Ben je uitgekeken op je telefoon? Overweeg je om een nieuwe te kopen? Dat is nergens voor nodig! Geef je Android-toestel een verse lik verf en een persoonlijke tint. Dat doe je deels via de ingebouwde instellingen en deels met wat hulp van buitenaf. Lees verder en ontdek wat er mogelijk is.

In dit artikel gaan we uit van Android 14 in combinatie met een Google Pixel-telefoon. De telefoons van Google staan erom bekend zo min mogelijk aanpassingen te doen aan de standaardgebruikersomgeving van Android. Daarmee blijven ze zo trouw mogelijk aan de originele omgeving. Gebruik je een andere telefoon, bijvoorbeeld van Samsung? Dan maak je mogelijk gebruik van een aangepaste gebruikersomgeving. Houd er dan rekening mee dat een optie iets anders heet, of zich op een iets andere locatie bevindt. Om te controleren welke versie je gebruikt, open je de Android-instellingen en kies je Over de telefoon en Android-versie. Gebruik je een oudere Android-versie, dan zijn mogelijk niet alle opties beschikbaar.

Achtergrond

Die standaardachtergrond kan sowieso een stuk persoonlijker. Open de Android-instellingen. In het hoofdscherm kies je voor Achtergrond en stijl. Android maakt onderscheid tussen het vergrendelscherm en het startscherm. Voor elk scherm kun je een eigen achtergrond kiezen. Kies eerst het scherm waarvoor je de aanpassingen wilt doen. Bij de instellingen voor het vergrendelscherm vind je hier vaak de mogelijkheid om de kleur en het formaat van de klok aan te passen.

Juiste apps

Welke apps gebruik jij voor het openen van e-mail, video’s en websites? Mogelijk heb je hiervoor meerdere apps geïnstalleerd. Je kunt voor belangrijke zaken je favoriete apps instellen, zodat deze standaard worden geopend. Kies voor Apps en tik op Standaard-apps. Kies vervolgens per toepassing welke app je wilt gebruiken. In dit scherm vind je onder meer instellingen voor de standaardbrowser, voor de telefoon en voor de digitale assistent.

Pictogrampakket

Met zelfgekozen pictogrammen kun je je Android-omgeving écht personaliseren. Er zijn verschillende iconen beschikbaar die je binnenhaalt via Google Play. Zoek op Icon Pack en selecteer de pakketten die je het meest aanspreken. Let wel op: voor sommige pictogrambundels wordt een bedrag in rekening gebracht. Vaak geven de makers een Light-versie (gratis) en een complete versie (betaald) uit. Op die manier kun je eerst kunt kijken welk pakket je het leukst vindt.

Je kunt ook de pictogrammen van bestaande apps aanpassen. Tik op een app en houd het pictogram ingedrukt. Een menu verschijnt. Kies voor Pictogram bewerken. In de sectie Een nieuw pictogram kiezen selecteer je een nieuw pictogram. Kun je je pictogram niet vinden, maar heb je wel een aanvullend pakket gedownload? Klik op Een pictogrampakket openen en kies alsnog de juiste. In hetzelfde scherm vind je ook de optie om een ander pakket te downloaden (kies Nieuw pictogrampakket downloaden).

Zelf maken

Niet tevreden over het aanbod pictogrammen? Dan maak je ze toch zelf! Bijvoorbeeld met Icon Pack Studio. Hiermee ontwerp je pictogrammen en kun je deze ook bewerken en met anderen delen.

In de sectie My Library staan de bestaande pictogrambibliotheken. De pictogrammaker bestaat uit een aantal eenvoudige tools. Bij het kiezen van de kleur kun je de bron bepalen. Dat is handig als je dezelfde kleur van specifieke app zoekt, of de kleur van een bureaubladachtergrond wilt overnemen. Ook is er een kleurenkiezer waarmee je een kleur kunt overnemen. Je kunt hierin ook een numerieke waarde voor de kleur opgeven.

De makers hebben een community waarin je zelfgemaakte pictogrammen met andere gebruikers kunt uitwisselen. Op de website van de makers vind je een overzicht van launchers waarmee de zelfgemaakte pictogrammen samenwerken. Helaas is de veelgebruikte One UI van Samsung (nog) niet compatibel met de app.

Snelkoppeling plaatsen

Het startscherm leent zich goed voor het plaatsen van apps die je regelmatig gebruikt. Open de lijst met apps, tik op een app en houd deze ingedrukt terwijl je het pictogram naar het startscherm verplaatst. Wist je dat je ook een stap verder kunt gaan en snelkoppelingen kunt maken naar opties binnen een app?

Tik op een app en houd deze even ingedrukt totdat het venster met snelle opties verschijnt. Doe je dit bijvoorbeeld bij de app Telefoon, dan verschijnen nummers die je vaak belt. Bij een browser verschijnen snelle opties zoals een nieuw tabblad. Tik nu op een van deze opties en versleep deze naar het startscherm. De snelkoppeling naar de specifieke optie verschijnt op het startscherm.

Wil je meer overzicht? Maak dan gebruik van mappen. Sleep een snelkoppeling boven een andere snelkoppeling. Android maakt vervolgens een map aan en plaatst alle snelkoppelingen hierin. Tik op de map om deze te openen en tik op Naamloze map om deze een definitieve naam te geven.

Meerdere startschermen

Werk, hobby, privé: grote kans dat je je telefoon voor verschillende doeleinden gebruikt. Zorg voor overzicht en gebruik verschillende startschermen, bijvoorbeeld om hierop specifieke snelkoppelingen of apps te plaatsen. Tik op een app (of snelkoppeling of map) en houd de app ingedrukt, terwijl je deze naar de rand van het scherm versleept. Android maakt direct een nieuw startscherm aan. Laat de app nu los op het nieuwe startscherm. Door naar de rand van het scherm te vegen, keer je terug naar het naastliggende startscherm.

Lanceren maar!

Met Android kun je gebruikmaken van een launcher. Een launcher neemt een groot deel van de bestaande gebruikersomgeving over en geeft deze een persoonlijke tint. Er zijn verschillende launchers beschikbaar. Je kunt ze via de Play Store downloaden. Goed voorbeeld van een uitgebreide launcher is de Microsoft Launcher.

Een launcher stelt zich bij de installatie zelf in als standaard. Je kunt op elk moment schakelen tussen launchers en dus ook verschillende launchers installeren. In Android-instellingen kies je voor Apps / Standaard startscherm-app. Selecteer de launcher die je wilt gebruiken, bijvoorbeeld Pixel Launcher of Microsoft Launcher.

Tikkerdetik

Wist je dat je geen genoegen hoeft te nemen met het standaardtoetsenbord van Android? In plaats hiervan kun je een alternatief toetsenbord instellen. In de Android-instellingen kies je Systeem / Toetsenbord / Schermtoetsenbord. Activeer het gewenste toetsenbord: dit mogen er meerdere zijn. Tik op een toetsenbord om de bijbehorende instellingen op te roepen. Hier bepaal je onder meer het thema van het toetsenbord, welke indeling je wilt hanteren en of je gebruikmaakt van specifieke toetsen, zoals emoji’s.

Snel corrigeren

Iedereen gebruikt zijn eigen manier van communiceren. Het is dan ook niet meer dan logisch om de instellingen voor het automatisch corrigeren van woorden hierop aan te passen. Zo voorkom je bijvoorbeeld dat woorden onterecht of verkeerd worden aangepast.

In de Android-instellingen kies je voor Systeem, Talen. Controleer eerst of de juiste systeemtaal is ingesteld: tik op Systeemtalen en stel je de juiste taal in. Je kunt meerdere talen instellen. Kies hierna Systeem / Toetsenborden. Tik op Persoonlijk woordenboek. Tik op het plusteken en voeg eigen woorden toe, zodat deze niet meer ten onrechte worden gecorrigeerd. Helemaal geen behoefte aan de spellingcontrole? Tik op Spellingcontrole en zet de schuif op Uit bij Spellingcontrole gebruiken.

Meldingen onder controle

Voor het prettig werken met je telefoon is het belangrijk om de meldingen onder controle te hebben. De ene melding is de andere niet, en bij Android kun je hierin onderscheid maken. Zodra je een melding binnenkrijgt en deze in het notificatievenster ziet, tik je erop en houd je de melding ingedrukt. Vervolgens kun je het prioriteitsniveau voor die specifieke melding bepalen.

Kies Prioriteit als de melding altijd en volledig mag worden getoond. Kies Standaard als de melding zich moet houden aan de actieve instellingen van het apparaat, bijvoorbeeld het trillen van het toestel. De laatste optie – Stil – stelt je in staat om specifieke meldingen juist te onderdrukken.

Widgets

Widgets zijn een slimme manier om je werkomgeving overzichtelijk te houden en van belangrijke informatie op de hoogte te blijven. Druk op een leeg gedeelte van het startscherm, totdat het systeemmenu verschijnt. Tik vervolgens op Widgets. Een overzicht van beschikbare widgets verschijnt. Kies de widgets die je wilt toevoegen. Je kunt ze vervolgens ook vergroten of verkleinen en een nieuwe plek op het startscherm geven.

Net als eigen pictogrammen, kun je ook eigen widgets bouwen. De app KWGT helpt je daarbij, verkrijgbaar via Google Play. Hier vind je meer informatie. Net als bij de apps om zelf pictogrammen te maken, kun je ook zelfgemaakte widgets downloaden via een community.

Een groot deel van de app werkt op basis van slepen en neerzetten, zodat je je widget snel kunt bouwen op basis van kant-en-klare blokken. Zo is het mogelijk om informatie zoals routekaarten en weersvoorspellingen in je eigen widget op te nemen. Ben je een meer gevorderde gebruiker, dan kun je ook je eigen functies voor de widget programmeren. Op de website van de makers vind je hierover aanvullende informatie.

Geluiden

Tijd om wat aandacht te besteden aan de geluiden van het toestel. In de Instellingen kies je voor Geluid en trillen. Bovenin het scherm zie je de volumes voor de verschillende onderdelen, zoals het gespreksvolume en het wekkervolume. Kies bij Standaard meldingsgeluid het gewenste geluid en herhaal deze stappen voor Standaard alarmgeluid en Ringtone.

Afhankelijk van de Android-versie en het toestel vind je hier nog aanvullende opties om het geluid verder naar wens af te stellen. Bijvoorbeeld om een geluid te maken bij het ontgrendelen van de telefoon, bij het opladen en tijdens het typen op het schermtoetsenbord.

Maak direct van de mogelijkheid gebruik om een specifieke ringtone in te stellen voor bepaalde personen, bijvoorbeeld vrienden of familie. Open de app Telefoon en tik op de naam van de persoon aan wie je een aangepaste ringtone wilt toekennen. Tik op de drie puntjes rechtsboven en kies Ringtone instellen. Selecteer het gewenste geluid.

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.