Een gemiddelde fietsketting bestaat uit wel 650 losse onderdelen en is een van de belangrijkste onderdelen aan je fiets. Als een ketting goed functioneert, loopt alles gesmeerd. Maar o wee als de ketting slecht werkt, dan erger je je dood aan knarsende geluiden, belabberde schakelprestaties en in het ergste geval een kettingbreuk. Onderhoud aan de fietsketting is dus essentieel en bezorgt je veel fietsplezier en een lange levensduur.

Hoewel veel fietsen in Nederland zijn voorzien zijn van een dichte kettingkast en het onderhoud aan de ketting in zo'n geval te verwaarlozen is, zien we tegenwoordig ook veel fietsen met een open of half-open kettingsysteem. Vooral fietsen van Duitse makelij hebben dikwijls een sportief design en worden daarom bewust niet voorzien van een dichte kettingkast.

Aan de bovenzijde van het grote tandwiel is dan slechts een smalle beschermstrip aangebracht. In zo'n geval is de ketting overgeleverd aan alle weers- en terreininvloeden. Ook de populaire trekkingfietsen met derailleur zijn voorzien van een open kettingsysteem, waardoor regelmatig onderhoud moet worden ingecalculeerd.  

©Hans de Looij

Regelmatig onderhoud is een must 

Hoe vaak een ketting onderhoud nodig heeft, hangt sterk af van het gebruik en de omstandigheden. Rijd je veel over onverharde paden of gebruik je de fiets voor dagelijks woon-werkverkeer, dan heb je dikwijls te maken met extreme omstandigheden. Dat vraagt meer verzorging van de ketting dan wanneer je de fiets alleen recreatief gebruikt op een verharde weg onder ideale omstandigheden. Als je de fiets intensief gebruikt, is het verstandig om elke 250 kilometer of tenminste één keer per maand de ketting even na te lopen. In andere gevallen is vier keer per jaar voldoende om de ketting goed gangbaar te houden.

©Hans de Looij

Fietsketting eerst grondig reinigen

Onderhoud aan de fietsketting begint eerst met het reinigingsproces. Voordat je aan de gang gaat, is het verstandig om een stuk karton of oude doek onder de fiets te leggen. Bij het schoonmaken van de ketting van een nieuwe fiets zul je merken dat de ketting plakkerig is door de resten van hoogwaardig vet dat bij de montage is aangebracht.

Dat fabrieksvet kun je eenvoudig verwijderen met een doek in combinatie met een speciale kettingreiniger. Gebruik nooit een zuur of alkalisch reinigingsmiddel in de vorm van een roestverwijderaar. Ook het gebruik van agressieve ontvetters is sterk af te raden. Dat soort middelen zullen het in de fabriek aangebrachte vet ook tussen de schakels verwijderen, waardoor vuil en vocht kan binnendringen en de levensduur van de ketting aanzienlijk wordt verkort.

Naast de ketting is het ook belangrijk om direct de tandwielen te reinigen. Gebruik een borstel of een oude tandenborstel om grof vuil en zand te verwijderen. Als de ketting erg vuil is, kan lauw water met een beetje afwasmiddel in eerste instantie het meeste vuil verwijderen.

©Hans de Looij

Soepele loop van de ketting dankzij smering

Wanneer de fietsketting goed schoon is, volgt de smering. Hiervoor kun je dunne kettingolie uit een flesje gebruiken. Druppel de olie op de ketting terwijl je deze ronddraait. Vervolgens laat je de olie even inwerken. Om overtollige olie te verwijderen, neem je de ketting daarna af met een doek. Zo voorkom je ook vetspetters op je kleding. Smeerolie is er overigens ook in de vorm van een spuitbus.

Daarnaast kun je er ook voor kiezen om de fietsketting van wax te voorzien. Vergeleken met kettingolie heeft wax het voordeel dat het geen vuil aantrekt. Wel duurt het aanbrengen van de wax langer, omdat de ketting eerst helemaal schoon moet zijn en de wax de tijd moet krijgen om uit te harden. Daarna ben je echter minder tijd kwijt aan het onderhoud, want je hoeft periodiek alleen overtollige wax te verwijderen en een beetje nieuwe wax aan te brengen.

©Hans de Looij

Hoelang gaat een fietsketting mee?

Veel fietsers vragen zich af wat de levensduur van een ketting is en hoeveel kilometers je er mee kunt rijden. In eerste instantie is dat afhankelijk van het gebruik. Rijd je op een mountainbike, dan krijgt een ketting het behoorlijk voor z'n kiezen en kan het na 700 kilometer al noodzakelijk zijn om naar een nieuwe ketting uit te kijken. Doe je het rustiger aan en vertroetel je de ketting op de juiste manier, dan zijn afstanden tot meer dan 15.000 kilometer geen uitzondering.

Slijtage aan de ketting is ook afhankelijk van het schakelgedrag van de berijder, waarbij frequentie, kettinglijn en schakelen onder belasting meetellen. Rijd je veel in de regen of omstandigheden waarbij vuil, zand en zout invloed hebben, dan zal de ketting sneller moeten worden vervangen. Bij e-bikes speelt de intensiteit van de motorondersteuning een belangrijke rol. Door de kracht van de motor wordt er harder aan de ketting getrokken en zal deze vaker moeten worden vervangen.    

Ketting testen op slijtage

Een fietsketting slijt op zijn draaipunten en wordt daardoor in de loop der tijd langer. Aangezien de ketting dan niet meer perfect over de tandwielen loopt, slijt hij sneller. Er zijn verschillende manieren om te ontdekken of een ketting daadwerkelijk versleten is en moet worden vervangen. Je kunt de ketting bijvoorbeeld op het grote tandwiel plaatsen. Probeer vervolgens de ketting in het midden van het kettingblad op te tillen. Als je de ketting meer dan een halve kettingschakel kunt optillen, is het tijd voor een nieuw exemplaar.

©Hans de Looij

Ook zijn er speciale kettingslijtagemeters te koop; voor minder dan 10 euro heb je er al een. Zo'n kettingslijtagemeter is een heel eenvoudig stukje gereedschap. Je steekt de meter aan de ene kant tussen een schakel en aan de andere zijde valt de punt tussen twee andere kettingschakels. Wanneer de schakels door slijtage verder uit elkaar staan, zal de punt van de slijtagemeter volledig tussen de schakels vallen en zul je de ketting direct moeten vervangen.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.