Het Chinese automerk Nio zet met een nieuw onderzoekscentrum nabij Berlijn voet aan de grond in Europa. Hier werken 25 engineers aan geavanceerde rijhulpsystemen, specifiek voor Europese wegen. Met LiDAR-technologie en krachtige processors daagt Nio gevestigde merken uit in de race naar autonoom rijden. Wij gingen een kijkje nemen.

Achter de grote stalen roldeur van Nio's Smart Driving Technology Center schuilt een high-tech faciliteit waar dagelijks 25 engineers streven naar een absolute synergie tussen hard- en software. Irwin van InstaAutoVlog was eerder dit jaar bij de opening van Nio's R&D-center en vertelt je in dit artikel waarom Nio met dit initiatief zomaar eens goud in handen zou kunnen hebben.

Duitse technologiehub

Laten we even beginnen met de keuze voor Berlijn. Het is namelijk een voor het merk vertrouwde plek. De Duitse hoofdstad huisvest namelijk niet alleen een magnifieke Nio-hub, maar sinds begin 2023 ook een Innovation Center. Vijf teams van engineers werken daar dagelijks aan het verbeteren van producten, alsmede de aansturing van de Europese Power Swap Stations en hun functie om lokaal het stroomnetwerk te ontlasten. Het nieuwe Smart Driving Technology Center vind je in de gemeente Schönefeld, vrij letterlijk om de hoek bij de luchthaven. Volgens Nio begeeft het merk zich hiermee in het hart van de innovatie, aangezien de regio zich steeds meer als AI- en technologie-hub manifesteert.

Deze nieuwe locatie heeft – zoals de naam al doet vermoeden – een duidelijke doelstelling. De engineers moeten hier op een dagelijkse basis gaan bijdragen aan de samenwerking tussen hard- en software en diens eindgebruiker: de bestuurder. 'User Defined Vehicles' noemt Nio dat, en omdat de Europese bestuurder (of in Nio-taal 'user') nu eenmaal anders rijdt dan die in Azië, betekent dat lokaal en dus Europees maatwerk. Goed om te weten. Het merk profileert zich op deze manier steeds meer als Global Company. Zo bevindt Nio's designcenter zich in München én een van de belangrijkste R&D-centers zich in de ruggengraat van Amerikaanse innovatie: Silicon Valley. 

Veiligheid is prioriteit

De Schönefeld-locatie van Nio richt zich volledig op het afstellen en finetunen van alle ADAS-modules (Advanced Driving Assist Systems). Deze systemen zijn grotendeels verplicht en daarom in elke moderne auto aanwezig. Sinds de introductie van het NT 2.0 Platform – dat debuteerde in de ET7 – gaat Nio echter een stap verder door op grote schaal LiDAR (Light Detection And Ranging) en lasertechnologie toe te passen. In combinatie met in totaal 33 andere sensoren en camera's vormen deze het Nio Aquila Super Sensing-systeem. Hierbij staat veiligheid voorop, gevolgd door comfort in de vorm van deels autonoom rijden.

Deze Nio-modellen zijn herkenbaar aan de zogenaamde 'watchtower' aan de voorkant van het dak, pal boven de voorruit. In deze uitstulping bevindt zich een LiDAR-systeem van SEYOND. Vanuit deze positie kan de LiDAR het af te leggen traject tweedimensionaal scannen. Samen met de begeleidende camera's creëert elke Nio hiermee een nauwkeurig 3D-beeld van de omgeving, waardoor de auto kan bepalen hoe hierop te reageren. En dat is geen geringe taak: 33 sensoren en camera's, een LiDAR die elke seconde de data van maximaal 20 laserstralen moet interpreteren, plus alle gegenereerde data. Je begrijpt: dat vereist aanzienlijke rekenkracht.

Deze taak wordt uitgevoerd door de ADAM-supercomputer, uitgerust met vier NVIDIA Drive Orin-processors. Twee hiervan worden gebruikt voor het verwerken van alle data, een derde dient als back-up, en een vierde zorgt voor het continu verbeteren en trainen van de systemen. Deze configuratie is uniek; hoewel andere automerken ook gebruikmaken van NVIDIA Drive Orin-technologie, lijkt Nio de enige te zijn die er vier gebruikt.

Tot 500 meter bereik

Hoewel we de technologie later in de praktijk zullen ervaren, krijgen we eerst een demonstratie op een iets andere manier. Een ET5, aangesloten op beeldschermen, toont live zijn 'watchtower-visie'. Hierop is te zien hoe het Aquila-systeem onderscheid maakt tussen statische en dynamische objecten, inclusief levende wezens.

De nauwkeurigheid waarmee de combinatie van LiDAR en camera-input dat doet, is ronduit indrukwekkend. De LiDAR scant tot 500 meter vooruit en kan tot op 250 meter afstand zelfs een persoon herkennen. Ook de rijstrookmarkeringen worden nauwkeurig gedetecteerd. Een demonstratie door SEYOND toont bovendien aan dat zelfs een stuk rubber, zoals een kapotgereden band, tot op 110 meter afstand kan worden opgemerkt.

Deze combinatie van technologieën lijkt bijna onverslaanbaar in zijn vermogen om de omgeving waar te nemen en te interpreteren, wat uiteraard een vereiste is voor de veiligheid en effectiviteit van autonome rijsystemen.

Superieure prestaties bij lastige omstandigheden

Een nog interessanter aspect is de directe vergelijking met de door veel autofabrikanten gebruikte cameradetectie. Waar camera's soms moeite hebben met de overgang van licht naar donker, werkt een laser op basis van reflectie. Hierdoor is de werking niet afhankelijk van dag, nacht of weersinvloeden.

Een korte demonstratie toont de effectiviteit van het autonome noodremsysteem bij regenachtige omstandigheden. Een voertuig simuleert lichte regen vóór de rijdende Nio, die met een snelheid van 50 km/u beweegt. De ruitenwissers zijn geactiveerd, maar de LiDAR is niet afhankelijk van data afkomstig van camera's achter de voorruit. Het scanproces wordt ononderbroken voortgezet, zelfs in de regen. Bij een plotseling stilstaand object weet de ET5 bekwaam en veilig tot stilstand te komen.

Deze demonstratie onderstreept de robuustheid van Nio's Aquila-systeem. Traditionele camerasystemen kunnen nog weleens worstelen met wisselende lichtomstandigheden en weersinvloeden, maar de LiDAR-technologie blijft consistent presteren.

Bij 180 km/u handjes los

Niet veel later bevinden we ons op de Autobahn, waar de ET5 Touring indruk maakt met zijn Level 2 autonome technologie. Na het instellen van een snelheid positioneert de Nio zich vakkundig in het midden van de gekozen rijstrook en houdt hij een gepaste volgafstand tot de voorligger aan. Wat opvalt is de subtiliteit van dit alles: de vloeiende stuurbewegingen en het geleidelijk inlopen op een langzamer rijdende voorligger. Of het snelheidsverschil nu 20 of 100 km/u bedraagt, de systemen weten in beide gevallen te overtuigen.

Die 100 km/u snelheidsverschil is geen toevallig gekozen getal; het systeem functioneert namelijk tot een maximumsnelheid van 180 km/u. Hoewel het absoluut niet is aan te raden dit na te doen, bleek de ET5 zelfs bij deze Autobahn-waardige snelheid verbazingwekkend zelfstandig te kunnen rijden. Tot 140 km/u is het bovendien mogelijk om met een eenvoudige opdracht via de richtingaanwijzer de auto zelfstandig een voorligger te laten inhalen.

Continue verbeteringen

Wat wellicht het meest indruk maakt, is de enorme vooruitgang die Nio in korte tijd heeft geboekt. Onze eerste ervaringen met Nio's autonome technologie lieten hier en daar nog wat te wensen over. Nu, nog geen jaar later, behoort het systeem tot een van de beste op de markt. Deze snelle ontwikkeling is te danken aan de continue verbeteringen die het merk doorvoert.

Deze vooruitgang is mede het resultaat van Nio's 'in Europa voor Europa'-aanpak en de inzet van diverse R&D-centra, waaronder die in Berlijn. Maar ook de gebruikers spelen een belangrijke rol in dit proces. De integratie van ChatGPT via Nomi, Nio's AI-assistent, maakt het mogelijk om eenvoudig feedback te geven over de auto en zijn gedrag. Een simpel commando als 'Hi Nomi, I have feedback' is voldoende om specifieke observaties over het gedrag van de auto direct bij de ontwikkelaars te krijgen. Dat gebeurt uiteraard veilig en via een versleutelde verbinding. Vervolgens zorgt een over-the-air-update ervoor dat verbeteringen snel geïmplementeerd worden. 

Geen heritage is een zegen

Nio's beslissing om diverse R&D-centra in Europa te openen, waaronder het Smart Driving Technology Center in Berlijn, blijkt een strategische zet van formaat. Als jong en Chinees automerk staat Nio voor de uitdaging om zich staande te houden tegenover de gevestigde orde in de auto-industrie. Geen eenvoudige taak, maar Nio's aanpak biedt een paar opvallende voordelen.

Door het ontbreken van een langdurige erfenis en de focus op een jong, technologiebewust publiek, kan Nio mogelijk sneller schakelen en innoveren dan veel gevestigde fabrikanten. Deze flexibiliteit stelt het merk in staat om snel in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en veranderende consumentenbehoeften. Hierdoor kan Nio een eventuele achterstand in recordtempo omzetten in een voorsprong. We zijn benieuwd!

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.