ID.nl logo
Welk mobiel abonnement past bij jou?
© Reshift Digital
Huis

Welk mobiel abonnement past bij jou?

Grote kans dat je een mobiel abonnement hebt. Of dat nu met een smartphone erbij is, een sim-only of misschien wel prepaid. Loopt je abonnement bijna af, dan is het raadzaam om eens kritisch te kijken of het abonnement nog bij je gebruik past. Misschien kun je wel besparen? We leggen uit hoe je het beste mobiele abonnement kiest en raden ook drie typen sim-only-abonnementen aan.

Tip 01: Met smartphone

Er zijn dus drie opties voor een mobiel abonnement: prepaid, sim-only en een abonnement met toestel. Die laatste is populair, omdat je een gloednieuwe smartphone in termijnen afbetaalt, samen met de prijs van het abonnement. De maandfactuur is dus hoger dan bij een sim-only, maar je hoeft je toestel niet in één keer te betalen. De totale toestelprijs is doorgaans ook wat lager dan de adviesprijs, doordat smartphonemerken prijsafspraken maken met providers. Als klant profiteer je hiervan.

Het grootste minpunt van een abonnement met smartphone is dat je een registratie bij Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR) krijgt als je meer dan 250 euro moet betalen voor de smartphone. De kosten voor het abonnement worden hierbij niet meegerekend. Een BKR-registratie houdt in dat je in de toekomst minder kunt lenen voor bijvoorbeeld je hypotheek. Je vermijdt een BKR-registratie door de toestelkosten boven de 250 euro vooraf en in één keer te betalen, en de rest in de termijnen van je abonnement.

©PXimport

Tip 02: Sim-only

Als je je niet druk wilt maken om een eventuele BKR-registratie, kun je kijken naar een sim-only-abonnement. Hierbij kies je zelf je toestel uit, los van een abonnement. En dat is een ander pluspunt. Je kunt zelf bepalen wanneer je een nieuwe smartphone nodig hebt. Dat kan ook gewoon tijdens de looptijd van je sim-only-abonnement zijn, omdat je een goede aanbieding van een telefoon tegenkomt. Een ander voordeel van sim-only is dat je bij een aantal aanbieders kunt kiezen voor een maandelijks opzegbaar sim-only-abonnement. Die flexibiliteit ontbreekt bij een abonnement met toestel. In tip 10 gaan we wat dieper in op de looptijd van je abonnement. Het voornaamste nadeel van een sim-only is dat je geen korting krijgt op de aanschafprijs van je smartphone.

Tip 03: Prepaid

Je derde optie is prepaid, dat vooral vroeger populair was, maar nu door nog maar weinig mensen gebruikt wordt. Het wordt vooral gebruikt door ouderen en ouders die hun kind van een eerste smartphone met prepaidtegoed voorzien om zoon- of dochterlief te leren dat bellen, sms’en en internetten geld kost.

Prepaid heeft als voordeel dat je alleen betaalt voor wat je gebruikt en dat op echt op is, zonder risico op extra kosten. Gebruik je je smartphone een maand veel minder, dan heb je dus ook weinig kosten. Prepaid heeft echter ook de nodige minpunten. Zo betaal je een hoger tarief voor het internetten (per MB), bellen (per minuut) en per sms dan met een regulier of sim-only-abonnement. Een goedkoop sim-only-abonnement is daarom al snel voordeliger dan prepaid. Een ander nadeel is dat het kaarttegoed op een bepaalde datum verloopt, ook al heb je er maanden geleden netjes voor betaald. Tot slot dien je bij prepaid ook telkens zelf je tegoed aan te vullen. Zonder tegoed kun je niet bellen, sms’en en internetten, en ben je in principe dus onbereikbaar voor bekenden.

©PXimport

Het voordeel van een sim-only-abonnement is dat je geen BKR-registratie krijgt

-

Tip 04: Een grote provider …

Als je weet wat voor type abonnement je wilt, is de volgende stap het kiezen van de provider. Blijf je bij je huidige provider of stap je over? In de komende tips laten we zien waar je op kunt letten bij het kiezen van een provider.

De eerste keuze is of je klant wordt/blijft bij een grote of kleinere provider. De drie grote namen zijn KPN, T-Mobile (gefuseerd met Tele2) en Vodafone (gefuseerd met Ziggo). De drie grote providers bieden de hoogste internetsnelheden aan. Ze hebben hun eigen netwerken en geven hun (duurdere) mobiele abonnementen de maximale internetsnelheid. De providers bieden ook unlimited-abonnementen aan, met onbeperkt internet, bellen en sms’en. Veel kleinere providers missen zo’n soort abonnement. Een andere overweging om bij een van de grote providers te gaan of blijven, is dat zij 5G-internet aanbieden. Kleinere (dochter)bedrijven doen dat nog niet. Het is niet duidelijk wanneer hier verandering in komt. In tip 7 kun je meer lezen over 5G.

Het voornaamste aandachtspunt van een abonnement van een van de grote providers is de prijs. Die is vaak hoger in vergelijking met een kleinere partij.

Tip 05: … of een kleinere?

Kleinere providers zijn er genoeg. Zij gebruiken de mobiele netwerken van de drie grote spelers en opereren zelfstandig (Youfone, Lebara en meer) of als dochtermerk. Zo vallen Simpel, Ben en Tele2 onder de T-Mobile-vlag, horen Simyo en Ortel Mobile bij KPN en is Vodafone eigenaar van hollandsnieuwe. Het belangrijkste voordeel van een kleinere provider is de prijs. De aanbieders hanteren doorgaans lagere prijzen dan de drie grote providers. Dezelfde hoeveelheid MB’s, belminuten en sms’jes voor een lager maandbedrag: dat is mooi meegenomen. Er is geen eenduidige verklaring voor, maar de scherpere prijzen zijn bij een deel van de providers te verklaren door de lagere marketinguitgaven. Doorgaans hanteren ze ook iets lagere 4G-internetsnelheden. Je mobiele internetverbinding kan dus wat langzamer zijn, al merk je hier bij een bekende kleinere provider doorgaans weinig van. Exotische partijen beknibbelen vaker op de internetsnelheid, wat ze een minder goede keuze maakt als je graag onderweg films in Full-HD-resolutie kijkt, af en toe videobelt of grote bestanden wilt up- of downloaden. Ook kun je bij de kleinere providers dus nog geen gebruikmaken van 5G-internet.

Tip 06: Internet en bellen

Bedenk dus welke provider het best bij jouw wensen past. Maar kijk ook goed naar het abonnement zelf. Wat vind je belangrijk? Een grote databundel (uitgedrukt in GB’s), onbeperkt kunnen bellen of sms je nog regelmatig? Kijk daarom eens kritisch naar je huidige mobiele telefoongebruik. Bij veel providers kun je via de website of app je verbruik van de afgelopen maanden bekijken. Als je minder dan 1 GB internet per maand verbruikt, heb je echt geen bundel van 5 GB nodig. Internet is het duurste onderdeel van een abonnement, dus hier kun je dan op besparen. Veel mobiele abonnementen, ook sim-only’s, komen standaard met veel belminuten en sms’jes. Dit kun je aanpassen, maar verwacht geen grote prijsverschillen.

Wat vind je belangrijk: een grote databundel, onbeperkt bellen of sms’jes kunnen versturen?

-

Tip 07: Wel of geen 5G

Bij het afsluiten van een mobiel abonnement via een grote provider kun je er niet omheen: 5G. 5G is sinds de zomer van 2020 beschikbaar in Nederland als opvolger van 4G, dat overigens nog vele jaren actief blijft. 5G is nu nog even snel als 4G, al laten providers je graag anders geloven. Pas in het najaar van 2022 wordt 5G merkbaar sneller dan 4G, omdat de benodigde 3,5GHz-frequentie pas dan vrijkomt voor commercieel gebruik. Met een 5G-smartphone kun je vanaf dat moment sneller mobiel internetten, wat vooral van pas gaat komen bij het up- en downloaden van grote bestanden (films bijvoorbeeld) en bij het videobellen of gamen in een hoge resolutie als je geen wifi-verbinding tot je beschikking hebt. Houd er wel rekening mee dat zo’n betere internetverbinding dan ook flink meer MB’s verbruikt. Een grote databundel is dan een must, net als een smartphone die 5G ondersteunt. Het aanbod van 5G-smartphones neemt snel toe, maar echt nuttig worden ze dus pas over anderhalf jaar. Koop of heb je nu al een 5G-toestel, dan ben je in ieder geval wel alvast voorbereid op de toekomst.

©PXimport

Tip 08: Internetsnelheid

Op termijn gaat 5G dus een hogere mobiele internetsnelheid mogelijk maken dan het huidige 4G-netwerk biedt. Dat is mooi, maar nogal een ver-van-mijn-bed-show. Belangrijker is op welke snelheid je nú kunt internetten. En die verschilt niet alleen per provider, ook per abonnement.

Bij de drie grote providers krijg je vaak toegang tot de maximale snelheid (op het 5G-netwerk). Kleinere partijen opereren via één van die drie netwerken, maar bieden vaak een lagere up- en downloadsnelheid. Alle providers zijn verplicht om op de productpagina de maximale én gemiddelde internetsnelheid te vermelden. Hecht vooral waarde aan die tweede, want die geeft een goed beeld wat je in de praktijk kunt verwachten. Een downloadsnelheid van 25 Mb/s is prima om onderweg te kunnen whatsappen, terwijl 50 Mb/s of meer fijn is als je meer veeleisende activiteiten uitvoert. Vanaf 80 Mb/s kun je eigenlijk alles, inclusief videobellen in hoge kwaliteit. Kies voor een mobiel abonnement een gemiddelde uploadsnelheid van minimaal 20 Mb/s.

Tip 09: E-sim en duosim

Een ander aandachtspunt is het soort sim-kaart. E-sim is een digitale simkaart, ingebouwd in de smartphone. Je hebt dus geen fysiek simkaartje meer nodig. Op een e-sim kun je meerdere abonnementen afsluiten, ook in het buitenland. Erg handig dus, maar nog niet alle providers bieden e-sim aan. KPN, Vodafone, Simyo en T-Mobile doen dit wel. Houd er vooral rekening mee dat op dit moment slechts een handvol smartphones geschikt is voor e-sim. Het gaat om de dure toestellen Samsung Galaxy Z Flip, Samsung Galaxy Z Fold2, iPhone SE (2020), Apple iPhone XR, en de iPhone 11- en iPhone 12-serie.

Dan is er ook nog duosim: twee simkaarten voor twee smartphones of tablets, zodat je niet steeds hoeft te wisselen. De simkaarten kunnen – om misbruik te voorkomen – niet tegelijkertijd actief zijn. KPN, Vodafone en T-Mobile bieden duosim aan en rekenen eenmalig zo’n dertig euro voor de extra simkaart. Tele2 laat alleen zakelijke klanten duosim gebruiken. Als je duosim belangrijk vindt, kom je dus automatisch bij een van de drie grote providers uit.

©PXimport

Veel sim-only-abonnementen duren één of twee jaar en een deel is zelfs maandelijks opzegbaar

-

Tip 10: Looptijd

Een ander aandachtspunt van je mobiele abonnement is de looptijd. Voor prepaid geldt dit niet; dit loopt zolang je het nummer actief houdt. Maar bij het afsluiten van een sim-only-abonnement of abonnement met toestel moet je wel besluiten voor welke looptijd je kiest.

Omdat het maandbedrag van een toestel (grotendeels) verdeeld wordt over de looptijd van je abonnement, is een tweejarig abonnement het populairst. Bij een eenjarig abonnement betaal je de smartphone sneller af, maar ligt je maandbedrag dus ook hoger. Afhankelijk van de waarde van de telefoon kan dit even slikken zijn, en kan een tweejarige looptijd logischer zijn.

Met een sim-only-abonnement betaal je geen toestel af, waardoor het abonnement voordeliger en flexibeler is. Veel sim-only-abonnementen zijn voor één of twee jaar af te sluiten en een deel is zelfs maandelijks opzegbaar. Onder meer hollandsnieuwe, Lebara, Ben, Tele2 en KPN bieden een maandelijks opzegbaar sim-only-abonnement aan. Houd er wel rekening mee dat zij hier een toeslag voor rekenen, doorgaans één of twee euro per maand. Als je met een maandabonnement een jaar klant blijft, betaal je dus een of twee tientjes meer dan voor een jaarabonnement.

Tip 11: Combivoordeel

In de felle strijd om jouw maandelijkse euro’s zetten bijna alle providers in op een combinatievoordeel. Dat doen ze door klanten met een ‘thuispakket’ (internet, eventueel aangevuld met televisie en vast bellen) korting te geven als ze een mobiel abonnement bij hetzelfde bedrijf of een dochterbedrijf nemen. Meestal gaat het om factuurkorting, maar ook om meer tv-zenders of een grotere mobiele internetbundel. De drie grote providers geven je ook combivoordeel als je gezinsleden een mobiel abonnement bij die provider afnemen. Je kunt dan bijvoorbeeld meer MB’s verdelen over je gezin of krijgt allemaal een paar euro per maand factuurkorting.

Om maar wat voorbeelden te geven: bij hollandsnieuwe krijg je voordeel als je thuisinternet via Ziggo afneemt. Je krijgt dan een extra Ziggo-tv-pakket en meer MB’s, belminuten en sms’jes bij je mobiele abonnement. T-Mobile lokt klanten met onder meer een scherper geprijsd Unlimited-abonnement en KPN geeft je meer MB’s en laat je die naar eigen wens verdelen. Ook krijg je een gratis zenderpakket en factuurkorting. Bij alle vormen van combivoordeel geldt dat het actief is zolang je beide (duurdere) abonnementen afneemt. Zo maken de providers het minder aantrekkelijk om over te stappen of een goedkoper sim-only-abonnement te kiezen.

©PXimport

Kooptips sim-only

Omdat sim-only een duidelijke, scherpgeprijsde en gevarieerde keuze is, maar iedereen andere wensen heeft, zetten we hieronder drie soorten sim-only-abonnementen op een rij.

Soort: Jongeren

Prijs: € 15,- Als jongere of student gebruik je je toestel waarschijnlijk veel onderweg, wat een grote databundel een vereiste maakt. Bellen doe je minder en sms’en zelden. Een sim-only met veel data (minimaal 10 GB per maand) kost zo’n vijftien euro per maand. Bij veel aanbieders krijg je hier (bijna) onbeperkt bellen en sms’en bij. Houd er wel rekening mee dat providers als Lebara, Simyo en Youfone een iets minder goede internetsnelheid bieden dan de drie grote providers, die daarom duurder zijn.

Soort: Ouderen

Prijs: € 10,- De meeste oudere smartphonebezitters maken minder gebruik van mobiel internet en gebruiken hun toestel vooral om veel mee te bellen. Daar is een sim-only erg geschikt voor. Alle providers uit dit artikel bieden sim-only-abonnementen aan met onbeperkt bellen, een paar honderd sms’jes en 2 tot 4 GB mobiele data per maand. Zo’n abonnement maakt de smartphone dus geschikt als vervanger van de vaste telefoonlijn. Voor dit type sim-only betaal je bij de meeste partijen zo’n tien euro per maand.

Soort: Onbeperkt

Prijs: € 30,- Wil je een sim-only-abonnement waarbij je niet hoeft na te denken over je bundel? Dan is een unlimited-abonnement de beste keuze. Dit type sim-only biedt onbeperkt internetten, bellen en sms’en. T-Mobile, KPN, Vodafone, Tele2 en BudgetMobiel bieden zo’n unlimited-abonnement aan. BudgetMobiel is met twee tientjes per maand de goedkoopste, gevolgd door Tele2 (25 euro per maand). Bij de drie grote providers betaal je standaard 30 tot 35 euro per maand. Met combivoordeel zakt dit tot 25 of 30 euro per maand.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Tweede ronde voor toptech: ontdek onze nieuwe Vinted-pagina
Huis

Tweede ronde voor toptech: ontdek onze nieuwe Vinted-pagina

Op ID.nl en op het TikTok-kanaal Power Unlimited Tech zie je geregeld tests van de nieuwste gadgets en apparaten. Daarnaast worden op Review.nl (dat ook bij ons moederbedrijf hoort) allerlei producten getest door gewone consumenten. Alles wat na afloop terugkomt, krijgt een tweede kans bij ons. Correctie: bij júllie. Want de Pu Tech Tweedehands-Vintedstore is nú geopend!

View post on TikTok

🧪Wat Review.nl precies doet

Review.nl is ons platform waar consumenten nieuwe producten testen. Want die kijken toch anders naar producten dan professionele reviewers. Hoe iets bevalt in de praktijk, in het dagelijks leven, ook bij langer gebruik: dat is wat veel mensen willen weten voordat ze zelf naar de (web)winkel lopen.

Vaak willen deze consumentenreviewers het product dat ze getest hebben overnemen, omdat ze eigenlijk niet meer zonder kunnen. Maar soms komen er ook spullen terug, bijvoorbeeld omdat testers al iets vergelijkbaars hebben. Die producten zijn vaak maar een paar weken gebruikt. Zo goed als nieuw dus – en daarom verdienen ze een tweede leven.

🎯Tweede ronde op Vinted

De beste exemplaren bieden we nu aan via onze nieuwe Vinted-pagina. Daar vind je tweedekans elektronica die er nog prima uitziet, maar niet meer als nieuw verkocht wordt. Denk aan smartwatches, koptelefoons, muizen en toetsenborden. Het aanbod wordt regelmatig aangevuld, dus het loont om af en toe even te kijken.

Toptechtweedehands!

Check de Pu Tech Tweedehands-Vintedstore
▼ Volgende artikel
❄️ Ook in december kun je lekker tuinieren: van snoeien tot een tweede leven voor je kerstboom
© ID.nl
Huis

❄️ Ook in december kun je lekker tuinieren: van snoeien tot een tweede leven voor je kerstboom

December is een drukke, bomvolle maand met al die feestdagen. Grote kans dus dat je niet direct denkt aan tuinieren. Toch is het wél belangrijk. Door nu een paar uurtjes te besteden aan blad harken, snoeien en kwetsbare planten beschermen tegen de vorst, kun je volgend voorjaar weer volop van je tuin genieten!

Dit artikel in het kort

  • Geef de tuin kleur (ook vooral in de winter)

  • Blad van het gazon halen en tussen de planten leggen

  • Planten tegen vorst beschermen

  • (Fruit)bomen snoeien

  • Kerst voorbij? Kerstboom de tuin in!

Lees ook: Van januari tot en met december tuinieren: tips voor het hele jaar buiten bezig

Geef de tuin kleur (ook vooral in de winter)

In veel tuinen oogt het nu wat flets en leeg, maar met een paar simpele ingrepen breng je meteen meer leven in het geheel. Een skimmia doet het bijvoorbeeld goed in dit seizoen. Deze groenblijver houdt van een plek met halfschaduw en geeft direct wat kleur aan de tuin. Je kunt ook kiezen voor een winterbloeiende sneeuwbal. Die plant je, net als andere bladverliezende struiken en bomen, gewoon in deze periode. Een wintergroene haag zorgt er ook voor dat je tuin levendiger blijft. Druk de aarde rondom nieuwe aanplant stevig aan. Dat voorkomt dat wortels loskomen door harde wind. En wacht met planten als de grond bevroren is.

Wil je in het voorjaar graag sneeuwklokjes, narcissen, krokussen of blauwe druifjes ziet opkomen, dan heb je nog even de tijd om die te planten: doe dit uiterlijk half december en vóór de vorst. Wil je juist nu nog vrolijke plantjes? Ga dan voor winterharde viooltjes. Die zijn verkrijgbaar in allerlei kleuren. Omdat ze tot het eind van het voorjaar doorbloeien, heb je daar de komende maanden veel plezier aan.

©Evgeniya - stock.adobe.com

Skimmia japonica 'Rubella' zorgt voor een toefje rood in je tuin.

Nu planten, in de lente kleur in je tuin

Bloembollen shop je ook

Blad van het gazon halen en tussen de planten leggen

De bomen worden nu echt kaal, en dat betekent dat je tuin waarschijnlijk vol ligt met blad. Tijd om weg te halen. Begin met je terras en eventuele paadjes; laat je het blad daar liggen, dan kan het glad worden. Haal ook het blad weg rond rots- en vetplanten: deze planten doen het namelijk beter in een droge omgeving en het blad zorgt ervoor dat de grond vochtig blijft. Gebruik tot slot een bladblazer of een hark om je gazon bladvrij te krijgen. Laat je het blad op het gras liggen, dan krijgt het geen zonlicht meer, waardoor je in het voorjaar daar lelijke of kale plekken krijgt.

Gooi de bladeren niet meteen op de composthoop of in de afvalbak, maar gebruik het om de grond tussen de planten ermee af te dekken: zo bescherm je je planten tegen vorst. Ook zorgen de verterende bladeren ervoor dat er meer voedingsstoffen in de grond komen. Win-win dus voor je planten!

Lees ook: Composteren kun je leren: de beginnersgids voor compost

Bladblazer kopen? Let dan hier op

Een bladblazer kies je op basis van het type aandrijving, de kracht en het gemak tijdens gebruik. Een elektrische blazer met snoer is geschikt voor kleine tuinen. Een accublazer geeft meer bewegingsvrijheid en werkt prettig voor middelgrote tuinen. Voor grote tuinen of zwaar werk, zoals nat blad, werkt een benzinemodel krachtiger. Let daarnaast op blaaskracht en luchtvolume, want dat bepaalt hoe effectief je bladeren wegblaast. Gewicht speelt ook mee: hoe lichter het model, hoe langer je er comfortabel mee kunt werken. Sommige blazers kunnen naast blazen ook zuigen en versnipperen. Verder is het goed om te kijken naar geluidsniveau en onderhoud, omdat benzinemodellen vaker geluid maken en meer verzorging vragen dan elektrische varianten.

Drie bekende merken bladblazers

Einhell

Einhell staat bekend om toegankelijke prijzen en praktische machines voor alledaags tuinonderhoud. Het merk richt zich op gebruikers die een degelijk gereedschap zoeken zonder hoge kosten. De apparaten zijn vaak licht, makkelijk in gebruik en geschikt voor gemiddelde tuinen. Een breed verkrijgbaar model is de Einhell GC-EL 3000 E, een elektrische bladblazer met genoeg vermogen voor standaard tuinklussen.

Black+Decker

Black+Decker heeft een lange geschiedenis in elektrisch gereedschap en tuinmachines. Het merk staat bekend om gebruiksvriendelijke, veelzijdige oplossingen voor huis en tuin. De focus ligt op comfort, eenvoudige bediening en brede beschikbaarheid. Een veelgekozen model is de Black+Decker BEBLV300SB-QS, een elektrisch model dat handig is voor kleinere tuinen en snelle opruimklussen.

Makita

Makita is een Japans merk dat bekendstaat om duurzame bouwkwaliteit, een groot accuplatform en machines die soepel en prettig werken. Vooral de accublazers zijn populair, omdat ze kracht combineren met wendbaarheid. Een veelgekozen model is de Makita DUB185Z, een lichte accublazer die ideaal is voor terrassen, oprijlanen en kleinere tuinen.

Planten tegen vorst beschermen

Wordt er vorst verwacht? Dat is hét moment om je planten te beschermen tegen de kou. Gebruik noppenfolie of vliesdoek en pak daarmee planten in bakken en potten goed in. Kuipplanten die je binnen hebt gezet om te overwinteren, geef je water als de aarde droog is. Haal ook twee keer per maand dor blad bij de kuipplanten weg. Is het weer zacht? Zet dan een raampje of deur open in de ruimte waar je de kuipplanten hebt gezet; zo krijgen ze wat frisse lucht.

Is het een lange periode droog buiten? Geef dan de planten in potten en bloembakken in de tuin ook water. En heb je een buitenkraan? Sluit die dan nu af, zodat je geen vorstschade krijgt.

©Olga Seyfutdinova

(Fruit)bomen snoeien

Tussen december en februari kun je de leilinde weer netjes in vorm te snoeien. In deze rustige wintermaanden reageert de boom het best op een snoeibeurt. Bij druif, berk en esdoorn ligt het anders. Die hebben een andere sapstroom en moet je daarom uiterlijk voor half december snoeien. Doe dat op een dag zonder vorst, zodat de snoeiwonden rustig kunnen sluiten.

Ook kleinfruit kun je nu aanpakken. Haal bij de braam de takken weg die dit jaar vruchten droegen, zodat jonge scheuten alle ruimte krijgen. De zomerframboos snoei je door de jonge scheuten te verwijderen. Bij de herfstframboos knip je de takken die vrucht gedragen hebben juist helemaal tot aan de grond af. Daarmee geef je de struiken een sterke start in het nieuwe seizoen.

Kerst voorbij? Kerstboom de tuin in!

Een kerstboom met kluit kun je eenvoudig een tweede leven geven in de tuin. Vooral kleinere exemplaren slaan goed aan. Fijnspar, Servische spar en fraserspar zijn soorten die herplanten doorgaans goed verdragen. Laat de boom eerst wennen aan koelere temperaturen door hem tijdelijk op een lichte, onverwarmde plek te zetten.

Daarna kan hij in een pot naar buiten, waar hij verder kan herstellen. Pas als de vorst uit de grond is, plant je hem in de volle grond. Kies een zonnige of halfschaduwrijke plek waar de boom de ruimte heeft om te groeien. Volgend jaar kun je hem dan weer binnenhalen als kerstboom. Of je laat hem buiten staan en versiert hem – zo breng je meteen wat kerststemming in de tuin.

©ID.nl