Nokia is dood. Leve Nokia.
Stephen Elop bracht Microsoft naar Nokia. De Finnen moeten daar zo langzamerhand toch vreselijk veel spijt van hebben?
Toen Nokia besloot MeeGo aan de wilgen te hangen en afscheid te nemen van Symbian ten faveure van Windows Phone 7, duurde het even voor ik onder woorden kon brengen wat dat bij me opriep. Uiteindelijk koos ik voor 'verslagenheid'; ik heb een groot zwak voor Nokia, omdat die rare Finnen jarenlang telefoons maakten die wat mij betreft ver boven de massa uitstaken. Onverwoestbaar, volledig intuïtief - ik heb ze jarenlang met veel plezier gebruikt. Maar Nokia werd groot, en als je in die wereld groot wordt, kunnen er rare dingen gebeuren.
Lees ook:
Nokia blijft lyrisch over Windows Phone 7
De echte klap kwam voor mij met de komst van Stephen Elop in 2010. Elop was niet alleen de eerste niet-Fin aan het hoofd van Nokia, hij kreeg een jaarsalaris van 1,4 miljoen dollar en een extra 'tekenbonus' van 6 miljoen dollar "ter compensatie van gederfde inkomsten bij zijn vorige werkgever". Die vorige werkgever was Microsoft.
Nokia zat op dat moment vast. Hoewel geen ander merk ook maar in de buurt kwam van het aantal telefoons dat zij op dat moment hadden uitgeleverd, lukte het ze niet te bedenken hoe ze die voorsprong moesten vasthouden. Het succes van Apple met hun iPhone had ze overvallen. Traditioneel waren smartphones voor Nokia iets voor het puur zakelijke segment; hun Communicator-serie was niet bestemd voor huis-, tuin- en keukengebruik. Voor gewone gebruikers moet je het simpel houden, dachten de Finnen. De iPhone zette die hele filosofie op zijn kop. Wat te doen?
Het grootste probleem was het besturingssysteem. Symbian was in feite een dinosaurus. Voortgekomen uit EPOC, het platform van de ooit zo grote PDA-pionier Psion, leek het niet de ideale kandidaat voor een revolutie - zeker niet toen Google met Android op de proppen kwam, dat zich met het open source Linux als basis razendsnel begon te ontwikkelen. Nokia probeerde iets soortgelijks te doen met Maemo (door het samen met Intels Moblin om te toveren in MeeGo), maar weigerde tegelijkertijd Symbian te laten vallen. Maar uiteindelijk lukte het met geen van beide platforms een overtuigend alternatief te vinden om mee te kunnen in de inmiddels al geheel door iOS en Android geclaimde smartphone-markt.
Er moest iets gebeuren...
Er was nog een speler die al een tijdje met argusogen de ongekende ontwikkelingen op de smartphone-markt aan het volgen was, niet in staat om daar een waardig alternatief tegenover te zetten. En juist uit die partij recruteerde Nokia zijn nieuwe leider. Elop kwam, Symbian ging overboord, en Nokia verbond zich aan Windows Phone 7.
Vanaf het begin werd er zeer sceptisch over gesproken. Microsoft mag dan het bedrijf zijn achter het meest gebruikte besturingssysteem ter wereld, het is geen partij die zich qua uitstraling en klasse kan meten met Apple, noch qua flexibiliteit en creativiteit met Google. Windows Mobile was een kansloos besturingssysteem gebleken, en er was weinig vertrouwen dat Windows Phone 7 daar nog enige verandering in zou kunnen brengen. De enige reden voor Nokia's keuze leek, in mijn ogen, Stephen Elop.
Toch was er ook wel reden tot optimisme. Voorstanders wezen erop dat Nokia een gigantische 'installed base' had in met name Azië en Europa, en dat al die fervente Nokia-gebruikers in de loop der jaren hun merk opmerkelijk trouw waren gebleven. Bovendien had Microsoft voor Windows Phone 7 een troef achter de hand: de Metro-interface, die direct gekoppeld moet worden aan Windows 8, het nieuwe OS voor de desktop. Die twee zaken samen zouden toch, in theorie, de concurrentie met iOS en Android moeten aankunnen?
...maar niet dit
Ik praat nogal eens met mensen die graag experimenteren met nieuwe gadgets, en iedereen die de nieuwe Nokia-toestellen met Windows Phone 7 heeft mogen vasthouden is het er over eens: het is niet eens zo slecht. Eigenlijk is het zelfs best wel goed. De hardware is mooi en snel, en de Metro-interface praktisch en intuïtief.
Maar niemand koopt het, want het voegt niets toe. Het design is aardig, maar niet beter dan dat van Apple, en zelfs niet beter dan dat van concurrenten als Samsung, HTC en Sony - zeker niet nu die ontdekt hebben dat ze niet moeten inzetten op middenklasse-telefoons, maar gewoon voor topklasse moeten gaan: de nieuwe Android 4 toestellen (Google Nexus, HTC One X, Sony Xperia S en straks de Samsung Galaxy S3) zijn allemaal peperdure luxe-apparaten - en de prijs maakt voor gebruikers weinig uit, want ze krijgen ze toch gratis bij een abonnement.
Windows Phone 7 werkt en heeft heus wat slimme kanten, maar is uiteindelijk toch vrij beperkt: iOS heeft nog steeds een beter uitstraling, en Android geeft je meer vrijheid.
Het is gewoon te weinig en te laat. Nokia is al de helft van zijn beurswaarde kwijt sinds de aankondiging dat het met Microsoft in zee ging. Vorige week gaf Nokia een winstwaarschuwing. De smartphone-verkoop is gehalveerd. De nieuwe Lumia-toestellen met Windows Phone 7 redden het niet. De operators willen er niet aan. Zelfs in Azië nemen gebruikers massaal afscheid van Nokia, om over te stappen naar met name Android.
Meltemi
Is dit dan het einde van Nokia? Misschien - maar misschien ook niet. Hoewel het erop lijkt dat Nokia zijn kop in de strop van Microsoft heeft gestoken, hebben ze toch ergens op de achtergrond nog wat ijzertjes in het vuur. Symbian is afgeschreven - dat is nu van Accenture, en Nokia heeft er geen vat meer op. Maar MeeGo leeft nog. Volgens Netbooknews.com werkt Nokia zelfs aan twee MeeGo smartphones voor de onderkant van de markt.
De reden is simpel: Windows Phone 7 is te duur om er een low-end internettelefoon mee uit te rusten (de systeemeisen zijn fors, en het systeem zelf is bepaald niet gratis). Maar MeeGo heeft nog steeds potentieel. Het heeft dezelfde open-source basis als Android, en zou eenvoudig gebruik moeten kunnen maken van alle apps die nu al voor Android zijn ontwikkeld. Het mag dan misschien lijken alsof Nokia zijn hele ziel en zaligheid aan Microsoft heeft overgeleverd, het heeft voor zichzelf wel degelijk een ontsnappingsclausule ingebouwd.
Mijn voorspelling: over niet al te lange tijd vliegt Elop de laan uit en gaat de bezem stevig door de tent. De Lumia-reeks zal heus niet zomaar worden afgeschoten, maar de vuren onder MeeGo (inmiddels stiekem al hernoemd naar Meltemi) worden opnieuw opgestookt. En dan zal een nieuw en afgeslankt Nokia gaan doen wat het jaren geleden al had moeten doen: een gezond open-source systeem gebruiken als basis voor echte Finse telefoons met een unieke, eigen Nokia uitstraling.
