ID.nl logo
Lekker persoonlijk: zo maak je je Android-smartphone écht van jou
© furyon - stock.adobe.com
Huis

Lekker persoonlijk: zo maak je je Android-smartphone écht van jou

Ben je uitgekeken op je telefoon? Overweeg je om een nieuwe te kopen? Dat is nergens voor nodig! Geef je Android-toestel een verse lik verf en een persoonlijke tint. Dat doe je deels via de ingebouwde instellingen en deels met wat hulp van buitenaf. Lees verder en ontdek wat er mogelijk is.

Om je telefoon uit duizenden te kunnen herkennen, kun je veel dingen binnen Android aanpassen, zoals:

  • Achtergrond
  • Pictogrammen
  • Startscherm(en)
  • Schermtoetsenbord
  • Widgets
  • Geluiden

Lees ook: Android 15: het overzicht met alles wat je moet weten (update 17 april)

In dit artikel gaan we uit van Android 14 in combinatie met een Google Pixel-telefoon. De telefoons van Google staan erom bekend zo min mogelijk aanpassingen te doen aan de standaardgebruikersomgeving van Android. Daarmee blijven ze zo trouw mogelijk aan de originele omgeving. Gebruik je een andere telefoon, bijvoorbeeld van Samsung? Dan maak je mogelijk gebruik van een aangepaste gebruikersomgeving. Houd er dan rekening mee dat een optie iets anders heet, of zich op een iets andere locatie bevindt. Om te controleren welke versie je gebruikt, open je de Android-instellingen en kies je Over de telefoon en Android-versie. Gebruik je een oudere Android-versie, dan zijn mogelijk niet alle opties beschikbaar.

Achtergrond

Die standaardachtergrond kan sowieso een stuk persoonlijker. Open de Android-instellingen. In het hoofdscherm kies je voor Achtergrond en stijl. Android maakt onderscheid tussen het vergrendelscherm en het startscherm. Voor elk scherm kun je een eigen achtergrond kiezen. Kies eerst het scherm waarvoor je de aanpassingen wilt doen. Bij de instellingen voor het vergrendelscherm vind je hier vaak de mogelijkheid om de kleur en het formaat van de klok aan te passen.

Neem geen genoegen met de standaardachtergrond.

Juiste apps

Welke apps gebruik jij voor het openen van e-mail, video’s en websites? Mogelijk heb je hiervoor meerdere apps geïnstalleerd. Je kunt voor belangrijke zaken je favoriete apps instellen, zodat deze standaard worden geopend. Kies voor Apps en tik op Standaard-apps. Kies vervolgens per toepassing welke app je wilt gebruiken. In dit scherm vind je onder meer instellingen voor de standaardbrowser, voor de telefoon en voor de digitale assistent.

Pictogrampakket

Met zelfgekozen pictogrammen kun je je Android-omgeving écht personaliseren. Er zijn verschillende iconen beschikbaar die je binnenhaalt via Google Play. Zoek op Icon Pack en selecteer de pakketten die je het meest aanspreken. Let wel op: voor sommige pictogrambundels wordt een bedrag in rekening gebracht. Vaak geven de makers een Light-versie (gratis) en een complete versie (betaald) uit. Op die manier kun je eerst kunt kijken welk pakket je het leukst vindt.

Je kunt ook de pictogrammen van bestaande apps aanpassen. Tik op een app en houd het pictogram ingedrukt. Een menu verschijnt. Kies voor Pictogram bewerken. In de sectie Een nieuw pictogram kiezen selecteer je een nieuw pictogram. Kun je je pictogram niet vinden, maar heb je wel een aanvullend pakket gedownload? Klik op Een pictogrampakket openen en kies alsnog de juiste. In hetzelfde scherm vind je ook de optie om een ander pakket te downloaden (kies Nieuw pictogrampakket downloaden).

Van bestaande apps kun je het pictogram aanpassen.

Zelf maken

Niet tevreden over het aanbod pictogrammen? Dan maak je ze toch zelf! Bijvoorbeeld met Icon Pack Studio. Hiermee ontwerp je pictogrammen en kun je deze ook bewerken en met anderen delen.

In de sectie My Library staan de bestaande pictogrambibliotheken. De pictogrammaker bestaat uit een aantal eenvoudige tools. Bij het kiezen van de kleur kun je de bron bepalen. Dat is handig als je dezelfde kleur van specifieke app zoekt, of de kleur van een bureaubladachtergrond wilt overnemen. Ook is er een kleurenkiezer waarmee je een kleur kunt overnemen. Je kunt hierin ook een numerieke waarde voor de kleur opgeven.

De makers hebben een community waarin je zelfgemaakte pictogrammen met andere gebruikers kunt uitwisselen. Op de website van de makers vind je een overzicht van launchers waarmee de zelfgemaakte pictogrammen samenwerken. Helaas is de veelgebruikte One UI van Samsung (nog) niet compatibel met de app.

Met een externe app kun je zelf pictogrammen maken en delen.

Snelkoppeling plaatsen

Het startscherm leent zich goed voor het plaatsen van apps die je regelmatig gebruikt. Open de lijst met apps, tik op een app en houd deze ingedrukt terwijl je het pictogram naar het startscherm verplaatst. Wist je dat je ook een stap verder kunt gaan en snelkoppelingen kunt maken naar opties binnen een app?

Tik op een app en houd deze even ingedrukt totdat het venster met snelle opties verschijnt. Doe je dit bijvoorbeeld bij de app Telefoon, dan verschijnen nummers die je vaak belt. Bij een browser verschijnen snelle opties zoals een nieuw tabblad. Tik nu op een van deze opties en versleep deze naar het startscherm. De snelkoppeling naar de specifieke optie verschijnt op het startscherm.

Wil je meer overzicht? Maak dan gebruik van mappen. Sleep een snelkoppeling boven een andere snelkoppeling. Android maakt vervolgens een map aan en plaatst alle snelkoppelingen hierin. Tik op de map om deze te openen en tik op Naamloze map om deze een definitieve naam te geven.

Slimme snelkoppelingen Maak je vaak gebruik van specifieke onderdelen, zoals Google Wallet of de modus Niet storen? Plaats ze op het vergrendelscherm, zodat je er snel bij kunt. Ga hiervoor naar de Android-instellingen en tik op Snelkoppelingen in het venster Achtergrond en stijl. Kies de gewenste snelkoppeling voor de linkerzijde van het vergrendelscherm en eentje voor de rechterzijde.

Vaak gebruikte onderdelen maak je snel toegankelijk.

Meerdere startschermen

Werk, hobby, privé: grote kans dat je je telefoon voor verschillende doeleinden gebruikt. Zorg voor overzicht en gebruik verschillende startschermen, bijvoorbeeld om hierop specifieke snelkoppelingen of apps te plaatsen. Tik op een app (of snelkoppeling of map) en houd de app ingedrukt, terwijl je deze naar de rand van het scherm versleept. Android maakt direct een nieuw startscherm aan. Laat de app nu los op het nieuwe startscherm. Door naar de rand van het scherm te vegen, keer je terug naar het naastliggende startscherm.

Lanceren maar!

Met Android kun je gebruikmaken van een launcher. Een launcher neemt een groot deel van de bestaande gebruikersomgeving over en geeft deze een persoonlijke tint. Er zijn verschillende launchers beschikbaar. Je kunt ze via de Play Store downloaden. Goed voorbeeld van een uitgebreide launcher is de Microsoft Launcher.

Een launcher stelt zich bij de installatie zelf in als standaard. Je kunt op elk moment schakelen tussen launchers en dus ook verschillende launchers installeren. In Android-instellingen kies je voor Apps / Standaard startscherm-app. Selecteer de launcher die je wilt gebruiken, bijvoorbeeld Pixel Launcher of Microsoft Launcher.

Een launcher geeft je telefoon in één keer een andere uitstraling.

Tikkerdetik

Wist je dat je geen genoegen hoeft te nemen met het standaardtoetsenbord van Android? In plaats hiervan kun je een alternatief toetsenbord instellen. In de Android-instellingen kies je Systeem / Toetsenbord / Schermtoetsenbord. Activeer het gewenste toetsenbord: dit mogen er meerdere zijn. Tik op een toetsenbord om de bijbehorende instellingen op te roepen. Hier bepaal je onder meer het thema van het toetsenbord, welke indeling je wilt hanteren en of je gebruikmaakt van specifieke toetsen, zoals emoji’s.

Kies een schermtoetsenbord dat bij je past.

Snel corrigeren

Iedereen gebruikt zijn eigen manier van communiceren. Het is dan ook niet meer dan logisch om de instellingen voor het automatisch corrigeren van woorden hierop aan te passen. Zo voorkom je bijvoorbeeld dat woorden onterecht of verkeerd worden aangepast.

In de Android-instellingen kies je voor Systeem, Talen. Controleer eerst of de juiste systeemtaal is ingesteld: tik op Systeemtalen en stel je de juiste taal in. Je kunt meerdere talen instellen. Kies hierna Systeem / Toetsenborden. Tik op Persoonlijk woordenboek. Tik op het plusteken en voeg eigen woorden toe, zodat deze niet meer ten onrechte worden gecorrigeerd. Helemaal geen behoefte aan de spellingcontrole? Tik op Spellingcontrole en zet de schuif op Uit bij Spellingcontrole gebruiken.

Eigen tekst Je kunt een aangepaste tekst aan het vergrendelscherm toevoegen. In de Android-instellingen kies je voor Scherm / Vergrendelscherm. Tik op Tekst toevoegen op vergrendelscherm en typ de gewenste zin, bijvoorbeeld een e-mailadres of naam. Handig als je de telefoon onverhoopt kwijtraakt.

Meldingen onder controle

Voor het prettig werken met je telefoon is het belangrijk om de meldingen onder controle te hebben. De ene melding is de andere niet, en bij Android kun je hierin onderscheid maken. Zodra je een melding binnenkrijgt en deze in het notificatievenster ziet, tik je erop en houd je de melding ingedrukt. Vervolgens kun je het prioriteitsniveau voor die specifieke melding bepalen.

Kies Prioriteit als de melding altijd en volledig mag worden getoond. Kies Standaard als de melding zich moet houden aan de actieve instellingen van het apparaat, bijvoorbeeld het trillen van het toestel. De laatste optie – Stil – stelt je in staat om specifieke meldingen juist te onderdrukken.

Wist je dat je meldingen een prioriteit kunt geven?

Widgets

Widgets zijn een slimme manier om je werkomgeving overzichtelijk te houden en van belangrijke informatie op de hoogte te blijven. Druk op een leeg gedeelte van het startscherm, totdat het systeemmenu verschijnt. Tik vervolgens op Widgets. Een overzicht van beschikbare widgets verschijnt. Kies de widgets die je wilt toevoegen. Je kunt ze vervolgens ook vergroten of verkleinen en een nieuwe plek op het startscherm geven.

Net als eigen pictogrammen, kun je ook eigen widgets bouwen. De app KWGT helpt je daarbij, verkrijgbaar via Google Play. Hier vind je meer informatie. Net als bij de apps om zelf pictogrammen te maken, kun je ook zelfgemaakte widgets downloaden via een community.

Een groot deel van de app werkt op basis van slepen en neerzetten, zodat je je widget snel kunt bouwen op basis van kant-en-klare blokken. Zo is het mogelijk om informatie zoals routekaarten en weersvoorspellingen in je eigen widget op te nemen. Ben je een meer gevorderde gebruiker, dan kun je ook je eigen functies voor de widget programmeren. Op de website van de makers vind je hierover aanvullende informatie.

Eigen widgets bouwen werkt op basis van slepen en neerzetten.

Apps verbergen Wil je niet alle apps op je Android-toestel zien? Verberg ze dan. Dat lukt met bepaalde launchers, zoals met de eerdergenoemde Microsoft Launcher. Open de Instellingen en kies Startscherm. Tik op Verborgen apps. Kies Apps verbergen. Een overzicht van apps verschijnt. Selecteer de apps die je niet meer wilt zien en tik op Gereed. Je kunt de apps later altijd weer zien via het instellingenvenster bij Verborgen apps.

Geluiden

Tijd om wat aandacht te besteden aan de geluiden van het toestel. In de Instellingen kies je voor Geluid en trillen. Bovenin het scherm zie je de volumes voor de verschillende onderdelen, zoals het gespreksvolume en het wekkervolume. Kies bij Standaard meldingsgeluid het gewenste geluid en herhaal deze stappen voor Standaard alarmgeluid en Ringtone.

Afhankelijk van de Android-versie en het toestel vind je hier nog aanvullende opties om het geluid verder naar wens af te stellen. Bijvoorbeeld om een geluid te maken bij het ontgrendelen van de telefoon, bij het opladen en tijdens het typen op het schermtoetsenbord.

Maak direct van de mogelijkheid gebruik om een specifieke ringtone in te stellen voor bepaalde personen, bijvoorbeeld vrienden of familie. Open de app Telefoon en tik op de naam van de persoon aan wie je een aangepaste ringtone wilt toekennen. Tik op de drie puntjes rechtsboven en kies Ringtone instellen. Selecteer het gewenste geluid.

Maak de geluiden meteen persoonlijk.

Voor Whatsapp Om geluiden in te stellen voor specifieke apps, kun je de apps zelf gebruiken. Goed voorbeeld hiervan is WhatsApp. Open de app en tik op de drie puntjes en kies Instellingen / Meldingen. Bij Groepen kun je het meldingsgeluid specifiek voor groepsberichten aanpassen. Onder Oproepen geef je het geluid op voor WhatsApp-belletjes.

Je kunt ook een geluid voor een specifieke persoon instellen. Open de chat met die persoon en tik op de drie puntjes rechtsboven. Kies Contact weergeven. Tik op Aangepaste meldingen. Plaats nu een vinkje bij Aangepaste meldingen en stel de gewenste geluiden in.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin
© Olga Seyfutdinova
Huis

De lente komt eraan! Dit doe je in februari in de tuin

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Dit doe je in februari is het tijd om: 🪻 Eenjarige zomerbloemen voorzaaien 🪻 Kale plekken in het gazon inzaaien 🪻 Groene aanslag van de bestratingverwijderen 🪻 Bepaalde (fruit)bomen snoeien

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

▼ Volgende artikel
Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?
© ryanking999 - stock.adobe.com
Zekerheid & gemak

Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In dit artikel vertellen we je over de online dreigingen anno 2025: • Ransomware • Phishing • Deepfakes • IoT-aanvallen Lees hierna zeker ook: Veilig downloaden: hier moet je op letten

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Cybersecurity Woordenboek

Cybersecurity is net als de hele tech-sector, gek op afkortingen en moeilijke woorden. Op www.cyberveilignederland.nl/woordenboek vind je het Cybersecurity Woordenboek dat zo’n 650 cybersecurity-termen in begrijpelijke taal uitlegt. Het woordenboek is een samenwerking van ruim 70 organisaties en Nederlandse cybersecurity-professionals in samenwerking met de Cybersecurity Alliantie. De actuele online versie is de derde druk en behalve online te raadplegen ook als pdf te downloaden.

Het Cybersecurity Woordenboek verduidelijkt cybersecuritytermen en -begrippen.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Nederland bedreigd

Ook landen denken na over dreigingen en risico’s. Voor Nederland doen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat onderdeel is van het NCTV, richt zich specifiek op digitale dreigingen. Zij publiceert bijvoorbeeld het Cybersecuritybeeld Nederland. CSBN 2023 is de meest recente versie. De overheid voorziet burgers niet specifiek van digitale dreigingsinformatie, wel kun je op sites als Alert Online en Veiliginternetten.nl algemene tips voor digitale veiligheid lezen.

De overheid publiceert regelmatig rapporten over de digitale bedreigingen voor Nederland.

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

De top 10 van Peter Stelzhammer

Wij vroegen Peter Stelzhammer, oprichter en malware-onderzoeker bij antivirus-lab AV-Comparatives, naar zijn top 10 van verwachte bedreigingen voor 2025.

  • Phishing: mensen verleiden gevoelige informatie te verstrekken.
  • Deepfakes en desinformatie: mensen manipuleren en oplichten met AI-nep-video’s en audio.
  • Ransomware: bestanden versleutelen en alleen tegen betaling ontsleutelen.
  • Malvertising: malware verspreiden via besmette advertenties.
  • Identiteitsdiefstal: gestolen persoonsgegevens misbruiken voor fraude.
  • Fakeshops: frauduleuze webshops die persoonlijke en betalingsgegevens verzamelen of namaakgoederen verkopen.
  • IoT-aanvallen: IoT-apparatuur hacken voor toegang tot diensten, of gecoördineerde criminele aanvallen.
  • Man-in-the-Middle (MitM)-aanvallen: (bank)communicatie onderscheppen en misbruiken.
  • Cryptojacking: ongeautoriseerd gebruik van computers maken om crypto te minen.
  • Zero-day-exploits: kwetsbaarheden in software misbruiken voordat er een patch is.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Gehackt

In 2021 was het Brabantse bedrijf Hoppenbrouwers slachtoffer van een ransomwareaanval door de beruchte REvil-cybercrimegroep. Het bedrijf wil graag dat anderen ervan leren en heeft een e-book gepubliceerd van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de hack. Het e-book is gratis te downloaden.

Het ransomware-verhaal van het Brabantse Hoppenbrouwers maakt de impact van een ransomware-incident invoelbaar.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

De top 10 van Marc Vos

Ook Marc Vos, senior PR-manager bij McAfee, leverde zijn belangrijkste bedreigingen voor 2025:

  • Dating-fraude (pig butchering): iemand verleiden en het vertrouwen misbruiken voor crypto-scams.
  • Beleggingsfraude: advertenties met bekende personen voor malafide investeringen.
  • WhatsApp-fraude (“Hoi mam”) nep-gezinslid in nood vraagt via WhatsApp om geld.
  • Recovery-fraude: slachtoffer van fraude wordt door nep bank-/helpdeskmedewerker nogmaals oplicht.
  • E-mail-/sms-phishing: nep-mail lokt je naar site die gegevens steelt.
  • Nepberichten van pakketbezorgers: mail of app over invoerkosten om gegevens te stelen.
  • Nepwebshop of ticketsites: site verkoopt goederen of tickets maar levert niet en steelt betalingsgegevens.
  • Deepfakes: met AI gemaakte video’s/foto’s ingezet voor misinformatie, cyberpesten, oplichting.
  • Vishing/voicephishing: via de telefoon inlog- of betaalgegevens bemachtigen. AI maakt deze voiceberichten superrealistisch.
  • Quishing: QR-code aanbieden die naar phishingwebsite leidt.

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

De top 10 van Peter Hendriks

Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET is duidelijk. “Awareness is altijd belangrijk, maar goed nadenken over risico’s ook.”

  • Phishing/smishing: oplichting via mail en WhatsApp.
  • Vishing/Voicephishing: criminelen die zich via AI voordoen als iemand anders om gegevens of geld los te maken.
  • Malware: vooral infostealers en andere malware, onverminderd een groot probleem.
  • Social engineering: alles van een “Hoi mama” tot deepfake-video bedoeld om je om de tuin te leiden. Kan zeker bij offline stalking veel impact hebben op een slachtoffer.
  • Identiteitsfraude via datalekken: criminelen die gelekte data met accountgegevens kopen en misbruiken.
  • IoT-apparaten: slecht beveiligde slimme apparaten die verbonden met het internet je aanvalsoppervlak enorm vergroten.
  • Nepwebshop: een shop beginnen is steeds makkelijker, ook als die malafide is.
  • Sextortion: chantage met naaktbeelden van het slachtoffer. Soms met gemanipuleerde beelden.
  • Ransomware: onverminderd een groot probleem.
  • Besmette downloads: onofficiële software die malware bevat.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

De wereld achter ransomware

Bij Project Melissa werken enkele overheden en security-organisaties, onder wie het NCSC, Fox IT en de politie, samen tegen ransomware. De samenwerking heeft enkele succesvolle acties tegen ransomwarebendes opgeleverd, maar ook twee lezenswaardige whitepapers. Eén geeft inzicht in de werking van ransomware en de criminelen erachter, de tweede gaat dieper in op de afpersingsmethode van data-exfiltratie. Beide documenten zijn te downloaden via deze webpagina van het Nationaal Cyber Security Centrum.

De ransomware-whitepapers van Project Melissa geven veel inzicht in de werking van ransomware en de criminele groepen erachter.