanuit Word: ga naar Bestand, kies Info en klik op Controleren op problemen / Document controleren. Laat alle onderdelen aangevinkt en klik op Controleren. Vervolgens kies je Alles verwijderen bij de onderdelen die je uit het document wilt halen. Rond af met Sluiten.

Vanuit Word kun je aangeven welke extra elementen, waaronder metadata, je uit het document wilt verwijderen.

PDF-bestanden bewerken

Voor het gratis bewerken van metadata in een pdf-bestand gebruik je bijvoorbeeld PDF24 Creator. Start de tool na installatie. In de toolbox onderaan zie je onder meer de knoppen Remove PDFMetadata en Edit PDF metadata. Sleep een of meerdere pdf’s naar het venster. Met de eerste knop verwijder je alle metadata in één keer, met de tweede pas je velden aan zoals Title, Author, Subject en Keywords. Je kunt hiermee helaas geen eigen metadata toevoegen.

Dat kan wel met een zeldzame gratis (online-)tool zoals Sejda. Klik op Change metadata (ook Remove all metadata is hier beschikbaar), vul de gewenste velden in of klik op + Add new field, en geef een naam en waarde op. Bevestig met Add Field en Update PDF Metadata, en download de aangepaste pdf. Je kunt deze eigen velden bekijken met Acrobat Reader, via Document properties op het tabblad Custom.

PDF24 bevat een indrukwekkende toolbox voor pdf-bewerkingen, waaronder verwijderen en aanpassen van metadata.