Op steeds meer plekken in Nederland raakt het elektriciteitsnet vol. Vervelend, want hierdoor kunnen netbeheerders geen nieuwe woningen en bedrijven meer aansluiten. Bovendien staat energiecongestie verdere verduurzaming in de weg. Naast het verzwaren van het stroomnet is er nog een andere (slimme) oplossing om meer capaciteit te creëren, namelijk een massale omarming van dynamische energiecontracten. Hoog tijd voor een nadere uitleg.

Partnerbijdrage - In samenwerking met Frank Energie

Begin november kreeg de gemeente van Almere een verontrustende boodschap. Volgens de plaatselijke netbeheerder is er in een groot deel van de stad geen ruimte meer om nieuwe woningen aan het elektriciteitsnet te koppelen. Hierdoor heeft een kersverse woonwijk vooralsnog geen stroom. Naar verwachting krijgen veel meer steden en dorpen de komende tijd met dit probleem te maken.

In de file op het stroomnet

Vanwege het toenemende aantal elektrische auto’s, warmtepompen en andere energievreters neemt de drukte op het stroomnet almaar toe. Is de vraag naar stroom groter dan het aanbod, dan ontstaat er netcongestie. Dit verschijnsel laat zich het best omschrijven als een file op het stroomnet. Op plekken met een vol elektriciteitsnet voegen netbeheerders al langere tijd geen nieuwe grootverbruikers meer toe, waaronder grote bedrijven, datacenters en zonneparken. In de drukste gebieden met congestie is er zelfs geen ruimte meer voor kleinverbruikers, zoals woningen en scholen.

Tijdrovende maatregelen

Netbeheerders werken momenteel hard om op de voornaamste knelpunten het elektriciteitsnet te verzwaren. Helaas gaat deze ontwikkeling niet snel genoeg. Vanwege gebrek aan technisch personeel en de voortrazende energietransitie neemt het risico op stroompieken in woonwijken de komende jaren alleen maar toe. Netbeheerders kunnen het laagspanningsnet in stedelijke gebieden kortgezegd niet vlot genoeg uitbreiden. Dat is ook niet zo vreemd, want de beoogde maatregelen zijn erg tijdrovend. Voor het verbeteren van de bekabeling is het openbreken van straten onvermijdelijk. Verder komen er op veel plekken elektriciteitshuisjes bij. Het bijbehorende papier- en vergunningswerk kost eveneens veel tijd.

De noodzakelijke maatregelen om het elektriciteitsnet overal te verzwaren, duren naar verwachting nog vele jaren. Naast capaciteitsvergroting op het stroomnet is het daarom óók belangrijk om slimmer met de beschikbare stroom om te gaan. Innovatieve energieleveranciers kunnen daarbij helpen.

Elk uur een ander stroomtarief

Drukte op het elektriciteitsnet is door kleinverbruikers relatief eenvoudig te voorkomen. Een dynamisch energiecontract stimuleert klanten om grote apparaten op goedkope momenten te gebruiken. Denk onder meer aan stofzuigen, wassen, elektrisch verwarmen en het opladen van de auto. Is het aanbod van stroom veel groter dan de vraag, dan resulteert dat in een laag stroomtarief. Bijvoorbeeld ’s nachts of op dagen met veel zon en/of wind.

Frank Energie loopt voorop in het aanbieden van dynamische energiecontracten. De stroomtarieven zijn gebaseerd op de actuele beursprijs. Ze veranderen om die reden elk uur. Het loont dus om slimmer om te gaan met energie. Een app op je smartphone helpt je daarbij. Aan de hand van pushberichten weet je precies wanneer het stroomtarief laag of juist hoog is. Je past vervolgens jouw energieverbruik daarop aan. Draai op de goedkoopste momenten van de dag een extra was of zet de vaatwasser aan.

©Frank Energie

Slimmer omgaan met energie

Naast het aanpassen van je eigen energieverbruik laten allerlei apparaten zich ook slimmer aansturen. Neem bijvoorbeeld de elektrische auto. De energie-app kiest op eigen houtje een voordelig tijdstip om het laadproces te starten. Bespaar zo al gauw meer dan duizend euro per jaar ten opzichte van ‘dom’ opladen via vaste energietarieven. Verder is het mogelijk om huishoudelijke apparaten op goedkope momenten te activeren, zoals de vaatwasser, wasmachine, wasdroger en warmtepomp. Je kunt zelfs een thuisbatterij op een prijsvriendelijk tijdstip laten opladen. De rest van de dag gebruiken alle apparaten in huis vervolgens de lokaal opgeslagen (budget)stroom.

Hoe meer mensen in de wijk slimmer omgaan met energie, hoe lager het risico op stroompieken. Mooi meegenomen zijn bovendien de lagere kosten voor klanten. Dynamische energiecontracten in combinatie met slimme aansturing van apparaten zijn een doeltreffende methode om het landelijke congestieprobleem te verminderen. Het is mogelijk om op deze wijze ongeveer dertig procent piekbelasting uit het net te halen. Zo kunnen de woningbouw en energietransitie in een hoog tempo blijven doorgaan. Om die reden werkt Frank Energie nauw samen met diverse gemeentes en projectontwikkelaars. Deze energieleverancier heeft als doel om verdere congestie zoveel mogelijk tegen te gaan.

Zo laad je pas écht slim op

Frank Energie kijkt bij het slim opladen van de elektrische auto niet louter naar de actuele beursprijs. Dat heeft een belangrijke reden. Zodra iedereen op de goedkoopste uren gaat laden, verhoogt dat juist het risico op stroomtekorten en congestie. Daar hebben landelijke en regionale netbeheerders iets op bedacht. Energieproviders die een actieve bijdrage leveren om drukte op het stroomnet te verhelpen, ontvangen van netbeheerders namelijk een vergoeding.

Vanwege dit beloningssysteem is het soms zelfs lucratiever om de goedkoopste uren te vermijden. Frank Energie kiest aan de hand van nieuwe algoritmes automatisch het voordeligste oplaadmoment. Hierbij berekent Frank Energie de ontvangen vergoedingen door aan zijn klanten. Onderaan de streep profiteer je zo van lagere uitgaven voor het opladen van de elektrische auto. Zie hier hoe je voortaan slimmer oplaadt dan ooit!

©tong2530

Dynamisch energiecontract afsluiten

Klanten met een dynamisch energiecontract zijn historisch gezien goedkoper uit dan klanten met een variabel of vast contract. Lijken dynamische energietarieven je wel wat en wil je jouw steentje bijdragen aan het verminderen van congestie? Word dan binnen drie minuten lid. Frank Energie maakt daarna de overstap in orde. Tot slot is het nuttig om te weten dat je na afloop van elke maand de werkelijk afgenomen stroom betaalt. Je ontvangt dus voortaan geen jaarrekening meer!

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!