Twee iOS-appontwikkelaars hebben een gekraakte iPhone gebruikt om het netwerkverkeer tussen dat apparaat en Apple in kaart te brengen. Wat blijkt: Apples eigen apps negeren de privacyinstellingen, terwijl apps van derde partijen beperkt worden, ook wordt geregeld persoonlijke informatie naar Apple doorgestuurd.

Apple is een bedrijf dat zichzelf graag positioneert als voorvechter voor online privacy. Die positionering gaat de iPhone-maker goed af met functies als App Tracking Transparancy (ATT). Deze optie geeft gebruikers inzicht in de manier waarop App Store-apps van derde partijen omgaan met dataverzameling. Ook kun je die verzameling uitzetten wanneer je dit geen prettig idee vindt. Echter, wanneer je ATT activeert, dan gelden de beperkende regels alleen voor apps van derde partijen. Apples eigen apps kunnen in dat geval dus helaas nog steeds gegevens verzamelen en delen.

Een bedrieglijke situatie

Dat levert een beetje een bedrieglijke situatie op. Nergens bij ATT staat dat apps van Apple daadwerkelijk meedoen in de beperkingen, maar je waant je als gebruiker wel veilig voor de constante online tracking. Naast ATT biedt Apple nog een aantal belangrijke privacyinstellingen aan binnen iOS en iPadOS. Het onderdeel voor privacy en veiligheid (binnen de instellingen) biedt opties aan voor locatiediensten, advertentiepersonalisatie en het delen van apparaatgegevens. Apple meldt zelfs op die pagina dat je het delen van die gegevens in z’n geheel kunt uitschakelen.

Echter, iOS-ontwikkelaars Tommy Mysk en Talal Haj Bakry hebben nu ontdekt dat meerdere Apple-apps alsnog gegevens versturen naar Apple wanneer die schuifregelaar uit staat. Het betreft apps als App Store, iTunes Store, Apple Music, Apple TV, Boeken en Aandelen. Dat blijkt uit onderzoek op een jailbroken iPhone (jailbroken houdt in dat een iPhone gekraakt is, waardoor mensen vrijwel alle beperkingen van het iOS-systeem kunnen omzeilen) die draait op iOS 14.6. De ontwikkelaars waren in staat de uitgestuurde verzoeken te ontcijferen en de inhoud daarvan in te zien en te bestuderen.

Hoe zit dat op iOS 16?

Mysk en Bakry ontdekten zodoende dat de verzoeken informatie bevatten over unieke apparaat-id’s, extra apparaatinformatie en een gedetailleerd rapport over het gedrag van een gebruiker. Goed, dat is dan nog op een iPhone met een verouderde iOS-versie; maar de onderzoekers ontdekten dat dit ook gebeurt op iPhones de draaien op iOS 16. Dat is de meest recente versie van het populaire besturingssysteem. Betekent dit dan dat Apple nog steeds hetzelfde gedrag vertoont? Dat ligt helaas wat ingewikkeld; de onderzoekers konden de iOS 16-iPhone namelijk niet jailbreaken.

Wat ze wel konden zien is dat iOS 16 dezelfde soort verzoeken verstuurt naar de Apple-servers. Omdat de iPhone niet gekraakt is, kunnen ze de verzoeken niet ontcijferen. Echter, wat wel opvalt is dat die verzoeken eenzelfde frequentie hebben en ook op hetzelfde moment de deur uitgingen. Dat houdt in dat de onderzoekers de situatie dus enigszins konden nabootsen op iOS 16, maar alleen de inhoud van de communicatie niet konden onderscheppen. Mogelijk vertoont Apple dus hetzelfde gedrag en verzamelt het bedrijf uit Cupertino dus op eenzelfde wijze heel veel gebruikersinformatie.

App Store maakt het helemaal bont

In het geval van de App Store maakt Apple het helemaal bont. Die app logt namelijk elke tap die je maakt, elke zoekopdracht die je uitvoert, elke advertentie die je bekijkt en elke app die in beeld verschijnt. Wellicht kun je met het uitschakelen van het delen van apparaatgegevens enkel voorkomen dat het besturingssysteem informatie verstuurt, maar Apples eigen apps lijken zich er in elk geval niets van aan te trekken. De App Store heeft overigens een eigen instelling voor persoonlijke aanbevelingen; maar die uitzetten levert helaas geen positief resultaat op.

Apple heeft nog niet gereageerd op dit onderzoek. Maar we kunnen het ons voorstellen dat dit heel wrang is voor derde partijen en gebruikers. Verschillende iOS-ontwikkelaars lieten al weten niet blij te worden van zaken als App Tracking Transparency, en moeten roeien met de riemen die ze hebben. Ook Meta, het bedrijf achter Facebook en WhatsApp, liet weten miljoenen dollars aan omzet mis te lopen door ATT. Veel mensen zetten het online volgen massaal uit op iOS, omdat ze waarde hechten aan hun privacy en gegevens. Maar Apple lijkt er dan toch met de pet naar te gooien.

Wat doet Apple met de gegevens?

Daarnaast is het nog de vraag wat Apple nu met die gegevens doet. Van bedrijven als Meta, Google en Microsoft weten we dat vaak wel, maar Apple geeft hier totaal geen transparantie over. In het kader van de App Store kan het zijn dat bepaalde informatie, met betrekking tot ingekochte advertenties, doorgespeeld wordt naar adverteerders. Die willen immers weten hoe groot hun bereik is. Maar in andere situaties hebben we er geen idee bij. Daarom zou het goed zijn als de iPhone-maker reageert op het nieuws en daarna zowel duidelijkheid als transparantie verschaft.

Tijdens het persevent van Sony op het Europese hoofdkwartier in Weybrigde in het Verenigd Koninkrijk werden de nieuwe soundbars en tv's van 2025 aangekondigd. Het bedrijf zegt het misschien niet met zoveel woorden, maar de boodschap is duidelijk: minder frequente updates van alle modellen, en miniled blijft de technologie voor het topmodel.

 De 2023 A95L qd-oled-tv heeft twee jaar in het aanbod gestaan, ondanks het feit dat er vorig jaar wel degelijk een nieuw paneel beschikbaar was. In 2025 krijgt het model wel een update. De Bravia 8 II - te lezen als Bravia 8 Mark 2 - zal uitgerust zijn met het nieuwste (3e generatie) qd-oled-paneel van Samsung Display. Sony claimt dat dit paneel een 25% hogere piekhelderheid zal leveren ten opzichte van de A95L. Als we kijken naar wat Samsung Display (de panelfabrikant) claimde op CES, dan kan dit paneel tot 4.000 nits piekhelderheid leveren. We vermoeden dat Sony daar onder zal blijven, het merk is over het algemeen wat voorzichtiger en pusht zijn oled-panelen niet tot het uiterste op het gebied van piekhelderheid. Opmerkelijk genoeg vermeldde Sony expliciet dat de Bravia 8 II goedkoper zal zijn dan de A95L, maar concrete prijzen zijn er nog niet. De Bravia 8 II zal beschikbaar zijn in 55 en 65 inch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De Bravia 5 en Bravia 3

Verder naar onder in de line-up worden de Bravia 5 en Bravia 3 aangekondigd, ze vervangen respectievelijk de X90L en de X75WL. De Bravia 5 wordt uitgerust met de XR-processor (ook te vinden op de hogere modellen) en een XR Backlight Master Drive, een miniled-achtergrondverlichting die zes keer meer zones zal gebruiken dan de X90L. Hij zal beschikbaar zijn in 55, 65, 75,85, en 98 inch. De Bravia 3 is een instap 4K-model met direct led-achtergrondverlichting en de X1-processor. Dit model zal beschikbaar zijn in 43, 50, 55, 65, 75, en 85 inch. Beide modellen ondersteunen Dolby Vision en Dolby Atmos.

Demo's van nieuwe modellen

Sony toonde een aantal demonstraties van de nieuwe modellen, in vergelijking met een aantal concurrenten (dat waren uiteraard 2024-modellen). De Bravia 8 II stond opgesteld naast de voorganger de A95L, een Sony referentie studiomonitor, en een LG G4 en Samsung S95D. Zowel in Vivid Mode als de Filmmaker Mode (of vergelijkbaar want Sony gebruikt geen Filmmaker Mode) liet de Bravia 8 II een sterke indruk na. Zijn beelden leunen erg dicht tegen de studioreferentie aan. Kleuren in zeer heldere accenten zijn beter, en donkere gradaties worden nauwkeuriger weergegeven.

De Bravia 5 stond opgesteld naast een X85L (wat overigens een ietwat vreemde vergelijking is, want het toestel vervangt de X90L) en een Samsung QN85D. De XR Backlight Master Drive geeft de Sony flink wat extra helderheid en een duidelijke verbetering in contrast. Sony toonde ook een nieuwe techniek voor ruisonderdrukking bij oude bronnen (SD-content zoals Friends). Dat presteerde in sommige gevallen goed, maar liet in andere gevallen meer ruis zien. Mogelijk verfijnt Sony dit nog voordat het model op de markt komt. Het feit dat de testen in Vivid beeldmode gedaan werden, maakt de vergelijking ook moeilijk, vermits fabrikanten daar vaak veel vrijheid nemen.

Audioverwerking, beeldverwerking en Studio Calibrated

Op het gebied van beeldverwerking liet Sony dit keer geen belangrijke nieuwigheden zien. Ons oordeel over het nieuwe ruisonderdrukkingsalgoritme dat tijdens de Bravia 5 demo getoond werd, laten we nog even achterwege totdat we het zelf kunnen testen. De Bravia 3 heeft een nieuw algoritme voor beeldkwaliteit, maar dat werd alleen in Vivid-mode getoond en dat is een test waaruit weinig op te maken valt.  

©Eric Beeckmans | ID.nl

Sony benadrukte verder nog de aanwezigheid van Voice Zoom 3 op de Bravia 8 II en Bravia 5. Daarmee kan de processor nauwkeurig stem of dialogen isoleren van de rest van de audio. Zo kun je die selectief versterken (voor film kijken ’s avonds) of verzwakken (om de commentator bij sport wat stiller te maken).

De tagline van Sony, ‘Cinema is coming home', wil de fabrikant garanderen met een aantal Studio Calibrated beeldmodes: Netflix Adaptive Calibrated Mode, Prime Video Calibrated Mode en Sony Pictures Core Calibrated Mode. Die modi zijn specifiek in samenwerking met de respectievelijke streamingdienst opgezet. Voor alle andere content is er de ‘Professional’-beeldmode.

Tweejaarlijkse cyclus en miniled als toptechnologie

Net als vorig jaar heeft Sony alleen een deel van line-up vernieuwd. Dat is een aanpak die we toejuichen, want het maakt de verbeteringen die een nieuw model krijgt veel duidelijker. Sony kan daar eventueel nog wel van afwijken, bijvoorbeeld als een model het slecht doet in de markt. Maar we hopen dat dit voorbeeld navolging krijgt.

De 2024 Bravia 9 - een miniled-model - geldt nog steeds als het topmodel, ondanks de vernieuwde Bravia 8 II QD-OLED. Sterker nog, Sony kondigde voor volgend jaar een RGB-miniled technologie aan die duidelijk voorbestemd is om het nieuwe topmodel te worden.

Wat is een rgb-miniled achtergrondverlichting?

De achtergrondverlichting is het onderdeel van een lcd-tv dat licht produceert. Dat kunnen witte leds zijn, maar een moderne premium lcd-tv gebruikt doorgaans talloze minileds die blauw licht produceren, dat via een quantum dot-folie wordt omgezet naar wit licht. De leds worden onderverdeeld in zones die de processor individueel kan aansturen om het contrast te verbeteren. In donkere zones dimt hij het licht, in heldere zones kan hij de leds sterker aansturen. Om kleur te produceren wordt elke pixel met behulp van een kleurfilter opgedeeld in een rode, groene en blauwe subpixel.

©Sony

RGB-miniled technologie vervangt dit systeem door trio's van rode, groene en blauwe minileds te gebruiken die samen wit licht creëren, waardoor de quantum dot-laag overbodig wordt. Omdat er nog steeds veel minder leds dan pixels zijn, blijft het kleurenfilter nodig om per pixel de juiste kleuren te creëren. Net zoals bij een huidige miniled-tv worden de leds onderverdeeld in zones om het contrast te verbeteren.

©Sony

Maar deze technologie kan nog een stapje verder gaan. Als de processor detecteert dat er in een bepaalde zone enkel groen licht nodig, dan kan hij de rode en blauwe leds uitschakelen. Dat is alvast veel efficiënter dan het overbodige licht weg te filteren.

Wachten tot 2026 voor nog rijkere, helderdere kleuren

Sony claimt dat dit soort achtergrondverlichting een piekhelderheid van 4.000 nits en kleurbereik van 99 % P3 kan bereiken en 90% Rec.2020. Dat is een flinke upgrade ten opzichte van de beste tv’s die momenteel wel 4000 nits halen, maar eerder 95% P3 en 75% Rec.2020 leveren. Concreet kan een rgb-miniled veel helderdere kleuren tonen, die toch erg intens zijn.

©Sony

Daarnaast zijn ook meer nauwkeurige kleurgradaties mogelijk, en dat zowel in heel donkere als heel heldere tinten. Een aangezien meer en meer filmmakers vaak erg donkere scènes gebruiken, zou dat een welkome verbetering zijn. De technologie heeft nog twee extra voordelen. Ze is schaalbaar naar grote tv-maten. En een rgb-miniled tv zou ook een betere kijkhoek hebben, al liet Sony niet weten hoe dat gerealiseerd wordt. Sony zal een eerste model vermoedelijk in 2026 lanceren.

Ook bij audio een beperkt aantal nieuwe modellen

Net als bij de televisies worden ook de audioproducten niet meer elk jaar vernieuwd zo blijkt. Vorig jaar kreeg de top van het aanbod een make-over, dit jaar is de onderste helft aan de beurt. De Bravia Theatre Bar 6 is een 3.1.2 soundbar met subwoofer. De Bravia Theatre System 6 is een 5.1 soundbar met bijgeleverde surroundluidsprekers en subwoofer. Beide ondersteunen Dolby Atmos, DTS:X, Voice Zoom 3. We kregen een korte demo van de vernieuwde Bravia Bar 6, die een duidelijk vollere en stevigere klank produceerde dan de voorganger.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Daarnaast zijn er ook twee optionele accessoires. De Bravia Theatre Rear 8 bestaat uit één paar draadloze surroundluidsprekers die je kunt gebruiken om de Bar 6 uit te breiden. De Bravia Theatre Sub 7 is een compacte draadloze subwoofer van 100W.

Bekijk andere Sony-tv's op Kieskeurig.nl:

Moet je regelmatig e-mail verzenden naar meerdere contacten, dan win je veel tijd door in Outlook met contactgroepen te werken. Hierdoor hoef je niet telkens de namen van de afzonderlijke ontvangers typen. Bovendien loop je op die manier nooit het risico dat je iemand per ongeluk vergeet.

Toevoegen aan contactpersonen

Met een e-mailgroep kun je bijvoorbeeld de volledige leesclub, de collega’s van de afdeling, of een vriendengroep bundelen. Zo’n mailgroep is ook superhandig voor wie regelmatig een nieuwsbrief verstuurt.

Zorg eerst dat de mensen die deel zullen uitmaken van de e-mailgroep in de lijst Contactpersonen van je mailprogramma staan. Dat kun je bijvoorbeeld doen door een e-mail te openen waarin het e-mailadres van deze persoon staat. Klik met de rechtermuisknop op dit e-mailadres. Hierdoor opent de fiche van deze persoon. Onder de naam van deze persoon klik je op de drie puntjes en dan selecteer je Toevoegen aan contactpersonen.

Voeg het e-mailadres toe aan de lijst met contactpersonen.

Groep samenstellen

Daarna kun je een groep maken. Klik op het pictogram Groepen in de linkerkolom van Outlook. Linksboven zie je de knop Nieuwe e-mail, maar als je op het pijltje daarnaast klikt, kun je Nieuwe groep selecteren. In de pop-up geef je deze groep een duidelijke naam. Bij Beschrijving vul je het doel van de groep in. De groepsleden zullen een e-mail ontvangen waarin dit aan hen wordt meegedeeld. Daarna klik je op de blauwe knop Maken. In de volgende stap kun je de leden van de groep toevoegen. Aan de linkerkant bij Groepen verschijnen alle groepen die je op die manier hebt aangemaakt. Om extra leden toe te voegen selecteer je eerst de groep en daarna klik je op Leden toevoegen. Dat kan door het e-mailadres in te typen.

Je kunt eindeloos veel leden aan een groep toevoegen.

E-mail sturen naar de groep

Om vanuit naar een groep in één keer een e-mail te versturen naar alle leden, selecteer je de betreffende groep aan de linkerkant en klik je rechtsboven op de knop E-mail verzenden. In het Aan-vak zal automatisch de naam van de groep verschijnen. Je kunt de muisaanwijzer boven de groepsnaam houden en even wachten; dan verschijnen de beschrijving van de groep en de namen van de leden.

Een groep verwijder je door met rechts op de naam van de mailgroep te klikken en te kiezen voor Verwijderen. Links in het menu onder Verwijderd staan alle verwijderde items. Hier kun je later de mailgroep nog uit terughalen.

Hou de muisaanwijzer boven de groepsnaam, dan verschijnen de details.