Elektrische auto's beschikken over een groot accupakket en zouden daarmee kunnen worden ingezet als een verlengstuk van het stroomnet. Bidirectioneel laden heet dat. Hoe haalbaar is die techniek nu, en kan het Nederlandse elektriciteitsnet dat wel aan? In dit artikel kijken we naar de praktische en wettelijke uitdagingen van bidirectioneel laden.

Met bidirectioneel laden worden EV’s die aan de laadpaal hangen in feite onderdeel van het elektriciteitsnet, waarbij de accupakketten worden gebruikt om overtollige stroom (bijvoorbeeld afkomstig van zonnepanelen) in op te slaan.

Moderne EV’s kunnen ook stroom terugleveren aan huishoudens zodra daar meer behoefte aan is (bijvoorbeeld tijdens piekmomenten aan het eind van de middag en begin van de avond). Dat maakt het elektriciteitsnet in theorie veel meer schaalbaar en geeft je een extra reden om elektrisch te rijden, want de auto laadt op wanneer de stroom het goedkoopst is. Win-win, toch...?

Vehicle to grid: de verlossende techniek?

Helaas is bidirectioneel laden in de praktijk nog niet zover. Ook Nederland staat nog voor flinke uitdagingen, die we in dit artikel zullen bespreken. Bidirectioneel laden wordt ook wel aangeduid met de verzamelnaam Vehicle to Everything, of kortweg V2X. Onder die paraplu vallen de volgende termen:

Vehicle to Load (V2L)

Deze techniek komt het meest voor, bijvoorbeeld bij bedrijfsvoertuigen. Mensen halen vanuit de accu stroom op voor hun werkapparatuur – van een laptop tot een cirkelzaag.

Vehicle to Grid (V2G)

Bij Vehicle to Grid wordt de elektrische auto onderdeel van het stroomnetwerk, om overtollige stroom op te slaan of juist terug te geven als daar behoefte aan is. Je hebt hier wel een slimme laadpaal voor nodig die communiceert met het elektriciteitsnet.

Vehicle to Home (V2H)

Hiermee levert een elektrische auto via een slimme laadpaal of thuisaccu stroom aan een huishouden. Een gemiddelde EV zou een huishouden in theorie meerdere dagen van stroom kunnen voorzien.

Welke wetgeving moet veranderen voor V2G?

Zowel de Europese Unie als de Nederlandse overheid houden 2030 aan als richtlijn. Dan moet bidirectioneel laden in grote delen van het continent mogelijk zijn. Na 2030 nemen de voordelen voor gebruikers en netbeheerders toe, waardoor deze techniek snel de standaard moet worden, zo is de verwachting.

Het duurt dus in elk geval nog tot 2030, en dat zie je ook terug in de huidige wetgeving. De EU noemt bidirectioneel laden onder het Alternative Fuels Infrastructure Regulation (AFIR)-plan, dat vorig jaar inging. Daarin staat dat in 2030 alle nieuw te plaatsen laadpalen bidirectioneel moeten kunnen laden. Hoe dat met de huidige laadpalen moet, is aan de landelijke overheden om te bepalen.

De Nederlandse overheid heeft op het moment een pilot lopen in Utrecht, waar vrijwel alle openbare laadpalen geschikt zijn voor V2G. In de rest van Nederland is dat nog niet zo. De komende jaren zullen veel laadpalen dus vervangen moeten worden door slimme laadpalen. Dat kan in sommige gevallen met een software-update, maar omdat Nederland een voorloper was met het uitrollen van een laadnetwerk, moeten veel oudere laadpalen volledig worden vervangen.

Lees meer over wat een slimme laadpaal voor je huis kan betekenen

De dubbele energiebelasting

Daarnaast moet de regering nog een knoop doorhakken over de dubbele energiebelasting die bij bidirectioneel laden komt kijken. Je betaalt namelijk belasting als je stroom van het net afneemt, terwijl teruggeven is vrijgesteld. Eigenaren van thuisbatterijen hebben dat probleem nu al: zij betalen belasting voor stroom die ze daarna weer aan het net terugleveren. Vervolgens betaalt een ander huishouden nog eens belasting over die stroom. Voor dit probleem is nog steeds geen oplossing.

Te weinig auto’s kunnen nog bidirectioneel laden

Nog een grote drempel die moet worden genomen voordat we massaal bidirectioneel kunnen laden, is het karige auto-aanbod. Het aantal elektrische modellen dat geschikt is voor bidirectioneel laden, is nog erg beperkt. Niettemin werken de meeste grote fabrikanten hard aan auto's die er klaar voor zijn, of doen ze mee aan vehicle to grid-pilots om de technologie in een aantal Europese woonwijken te testen.

Op het moment lopen de Japanse merken voor als het aankomt op bidirectioneel laden, al beginnen de geschikte auto's intussen wel wat verouderd te raken – het lot van de early adopter. Dat heeft ook te maken met het feit dat veel van die auto's de minder populaire CHAdeMO- of Type 1-stekkers gebruiken, terwijl in Europa de CCS-laadstekker de standaard is geworden.

Nu al investeren in een V2G-laadpaal en -auto?

Het probleem is dat de Nederlandse wetgeving achterloopt op bidirectioneel laden. Ja, we hebben volgens de EU-afspraken nog tot 2030, maar er zijn een hoop vragen waarop de overheid nog antwoord moet geven. Wat doen we met het dubbele belastingprobleem voor huishoudens? Wat worden de fiscale regels en voordelen voor bidirectioneel laden met je elektrische auto? En wanneer zijn er genoeg slimme laadpalen zodat het écht interessant wordt om te betalen voor een EV met V2G-technologie? De regering moet daarover nog besluiten.

Het goede nieuws is dat er vanaf dit jaar steeds meer elektrische auto’s op de markt verschijnen die bidirectioneel kunnen laden, zoals de Kia EV9 en de Renault 5 e-Tech Electric. Dan wordt het ook steeds interessanter om een slimme laadpaal of thuisaccu aan te schaffen, en volgt de overheid hopelijk gauw met de uitrol van meer slimme laadpalen. Het is een hele opgave, maar nog steeds goed haalbaar om in 2030 bidirectioneel laden de standaard te maken in Nederland en de EU.

Ben je op zoek naar een vrijstaande vaatwasser, maar weet je niet waar je op moet letten? In dit artikel leggen we uit wat belangrijk is bij het kiezen van het juiste model. Van formaat en geluidsniveau tot slimme functies en energieverbruik – met deze tips koop je een vaatwasser die past bij jouw keuken én je huishouden.

Een vaatwasser is al lang geen luxeproduct meer. Voor veel huishoudens is het een apparaat dat dagelijks wordt gebruikt. Heb je de ruimte in je keuken, dan is een vrijstaande vaatwasser vaak de meest toegankelijke keuze. Je hoeft geen frontpaneel te monteren, hij is relatief eenvoudig te installeren en bij defect of verhuizing ook weer gemakkelijk te vervangen. Maar dat betekent niet dat je zomaar elk model moet kopen. Van formaat tot functies, van verbruik tot gebruiksgemak: waar moet je precies op letten bij de aanschaf van een vrijstaande vaatwasser?

Past hij in je keuken én bij je huishouden?

Een van de eerste dingen om naar te kijken is het formaat. Vrijstaande vaatwassers zijn doorgaans verkrijgbaar in twee breedtematen: 60 cm en 45 cm. De standaardmaat van 60 cm biedt ruimte aan ongeveer 12 tot 15 couverts en is geschikt voor gezinnen of huishoudens waar veel wordt gekookt. De smallere variant van 45 cm is ideaal voor één- of tweepersoonshuishoudens of voor kleinere keukens, zoals in een appartement.

Behalve de breedte is ook de diepte van belang. De meeste vrijstaande modellen zijn tussen de 55 en 60 cm diep. Meet de plek waar je de vaatwasser wilt plaatsen dus goed op en houd rekening met extra ruimte voor de deur die openklapt en de slang- en stroomaansluitingen aan de achterkant.

©Paul Vinten

Hoe stil moet hij zijn?

Het geluidsniveau van een vaatwasser is een factor die je makkelijk over het hoofd ziet, maar die dagelijks van invloed is op je comfort. Zeker als je een open keuken hebt of gevoelig bent voor achtergrondgeluiden. Het geluidsniveau wordt gemeten in decibel (dB). Een verschil van slechts een paar decibel kan in de praktijk al flink merkbaar zijn.

Vaatwassers met een geluidsniveau onder de 45 dB worden als zeer stil beschouwd en zijn nauwelijks hoorbaar. Tussen de 45 en 50 dB is gebruikelijk en vaak prima te doen, zeker als je hem overdag laat draaien. Zit je daarboven, dan kan het apparaat als hinderlijk worden ervaren, vooral in stille ruimtes of tijdens gesprekken.

Let er ook op of de machine een stil programma heeft. Dat draait vaak iets langer, maar maakt minder lawaai. Sommige modellen hebben zelfs een nachtstand, speciaal bedoeld voor wie de vaatwasser 's avonds laat of 's nachts zonder overlast wil gebruiken.

Denk aan je portemonnee én het milieu

Moderne vaatwassers zijn veel zuiniger dan oudere modellen. Toch is het de moeite waard om ook binnen het huidige aanbod goed te vergelijken. Elk apparaat heeft een energielabel, waarbij klasse A het zuinigst is. Dit label houdt rekening met het stroom- en waterverbruik per 100 wasbeurten.

Een gemiddeld energiezuinig model verbruikt ongeveer 0,8 kWh per cyclus, en tussen de 9 en 11 liter water. Heb je een ouder apparaat in huis dat je wilt vervangen? Dan kun je jaarlijks tientallen euro's besparen op je energierekening – én flink wat liters water.

Let ook op de aanwezigheid van een Eco-programma. Dat is meestal het langstdurende programma, maar het verbruikt de minste energie omdat het water minder heet wordt. Slimme functies zoals beladingssensoren of automatische deuropening na het wassen (voor betere droging) kunnen eveneens bijdragen aan efficiënt gebruik.

Indeling en flexibiliteit van de korven

Een vaatwasser moet niet alleen goed schoonmaken, hij moet ook praktisch zijn in het dagelijks gebruik. Een slimme indeling van de binnenruimte maakt daarbij een wereld van verschil. Kijk bijvoorbeeld of de bovenkorf in hoogte verstelbaar is. Zo kun je makkelijk wisselen tussen ruimte voor hoge glazen bovenin of grote pannen onderin.

Ook het bestekgedeelte verdient aandacht. Sommige modellen hebben een besteklade bovenin, wat ruimte bespaart in de onderste korf en het bestek netter wast. Andere modellen gebruiken een traditioneel mandje, wat makkelijker in- en uitruimen is maar iets minder efficiënt in ruimtegebruik.

Flexibele steunen, neerklapbare houders en antislipvlakken maken het mogelijk om elke lading optimaal te benutten, of je nu een groot diner hebt gehad of vooral bekers en schotels moet afwassen.

©andrey sinenkiy

Extra functies: van startuitstel tot slimme sensoren

Moderne vaatwassers zijn soms verrassend geavanceerd. Een van de meest voorkomende extra's is startuitstel: je stelt in wanneer het programma begint, bijvoorbeeld 's nachts bij daluren. Dat is niet alleen handig, maar kan je ook geld besparen bij een variabel energietarief.

Verder zijn er modellen met automatische programma's die zichzelf aanpassen op basis van hoe vuil de vaat is, sensoren die de waterhardheid meten en speciale programma's voor glaswerk of babyflessen. Sommige high-end modellen zijn zelfs te bedienen via een app, met notificaties wanneer de vaat klaar is of wanneer het zout moet worden bijgevuld.

Niet al deze functies zijn noodzakelijk – veel gebruikers gebruiken uiteindelijk slechts één of twee programma's – maar het is wel prettig als je weet wat er mogelijk is. Bepaal dus wat voor jou echt waarde toevoegt, en wat vooral marketing is.

Design en plaatsing

Een vrijstaande vaatwasser staat doorgaans in het zicht, dus het design is belangrijker dan bij een inbouwmodel. Gelukkig zijn er modellen in verschillende kleuren en afwerkingen, van klassiek wit tot modern zwart of roestvrij staal. Kies iets dat past bij je keukenstijl, zeker als het apparaat naast of tussen andere keukenkasten komt te staan.

Let ook goed op de plaatsing: is er een stopcontact in de buurt? Hoe zit het met de afvoer en wateraansluiting? En kan de deur ver genoeg open zonder ergens tegenaan te botsen? Denk ook aan de hoogte van het aanrecht: sommige mensen vinden het prettig als de bovenkorf op werkhoogte zit, zodat je minder hoeft te bukken.

Laat je niet alleen leiden door het merk

De prijzen van vrijstaande vaatwassers lopen uiteen van zo'n 300 euro tot ruim boven de 1000 euro. Duurdere modellen bieden vaak meer functies en stillere motoren, maar dat betekent niet automatisch dat ze beter zijn. Reviews van gebruikers en tests door bijvoorbeeld de Consumentenbond kunnen je helpen om een goed beeld te krijgen van de prestaties en betrouwbaarheid. Let ook op de garantie: sommige merken bieden standaard twee jaar, andere verlengen dat naar vijf jaar bij registratie. Zeker bij een apparaat dat intensief wordt gebruikt, kan dat net de doorslag geven. Doe dus goed onderzoek of laat je adviseren!

Met een oorspronkelijke adviesprijs van 1.349 euro positioneert de Samsung Bespoke AI Jet Ultra zich in het hoogste segment van steelstofzuigers. Voor die prijs krijg je een geavanceerd apparaat met een reeks… 'slimme' functies. Hoe slim die functies echt zijn en of deze stofzuiger zijn geld waard is, lees je in deze review.

De vraag is of alle innovaties de forse prijs rechtvaardigen. Inmiddels is de stofzuiger al enige tijd op de markt, wat geleid heeft tot aanzienlijke prijsdalingen. Waar hij op Samsungs eigen website voor 1.089 euro wordt aangeboden, is hij her en der al voor nog minder te vinden. Samsung probeert de hoge prijs te rechtvaardigen met nieuwe functies en kleine verbeteringen. Zo is de zuigkracht is verhoogd naar 400 watt (dat was 280).

Een belangrijke toevoeging is de AI Cleaning Mode 2.0, die zes verschillende schoonmaakomgevingen kan detecteren en de zuigkracht hierop aanpast. Deze geavanceerde modus werkt echter – net als andere slimme koppelingen zoals notificaties – alleen via de SmartThings-app. Zonder de app maakt het apparaat gebruik van de basis AI-modus (net zoals zijn voorganger) en mis je de meer geavanceerde functionaliteiten.

©Wesley Akkerman

Meer dan genoeg accessoires

Qua ontwerp is er weinig veranderd ten opzichte van het vorige model. De stofzuiger heeft een ergonomische handgreep en een helder display dat de modus en resterende accutijd toont. Een praktische toevoeging is de uitschuifbare telescopische stang, waardoor de stofzuiger ook prettig te gebruiken is voor langere mensen. Een klein minpunt is de accessoirestandaard; vergeleken met de stevige stofzuiger voelt die – met zijn dunnere plastic – wat goedkoop aan.

Het meegeleverde accessoirepakket is zeer compleet. Je ontvangt de Active Dual Brush en de Slim LED Brush+ voor verschillende vloertypen, plus een speciale Pet Tool+ voor het verwijderen van dierenharen. Ook een combinatie- en kierenzuigmond ontbreken niet. Een groot voordeel is de aanwezigheid van twee accu's, met een maximale gebruiksduur van respectievelijk honderd en zestig minuten. Daardoor kun je tussentijds wisselen als de ene batterij het net niet redt.

©Wesley Akkerman

Wisselende ervaringen

Het stofzuigen verloopt grotendeels moeiteloos. Het handvat ligt comfortabel in de hand, wat prettig is gezien het relatief hoge gewicht van de stofzuiger. De wendbaarheid laat echter soms te wensen over. Op ons vloerkleed bleek de Active Dual Brush-borstel wat stroef, waardoor sturen moeizaam ging. Op harde vloeren presteerde de Slim LED Brush+ gelukkig een stuk soepeler. En hoewel de ledverlichting in de kop handig is, presteert de laser van Dyson beter.

De AI-modus zorgt voor een gemengde ervaring. Het systeem detecteert en schakelt hoorbaar wanneer je van een harde vloer naar een vloerkleed gaat. Maar de beloofde functie waarbij de zuigkracht in hoeken automatisch aangepast zou worden, blijkt niet super te werken. Hoewel de AI-modus niet onbruikbaar is, worden de verwachtingen niet volledig waargemaakt. Het voelt meer als een vooraf ingestelde handeling dan als een werkelijk intelligente aanpassing aan de omgeving.

©Wesley Akkerman

Hoge zuigkracht

Waar de slimme functies soms tekortschieten (daarover straks meer), maakt de pure zuigkracht een diepe indruk. Zelfs op de laagste stand zuigt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra moeiteloos kruimels, stof en ander vuil op. We zijn vooral onder de indruk van de effectiviteit waarmee mensen- en hondenharen uit het vloerkleed verdwijnen. De enorme kracht is de belangrijkste upgrade ten opzichte van eerdere modellen en compenseert de mindere wendbaarheid op bepaalde ondergronden.

Ook de accuduur stelt niet teleur. Met alleen de kleine accu is er genoeg vermogen voor het stofzuigen van een woning van pakweg zestig vierkante meter. Bovendien bevalt het automatisch legende oplaadstation enorm. Na elke schoonmaakbeurt leegt en laadt het station de stofzuiger, waardoor je er geen omkijken naar hebt.

Het ontwerp is echter een kwestie van smaak; deze forse en opvallende stofzuiger zet je niet zomaar ergens onopvallend neer.

De slimme functies

Je kunt de Samsung Bespoke AI Jet Ultra koppelen aan de Samsung SmartThings-app, maar de mogelijkheden blijven best beperkt. Je kunt de firmware-update en zaken als de zuigkracht aanpassen (maar dat laatste kan ook op het apparaat). De grote vernieuwing, het ontvangen van telefoon- en berichtnotificaties, blijkt in de praktijk een gimmick. Wanneer je gebeld wordt, pauzeert de stofzuiger en toont het display enkel het app-icoon, zonder naam of nummer.

Bovendien is het instellen van deze connectiviteit onnodig complex. Het vereist een Samsung-account, specifieke apps, diverse permissies en constante locatietoegang. De moeite die het kost om de verbinding tot stand te brengen, staat niet in verhouding tot het minimale voordeel. De meest opvallende beperking is verder dat de functie exclusief werkt met een Samsung-smartphone, waardoor een groep gebruikers buitengesloten wordt; op smartphones van een ander merk werkt dit namelijk niet.

©Wesley Akkerman

Samsung Bespoke AI Jet Ultra kopen?

De naam Ultra en de hoge adviesprijs scheppen verwachtingen die op slim gebied niet worden ingelost. De AI-hoekdetectie functioneert niet zoals beloofd en de notificatiefunctie is een omslachtige gimmick. Als je de Samsung Bespoke AI Jet Ultra overweegt voor zijn geavanceerde connectiviteit (we hebben het dan over de koppeling met wifi, SmartThings en je smartphone) is hij de meerprijs ten opzichte van zijn voorganger niet waard. De ware kracht van dit model schuilt in zijn fenomenale zuigkracht, waardoor hardnekkig vuil en dierenharen moeiteloos verwijderd worden. Omdat de prijs inmiddels een stuk onder de adviesprijs ligt, wordt deze stofzuiger wel interessanter.