ID.nl logo
Ledstrips voor buiten: aan de slag met programmeerbare buitenverlichting
Zekerheid & gemak

Ledstrips voor buiten: aan de slag met programmeerbare buitenverlichting

Met verlichting kun je heel veel kanten op. Het kan functioneel zijn, maar ook sfeer brengen of juist je huis veiliger maken. Voor buitenverlichting geldt dat net zo goed! Daarom gaan we met ledstrips aan de slag die je buiten kunt gebruiken en op verschillende manieren kunt inzetten. We kiezen voor programmeerbare strips met microcontroller. Zo breng je niet alleen licht in het donker, maar zorg je ook voor kleuraccenten of speel je met effecten.

Heb jij ooit willen experimenteren met programmeerbare buitenverlichting? Dan ben je bij ons aan het juiste adres. In dit artikel laten we jou zien hoe. We behandelen het volgende

Binnenshuis is menig rand of koof voorzien van een ledstrip. Maar wist je dat je ze ook heel goed buiten kunt toepassen? Je kunt er heel mooie accenten mee aanbrengen of juist voor een rustige, gelijkmatige verlichting zorgen. De eenvoudigste ledstrips hebben één kleur en vereisen alleen een voedingsaansluiting. Dat kan natuurlijk een prima basis zijn. Voor dit artikel kiezen we echter voor strips met individueel adresseerbare leds. Dat betekent in feite dat je elke pixel op de strip een eigen kleur en helderheid kunt geven. Je kunt daarmee leuke effecten bereiken.

De bij dit project gekozen strips hebben nog een extra led voor een mooier en efficiënter warmwit licht. De kleuren en effecten kun je dan bijvoorbeeld bewaren voor de feestdagen. Enkel een voeding volstaat hier logischerwijs niet: je moet de leds op de strip immers aansturen. Je kunt hiervoor een Raspberry Pi inzetten, maar een microcontroller zoals de ESP32 is veel voordeliger en gemakkelijker te krijgen. In combinatie met de WLED-software (zie paragraaf 7) kun je hier bovendien alle kanten mee op. Je kunt de ledstrips bijvoorbeeld bedienen via een browser of app, maar ook integreren met software voor thuisautomatisering, zoals Home Assistant. Als je niet voor een zelfbouwoplossing kiest, kun je in de winkel ook complete sets met slimme ledstrips voor buiten vinden (zie het gelijknamige kader), die hoef je enkel nog maar te monteren. Deze strips zijn over het algemeen wel wat duurder en geven je vaak minder mogelijkheden. 

Met ledstrips, zoals deze van Philips Hue, kun je ook buiten sfeer creëren of accenten aanbrengen (bron: Signify). 

**Slimme ledstrips voor buiten **

De meeste sets met ledstrips voor buiten bedien je met een afstandsbediening. Er zijn ook slimme opties op basis van Zigbee. Philips levert bijvoorbeeld de Lightstrip Outdoor (219,99 euro voor 5 meter). Met de bevestigingsklemmen plaats je deze onder een rand of langs een kozijn. Je hebt een stopcontact nodig op maximaal zo’n vijf meter afstand. Na montage koppel je de strip aan de Hue Bridge waarna je kleur en helderheid via de Hue-app regelt. 

Innr heeft een voordelig alternatief met de Outdoor Flex Light (verkrijgbaar in wit of in kleur (99,99 euro voor 4 meter). Deze werkt in combinatie met de bridge van Innr zelf of met de Hue Bridge. Let er op dat je de strips van Philips en Innr in tegenstelling tot onze zelfbouwoplossing niet kunt inkorten of verlengen. Meestal zit er ook geen plakstrip op. De strips geven wel van zichzelf al een mooi diffuus licht, waardoor je ze in het zicht op kunt hangen zonder profiel. Een beperking is soms de verbinding met de bridge. Die moet binnen tien meter zijn geplaatst als er geen andere lamp tussen zit. 

De Lightstrip Outdoor voor Philips Hue brengt sfeer in je tuin. 

Wat heb je nodig 

In dit artikel gaan we een ledstrip met een lengte van naar keuze vijf of tien meter maken. Voor beide opties hebben we een boodschappenlijstje gemaakt. Als ledstrip kiezen we een SK6812-strip met dertig leds per meter. Daar is de voeding op berekend. Er zijn diverse leveranciers voor voeding en ledstrips. We hebben goede ervaringen met BTF-Lighting, beschikbaar op Amazon en AliExpress. 

Als microcontroller gebruiken we een ESP32-module (ongeveer 5 euro). Verder gebruiken we een aluminium profiel met een diffuse kap. Daar zitten alle accessoires al bij voor de montage. Als de ledstrips niet in het zicht komen, kun je ze eventueel zonder profiel aanbrengen. Verder komen er ook nog wat kabels bij en mogelijk extra toebehoren. Als het bijvoorbeeld niet lukt om alles in een waterdichte ruimte aan te sluiten, kun je een waterdichte box gebruiken. We zullen de gemaakte keuzes en eventuele alternatieven in de volgende paragrafen toelichten. 

Benodigdheden 5 meter10 meter
ESP32-microcontroller€ 5,-€ 5,-
Ledstrip (SK6812 IP67)€ 30,-2x € 30,-
Ledvoeding (5V/10A)€ 15,-N.v.t.
Ledvoeding (5V/20A)N.v.t.€ 20,-
Profiel€ 30,-€ 45,-
Kabels en toebehoren€ 5,-€ 5,-
Totaal€ 85,-€ 135,-

Boodschappenlijstje voor een ledstrip van vijf of tien meter. 

Welke ledstrip? 

We gebruiken individueel adresseerbare 5V-ledstrips van het type SK6812. Deze komt op veel punten overeen met het bekendere WS2812b-model. De SK6812 is echter minder gevoelig voor spanningsterugval, waardoor de kleuren correcter blijven over grotere afstanden. 

De SK6812-ledstrip is bovendien niet alleen als RGB-variant (kleur) leverbaar, maar ook in een RGBW-variant (kleur plus wit licht). Hoewel met RGB óók wit kan worden gemaakt, zorgt de extra witte led in de RGBW-variant voor een veel mooier en helderder wit licht. Bovendien hoef je dan de kleuren niet te gebruiken, waardoor het stroomverbruik lager zal zijn. Kies uiteraard een waterdichte variant die IP67 of IP68 gecertificeerd is, of eventueel een IP65-type in een profiel. Evengoed moet je wel zorgvuldig zijn bij het aansluiten, daar komen we in paragraaf 6 nog op terug. Overigens kun je vaak ook nog de gewenste kleurtemperatuur voor de witte led kiezen. Wij selecteerden warmwit maar dat is ook weer afhankelijk van de toepassing (zie kader ‘Beste kleurtemperatuur voor buiten’). 

©Simon - stock.adobe.com

We kiezen een ledstrip die kleur én warmwit licht kan uitstralen.

Beste kleurtemperatuur voor buiten 

Bij een RGBW-ledstrip kun je vaak de kleurtemperatuur voor de witte led kiezen. Dat kan bijvoorbeeld warmwit zijn (meestal aangegeven als RGBWW), neutraalwit (RGBNW) of koudwit (RGBCW). De fabrikant zal doorgaans de kleurtemperatuur specificeren die er volgens hem bij hoort. Dat kan wel wat verschillen per fabrikant. Grofweg onderscheiden we voor de kleurtemperatuur extra warmwit (tot 2700K), warmwit (2700K tot 3000K), neutraalwit (3000K tot 4000K) en koudwit (4000K of meer). Bij buitenverlichting zal warmwit meestal de voorkeur hebben. Als de lampen vooral een veiligheidsfunctie hebben, kun je een koelere temperatuur kiezen, zoals koudwit. Een koudere tint zal ook een natuurlijke omgeving beter tot zijn recht laten komen. In specifieke situaties kun je zelfs voor daglicht kiezen, dit ligt rond 6500K. 

©ohsuriya - stock.adobe.com

Ook bij ledstrips heb je vaak keuze in de gewenste kleurtemperatuur. 

Aantal leds per meter 

Je hebt bij de meeste ledstrips keuze in het aantal leds per meter ledstrip. Het meest gangbaar zijn 30, 60 of 144 leds per meter. We noemen het leds, maar het zijn in feite SMD-componenten met drie (RGB) of vier (RGBW) leds per component. Uiteraard geeft een dubbel aantal leds een dubbele lichtopbrengst en mooie, egalere verdeling. Maar het stroomverbruik is ook evenredig hoger. De spanning zal door de interne weerstand altijd wat teruglopen. Bij ledstrips die op ‘slechts’ 5 volt werken, is dat eerder een probleem. En dat wordt nog groter als er een groter aantal leds per meter is geplaatst. Daarom kiezen we voor ledstrips met 30 leds per meter. De componenten zijn daarbij met ongeveer 2,8 cm tussenruimte geplaatst. Dat zie je al bijna niet meer op iets grotere afstand, mede dankzij de diffuse kap. De lichtopbrengst zal iets lager zijn, maar je hebt buiten geen zee van licht nodig. 

©Narongsak Yaisumlee

Bij ledstrips heb je vaak keuze in de dichtheid van leds op de strip. 

Welke voeding 

Een voordeel van het werken met 5V is dat één voeding volstaat voor de ledstrips en de microcontroller. Het vereiste wattage hangt vooral van de ledstrips af, want de controller verbruikt nauwelijks stroom. Volgens de fabrikant verbruikt de ledstrip bij 30 leds per meter maximaal 9 watt. Bij 60 leds per meter is dat het dubbele. Dat is heel ruim, zeker omdat zelden alle leds volop branden. We kiezen hier een 50W-voeding (5V/10A) voor vijf meter. Bij dit wattage kun je een soort laptop-achtige voeding kiezen. Voor tien meter is een 100W-voeding nodig (5V/20A). Dit zijn meestal voedingen met metalen behuizing. 

©firax - stock.adobe.com

Het wattage van de voeding stem je af op de gebruikte ledstrips.

Microcontroller 

Als controller gebruiken we een ESP32-module. Die is in Computer!Totaal al vaker aan bod gekomen. De ESP8266 is ook een optie, maar die heeft bij een groter aantal leds wel wat beperkingen, bijvoorbeeld bij langere ledstrips of een groter aantal leds per meter. Via https://kno.wled.ge/features/multi-strip/ lees je daar meer over. 

Bij de ESP32-module kun je voor de hoogste prestaties tot 512 leds op een enkele GPIO-pin aansluiten. Bij tien meter kom je met 30 leds per meter op niet meer dan 300 leds. Er is dan evengoed nog genoeg ademruimte. De ESP32-module kan namelijk tot 1000 leds per uitgang over vier uitgangen aansturen met nog altijd goede prestaties. Dat is bij 30 leds per meter meer dan 130 meter aan ledstrip! Bij dat soort grotere projecten is 5 volt niet praktisch vanwege de hoge stroom en zul je eerder met 12 volt werken, zoals bij een WS2815-ledstrip. Maar die is echter niet in RGBW-variant leverbaar. 

©Tomasz - stock.adobe.com

We kiezen als microcontroller voor de veelzijdige ESP32. 

Wel of geen profiel? 

Op de gekozen ledstrip zie je alle componenten zitten en het licht is ook wat fel als je er in kijkt. Daarom plaats je deze liever niet direct in het zicht. In sommige gevallen kun je ze bijvoorbeeld in een nis of achter een rand wegwerken. Voor plaatsing in het zicht raden we een profiel aan. Dat is een doorgaans aluminium behuizing met plastic kap die zorgt voor een diffuus licht. Dat geeft ook een veel strakkere uitstraling en je kunt de individuele leds nauwelijks onderscheiden. Bij sommige ledstrips kun je overigens nog kiezen tussen een witte of zwarte achtergrond. Kies dan liefst voor de witte variant, omdat die het licht ook al beter zal verspreiden. We hebben bij het project een hoekprofiel van 45 graden gebruikt. Een recht profiel kan uiteraard ook. Je vindt een ruim aanbod bij onder meer Conrad en Amazon. 

©Fukume - stock.adobe.com

Als je een ledstrip netjes weg kan werken, is geen profiel nodig. 

Alles aansluiten 

De ledstrips zijn waterdicht volgens de IP67-norm en daarom verhuld in een siliconenbuis. De aansluitingen zelf zijn meestal niet waterdicht. Je kunt ze waterdicht maken door bijvoorbeeld de contacten te lijmen met een lijmpistool. Je kunt de ledstrip op maat knippen op de stippellijn, maar ook dan moet je het weer waterdicht maken! 

Je hebt uiteraard de nodige kabels nodig voor het aansluiten van de ledstrips op de voeding. Deze moeten dik genoeg zijn voor de gevraagde stroom. Bij voorkeur sluit je de voeding om de 2,5 meter aan. Bij 5 meter komt dat neer op het begin en einde van de strip. Dan heb je de minste spanningsval en kun je de ledstrip waarschijnlijk ook veel feller laten werken. Verder heb je één datakabel nodig vanaf pin D2 (GPIO 2) op de controller naar de ingang van de voorste ledstrip. Bij een langere datakabel zul je soms een zogenoemde level shifter nodig hebben, die de lagere 3,3 volt van de ESP32-module omzet naar 5 volt, de spanning die de ledstrip verwacht. Voor de veiligheid kun je met zekeringen werken. De waarde stem je af op de stroom die door de kabels mag lopen. 

©ROMAN BUDNYI

Zorg dat de aansluiting op de (waterdichte) ledstrip óók waterdicht is. 

Microcontroller programmeren 

WLED is een heel populaire optie voor zelfbouw-ledstrips. De software werkt in combinatie met een ESP32-module beter en flexibeler dan de meeste specifieke ledcontrollers. Je kunt de software eenvoudig flashen op de microcontroller. Het ontwikkelbordje sluit je daarbij alléén aan op de pc (direct via usb) en dus niet op een voeding. Voor het flashen gebruiken we de ESPHome Flasher voor Windows. Slechts in een enkel geval zul je de usb-naar-UART-drivers hoeven te installeren. De bewuste tool zal de COM-poort van de ESP32-module als het goed is herkennen, waarna je het image voor WLED kunt flashen. Het image kun je downloaden via https://github.com/Aircoookie/WLED/releases. Kies de meest recente ESP32.bin-uitvoering. Raadpleeg eventueel de instructies op de website van WLED als het niet lukt. 

Met deze tool voor ESPHome kun je een ESP32-module eenvoudig voorzien van WLED. 

WLED in gebruik nemen 

Je kunt WLED eenvoudig in gebruik nemen. Log met een smartphone, tablet of laptop in op de hotspot genaamd WLED-AP met het wachtwoord wled1234. Bezoek dan met een browser het adres 4.3.2.1. Je kunt nu de instellingen van je wifi-netwerk opgeven, zodat de microcontroller zelf direct verbinding met je netwerk maakt. Je kunt ook een naam kiezen, bijvoorbeeld wled-buiten.local. Via dat adres stel je de ledstrips eenvoudig in met een browser en bedien je ze. 

WLED maakt een hotspot aan voor de eerste configuratie. 

Werken met WLED 

We gaan via de gebruikersinterface van WLED eerst naar Config voor het instellen van de gebruikte leds. Zowel het type als het aantal leds is van belang. Als je dat te laag instelt, zullen de leds verderop niet branden. Je ziet ook welke voeding wordt aanbevolen en kunt eventueel een stroomlimiet instellen. Verder kies je onder Colors een kleur of een patroon en selecteer je onder Effects een van de meer dan honderd effecten. Onder Segments deel je een ledstrip desgewenst op in segmenten. Die kun je dan een aparte kleur of helderheid geven. 

Voor de configuratie ga je naar PC Mode. Vink dan rechts een segment aan. Je kunt dan kleur, patroon en effect kiezen. De ledstrips die draaien op de WLED-software kun je ook via andere programma’s besturen. Zo geef je lichtshows door de software xLights op je pc te installeren. Die werkt samen met WLED. En Home Assistant heeft een prima integratie voor WLED, zodat je ook automatiseringen kunt maken. Denk bijvoorbeeld aan het aanzetten van je lampen bij een melding van beweging door een buitensensor. Of felle rode lampen bij een vermoeden van inbraak. 

Je microcontroller met WLED is onder andere via een app toegankelijk. 

**Nameten van je ledstrips **

Ben je niet tevreden over de helderheid die je kunt bereiken met de ledstrips? Of wijken de kleuren af? Dan raden we aan om na te meten welk wattage je uit de voeding haalt. Dat kan bijvoorbeeld door de stroom te meten met een multimeter en te vermenigvuldigen met de spanning (5 volt). Als je zelfs op volle helderheid, met alle leds actief, maar een deel van het vermogen van de voeding benut, kan dit komen doordat de ledstrips en kabels een te grote weerstand vormen. Als je dikkere kabels gebruikt en de voeding zowel aan het begin als einde van elke 5 meter aansluit, zul je al veel verbetering zien.

©Vladimir Zhupanenko - stock.adobe.com

Meet je ledstrips na als je bijvoorbeeld niet de gewenste helderheid bereikt. 

▼ Volgende artikel
🍂 Voorbereiden op de herfst: deze tuintaken doe je in september
© Elena Elisseeva
Huis

🍂 Voorbereiden op de herfst: deze tuintaken doe je in september

Het is september, en dat betekent dat de nazomer ten einde loopt. Het licht wordt zachter, de avonden koeler en veel planten maken zich klaar voor de herfst. Dit is de maand om nog nieuw groen te planten, vaste planten te verjongen en hagen bij te knippen. Ook het gazon, de moestuin en de vijver vragen nu aandacht. Met een paar gerichte klussen zorg je dat je tuin gezond de herfst en winter ingaat.

In dit artikel ontdek je welke tuinactiviteiten je in september mag doen: 🍂 Dit kun je zaaien en planten in september 🍂 Haal de snoeischaar maar tevoorschijn 🍂 Extra snoeitips 🍂 Planten en gras in september 🍂 Blad ruimen 🍂 Werk in de moestuin

Lees ook: Van januari tot en met december: dit doe je elke maand in de tuin

Dit kun je zaaien en planten in september

In september kan er nog veel de grond in. Bosanemonen, herfst- en winterakonieten en cyclamen doen het goed wanneer je ze nu plant, net als groenblijvers die de tuin ook in de koude maanden kleur geven. Koop je een boom, let er dan op dat het blad nog stevig en fris oogt. Een boompje dat al kaal aan het worden is, kun je beter niet planten.
Wie volgend voorjaar een bloemenzee wil, zaait in deze periode korenbloemen, goudsbloemen en klaprozen. Ook vaste planten die al jaren op dezelfde plek staan, kun je nu delen om ze te verjongen. Wil je een groenblijver verplaatsen, dan is dit de juiste tijd: de grond is nog warm genoeg voor de wortels om zich goed te herstellen.

©Leika production

Haal de snoeischaar maar tevoorschijn

Veel planten kun je nu nog een knipbeurt geven. Begin bij kuipplanten die buiten staan, want snoeiwonden genezen beter in de buitenlucht. Ook hagen kun je in september mooi in vorm brengen. Werk van onder naar boven en knip ze licht taps toe, zodat ook de onderste takken voldoende licht krijgen. Geef daarna wat compost zodat de haag sterk de winter ingaat.
Lavendel kort je ongeveer tien centimeter in, de Japanse wijnbes die vrucht heeft gedragen knip je helemaal terug en hortensia's ontdoe je van de stugge bloemen. Bij bomen en struiken verwijder je aangetast blad. Daarnaast is het slim om wekelijks uitgebloeide bloemen van dahlia's, rozen en andere zomerbloeiers weg te knippen. Zo blijft de tuin verzorgd en verklein je de kans op ziektes.

©SKT Studio

Extra snoeitips

Kies voor een droge dag, zonder felle zon en zonder dreigende vorst. Snoei net boven een knop. Wijst die naar binnen, dan groeit de nieuwe tak ook die kant op. Een knop die naar buiten wijst zorgt ervoor dat de tak zich die richting op ontwikkelt.

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke tuinklus?

Planten en gras in september

Sommige planten hebben juist nu extra zorg nodig. Camelia's en rododendrons vormen in september hun knoppen voor volgend jaar en hebben daarom voldoende water nodig. Tweejarige planten zoals vingerhoedskruid kun je verplaatsen naar een nieuwe plek in je tuin. Hoge bloeiers als zonnebloemen, dahlia's en herfstasters geef je steun, zodat ze niet bezwijken onder de eerste herfststormen.
Het gazon vraagt een andere aanpak dan in de zomer. Maai het gras wat hoger en zaai waar nodig bij. Verticuteer eerst om mos en dood gras te verwijderen. Kies een zaadmengsel dat past bij zon of schaduw, afhankelijk van de ligging van je tuin. Heb je in augustus niet bemest, dan is dit hét moment om dat alsnog te doen. Vul kuilen aan en houd je terras vrij van onkruid en mos.

Blad ruimen

In september beginnen bomen hun bladeren te verliezen. Laat ze niet liggen op het gazon, want daardoor krijgt het gras te weinig lucht en licht en kunnen schimmels ontstaan. Ook in de vijver kan blad problemen geven doordat het zuurstofgehalte van het water afneemt. Houd daarom gazon, terras en vijver zoveel mogelijk bladvrij.

Werk in de moestuin

Ook in de moestuin valt er nog genoeg te doen. Boontjes moeten tijdig worden geplukt om taaie peulen te voorkomen. Tomaten die nog groen zijn leg je op een zonnige plek zodat ze verder kunnen rijpen. September is ook de maand van de appel- en perenoogst. Maak er compote, sap of een taart van, of bewaar ze op een koele plek. Verder kun je winterpostelein en raapstelen zaaien, zodat je later in het seizoen nog kunt oogsten.

Mooie appeloogst?

Tijd voor appeltaart!
▼ Volgende artikel
Bookmarks beheren en doorzoeken met Hoarder
© adragan
Huis

Bookmarks beheren en doorzoeken met Hoarder

Wil je wat orde brengen in je verzameling bookmarks? Het zelf te hosten Hoarder is hiervoor een mooie optie. Bookmarks, maar ook notities, afbeeldingen en ideeën kun je in overzichtelijke lijsten opslaan, die je van labels kunt voorzien en doorzoeken. Zelfs grotere verzamelingen zijn geen probleem, dankzij de optionele AI-functies. Deze benutten de API van OpenAI. In dit artikel lees je hoe je alles opzet!

Dit artikel in het kort

In dit artikel leer je hoe je Hoarder installeert, instelt en gebruikt om je bookmarks, notities en afbeeldingen te beheren. We laten zien hoe je AI inzet om automatisch labels en samenvattingen te maken. Ook komen handige functies aan bod zoals zoeken, lijsten maken en hoogtepunten markeren.

Lees ook: Bladwijzers onder controle: de beste bookmarkmanagers op een rij

Voor het bewaren van bookmarks bestaan diverse handige toepassingen, waaronder Pocket (https://www.getpocket.com) en het minder bekende Raindrop.io (https://www.raindrop.io). Het relatief jonge Hoarder mag in het lijstje naar onze mening niet ontbreken. Hierin kun je onder meer bookmarks, notities en afbeeldingen bewaren, waarna je de volledige inhoud kunt doorzoeken. Ook kun je items organiseren door labels toe te voegen of lijsten te maken. Dankzij de optionele koppeling met OpenAI kun je materiaal automatisch van labels voorzien, maar ook bijvoorbeeld vragen om een artikel samen te vatten. Je kunt Hoarder volledig zelf hosten. Dit geeft je meer controle en maakt het privacyvriendelijk. Voor de installatie kun je onder meer Docker Compose gebruiken, wat we ook in dit artikel doen. Er zijn browserextensies voor Chrome en Firefox, wat het toevoegen van artikelen op internet met de gewenste labels veel makkelijker maakt. Verder zijn er mobiele apps voor Android en iOS, zodat je ook onderweg je bookmarks kunt raadplegen. 

1 Installatie

Er zijn meerdere installatiemethoden, die in de documentatie uitgebreid aan bod komen (https://docs.hoarder.app). De aanbevolen installatiemethode is via Docker Compose, waar we ook hier voor kiezen. De installatie van Docker Compose is vaker behandeld en ook online vind je diverse handleidingen, zoals voor Ubuntu 24.04 (https://www.kwikr.nl/ubntdock).

In de volgende stappen gaan we de bestanden docker-compose.yml en .env maken. We raden een systeem met ongeveer 2 GB werkgeheugen aan. Ook als je Hoarder binnen een container in Proxmox VE gaat installeren, moet je zoveel toewijzen, want 1 GB is net te weinig. Log in via SSH, maak een mapje voor Hoarder en navigeer naar deze map. Hierin gaan we de bestanden voor Docker plaatsen.

In de documentatie vind je diverse installatiemethoden voor Hoarder.

2 Docker

De snelste manier om te starten, is het downloaden van het YAML-bestand voor Docker Compose. Geef daarvoor de onderstaande opdracht vanaf de Opdrachtprompt:

wget https://raw.githubusercontent.com/hoarder-app/hoarder/main/docker/docker-compose.yml

Het bestand voor Docker Compose hoef je niet aan te passen. Wel is een bestand met omgevingsvariabelen nodig. Dit bestand kun je maken en bewerken met de opdracht nano .env. Zet hierin om te beginnen de volgende regels:

HOARDER_VERSION=release
NEXTAUTH_SECRET=super_random_string
MEILI_MASTER_KEY=another_random_string
NEXTAUTH_URL=http://localhost:3000

Bij NEXTAUTH_URL kun je localhost vervangen door het ip-adres van het systeem waarop Hoarder draait. De twee willekeurige strings kun je zelf bedenken of genereren met deze opdracht:

openssl rand -base64 36

Start ten slotte de container met:

docker compose up -d

Je kunt Hoarder nu openen via http://ipadres:3000, waarbij je ipadres dan vervangt door het echte ip-adres van het systeem. Bij toekomstige updates kun je Hoarder stoppen met:

docker compose down

Daarna kun je met deze opdracht de images vernieuwen:

docker compose pull

Om vervolgens met deze laatste opdracht alles weer in de lucht te brengen:

docker compose up -d

Via een bestand kun je enkele omgevingsvariabelen opgeven voor Hoarder.

3 Toegang OpenAI

Het is niet verplicht om de AI-functies te gebruiken, maar het is wel een leuke en nuttige toevoeging, zeker als je veel bookmarks gaat toevoegen. De kosten zijn bovendien zeer laag. Voor de meeste mensen is OpenAI de beste keuze, hoewel Ollama ook een optie is (zie kader 'Keuze tussen OpenAI of Ollama'). Om OpenAI te gebruiken, moet je toegang tot de API regelen. Hiervoor ga je naar https://platform.openai.com. Log in met een bestaand account, zoals het account dat je voor ChatGPT gebruikt, of maak een nieuw account. Ga dan naar https://www.kwikr.nl/oakey en kies Create new secret key. Vul bij Name een beschrijvende naam in, zoals Hoarder. Dit maakt de sleutel beter herkenbaar, mocht je deze in de toekomst willen verwijderen. Kies bij Project de optie Default project. Klik dan op Create secret key. De sleutel wordt nu gemaakt en slechts eenmalig getoond; bewaar deze dus goed! Open dan het bestand .env en voeg de volgende regel toe:

OPENAI_API_KEY=sleutel

Herstart nu Hoarder zodat de nieuwe configuratie actief wordt. Blijf nog even in de omgeving van OpenAI, want we moeten wat credits aanschaffen.

Maak een API-sleutel aan voor toegang tot OpenAI.

Keuze tussen OpenAI of Ollama

Om gebruik te maken van de AI-functies van Hoarder kun je naar voorkeur OpenAI gebruiken of een lokale installatie van Ollama met een groot taalmodel. Kies je voor OpenAI, dan wordt standaard het model GPT4o-mini gebruikt, dat naar schatting ongeveer 8 miljard parameters heeft. Wil je Ollama gebruiken, dan zijn (afhankelijk van je hardware) de kleinere modellen Gemma 3 met 1 miljard parameters (1b) en DeepSeek R1 met 1,5 miljard parameters (1.5b) goede opties.

Voor de meeste mensen zal OpenAI de meest logische keuze zijn. Het is veel eenvoudiger op te zetten en werkt meestal sneller en nauwkeuriger. Bovendien blijven de kosten zeer laag. Tijdens het maken van dit artikel daalde het saldo maar met enkele centen. Volgens Hoarder zelf kun je voor minder dan $1 ongeveer 3000 bookmarks van labels voorzien of ruim 1000 afbeeldingen laten analyseren.

4 Credits aanschaffen

Je hebt credits nodig om met de OpenAI-API te werken. Dit gebruik staat los van een eventueel abonnement op ChatGPT. Ga hiervoor naar Billing of rechtstreeks via https://www.kwikr.nl/oabill. De eerste keer moet je een betaalmethode toevoegen via Add payment details. Vul hier je creditcardgegevens in. Klik daarna op Continue. Begin met een klein bedrag, bijvoorbeeld 10 dollar. Dit is waarschijnlijk meer dan je ooit nodig zult hebben voor Hoarder. De optie voor automatisch opwaarderen, kun je daarom het best uitzetten, om risico's te beperken. Bevestig ten slotte de betaling.

Desgewenst kun je limieten configureren. Naast Hoarder zijn er overigens ook steeds meer andere toepassingen die de API van OpenAI kunnen gebruiken. Dat maakt de inzetbaarheid dus een stuk breder! Denk aan chatbots, schrijfhulpjes en automatiseringstools. Het is handig om voor elk project een aparte API-sleutel te maken, om het beheersbaar te houden.

Voeg wat credits toe, zodat je de API van OpenAI kunt gebruiken.

5 Registratie

We beginnen met het maken van een beheeraccount. Open daarvoor Hoarder door in je browser naar http://ipadres:3000 te gaan. Ga op het inlogscherm naar Sign up om een eerste account te maken. Dit eerste account krijgt altijd beheerrechten (administrator). Wil je Hoarder in het Nederlands gebruiken, klik dan op je profielicoontje rechtsboven, ga naar User Settings en kies achter Options bij Interface Language voor Dutch. Alles is nu in het Nederlands. In het vervolg gaan we Hoarder in deze taal gebruiken.

Via de instellingen kun je Hoarder op het Nederlands instellen.

 6 Gebruikers beheren

Je krijgt als beheerder speciale functies die je ziet als je via je profielicoontje naar Admin Instellingen gaat. Zo kun je onder Gebruikerslijst nieuwe gebruikers toevoegen met de gewenste rol. Als beheerder kun je bovendien het wachtwoord voor gebruikers opnieuw instellen. Als je echter als beheerder je wachtwoord kwijtraakt, is dat ingewikkelder omdat je dit via de database moet doen. Bewaar het wachtwoord dus goed!

Gebruikers kunnen zich bij de standaardinstellingen overigens ook aanmelden via het inlogscherm. Wil je dat voorkomen, voeg dan de volgende regel aan het bestand .env toe:

DISABLE_SIGNUPS=true

Herstart Hoarder met deze opdracht, zodat de nieuwe configuratie actief wordt:

docker compose up -d

Je kunt als beheerder eenvoudig extra gebruikers toevoegen.

7 Instellingen

We zullen kort enkele instellingen doornemen. Klik daarvoor op je profielicoontje en ga naar Gebruikersinstellingen. Onder AI Instellingen zie je een preview van de prompts die worden gebruikt voor de verschillende AI-mogelijkheden, zoals het genereren van labels en maken van samenvattingen.

Je kunt hier extra regels aan toevoegen, zodat de prompts worden aangepast. Zo kun je bijvoorbeeld voor Nederlandstalige labels en samenvattingen zorgen (zie kader 'Nederlandse labels en samenvattingen').

Onder RSS Abonnementen kun je RSS-feeds toevoegen. Verder kun je bookmarks exporteren als JSON-bestand of importeren vanuit diverse andere toepassingen, waaronder Pocket, Linkwarden (waar we eerder in Computer!Totaal over schreven) of je browser (zoals Chrome en Firefox). Ook alle links die je al in je browser hebt bewaard, kun je dus gemakkelijk overzetten naar Hoarder. Verder kun je sleutels maken voor de API van Hoarder, defecte links bekijken en webhooks aanmaken.

Via de instellingen kun je bookmarks exporteren of importeren.

Nederlandse labels en samenvattingen

Je kunt AI forceren om Nederlandse labels en samenvattingen te maken, onder Gebruikersinstellingen / AI Instellingen. Daarvoor moet je bovenaan extra regels toevoegen. Elke regel bevat de extra prompttekst en de prompt waaraan dit moet worden toegevoegd. Kies bijvoorbeeld Alle tags voor alle prompts voor het maken van labels of Samenvatting voor de samenvattingenprompt. Toegevoegde regels verschijnen meteen in de preview onderaan. De prompts vragen standaard om Engelse labels en samenvattingen. Om dit te 'vernederlandsen' zul je dus heel expliciet moeten zijn, zoals in deze regel voor Alle tags. Hierin vragen we ook om generieke termen naar kleine letters om te zetten:

The tags language must be in dutch. Convert generic terms to lowercase. Keep casing intact for anything that's a proper noun, brand, acronym or product.

Verder voegen we deze regel toe aan de prompt voor Samenvatting, waarbij we heel expliciet aangeven dat de samenvatting in het Nederlands moet zijn.

The summary language must be in dutch even if told otherwise! Remove all English!

Je kunt uiteraard experimenteren met deze instellingen. Om het in actie te zien kun je alle huidige AI-labels opnieuw laten genereren. Hiervoor ga je naar Admin Instellingen / Acties.

8 Bookmarks toevoegen

Op de openingspagina van Hoarder zie je de laatste toegevoegde bookmarks. Je kunt nieuwe items toevoegen via het vak. Je kunt hier ook afbeeldingen naartoe slepen, waarvan de tekst via OCR wordt omgezet, zodat dit (ook) doorzoekbaar wordt. Verder krijgen afbeeldingen en ook teksten die je toevoegt automatisch labels door AI.

In het menu (met de drie puntjes) zie je extra opties. Zo kun je een bookmark markeren als favoriet of deze toevoegen aan een of meerdere lijsten, die je via het menu aan de linkerkant kunt aanmaken en beheren. Om de inhoud en details voor een bookmark te bekijken, klik je op het icoontje met twee pijltjes voor een grotere weergave.

Ook toegevoegde afbeeldingen worden automatisch van labels voorzien door AI.

Voor je papieren boeken

De mooiste boekenleggers

9 Details bekijken

Als je de details voor een bookmark opent, zie je links een voorbeeld met de content uit de cache en een optie om de gemaakte schermopname te bekijken. Rechts kun je via Samenvatten met AI een samenvatting laten maken door AI. Ook zie je hier de labels die door jouzelf of AI zijn toegevoegd. Verder zie je een vak om een notitie te schrijven en enkele extra opties. Onderaan kun je de bookmark opslaan als favoriet, archiveren of verwijderen.

Met de hulp van OpenAI kun je een automatische samenvatting maken.

Extensies voor Chrome en Firefox

Hoarder heeft extensies voor de browser Chrome en Firefox. Na het toevoegen van de extensie geef je eenmalig het serveradres op en je accountgegevens. Als je een interessant artikel tegenkomt, hoef je alleen op het icoontje van Hoarder te klikken. De labels worden via AI automatisch toegevoegd, al kan dit wel enkele seconden duren, en soms iets langer, maar je hoeft hier niet op te wachten. Via het venster kun je zelf nog labels toevoegen of het artikel aan een lijst toevoegen.

10 Hoogtepunten

Een handige extra mogelijkheid is de zogenoemde hoogtepunten. Hierbij open je eerst de grotere weergave voor de bookmark. In het voorbeeld links kun je nu een stuk tekst selecteren. Vervolgens kies je een passende kleur (geel, rood, groen of blauw). Hierna wordt automatisch een zogenoemd hoogtepunt opgeslagen. Je ziet deze rechts bij de details. Als je via het menu van Hoarder naar Hoogtepunten gaat, zie je alle gemaakte hoogtepunten. Via Source kun je ook het gerelateerde artikel opvragen. Hoogtepunten zijn een handige manier om belangrijke details van artikelen te bewaren.

Hoogtepunten helpen je om belangrijke details van items te bewaren.

11 Zoeken

Wat Hoarder zo krachtig maakt, is dat je de volledige tekst van alle opgeslagen inhoud kunt doorzoeken via de balk aan de bovenkant. Dat gaat niet alleen om titels of beschrijvingen, maar ook om de volledige inhoud van de opgeslagen links en notities.

Je kunt in je zoekopdracht ook filters gebruiken. Met is:fav zoek je bijvoorbeeld alleen binnen je favorieten, het filter is:tagged zoekt naar items die een of meer labels hebben en is:inlist zoekt naar items die in een of meerdere lijsten zijn opgenomen.

Met #label kun je naar een bepaald label zoeken. Merk op dat labels hoofdlettergevoelig zijn. De labels Technologie en technologie worden daardoor als afzonderlijke labels beschouwd. Dit vraagt dus enige zorgvuldigheid bij het invoeren van labels. Dit kun je wel afvangen door de prompts voor AI aan te passen, zoals we hebben uitgelegd.

Behalve via de zoekfunctie kun je uiteraard ook via de toegekende labels bepaalde items terugvinden. Hiervoor ga je naar Labels. Je kunt hier de labels die op elkaar lijken desgewenst samenvoegen. Daarvoor klik je eerst op Drag & Drop Samenvoegen. Daarna sleep je een label naar een ander label.

Met de krachtige zoekfunctie kun je alle inhoud gemakkelijk doorzoeken.

Toegang van buitenaf met de app

Je kunt Hoarder prima alleen op je lokale netwerk gebruiken, wat ook het veiligst is. Maar zeker als je ook de apps gaat gebruiken, is het praktisch om toegang onderweg mogelijk te maken, buiten je lokale netwerk. Zet in dat geval wel de registratiemogelijkheid voor gebruikers uit. Een goede optie is het opzetten van een VPN-verbinding, waarmee je meteen ook alle andere toepassingen in je netwerk kunt gebruiken. Maar je kunt ook een reverse-proxy opzetten. Gebruik bijvoorbeeld Nginx Proxy Manager om al je hosts via een browser te beheren. Of werk met het wat complexere Traefik en voeg labels toe binnen Docker. De app is vooral nuttig voor het 'consumeren' van content, omdat je binnen de app heel snel toegang tot al je bookmarks en lijsten hebt.