Je hebt een webcam en de kans is aanwezig dat je die soms inschakelt voor een potje videochatten. Leuk, maar met zo'n goedkope webcam kun je nog wat andere dingen doen. Je woning bewaking bijvoorbeeld, je aanmelden bij Windows, gamen, live videobeelden streamen of in een virtuele paskamer stappen.

Tip 01: Bewaking

Er bestaan geavanceerde bewakingssystemen met camera en bewegingsdetectie, maar die hebben vaak een stevig prijskaartje. Je komt ook een heel eind met een degelijke webcam en goede surveillancesoftware. Een van de meest flexibele gratis tools is het opensourceprogramma iSpy, geschikt voor zowat alle edities van Windows en beschikbaar in een 32- en 64bit-variant. Lees ook: Zet je Android-telefoon in als beveiligingscamera.

Met enkele muisklikken is de installatie een feit. Mogelijk moet je wel nog even je firewall sussen: iSpy wil namelijk ook graag via het internet communiceren. De interface blijkt Engelstalig, maar via Options / Settings hoort ook het Nederlands tot de mogelijkheden. Het komt er nu op aan je - reeds aangesloten - webcam toe te voegen. Dat doe je logischerwijs via Toevoegen / Lokale camera (voor een netwerkcamera is dat IP camera wizard). Op het tabblad Lokaal apparaat verwijs je vervolgens naar je webcam en stel je de beoogde Video resolutie in. Bevestig met OK.

©PXimport

Tip 01 Met een paar muisklikken voeg je een webcam toe aan iSpy.

Tip 02: iSpy instellen

Je belandt nu in het instellingenvenster van de toegevoegde camera. Toch niet? Klik dan met de rechtermuisknop op het voorbeeldvenster van de camera en kies Bewerken. De instelmogelijkheden zijn zeer uitgebreid. We beperken ons hier tot een paar belangrijke opties. Zo kun je op het tabblad Camera bij Transform aangeven of je het beeld eventueel wilt roteren of omkeren (bijvoorbeeld als je camera omgekeerd aan het plafond ophangt). Via de knop Geavanceerde eigenschappen kun je het beeld optimaliseren. Op het tabblad Storage geef je aan waar de opgenomen beelden terecht horen te komen.

Die kun je dan bekijken via het menu Bekijk / Bestanden /Videobestanden. Belangrijk is ook het tabblad Bewegingsdetectie: hiermee zorg je ervoor dat je camera begint op te nemen zodra er beweging wordt geregistreerd. Met de muis baken je zelf de gewenste detectiezone(s) af op het voorbeeldvenster. Om de bewegingsdetectie uit te schakelen, stel je Gebruik detector in op Geen. Voor meer feedback klik je Gebruikstips aan.

©PXimport

Tip 03 Ook het automatisch uploaden van snapshots en videobeelden naar ftp zit erbij.

Tip 03: Automatisch opnemen

Wil je dat iSpy automatisch beelden begint op te slaan zodra er beweging wordt gedetecteerd, open dan het tabblad Opnemen en stip bij Opname mode de optie Bewegingsdetectie aan. Je legt hier ook de minimale en maximale opnametijd (in seconden) vast per bestand en je stelt tevens het gewenste videoformaat in, standaard is dat h264 mp4 met variabele framerate. Handig is nog dat je die beelden ook via ftp automatisch kunt uploaden. Open daartoe het tabblad FTP en klik op Servers.

Druk op de knop Toevoegen en vul de gegevens van je ftp-server in. Bevestig met OK, zorg dat er een vinkje staat bij Ingeschakeld en stip de optie Bewegingsdetectie aan. Bij Upload Recordings kun je nog aangeven dat je een live videostream wilt uploaden.

We kunnen ons voorstellen dat je de bewegingsdetectie niet altijd actief wilt hebben. Het tabblad Planning biedt uitkomst. Plaats een vinkje bij Tijdschema camera, klik op Toevoegen en voorzie de gewenste timing en acties. Vergeet het vinkje niet bij Opnemen op detect. Bevestig je keuze met Opslaan. Klik het voorbeeldvenster van je webcam met de rechtermuisknop aan en kies Tijdschema toepassen.

Spionage?

Er bestaat malware die jou via je (ingebouwde) webcam kan bespioneren. Om dat te vermijden zorg je er in elk geval voor dat je computer van up-to-date antivirussoftware is voorzien. Nog veiliger is het je webcam uit te schakelen wanneer je die zelf niet gebruikt. Een externe webcam kun je natuurlijk makkelijk loskoppelen. Voor (laptops met) geïntegreerde webcams ga je eerst na of je die via het BIOS kunt uitschakelen: raadpleeg hiervoor de handleiding bij je systeem. Houd er rekening mee dat je hierdoor vaak ook je microfoon uitschakelt. Je kunt de webcam ook in je besturingssysteem op non-actief zetten (hoewel niet 100% hackerproof). Druk op Windows-toets+R en voer het commando devmgmt.msc uit. Open de rubriek Beeldapparaten en klik je webcam met de rechtermuisknop aan, waarna je Uitschakelen kiest.

Het kan natuurlijk ook minder gesofisticeerd: je plakt de lens van je webcam eenvoudigweg met ondoorzichtige tape af.

©PXimport

Hoewel niet echt hackerproof, kun je je webcam ook via het Apparaatbeheer uitschakelen.

Tip 04: Videochatten

Wil je tijdens het videochatten verrassend uit de hoek komen, dan kun je je natuurlijk zelf met allerlei attributen opsmukken. Maar het kan ook makkelijker, met behulp van een 'virtuele webcam' die de beelden eerst van allerlei effecten voorziet voor je die met je (fysieke) webcam doorstuurt.

Een van de leukste tools is ManyCam, beschikbaar voor OS X en Windows. Wij gaan aan de slag met de gratis variant, maar het moet gezegd: de betaalversies bieden nog heel wat extra's aan (zie hier voor de versieverschillen). Tijdens de installatie stel je de gewenste taal in, waarbij Dutch beschikbaar is. Let er wel op het vinkje te verwijderen naast de onderdelen die je niet mee wenst te installeren, en te bevestigen met Decline! Als het goed is krijg je al meteen je webcambeelden te zien bij het opstarten van ManyCam. Krijg je geen beeld te zien of heb je twee camera's aangesloten (meer ondersteunt de gratis versie niet), klik dan met de rechtermuisknop op een 'video preset'-tegel en selecteer de gewenste camera.

Tip 05: Chat met extra's

Het kan overigens ook nuttig zijn dezelfde camera twee keer toe te voegen. ManyCam maakt er dan twee (virtuele) streams van en laat je toe met een muisklik tussen beide over te schakelen. Het is met dit programma mogelijk de beelden van je webcam op te leuken met allerlei effecten en (geanimeerde) objecten. Open het tabblad Effecten en klik het pijltje naar links aan tot je bovenaan Categorie ziet verschijnen. Je kunt hier nu kiezen uit onder meer Filters, Distortions, Backgrounds, Borders, Overlays, Objects, Face Access en Emoticons. Wil je nog meer van dit fraais, klik hier dan op Meer ophalen, je belandt dan hier waar je nog vele honderden effecten kunt downloaden.

Zo'n stream hoeft zich trouwens niet te beperken tot de beelden van je fysieke camera. Vanuit het contextmenu van zo'n video preset kun je namelijk ook een screencast (Desktop), eerder gemaakte en opgeslagen foto's of videoclips (Mediabestanden), een YouTube-filmpje (URL YouTube) of een spelletje (Game) doorsturen.

Je hebt het vast al gemerkt: onderaan tref je diverse tabbladen aan van waaruit je het beeld of het geluid kunt optimaliseren, en tekst of een whiteboard-functie (Tekenen) aan de videostream kunt toevoegen. Ook een afspeellijst samenstellen op basis van (opgeslagen) streams hoort tot de mogelijkheden. Die kun je dan op elk moment aan je chatpartners tonen.

Online webcams

Heb je zelf geen webcam, dan kun je nog altijd veel plezier beleven aan webcams ... van anderen! Immers, je kunt je browser afstemmen op vele duizenden live videostreams van (web- en IP-)cams die via het internet bereikbaar zijn. Een van de bekendste collecties van online webcams is Earthcam met live streams van over de hele wereld. Door in te zoomen op een wereldkaart kun je afstemmen op webcambeelden van een specifieke locatie. Of je tikt een trefwoord in de zoekbalk in. En voor wie er iets voor voelt: het is ook mogelijk je eigen webcamstream aan de collectie toe te voegen.

Liefhebbers van mooie toeristische plekjes zullen zeker ook gecharmeerd zijn van deze site (een verzameling van circa 29000 webcams) en www.lookr.com (waar je ook de beelden van de afgelopen 24 uur versneld kunt bekijken).

©PXimport

Duizenden webcams, van over de hele wereld.

Tip 06: Live streamen

Neem je wel vaker deel aan een evenement, zoals een sportwedstrijd, huwelijks- of verjaardagsfeest, dan is het mogelijk de gebeurtenissen live te streamen. Veel meer dan een vlotte internetverbinding, een streaming-app of -service en natuurlijk een webcam heb je niet nodig. Tot de betere services voor live videostreaming horen www.livestream.com en www.ustream.tv. We bekijken even deze laatste. Na je aanmelding (met Sign up en Start free trial - de gratis versie kan wel advertenties op je videobeelden plaatsen), krijg je eigen videokanaal en een bijhorende url die je met vrienden en kennissen kunt delen. Je hoeft je overigens weinig zorgen te maken over een beperkte bandbreedte: Ustream laat duizenden kijkers per kanaal toe.

De werking is eenvoudig. Klik op Go live now, kies een geschikte kanaalnaam en bevestig met Take me to the broadcaster. Bevestig in het venstertje van Adobe Flash Player dat de service je webcam mag aanspreken. In een voorbeeldvenster verschijnt het beeld van je webcam en met een druk op de knop Uitzenden ga je meteen live. Chatten tijdens de uitzending is eveneens mogelijk.

Op de site kun je tevens een Desktop Broadcaster downloaden die nog veel meer mogelijkheden biedt dan de browseromgeving, waaronder het doorsturen van screencasts.

©PXimport

Live video streamen, vanuit je browser.

Tip 07: Aanmelden

Er komen steeds meer apparaten uit die Windows Hello ondersteunen: deze technologie zorgt ervoor dat je je op basis van biometrische gegevens, zoals je vingerafdruk, gezicht of iris bij een Windows 10-apparaat kunt aanmelden. Het kan ook wel met een eenvoudige webcam in combinatie met de gratis tool KeyLemon (er zijn versies beschikbaar voor Windows Vista en hoger en voor OS X 10.6 en hoger). Je hebt ook MS Visual C++ 2013 RTL nodig, maar dat wordt normaliter automatisch voor je geregeld.

Na de installatie start je KeyLemon Control Center op en klik je bij Face op Set up now en op Create your face profile. Kijk nu recht in de cameralens, bevestig met Create a new facemodel en met Next step. Selecteer een van de beschikbare miniatuurfoto's, geef het model een naam, kies het bijhorende Windows-account en rond af met Finish. In principe ben je nu klaar en kun je meteen gaan testen: druk op Windows-toets+L en ontgrendel je Windows-sessie door even naar de camera te blikken. Of toch maar door je wachtwoord in te voeren mocht de biometrische authenticatie onverhoopt niet blijken te werken.

©PXimport

Biometrische authenticatie (gelaatsherkenning) kan ook zonder Windows Hello.

Tip 08: Geanimeerde avatars

Afbeeldingen van gebruikers (avatars) heb je ongetwijfeld al vaker zien passeren op blogs, webfora of sociale media. Heel wat van deze diensten laten ook toe dat je hiervoor geanimeerde gif's gebruikt. Dat zijn afzonderlijke snapshots (van jezelf) die je dan als opeenvolgende frames in een gif-bestand stopt. Je raad het al: dat kun je prima doen met je webcam, vooral dan in combinatie met een (gratis) service als WebCam Avatar. Zodra je de site toegang tot je webcam hebt gegeven, verschijnt het camerabeeld in je browser. Telkens als je op TakeSnapshot klikt wordt een foto genomen. De fotobestanden verschijnen onder aan het beeld en laten zich nog van plaats wisselen of selectief verwijderen.

Is alles naar wens, vul dan de gevraagde gegevens in (zoals Avatar Name, Frame interval (ms) en Width of Height (px). Rond af met Create: even later is het geanimeerde gif'je klaar voor download. Deze dienst laat zich trouwens prima combineren met het in tip 4 en 5 besproken ManyCam, bijvoorbeeld op basis van een van de vele gratis avatars. Krijg je wel het beeld van je fysieke webcam maar niet dat van ManyCam door, druk dan op het knopje Configure en selecteer ManyCam Virtual Webcam in het uitklapmenu van het Adobe Flash Player-venstertje.

©PXimport

Ook WebCam Avatar werkt prima samen met (de avatars van) ManyCam.

Tip 09: Augmented reality

Augmented reality is de combinatie van virtuele objecten en (wat we ervaren als) de echte werkelijkheid. In ManyCam heb je al voorbeelden van dergelijke combinaties kunnen zien, zoals een virtuele hoed die op je hoofd wordt geplaatst en die tijdens het streamen van de beelden ook effectief de bewegingen van je hoofd volgt. Ook bedrijven hebben de afgelopen jaren kleinschalige augmented reality-projecten uitgevoerd in combinatie met webcams, zoals de virtuele spiegel van (zonne)brillenfabrikant Ray-Ban. Surf hiernaartoe, bevestig met I accept, selecteer desgevraagd de gewenste webcam en geef de site toestemming die te gebruiken. Kijk in de camera en klik een van de beschikbare brillen aan: een virtuele spiegel!

Jammer genoeg werden heel wat van deze projecten intussen weer afgevoerd. Dat heeft natuurlijk veel te maken met het feit dat slimme brillen of mobiele apparaten als smartphones en tablets (in combinatie met apps als Layar en Wikitude) meer geschikt zijn voor 'augmented reality'.

Er komt weliswaar nog heel wat op ons af met augmented reality, maar het is zeer de vraag of webcams daar nog een significante rol in zullen spelen.

©PXimport

Spiegeltje aan de wand: wie heeft de mooiste bril van het land?

Tip 10: Interactief aansturen

Een aantal jaar geleden bracht Sony een speciale webcam uit (EyeToy) waarmee de PlayStation-console meteen een NUI oftewel Natural User Interface kreeg: de webcam liet je namelijk toe de console met 'natuurlijke' gebaren aan te sturen. Met de bewegingssensor Kinect deed Microsoft enkele jaren later iets gelijkaardigs voor zijn eigen gameconsole Xbox 360.

Start-up Flutter bewees dat ook de combinatie van een desktop-pc met een gewone webcam werkte. Je hoefde maar bepaalde handbewegingen in de richting van je webcam te maken om programma's als iTunes, Rdio en Spotify aan te sturen. Intussen heeft Google deze technologie ingekocht.

Voor interactief gamen met behulp van gebaren kun je wel nog terecht bij WebCam Mania en bij CamSpace. Deze laatste service is geen spel maar laat je toe je eigen games via je webcam (in combinatie met en een desktop-applicatie) aan te sturen. Behoorlijk rudimentair, dat wel, maar proberen kan geen kwaad.

©PXimport

Interactief gamen met een eenvoudige webcam (en wat oefening en een dosis goede wil).

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.