Iedere fietser krijgt er na verloop van tijd mee te maken: een probleem met schakelen. Zo kun je ineens niet meer switchen tussen de versnellingen, verspringt de versnelling spontaan tijdens het fietsen of hoor je een vervelend ratelend geluid. In alle gevallen is het versnellingsapparaat niet goed afgesteld of is er sprake van slijtage of een technisch mankement. Vaak kun je het euvel gelukkig zelf verhelpen.

Lees ook: Onderhoud aan je e-bike: dit kun je eenvoudig zelf doen

Versnellingsnaaf schakelt onnauwkeurig

Bij de moderne versnellingsnaven van Shimano kun je door middel van twee streepjes bij de achternaaf zelf aflezen of de versnellingen juist zijn afgesteld. Voorafgaande aan de afstelling moet je eerst één van de versnellingen inschakelen. In de handleiding van de fiets staat meestal hoe je te werk moet gaan en welke handelingen je moet verrichten om weer een goed werkende versnelling te krijgen. Daarnaast staan er op YouTube talloze instructiefilmpjes die je stap voor stap meenemen in de juiste afstelling van het versnellingsapparaat.

Afstellen Shimano Nexus 7 en 8 versnellingsnaaf

Veruit de meeste fietsen zijn uitgerust met de betrouwbare Shimano Nexus 7 en 8 versnellingsnaven. Om deze goed af te stellen, ga je als volgt te werk:

Draai de versnellingshendel in de vierde versnelling – op de versnellingshendel is de vier soms aangegeven met een markering. Tussen het frame en de achternaaf, daar waar de versnellingskabel is bevestigd, zijn twee gele markeringsstreepjes zichtbaar. Het kan zijn dat je ze niet meteen ziet door de aanwezigheid van een kettingkast. Is dat bij jouw fiets het geval? Druk de kettingkast dan voorzichtig naar binnen zodat de streepjes in beeld komen. Voor een juiste afstelling van de naaf moeten de genoemde streepjes recht tegenover elkaar staan. Daar waar de kabel de versnellingshendel aan het stuur verlaat kun je door middel van een stelwieltje de streepjes in de juiste positie krijgen. Op zich een simpel klusje, maar met een groot resultaat: het versnellingsapparaat werkt weer perfect!

©Hans de Looij

Ketting loopt tegen voorderailleur aan

Bij veel fietsers loopt de ketting niet geheel vrij in de zogenaamde kooi van de voorderailleur. Zorg er bij de afstelling in ieder geval voor dat de voorderailleur precies evenwijdig staat aan het voortandwiel. Daarnaast moet de derailleur ongeveer 3 mm boven het tandwiel staan. Plaats vervolgens de ketting op het grootste tandwiel achter en op het kleinste tandwiel voor.

De meeste voorderailleurs kun je afstellen met twee stelschroeven die vaak voorzien zijn van de letter L (low) en H (high). Draai de L-stelschroef zó dat de binnenzijde van de voorderailleur de ketting net niet raakt. Kijk vervolgens of er voldoende spanning op de versnellingskabel staat. Zo niet, draai dan aan de kabelspanner bij de linker stuurshifter of de spanner halverwege de linker versnellingskabel.

©Hans de Looij

Vervolgens plaats je de ketting achter op het kleinste en voor op het grootste tandwiel. Draai de H-stelschoef in de positie dat de ketting nu net langs de buitenste zijde van de kooi loopt. Loopt de ketting desondanks aan, verhoog of verlaag dan spanning van de kabel met de rechter kabelspanner.

©Hans de Looij

Achterderailleur blijft ratelen

Een van de grootste ergernissen van een fietser is een derailleur die blijft ratelen. Om een achterderailleur juist te laten functioneren moet je eerst de stelschoeven zó afstellen dat de ketting bij het schakelen naar het grootste en naar het kleinste tandwiel er niet afloopt.

Schakel voor naar het grootste tandwiel en kijk vervolgens achter de fiets of de derailleurwieltjes van de achterderailleur exact in lijn liggen met het kleinste tandwiel. Met behulp van de binnenste stelschroef (H-schroef) kun je de derailleur juist afstellen.

Vervolgens schakel je door naar het grootste tandwiel achter (voor de ketting op het binnenste tandwiel). Ook hier moeten de derailleurwieltjes weer exact in lijn liggen met het grootste tandwiel achter. Met behulp van de buitenste stelschroef (L-schroef) is de stand eventueel te corrigeren.

Vaak zul je vervolgens merken dat de derailleur in een bepaalde versnelling hinderlijk ratelt. Om dit te verhelpen, verhoog of verlaag je de kabelspanning met de kabelversteller bij de achterderailleur. Door hier aan te draaien, zul je merken dat de ketting weer netjes en zonder geratel over het tandwiel loopt.

©Hans de Looij

Spanningsverlies versnellingskabel

Door intensief gebruik kan de versnellingskabel tussen de stuurschakelaar en versnellingsnaaf of derailleur zijn rek verliezen, waardoor het schakelen tussen de versnellingen minder nauwkeurig verloopt. Ook kan er een knik in de kabel zitten of kan de binnenkabel door vocht of corrosie blijven hangen in de buitenkabel.

Ben je handig, dan is het vervangen van een versnellingskabel voor jou wellicht een eenvoudige klus. Er zijn voldoende ‘how-to’ filmpjes die je hierbij helpen. Na het vervangen en het op spanning brengen van de binnenkabel zal het versnellingsapparaat weer als nieuw functioneren. Maar voor de meeste fietsers is het verstandig om voor deze klus een fietsenmaker in te schakelen.

©Hans de Looij

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.