ID.nl logo
De belangrijkste termen over je slimme huis verklaard
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

De belangrijkste termen over je slimme huis verklaard

Het slimme huis is geen eenheidsworst: er is een wirwar aan standaarden, open of gesloten protocollen en uiteenlopende platforms en systemen. Lang niet alles werkt met elkaar samen, al kun je soms een achterdeurtje vinden. Alles van dezelfde fabrikant afnemen of richten op één standaard is vaak makkelijker maar ook dan heb je geen garanties. Om je wegwijs te maken in dit doolhof zetten we de belangrijkste begrippen hier voor je op een rijtje met de nodige praktische gebruiksvoorbeelden.

433 MHz

Dit frequentiegebied is vrij te gebruiken en daarom een beetje een vrijhaven voor allerhande draadloze toepassingen. Denk aan bijvoorbeeld een deursensor, weerstation, draadloze deurbel, op afstand bedienbare garagedeur of een aan/uit-schakelaar met bijbehorende afstandsbediening. Mogelijk heb je al enkele apparaten in huis die in deze frequentieband werken. Ook goedkope schakelaccessoires van merken als KlikAanKlikUit, HomeEasy en Elro benutten meestal dit frequentiegebied. Er is geen vast protocol voor en de technologie die wordt gebruikt is bovendien dusdanig simpel, dat bijvoorbeeld communicatie maar in één richting mogelijk is (waardoor je niet weet of een signaal is aangekomen) en ook geen versleuteling of mesh-structuur wordt benut. Daar staat tegenover dat de producten over het algemeen erg goedkoop zijn en dus ook ideaal voor de knutselaar. Zo bestaan er spotgoedkope ontvangst- en zendmodules voor Arduino-projecten die in dit frequentiegebied werken. Producten van verschillende merken kunnen door de uiteenlopende protocollen doorgaans niet samenwerken. Wel zijn er basisstations, bijvoorbeeld van Homey en HomeWizard, die signalen van de belangrijkste producten kunnen herkennen en verwerken, zoals KlikAanKlikUit. Ook de zogenaamde gateways voor dit frequentiegebied van RFXcom en RF-Link ondersteunen vaak heel veel producten, zodat je ze kunt gebruiken in bijvoorbeeld home automation-software op een Raspberry Pi.

©PXimport

868 MHz

Dit frequentiegebied is, net als het gebied rond 433 MHz, vrij te gebruiken. Het bekendste protocol dat (in Europa) dit frequentiegebied gebruikt is Z-Wave. Ook ZigBee kan op dit frequentiegebied werken. Verder wordt het voor een veelvoud van toepassingen gebruikt met meestal een gesloten protocol. Denk bijvoorbeeld aan industriële en medische toepassingen of thuis in beveiligingsinstallaties, voor draadloze deurcontacten en bewegingsmelders. Ook wordt het frequentiegebied gebruikt in apparatuur van EnOcean, een spin-off van Siemens, voor bijvoorbeeld draadloze lichtschakelaars. De afstandsbediening waarmee je je autodeuren opent werkt vaak ook op deze frequentie (of op 433 MHz).

Bluetooth

Bluetooth, dat de 2,4GHz-band gebruikt, is een beetje een manusje van alles. Het leent zich voor heel veel toepassingen en wordt dan ook breed ingezet. Een groot voordeel daarbij is dat veel apparatuur ondersteuning voor bluetooth biedt, waaronder natuurlijk vrijwel iedere smartphone en tablet. Bekende toepassingen zijn het gebruiken van draadloze hoofdtelefoons, het maken van een koppeling tussen een tv en een soundbar of tussen je smartphone en de carkit in de auto. Maar naast deze klassieke toepassingen is de standaard, vooral dankzij versie 4.0 en 5.0, ook veel breder inzetbaar. Zo is het bereik flink vergroot en dus niet meer beperkt tot korte afstanden van zo’n 10 meter. Daarnaast is dankzij bluetooth low energy (ble) het stroomverbruik fors teruggebracht. Er zijn zelfs accessoires die al op een knoopcel kunnen werken. Een volgende stap werd vorig jaar gezet met de goedkeuring van bluetooth mesh. Vooral in het slimme huis, waar steeds meer apparaten verbonden worden, is de komst hiervan een belangrijke stap. In principe kan bluetooth mesh werken op alle apparaten die al bluetooth 4.0 of 5.0 ondersteunen. Het kan breed worden toegepast, bijvoorbeeld in camera’s en voor het bedienen van verlichting, thermostaten en rookmelders.

©PXimport

Dect

Dect, voluit digital enhanced cordless telecommunications, is een standaard die oorspronkelijk vooral werd toegepast in draadloze telefoons. Ook nu nog is dat de belangrijkste toepassing. Een belangrijk voordeel ten opzichte van de analoge voorgangers is dat meeluisteren vrijwel onmogelijk is. In Europa wordt voor dect het frequentiegebied van 1880 tot 1900 MHz gebruikt. Sinds de invoering in 1993 heeft de technologie zich voortdurend verder ontwikkeld om nieuwe toepassingen mogelijk te maken. Zo kan bijvoorbeeld al enige tijd dataverkeer worden uitgewisseld, wat handig is voor voip, en is het energieverbruik fors teruggebracht. Bovendien is het nieuwe protocol HAN FUN (Home Area Network FUNctional) ontwikkeld, bedoeld voor uiteenlopende smarthome-toepassingen. Er zijn overigens nog niet veel fabrikanten die dat al actief gebruiken. De bekendste uitzondering is AVM, dat de techniek in haar routers heeft geïntegreerd en een slimme contactdoos. Daarmee kun je apparaten of afstand in- of uitschakelen, maar ook de omgevingstemperatuur meten in de buurt van de contactdoos. Ook kun je het stroomverbruik van het aangesloten apparaat meten en analyseren. De volgende versie van Fritz!OS, de software die in de router zit, belooft op het gebied van smarthome ook weer nieuwe uitbreidingen.

©PXimport

Dsmr

In vrijwel iedere woning is inmiddels een slimme meter geplaatst, waarmee de meterstanden voor elektra en gas op afstand uitgelezen kunnen worden. De slimme meter heeft ook een communicatiepoort, P1-poort genoemd, die het mogelijk maakt om de meterstanden via een kabeltje uit te lezen, met de juiste hardware en software. Een bekend voorbeeld is P1 monitor, software die werkt op de Raspberry Pi. Hier kun je daar meer over lezen. Je ziet bij deze software niet alleen je actuele verbruik maar ook mooie grafieken met het historische verbruik. Handig om te zien of je slimme huis ook voor energiebesparing kan zorgen. Uiteraard kun je meterstanden ook met bijvoorbeeld Home Assistant, Domoticz of andere home automation-software uitlezen. De eisen waar de slimme meter aan moet voldoen voor het kunnen uitlezen van gegevens zijn opgesomd in de dsmr-specificatie (Dutch smart meter requirements). Vooral het versienummer van die specificatie is van belang als je de gegevens wilt uitlezen, naast enkele specifieke instellingen voor de communicatie met jouw slimme meter, zoals de baudrate.

©PXimport

Ethernet

Ethernet is de netwerkstandaard voor alle bekabelde verbindingen in je lokale netwerk, meestal op basis van utp-bekabeling, waarmee je zorgt dat apparaten zoals pc’s met elkaar kunnen communiceren. In moderne huishoudens vind je vooral in de meterkast nog wat ethernetkabels. Verder is de rol voor een groot deel overgenomen door wifi dat ook zorgt voor het verbinden met bijvoorbeeld smartphones en tablets en verschillende slimme apparaten zoals hubs. In sommige gevallen gaat er weinig boven een betrouwbaardere vaste aansluiting via ethernet, bijvoorbeeld als je een ip-camera wilt aansluiten. Het is verder ook wel mogelijk om apparaten op afstand te schakelen met de hulp van ethernet, al zijn dit soort oplossingen meestal vrij prijzig.

©PXimport

Infrarood

Infrarood is een eenvoudig maar betrouwbaar protocol dat normaliter voor éénrichtingsverkeer wordt gebruikt. De bekendste toepassing is natuurlijk het bedienen van een televisie of je geluidsapparatuur. Daarnaast wordt het in afstandsbedieningen voor bijvoorbeeld airco’s en rolgordijnen toegepast. Wil je alle losse afstandsbedieningen in huis die via infrarood werken overbodig maken, dan zijn er producten als de Harmony Hub van Logitech. Zo’n hub zorgt enerzijds voor de verbinding met je netwerk, via ethernet of wifi, en kan via oogjes je apparatuur met infrarood bedienen. Zo kun je bijvoorbeeld met een app op de smartphone of via home automation-software afstemmen op een bepaald tv-kanaal, het volume aanpassen of de rolgordijnen laten zakken. Dit alles kan eventueel ook op afstand.

KlikAanKlikUit

Het merk KlikAanKlikUit, vaak afgekort tot KAKU, is vooral bekend van de slimme stekkerdozen, deurbellen en ander voordelig schakelmateriaal. Het gebruikt in de eerste generaties een eigen protocol dat lijkt op het X10-protocol en werkt in de frequentieband rond 433 MHz. De technische mogelijkheden zijn vrij beperkt. Veel meer dan bijvoorbeeld schakelacties of het dimmen van een lamp kun je er vaak niet mee. Er kleven ook andere nadelen aan de standaard. Zo is communicatie maar in één richting mogelijk. Een zender stuurt een signaal naar de ontvanger maar krijgt geen bevestiging dat het signaal is ontvangen. Daarnaast is de communicatie niet versleuteld, waardoor de kans bestaat dat buren onbedoeld apparaten in- en uitschakelen. KlikAanKlikUit levert ook producten die werken in de frequentieband rond 868 MHz en op basis van het ZigBee-protocol, al zijn die uiteraard niet onderling compatibel.

©PXimport

Mesh-netwerk

Standaarden zoals ZigBee, Z-Wave en de laatste generatie bluetooth, kunnen werken volgens een speciale netwerktopologie die mesh wordt genoemd. Kenmerkend bij zo’n mesh-netwerk is dat de apparaten die je binnen dat netwerk gebruikt de signalen van elkaar kunnen ontvangen en opnieuw uitsturen. Ze werken zodoende als een repeater. Op die manier wordt het bereik van het netwerk meteen flink vergroot. Werkt bijvoorbeeld de Philips Hue-lamp op zolder niet optimaal, dan volstaat het vaak om een lamp op een verdieping lager bij te plaatsen. Ook bij wifi is het opzetten van een mesh-netwerk steeds gangbaarder. Het is een van de snelste manieren om de dekking binnenshuis te verbeteren, veelal zonder kabels te trekken. Hiervoor kun je bijvoorbeeld speciale mesh-systemen aanschaffen van bijvoorbeeld Netgear, Ubiquiti, TP-Link of Google. Bij sommige producten, bijvoorbeeld de routers en repeaters van AVM, is de voorziening al in de software ingebouwd.

Thread

Deze relatief nieuwe standaard werd opgezet in 2014 door onder andere Samsung, chipfabrikant ARM en Nest, de maker van slimme thermostaten en rookmelders (inmiddels in handen van Google). Het is ontworpen om apparaten binnenshuis op een eenvoudige en efficiëntere manier draadloos met elkaar te laten communiceren in een netwerk. Bovendien is het energiezuinig en veilig van opzet. Er zijn technisch veel overeenkomsten met ZigBee waardoor zelfs dezelfde chipsets gebruikt kunnen worden. Zo werkt Thread op dezelfde frequentie, maakt het gebruik van een mesh-netwerk en zijn de verbindingen beveiligd. Ook is het stroomverbruik laag, waardoor veel apparaten op batterijen kunnen werken.

©PXimport

X10

Dit is één van de oudste standaarden voor domotica, geïntroduceerd in 1975. Er zijn twee varianten: X10 powerline dat signalen via het stroomnet verstuurt en X10 RF die radiofrequenties rond 433 MHz benut. Ieder apparaat krijgt bij dit protocol een unieke code. Het gebruik van het bestaande stroomnet biedt gemak, al is het door de lage communicatiesnelheid hoofdzakelijk geschikt voor eenvoudige acties als het in- en uitschakelen van verlichting en bedienen van de zonwering, rolluiken of garagepoort. Een nadeel is dat het niet heel veilig is, waardoor gemakkelijk storing met systemen van de buren kan optreden. Het latere en verbeterde Insteon-protocol is op X10 gebaseerd.

Z-Wave

Z-Wave is een van de bekendste protocollen voor het slimme huis. Het protocol maakt een eigen netwerk aan waarvoor in Europa de 868MHz-frequentieband wordt gebruikt. Een hub zorgt voor de verbinding met je lokale netwerk zodat je producten met bijvoorbeeld je smartphone of tablet kunt bedienen. Die hub doet doorgaans ook dienst als controller voor het beheer van het Z-Wave-netwerk. In enkele opzichten zou je het een tegenhanger van 433 MHz kunnen noemen. Er zijn wel belangrijke verschillen. Om te beginnen is het een gestandaardiseerd protocol, waardoor vrijwel alle apparaten werken met dezelfde draadloze commando’s. Het verbruikt ook heel weinig energie, waardoor veel apparaten met een batterij en dus volledig draadloos werken. Bovendien is het goed beveiligd. Zo is het onderlinge verkeer versleuteld en kunnen producten die tot een ander netwerk behoren, bijvoorbeeld dat van de buren, niet communiceren met jouw producten. Daarnaast werkt de communicatie in twee richtingen. De apparaten bevestigen gegeven commando’s om er zeker van te zijn dat de informatie aangekomen is. Z-Wave ondersteunt de mesh-structuur waardoor de apparaten als repeater werken en geven signalen aan elkaar doorgeven, zodat elk apparaat helpt het bereik te verbeteren. Grote namen als Honeywell, Fibaro en Homey maken gebruik van Z-Wave. Een nadeel is dat de producten met dit protocol relatief prijzig zijn.

©PXimport

ZigBee

ZigBee is protocol van de ZigBee Alliance, een samenwerkingsverband van fabrikanten. Het is ontwikkeld als aanvulling op bluetooth en wifi. In de industrie wordt er veel gebruik van gemaakt. Maar ook voor automatisering thuis is het een gewilde standaard. Hoewel op termijn Thread, dat veel overeenkomsten heeft, die rol in lijkt te nemen. Net als Z-Wave maakt ZigBee een eigen netwerk aan, in dit geval rond 2,4 GHz, en biedt het ondersteuning voor een mesh-structuur. Het leent zich uitstekend voor slimme lampen. Zo wordt ZigBee Light Link, een variant van ZigBee, bijvoorbeeld gebruikt in Philips Hue, Osram Lightify en Trådfri, de slimme lampen van Ikea. Er zijn ook losse, draadloze schakelaars om lampen te bedienen. Een mooi voorbeeld is de Hue Tap voor Philips Hue. Daarmee kun je, met een druk op de knop, je favoriete lichtscènes oproepen of alle lampen tegelijk in- of uitschakelen. De schakelaar bewijst ook hoe energiezuinig de ZigBee-standaard is: je hebt geen batterijen nodig, want de schakelaar krijgt automatisch energie wanneer je op een knop drukt. Een hub is bij de ZigBee-standaard een belangrijk onderdeel om de apparaten via je lokale netwerk toegankelijk te maken, zodat je de apparaten via bijvoorbeeld een app op je smartphone of tablet kunt bedienen, of andere systemen zoals de webdienst IFTTT. Het combineren van producten van verschillende fabrikanten is in theorie mogelijk bij de ZigBee-standaard maar blijkt in de praktijk soms een struikelblok, onder andere omdat er verschillende varianten van ZigBee in omloop zijn. In latere versies is dit wel verbeterd.

Wifi

Uiteraard leent wifi zich ook goed voor toepassingen op het gebied van thuisautomatisering, al is het er niet specifiek voor ontworpen. Zo is bijvoorbeeld het energieverbruik relatief hoog en is het aanmelden van apparaten op je netwerk soms omslachtig. Een voordeel van wifi is dat je geen hub nodig hebt zoals bij bijvoorbeeld ZigBee om sensoren in je netwerk beschikbaar te maken. Bovendien zijn via wifi hoge snelheden mogelijk, iets wat bij andere standaarden zoals ZigBee vaak beperkt is. De wifi-dekking is in de meeste huishoudens ook goed op orde en anders kun je dit uitbreiden met extra toegangspunten of een wifi-mesh-systeem. In het slimme huis wordt wifi gebruikt door bijvoorbeeld de WeMo-schakelaars van Belkin en enkele productlijnen van slimme lampen van Chinese afkomst zoals Yeelight en Mi-Light. Die kun je als voordelig alternatief voor Philips Hue zien. In meer hobbymatige projecten zijn de voordelige schakelaars van Sonoff (ongeveer 5 euro) op basis van wifi populair, waarin de (programmeerbare) ESP8266-chipset wordt gebruikt. Verder wordt wifi in het slimme huis natuurlijk door je netwerkcamera’s gebruikt voor het streamen van de camerabeelden.

©PXimport

Api

Veel slimme producten die je koopt, kun je in het ideale geval ook bedienen vanuit andere systemen. Om die interactie mogelijk te maken, zijn de producten voorzien van een zogenaamde api (application programming interface). Het meest gangbaar is dat de api is ingebakken in de hub, zodat toegang via het lokale netwerk of internet mogelijk is. Daarvoor wordt gewoon http-verkeer gebruikt. Een bekend voorbeeld van een hub met api is de Philips Hue Bridge. De fabrikant gaf naast zijn eigen software al snel de toegang tot de api vrij voor dit systeem, zodat de lampen vanuit andere systemen aangestuurd kunnen worden. Denk aan het uitlezen van de status van lampen, het aan- en uitzetten van lampen of het veranderen van de kleur. De webdienst IFTTT maakt er ook gebruik van voor het op afstand schakelen van je lampen. Op internet vind je tevens diverse vrij toegankelijke diensten met een api. Een bekend voorbeeld is Weather Underground waar je uiteenlopende gegevens over het weer kunt ophalen bij weerstations wereldwijd.

Basisstation

Verschillende fabrikanten leveren een basisstation waarmee je vaak in één klap je hele huis kunt besturen. De meeste ondersteunen namelijk een veelvoud van standaarden, zoals Z-Wave, wifi, bluetooth, infrarood, ZigBee en apparaten die in het 433MHz- of 868MHz-frequentiegebied werken. Bekende voorbeelden zijn HomeWizard, Somfy TaHoma, Homey en de Zipabox van Zipato. Bij enkele basisstation, zoals de Zipabox, kun je de ondersteuning van standaarden vergroten door uitbreidingsmodules te plaatsen. Dat maakt dit basisstation in principe ook toekomst-zekerder. Dankzij zo’n basisstation kun je apparaten op verschillende manieren bedienen, bijvoorbeeld via een browser, met een app en soms ook met de stem. Bovendien kun je een stap verder gaan met verschillende automatiseringsregels. Wat mogelijkheden betreft ben je vrijwel volledig afhankelijk van wat de fabrikant heeft ingebouwd.

©PXimport

Home automation-software

Met home automation-software maak je van bijvoorbeeld een eenvoudige Linux-server de spil van je slimme huis. Qua functionaliteit kun je het vergelijken met veel basisstations, al kun je flexibeler uitbreiden. Populaire voorbeelden van home automation-software zijn Domoticz, OpenHAB en Home Assistant. Die hebben allemaal overigens al genoeg aan een Raspberry Pi. Veel hardware kan door deze programma’s direct via je lokale netwerk worden opgespoord of handmatig worden toegevoegd, zoals de Philips Hue Bridge. Daarnaast kun je de usb-aansluitingen benutten om bijvoorbeeld de slimme meter uit te lezen of signalen van RFXcom te verwerken (voor 433MHz-apparatuur). Qua opzet en moeilijkheidsgraad zijn er grote verschillen tussen de verschillende programma’s. Domoticz is van het drietal het meest gebruiksvriendelijk, omdat je vrijwel alles via de interface in de browser kunt bedienen. Wil je toch programmeren, dan kun je dat zowel via een grafische interface als met de hulp van scripts doen. Bij OpenHAB en Home Assistant zul je veel eerder in scripts of configuratiebestanden moeten duiken, al zijn ze in veel opzichten ook flexibeler.

©PXimport

Hub

Een hub is een belangrijke schakel in het slimme huis en zorgt dat bijvoorbeeld een losstaand netwerk op basis van Z-Wave of ZigBee wordt gekoppeld aan je lokale netwerk. Dat kan, afhankelijk van de hub, via ethernet en/of wifi. Een bekend voorbeeld is de Philips Hue Bridge, die sinds versie 2 compatibel is met HomeKit van Apple. Slimme luidsprekers zoals Amazon Echo en Google Home zou je strikt genomen ook een hub kunnen noemen, omdat ze veelal bluetooth ondersteunen en ook, via internet, met bijvoorbeeld IFTTT of Philips Hue samenwerken. Een interessante nieuwkomer, die nog niet in Nederland verkrijgbaar is, is Samsung SmartThings, een hub die onder andere Z-Wave en ZigBee ondersteunt en tevens van uitgebreide api is voorzien met een ontwikkelaarsomgeving.

©PXimport

HomeKit

HomeKit is een platform van Apple dat het mogelijk maakt om apparaten in huis te besturen. Het doel is om apparatuur van verschillende fabrikanten op een centrale plek samen te brengen. Er komen steeds meer accessoires op de markt die HomeKit ondersteunen. Daarvoor moeten ze voldoen aan technische standaarden en ondersteuning van de HomeKit-api om gecertificeerd te worden. Voorbeelden zijn slimme lampen zoals Philips Hue en thermostaten van bijvoorbeeld Honeywell en Netatmo, maar (nog) niet de Nest. Om de verbinding met een accessoire te maken hoef je alleen de unieke code op dat product te scannen met de Woning-app op je iPhone of iPad. Als je die app eenmaal hebt ingesteld, kun je ook meteen Siri gebruiken om apparaten te bedienen. Apple neemt sinds kort deel aan de Thread-standaard, die al door veel grote fabrikanten wordt gebruikt. Dat zet mogelijk de deur open voor een veel bredere ondersteuning van apparatuur.

IFTTT

De webdienst IFTTT (if this, then that) kan slimme apparaten en webdiensten aan elkaar koppelen om uiteenlopende acties te automatiseren. Er is een brede ondersteuning van producten en diensten, bijvoorbeeld apparaten van Sonos en Nest, Philips Hue-lampen, de Belkin WeMo-schakelaars, diverse slimme thermostaten en bekende slimme luidsprekers als Google Home en Amazon Echo. Daarnaast is er een app voor je vertrouwde smartphone. Die gebruik je bijvoorbeeld om acties te configureren, al kun je ook taken op de smartphone zelf automatiseren. Voor het maken van acties selecteer je zogenaamde applets (voorheen recepten genoemd) die je daarna alleen hoeft te configureren. Er wordt veel gebruik van gemaakt: er zijn al meer dan elf miljoen gebruikers die maandelijks meer dan een miljard applets draaien. Concurrenten voor IFTTT zijn er volop, waaronder Zapier, Microsoft Flow, Stringify en Yonomi.

Ook geïnteresseerd professionele beveiliging?

Vraag een offerte aan voor inbraakbeveiliging:

▼ Volgende artikel
Spinnen in huis? Zo zet (en houd!) je ze buiten
© RHJ - stock.adobe.com
Huis

Spinnen in huis? Zo zet (en houd!) je ze buiten

Het is herfst, en dat betekent spinnen. Niet alleen buiten, maar ook binnen. Daar kun je flink van schrikken. Toch is er geen reden tot paniek. Spinnen zijn juist nuttig: ze vangen muggen, vliegen en andere hinderlijke insecten. Nederlandse spinnen zijn bovendien niet gevaarlijk voor mensen. Wil je ze toch liever niet in huis? Dit kun je doen!

🕷️ Dit artikel in het kort

Spinnen zijn nuttige insecteneters en doen in Nederland mensen geen kwaad. Toch zien we ze vooral in de herfst liever buiten dan binnen. In dit artikel lees je hoe je spinnen vangt, wat je kunt doen om ze te buiten te houden en hoe je de meest voorkomende soorten herkent. Daarnaast kijken we per ruimte in huis naar plekken waar spinnen zich graag verstoppen en wat je daartegen kunt doen. Lees ook: Slim ventileren in de herfst: zo voorkom je vocht en schimmel

Dat je in het najaar meer spinnen ziet, is trouwens logisch. De mannetjesspinnen zijn dan op zoek naar een vrouwtje. Of het nu mannetjes of vrouwtjes zijn, voor allemaal geldt: ze zijn snel, maar niet gevaarlijk. Je kunt ze makkelijk vangen, zolang je maar rustig blijft.

Geen paniek! Vangen en vrijlaten doe je zo

De eenvoudigste methode daarvoor is nog steeds het bekende glas met een stukje stevig papier, bijvoorbeeld een bierviltje. Zet een stevig glas over de spin en schuif er een kartonnetje of papiertje onder. Til het geheel voorzichtig op, houd het goed gesloten en zet de spin buiten op enkele meters van je huis neer. Hoe verder, hoe kleiner de kans dat hij terug naar binnen kruipt.

Er bestaan ook speciale spinnenvangers: lange stelen met zachte borsteltjes of buisjes met een opvangreservoir. Handig als je liever wat afstand bewaart. Oefen eerst even, zodat je zeker weet hoe het werkt. Een spin doorspoelen of bespuiten met insectenspray kun je beter niet doen: er zijn betere, diervriendelijkere manieren om van ze af te komen.

©LeoniekvanderVlietPhotography

Waar komen spinnen binnen?

Spinnen kiezen niet bewust voor jouw woonkamer, maar volgen vaak insecten die aangetrokken worden door licht of warmte. Via kieren langs kozijnen, onder deuren of door ventilatieopeningen vinden ze hun weg naar binnen. Ook via spullen uit de schuur of garage kunnen ze mee naar binnen komen. Door deze routes af te sluiten of te controleren, verklein je de kans dat ze binnen belanden.

Voorkomen is ….

Hieronder lees je wat je in het algemeen kunt doen om insecten en spinnen buiten te houden. Ook kijken we specifiek naar bepaalde ruimtes in je huis.

Algemeen

Inspecteer je hele woning systematisch door langs plintnaden, kozijnen en doorvoeren te lopen. Dicht kieren af en vervang versleten tochtstrips. Plaats fijnmazig rvs-gaas voor ventilatieopeningen en maak ventilatieroosters jaarlijks schoon. Horren monteren voor ramen en deuren scheelt ook al een hoop.

Woonkamer

In de woonkamer trekken lampen vaak insecten aan, en daarmee ook spinnen. Plaats lampen niet direct bij de buitendeur en gebruik eventueel warmere lichtkleuren die minder insecten lokken – wit licht bevat namelijk veel UV- en blauwe componenten, echte insect-magneten. Ruim regelmatig achter kasten en banken op: rommelige hoeken bieden ideale plekken voor webben.

Slaapkamer

Zet bij warm weer het raam open met een hor ervoor. Zo ventileer je goed zonder dat spinnen en insecten naar binnen glippen. Trek ook gordijnen geregeld open en dicht; spinnen houden van rustige, donkere hoekjes.

Badkamer

Door de hoge luchtvochtigheid is de badkamer aantrekkelijk voor insecten en dus voor spinnen. Laat de ruimte goed drogen na het douchen (zet daar bijvoorbeeld de mechanische ventilatie voor aan of zet een raam een stukje open) en haal spinrag direct weg.

Kelder en berging

Dit zijn favoriete plekken voor grote huisspinnen. Ze houden van koelere, vochtige plekken waar ze met rust gelaten worden. Controleer leidingen en kieren, dicht openingen en zorg dat er niet te veel losse spullen op de grond staan.

Ventileren en opruimen helpt

Een goed geventileerd huis is minder aantrekkelijk voor insecten en dus ook voor spinnen. Laat roosters open, zet dagelijks kort ramen tegenover elkaar open voor frisse lucht en maak ventilatieopeningen schoon. Zo zorg je ervoor dat het in huis minder vochtig wordt – en daarmee geef je vliegjes, muggen en andere insecten minder kans.

Oude spinnenwebben kun je eenvoudig weghalen met een plumeau of stofzuiger. Leeg de stofzuigerzak daarna buiten, want een spin kan anders alsnog ontsnappen. Ook lege eizakjes haal je zo weg. Daarmee voorkom je dat er nieuwe generaties in je huis uitkomen.

Van huisspin tot kruisspin: zo herken je ze

Gevaarlijke spinnen? Die komen in Nederland eigenlijk niet voor. Maar dat maakt de angst er niet minder om. Herkennen wat voor spin je ziet, kan dan echt helpen. In september en oktober zie je binnenshuis vooral mannetjes van huisspinnen rondstruinen, terwijl vrouwtjes in hun web blijven. Met een app zoals ObsIdentify (voor Android en iOS) kun je eenvoudig een foto maken en direct zien om welke soort het gaat. Ook de webvorm geeft aanwijzingen: een strak wielweb, een trechter of een slordig matje is vaak soortspecifiek. Door je in de soorten te verdiepen, leer je dat de grote, donkere spinnen in huis simpelweg rondzwervende mannetjes zijn die een partner zoeken. Niets om bang voor te zijn dus!

Top 5 huisspinnen in Nederland

De kruisspin, Araneus diadematus, is jaar in jaar uit de publieksfavoriet én meest geteld; je herkent hem aan het lichte kruis op het achterlijf en het grote wielweb langs schuttingen en raamkozijnen. De grote trilspin, Pholcus phalangioides, hangt met lange poten onder het plafond en trilt heftig bij onraad; je vindt hem vaak in rustige hoekjes binnen. De gewone en grote huisspinnen, Eratigena-soorten, bouwen trechterwebben achter kasten en in kelders. De venstersectorspin, Zygiella x-notata, spant bij ramen een wielweb met een 'hapje' eruit; vaak zie je die in gevelhoeken. De herfsthangmatspin, Metellina segmentata, maakt kleine hangmatwebjes in struiken en rond tuinen en wordt regelmatig bij huizen gezien. De exacte volgorde varieert per jaar en telling, maar deze soorten staan steevast hoog in Nederlandse spinnentellingen.

©Anton Derkach | Iuliia - stock.adobe.com

Veelgestelde vragen over spinnen in huis

Zijn spinnen in Nederland giftig?

De spinnen die je binnenshuis tegenkomt, zoals huisspinnen of trilspinnen, zijn niet gevaarlijk. Ze kunnen hooguit bijten als ze in het nauw komen, maar dat gebeurt zelden en is vergelijkbaar met een muggenprik: een klein rood plekje dat snel verdwijnt. Ook buitenshuis leven er in Nederland geen gevaarlijk giftige spinnen voor mensen.

Kruipen spinnen in je slaap in je mond of oren?

Dit is een hardnekkige mythe. Spinnen zijn schuwe dieren die juist contact met mensen vermijden. Het idee dat ze in je slaap in je mond of oor kruipen is een broodjeaapverhaal. Ze lopen hooguit langs je bed op zoek naar een rustig hoekje, maar hebben geen enkele reden om een mens als schuilplek te gebruiken.

Waarom zie je vooral in de herfst zoveel spinnen?

In nazomer en herfst gaan mannetjes-huisspinnen op zoek naar een vrouwtje. Omdat ze rondzwerven, zie je ze vaker in kamers en gangen lopen. Vrouwtjes blijven meestal in hun web en vallen daardoor minder op. De seizoenspiek heeft dus alles te maken met hun voortplantingscyclus.

Kunnen spinnen eitjes in huis leggen?

Ja, spinnen kunnen in huis eizakjes maken. Meestal gebeurt dat in rustige hoekjes of achter meubels. De jongen verspreiden zich na het uitkomen en veel halen de volwassen leeftijd niet. Door webben en eizakjes regelmatig weg te halen met de stofzuiger, houd je de aantallen eenvoudig onder controle.

Helpt het om spinnen weg te houden met pepermuntolie of azijn?

Er circuleren veel huismiddeltjes die zouden helpen, maar er is weinig bewijs dat spinnen echt wegblijven van bepaalde geuren. Belangrijker is het dichten van kieren, plaatsen van horren en regelmatig opruimen. Dat heeft aantoonbaar meer effect dan een schaaltje azijn of een oliebrandertje.

Kunnen huisspinnen springen of vliegen?

Nee, de huisspinnen die je binnenshuis tegenkomt kunnen niet springen of vliegen. Ze lopen of klimmen via draden. Soms zie je kleine jonge spinnen wel zweven aan een draadje; dat heet 'ballooning'. Dan gebruiken ze een draad als zweeflijn in de wind. Bij volwassen huisspinnen gebeurt dat niet binnenshuis. 

Wat moet ik doen als ik een spin echt niet durf te vangen?

Vraag iemand anders om te helpen of gebruik een lange spinnenvanger waarmee je voldoende afstand houdt. Als dat niet lukt, kun je de deur naar de buitenruimte openen en wachten tot het dier zelf naar buiten trekt. Het belangrijkste is kalm blijven: spinnen zijn sneller bang voor jou dan andersom.

Spinnenvanger nodig?

Kijk, koop en vang
▼ Volgende artikel
Oktober in je tuin: voorbereiden op de winter
© Roland Abel
Huis

Oktober in je tuin: voorbereiden op de winter

In oktober staat de tuin in het teken van de overgang naar de koude maanden. Planten hebben nog steeds zorg nodig en ook het onderhoud vraagt aandacht. Dit is het moment om alles klaar te maken, zodat je tuin de winter goed doorkomt.

In oktober maak je de tuin winterklaar. Sluit de buitenkraan af en berg de tuinslang leeg op. Koop vliesdoek en noppenfolie om kwetsbare planten te beschermen. Plant groenblijvende struiken, winterviolen en bloembollen voor kleur in de donkere maanden. Oogst appels, peren en pompoenen, en zaai veldsla of spinazie. Geef struiken en rozen nog voeding, verwijder zomerbollen uit de grond en snoei rozen, fruitbomen en loofbomen. Werk het gazon af met een laatste maaibeurt en hark het blad weg.

Lees ook: Van januari tot en met december tuinieren: tips voor het hele jaar buiten bezig

Bescherm de tuin tegen vorst

Met dalende temperaturen is het belangrijk om alles te beschermen tegen vorstschade. Laat de tuinslang volledig leeglopen en berg hem op, zodat er geen water in achterblijft. Draai vervolgens de buitenkraan dicht. Schaf vliesdoek of noppenfolie aan om gevoelige planten te beschermen zodra het gaat vriezen.

Planten en bollen voor een wintertuin

Wie in de winter ook kleur wil behouden, kan nu groenblijvende varens, lage heesters en kerstrozen planten. Voorjaarsbollen zoals sneeuwklokjes, kievitsbloemen en bosanemonen moeten direct de grond in, omdat ze snel uitdrogen. Ook winterjasmijn of knoflook zijn nu aan de beurt. Bedek de grond daarna met een laag bladeren.

In hangmanden kun je winterviolen, bollen en klimop zetten voor wat extra kleur. Rozen plant je alvast voor het nieuwe seizoen. Tulpen die niet in de grond kunnen overwinteren, zet je in bollenbakken. Andere bloembollen plaats je bij vaste planten die qua kleur en bloeitijd goed bij elkaar passen. Geprepareerde hyacinten zet je in glazen binnen om vroeg van hun bloemen te genieten.

Oogsten in de herfst – én zaaien in de moestuin

Oktober is de maand van de oogst. Peren en appels haal je nu van de boom; maak er moes of taart van. Pompoenen en sierkalebassen zijn ook rijp. Laat altijd een stuk steel zitten, dan blijven ze langer goed. Bewaar ze koel en vorstvrij. In de moestuin zaai je nog veldsla, pluksla of spinazie. Kies wel voor winterharde soorten. Groenten die niet tegen kou kunnen, zoals paksoi, koolrabi, bloemkool en broccoli, oogst je voor de winter.

©encierro - stock.adobe.com

Onderhoud in oktober

Struiken, rozen en hagen hebben nog baat bij wat mest. In de border en moestuin kan eventueel kalk gestrooid worden. Blijf onkruid weghalen zodat het in het voorjaar niet uit de hand loopt. Plantensteunen kunnen de schuur in; maak ze schoon voordat je ze opbergt.

Zomerbollen zoals dahlia's, bloemriet en Abessijnse gladiolen moeten gerooid worden na de eerste nachtvorst. Controleer ook potten en bakken: zorg dat de afwateringsgaten open zijn zodat regenwater goed kan weglopen.

Snoeien in oktober

Ramblerrozen knip je bij door lange scheuten wat in te korten. Oktober is ook geschikt voor het snoeien van berk, esdoorn en kastanje, maar doe dit niet later dan eind november, want de sapstromen van deze bomen komen al vroeg op gang. Appel- en perenbomen kunnen eveneens gesnoeid worden.

©maxbelchenko

Het gazon winterklaar maken

Geef het gras dit najaar nog een laatste beurt. Verticuteer om mos en dood gras te verwijderen en lucht in de bodem te brengen. Maai het gras nog een keer, maar laat het niet te kort worden. Steek de randen bij en hark het gevallen blad weg, zodat het gras niet verstikt onder een bladerdeken en in het voorjaar weer gezond kan uitlopen.