ID.nl logo
Hoe goed is de tablet-pc als hybride werkpaard?
© Copyright (C) Andrey Popov
Huis

Hoe goed is de tablet-pc als hybride werkpaard?

Het nieuwe werken is hybride werken. Zo noemen we de vrijheid om te werken waar, wanneer en hoe jij wilt. De hardware bepaalt daarbij of je ook echt altijd en overal kunt werken en hoe goed je dan nog samenwerkt met anderen. Alle grote merken zeggen de ideale hardware voor het hybride werken in huis te hebben, maar is dat ook echt zo?

Een tablet-pc wordt langzamerhand steeds meer gemeengoed als je op verschillende plekken werkt. In dit artikel nemen we je mee in een review en test van drie tablet-pc's:

  • Apple iPad Pro (6th gen)
  • Microsoft Surface Pro
  • Samsung Galaxy Tab S8 Ultra

Lees ook: 8 tips voor het werken met meerdere schermen, want ook een tablet kun je als tweede scherm inzetten.

Nog niet zo lang geleden betekende een dag werken een dag op kantoor, net zoals studeren een dag in de schoolbanken was en je op een vrije dag ook nog echt offline kon zijn. Die tijd is voorbij. Het verplicht thuiswerken tijdens corona heeft een doorbraak geforceerd in de manier waarop we werken. En hoewel we inmiddels weer naar kantoor mogen, wil een groot deel van de mensen de voordelen van wat inmiddels hybride werken is gaan heten graag behouden.

Door niet elke dag naar kantoor te gaan, bespaar je reistijd en is werk en privé eenvoudiger te combineren. Bovendien kun je de plek waar je werkt afstemmen op de activiteit en de gewenste output. We weten immers al lang dat kantoortuinen waardeloze werkplekken zijn en geconcentreerd werken thuis veel beter gaat.

©Gorodenkoff Productions OU

Hybride werken: waar je wilt en wanneer je wilt, maar toch samen met collega’s.

Licht en energiezuinig

Wie kiest voor variabele werkplekken heeft weinig aan een traditionele desktop-pc. Voor hybride werken is een draagbare computer een must. Dat kan een laptop zijn, maar steeds vaker betreft het een convertible of tablet-pc. Aangevuld met een toetsenbord en soms een digitale pen beleeft de tablet-pc decennia na de eerste kennismaking dan toch nog zijn doorbraak.

De tablet-pc is licht, eenvoudig mee te nemen én energiezuinig. Niemand wil halverwege de werkdag overvallen worden door een lege accu, en de hele dag een voeding met oplaadsnoer meenemen is al helemaal een no-go. Een laag energieverbruik heeft als bijkomend voordeel dat er minder warmte geproduceerd wordt. Wie regelmatig met een computer op schoot werkt, weet hoe onaangenaam het voelt wanneer deze langdurig je bovenbenen verwarmt. De kans op ‘kachelbenen’ is bij een tablet-pc ook afwezig omdat alle hardware die warmte afgeeft in het beeldscherm-deel zit.

Gevraagd naar hun beste opties voor onze test kregen we van Microsoft twee modellen Surface Pro 9, van Apple de zesde generatie iPad Pro en van Samsung de Galaxy Tab S8 Ultra. We hebben deze apparaten beoordeeld op hun geschiktheid voor hybride werken voor normale (kantoor)werkzaamheden.

Bij een tablet-pc zit alle hardware die warmte produceert in het scherm.

Contact behouden

Een deel van de hardware-eisen komt voort uit het niet meer dagelijks met collega’s op kantoor zijn. Het is bekend dat de binding tussen collega’s dan snel vermindert en de kans toeneemt dat de kwaliteit en consistentie van het geleverde werk afneemt. Doordat het moment bij de koffieautomaat verdwijnt, zijn er minder spontane gesprekken waar informeel informatie wordt gedeeld en creatieve oplossingen ontstaan. Deze momenten zijn van niet te onderschatten belang voor het samenwerken van mensen en bepalen in grote mate de cultuur binnen een organisatie.

Gebruik van collaboratiesoftware, zoals Microsoft Teams, Google Meet, Slack, Spike of Zoom, helpen dit probleem te beheersen, maar dan moet de hardware dat natuurlijk wel ondersteunen. Een goede camera is, net als goed geluid, een vereiste, evenals de mogelijkheid om eenvoudig een headset of stel oortjes te kunnen aansluiten. Het laatste biedt behalve privacy ook al snel een betere geluidskwaliteit.

Hoewel elke tablet over luidsprekers en een microfoon beschikt, is voor dagelijks werk een headset of stel oortjes, zoals deze Samsung Galaxy Buds 2, onontbeerlijk.

Gebrek aan poorten

Heb je hardware die niet draadloos communiceert, zoals een mechanisch toetsenbord of een oudere headset die een eigen specifieke usb-dongle vereist, dan is het aansluiten al snel een uitdaging. Om kosten te besparen en hun apparaat zo licht en dun mogelijk te houden, is er namelijk vaak nog maar één fysieke aansluitmogelijkheid op een tablet-pc aanwezig. Dit is dan een usb-c-poort, die eveneens gebruikt wordt om het apparaat op te laden of te verbinden met een externe monitor. Om ook nog andere hardware met het apparaat te verbinden, is dus al snel een usb-hub of dockingstation nodig. Daarmee voeg je dan, afhankelijk van het model, een of meer usb-a en usb-c-poorten toe aan de configuratie, maar ook DisplayPort en HDMI-poorten voor de aansluiting van een externe monitor en soms een netwerkaansluiting om in plaats van wifi het fysieke netwerk te kunnen gebruiken.

Het aanbod van dergelijke usb-hubs is groot net als de onderlinge prijsverschillen, die van enkele tientjes tot honderden euro’s lopen. In marketinguitingen speelt vooral het aantal poorten dat het apparaat toevoegt een rol, maar voor aanschaf is het belangrijker in gebruiksscenario’s te denken. Heb je wel of geen thunderbolt nodig voor snelle opslag? Wil je tijdens het gebruik de tablet kunnen opladen of is dat niet nodig? Deze functies staan grotendeels los van het aantal poorten.

Een usb-hub, zoals deze Anker 533 8-in-1, helpt het tekort aan fysieke poorten van de geteste producten op te lossen.

Ook werkgever ziet voordelen De Algemene Werkgeversvereniging Nederland (AWVN) ziet veel voordelen in hybride werken, zoals geconcentreerder werken, minder reistijd en een betere balans tussen werk en privé. Nadelen ziet woordvoerder Jannes van der Velde echter ook, zoals minder persoonlijk contact en verlies van creativiteit.

Wat betreft de thuiswerkvoorzieningen verwijst de AWVN bij monde van van der Velde naar het ARBO-besluit. “De werkgever zorgt voor een goede stoel en beeldscherm, maar bijvoorbeeld een airco hoort daar niet bij, die moet iemand maar bekostigen uit de thuiswerkvergoeding. Als we dan ook nog stoppen allemaal dezelfde twee dagen naar kantoor te gaan, dan lossen we eindelijk ook het fileprobleem op.”

Altijd online

Behalve communicatie met randapparatuur is ook die met het netwerk en internet essentieel. Wifi 5 of 6 is standaard op de geteste apparatuur en doorgaans snel genoeg voor alle gangbare toepassingen en met voldoende bereik.

Dit verandert wanneer je onderweg bent. Dan is gebruik van een 4G/5G-datanetwerk het meest veilig en betrouwbaar. Niet elk apparaat ondersteunt dat of alleen in een duurdere versie. Apple en Samsung vragen een meerprijs voor een sim-slot, terwijl bij Microsoft alleen de ARM-versie van de Surface Pro dit biedt.

Software

Behalve de hardware speelt ook de software een belangrijke rol. De besturingssystemen van Apple en Samsung zijn ontwikkeld voor mobiele apparaten en zouden daarmee in het voordeel moeten zijn. Het gebruik bij hybride werken is echter anders dan bij een traditionele smartphone of tablet.

Zo zijn iOS en Android in beginsel niet gemaakt om meerdere taken naast elkaar te kunnen uitvoeren, iets wat op een werkplek standaard gebeurt. Deze mogelijkheid is pas heel recent toegevoegd, maar minder uitgebreid dan in Windows of macOS. Hetzelfde geldt voor het aansluiten van een externe monitor. Zowel op kantoor als thuis werk je gewoon prettiger met een groter beeld, maar voor mobiele besturingssystemen als iOS en Android was dat aanvankelijk geen vereiste en is dat pas zeer recent toegevoegd.

Apple iOS en nu iPadOS waren net als Google Android aanvankelijk niet bedoeld voor gebruik met meerdere schermen.

Werknemer wil meer zeggenschap Kitty Jong is vicevoorzitter van de FNV. De vakbond vindt het positief dat werknemers meer zeggenschap krijgen over waar, wanneer en hoe ze werken. Volgens een recent onderzoek is dit de wens van maar liefst 90 procent van de werknemers.

Wel wijst Jong erop dat hybride werken ook nadelen kent. “Denk aan verlies van privacy, het afbakenen van werk en privé wordt moeilijker, de werkomstandigheden thuis zijn vaak niet optimaal, er is minder contact met collega’s en dan zijn er ook nog de kosten.”

Hybride werken vraagt volgens Jong om een andere organisatie van het werk. “Een werkgever neemt een risico als hij zijn mensen weinig ziet en spreekt. Ook moeten verwachtingen gemanaged worden. Het is okay om even achter de computer weg te gaan en ook om je telefoon eens niet op te nemen.”

Apple iPad Pro (6th gen)

De nieuwste iPad Pro is er in een 11- en 12,9inch-uitvoering, maar alleen de variant met het grootste scherm heeft het mini-led XDR-beeldscherm met helderder wit en zwarter zwart.

Het 12,9inch-model is groot, maar niet te groot voor mobiel gebruik en biedt voldoende ruimte om goed op te werken. De interne opslag gaat van 128 GB tot 2 TB, maar de prijs die Apple voor de extra opslag vraagt, is weinig realistisch. Wifi 6E is standaard aanwezig op beide modellen, 4G/5G is optioneel, maar wederom niet goedkoop en zorgt voor een flinke meerprijs bovenop de toch al niet goedkope iPad Pro’s.

Dat geldt tevens voor de Apple Pencil waarmee je direct op het beeldscherm kunt tekenen en schrijven. De Apple Pencil heeft een harde tip en dat levert een minder fijne schrijf- en tekenervaring op dan bij een pen met een zachte punt. Een specifieke screenprotector kan de schrijfervaring verbeteren. De Apple Pencil is magnetisch en laadt op wanneer deze tegen de zijkant van de iPad Pro is geplakt. Een handig opbergvak ontbreekt helaas.

Drama

Opvallend genoeg zag Apple bij de tablets pas laat in dat er ook een zakelijke toepassing voor is. Apple begon dan ook pas recent met het geschikt maken van iOS voor bijvoorbeeld multitasking en de mogelijkheid een externe monitor te gebruiken. Officieel is iPadOS hier nu voor geschikt en in de basis is dit correct. Vensters schikken, apps groeperen en resizen of naar het andere beeldscherm verplaatsen, is via Stage Manager allemaal mogelijk. Erg intuïtief werkt het echter niet. Vooral het wisselen tussen schermen en het zelf organiseren van vensters is een drama.

Om de iPad Pro als laptop te gebruiken zijn er de Magic Keyboard en de Smart Keyboard Folio. De eerste bestaat uit een toetsenbord met trackpad en een inklapbare standaard waar de iPad Pro in landschapsmodus magnetisch in klikt. De Magic Keyboard is erg robuust, maar ook zwaar en absurd duur. De lichtere en goedkopere Smart Keyboard Folio zal ondanks het ontbreken van een trackpad al snel de voorkeur krijgen.

Ontwerpfout

Een echte ontwerpfout is de plaatsing van de camera aan de smalle kant op de voorzijde. Bij gebruik als beeldscherm in landschapsmodus in combinatie met een toetsenbord zit de camera dus aan de zijkant en zit je er dus nooit recht voor. De iPad Pro beschikt over één usb-c-poort met thunderbolt. Wil je meer apparatuur aansluiten, dan is een usb-hub een vereiste.

De Magic Keyboard Pro breidt de iPad Pro uit met een toetsenbord en trackpad.

Pluspunten

  • Beeldscherm

  • Software

  • Neural engine

Minpunten

  • Prijs

  • Pen schrijft niet lekker

  • Multitasken

  • Multimonitor

Microsoft Surface Pro

De Surface Pro tablet-pc is een van de succesvolste producten van Microsoft. De Surface Pro is er met een Intel of een Microsoft SQ3-processor. Anders dan de M2-chip van Apple is deze SQ3 niet echt door Microsoft ontwikkeld, het is gewoon een Qualcomm Snapdragon met een andere naam erop.

De ARM-versie van de Surface is passief gekoeld en beschikt anders dan de Intel-versie niet over thunderbolt. Wel zijn beide voorzien van twee usb-c-poorten. Op de ARM-Surface Pro draait de ARM-versie van Windows, maar deze is identiek aan de ‘gewone’ Windows. Verschil merk je pas wanneer je x86-64-software gebruikt. Dan wordt een emulator gebruikt en dit gaat echt ten koste van de prestaties. Gelukkig is er een redelijk aanbod echte ARM-software, zoals Microsoft Office en Teams, en bijvoorbeeld Firefox.

Slimmigheidjes

Doordat de SQ3-processor over een neural engine beschikt, kan de ARM-versie van de Surface Pro on-the-fly slimme dingen doen met het beeld van de camera, zoals het aanpassen van het frame, het vervagen van de achtergrond of het beeld zo aanpassen dat het lijkt alsof je altijd in de camera kijkt. De Intel-versie kan dit niet, maar bijvoorbeeld Teams voor een deel weer wel. Het verschil in functionaliteit is uiteindelijk dus niet zo groot.

Ook heeft de camera aan de voorzijde op de Intel-tablet een hogere resolutie dan bij de ARM-tablet, maar beide camera’s voldoen prima voor gewoon videobellen. Wifi 6E is standaard, 4G/5G is er alleen op de ARM-versie.

Uitklapbare standaard

Handig is de uitklapbare standaard aan de achterkant van de Surface Pro; er is dus geen toetsenbord nodig om deze rechtop te zetten. Microsoft biedt deze wel, de Type Cover klikt magnetisch aan de voorzijde vast en beschermt dichtgeklapt het beeldscherm. Goedkoop is het niet, maar wel goedkoper dan bij de andere merken.

De Type Cover is er met en zonder opbergvak voor de Slim Pen 2. Deze stylus is klein en ovaal, ligt matig in de hand maar functioneert goed.

De Microsoft Surface Pro 9 heeft een handige uitklapbare standaard.

Intel-versie

Pluspunten

  • Software

  • Alle mogelijkheden Windows

  • Accuduur

  • Inclusief standaard

Minpunten

  • Geen 4G/5G

  • Pen ligt niet lekker in hand

  • Beeldscherm

Microsoft Surface Pro 9 (ARM)

Pluspunten

  • Software

  • Passieve koeling

  • 4G/5G

  • Neural Engine

Minpunten

  • Prestaties niet-ARM-software

  • Pen ligt niet lekker in hand

  • Beeldscherm

Samsung Galaxy Tab S8 Ultra

Dat Samsung mooie dingen maakt, weten we en de Galaxy Tab S8 Ultra is daar een ultiem voorbeeld van. Het is een bijzonder fraaie tablet-pc met een waanzinnig 14,6inch-amoledscherm met even fantastische kleuren als de iPad.

Als enige biedt Samsung naast gezichtsherkenning ook een vingerafdrukscanner om te identificeren én levert het standaard een stylus mee. Deze S Pen is erg licht maar fijn rond van vorm en schrijft prima dankzij de zachte tip. Wat hardware betreft laat de Galaxy Tab S8 Ultra dus weinig te wensen over.

Verwarring

Dat geldt helaas niet voor de software. Anders dan Apple en Microsoft heeft Samsung geen eigen besturingssysteem, maar gebruikt het Android van Google. En daar waar Google nalatig is of onvoldoende gas geeft, probeert Samsung dat met zijn eigen OneUI te repareren. Dat levert op zijn best een matige ervaring op. Android- en Samsung-apps en opties zorgen samen voor onnodige verwarring. Het uitroepteken bij het account dat na enkele dagen verschijnt, betekent bijvoorbeeld niet dat het account onveilig is, alleen dat er nog geen Samsung-account is gekoppeld.

Externe monitor

Met DeX laat Samsung wél zien dat ze goede software kunnen maken. DeX laat een Samsung smartphone of tablet werken als een desktop-pc en is vooral nuttig om een externe monitor aan te sluiten. Anders dan de Stage Manager bij Apple werkt dit zeer overzichtelijk en logisch.

De Tab S8 Ultra tablet kan eigenlijk niet zonder de Tab S8 Ultra Book Cover Keyboard. In dezelfde kleur en met hetzelfde design, levert het een geheel op dat niet van een dunne laptop te onderscheiden is. Doordat de Tab S8 Ultra over een geïntegreerde standaard beschikt, is deze laptop-combinatie overal en in de juiste positie neer te zetten. Met de bookcover komt er aan de achterzijde van de Tab S8 Ultra een welkom opbergvak voor de S Pen bij.

Het design van de Galaxy Tab S8 Ultra samen met de Ultra Book Cover Keyboard is onovertroffen.

Pluspunten

  • Design

  • Beeldscherm

  • Inclusief stylus

Minpunten

  • Android

  • Gebruikerservaring

  • Geen oplader meegeleverd

reMarkable 2 De reMarkable 2 is een digitaal notitieblok op basis van e-ink. Teams of samenwerken is niet mogelijk en toch past het goed in het hybride werken. Vergader je via een videoconferentiesysteem dan is het voldoende als de benodigde documenten toegankelijk zijn en je zelf aantekeningen kunt maken of delen. Dit doet de reMarkable 2 exceptioneel goed met een fijne pen met zachte tip en echt papiergevoel. Aantekeningen worden naar wens omgezet in getypte tekst en gesynchroniseerd met OneDrive, Dropbox of Google Drive. Ook kun je jouw scherm delen om samen aantekeningen te maken of een document te reviewen.

De reMarkable 2 weegt 400 gram en werkt twee weken op een acculading. De reMarkable 2 kost 349 euro, de Marker 129 en de Type Folio 199 euro. Na een jaar is voor de synchronisatie een abonnement nodig van 3 euro per maand. Een uitgebreide review vind je op ID.nl.

De reMarkable 2 biedt de beste schrijfervaring en kan ook als laptop worden gebruikt.

Conclusie

Hardware voor het hybride werken moet mobiel en licht zijn en voorzien van een goed beeldscherm. Daarnaast moet je een dag kunnen werken zonder op te laden en over voldoende mogelijkheden tot communicatie beschikken.

Eigenlijk voldoet alle geteste hardware aan de gestelde eisen, waarbij Apple en zeker Samsung het mooiste product leveren. Dat zij het uiteindelijk toch afleggen tegen de Intel-versie van de Surface Pro zit ‘m in het gebruiksgemak. Niet het mooiste, maar wel het beste apparaat.

De tabel met alle testresultaten op een rijtje. Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.
▼ Volgende artikel
Slimme tweestapsverificatie: zo werk je met fysieke beveiligingssleutels
Zekerheid & gemak

Slimme tweestapsverificatie: zo werk je met fysieke beveiligingssleutels

Inloggen met enkel een wachtwoord blijft riskant. Steeds vaker stappen diensten daarom over op tweestapsverificatie of op volledig wachtwoordloos inloggen. In combinatie met een fysieke beveiligingssleutel leveren beide een nog robuustere bescherming op. Hoe werkt dit precies en wat zijn enkele concrete mogelijkheden?

We hoeven je niet meer uit te leggen dat inloggen met alleen een wachtwoord niet veilig is, zeker niet als je hetzelfde eenvoudige wachtwoord bij meerdere diensten gebruikt. Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden helpt je wel complexere en verschillende wachtwoorden te gebruiken, maar de zwakheden blijven: wachtwoorden kunnen via phishing worden onderschept, bij een datalek buitgemaakt of met brute-force achterhaald. Daarom winnen alternatieve loginmethodes aan populariteit. Denk aan tweestapsverificatie, waarbij je naast je wachtwoord nog een extra factor gebruikt, zoals een code of biometrie, en aan wachtwoordloos inloggen, een methode op basis van een cryptografisch sleutelpaar. Beide methoden verhogen de beveiliging, maar met een fysieke beveiligingssleutel kun je het nog veiliger maken.

Fysieke sleutel

Zo’n fysieke sleutel is een stukje hardware van doorgaans zo’n 4 cm lang en 2 cm breed, enkele mm dik en met een gewicht van circa 4 gram. Er bestaan ook wel kleinere sleutels in de vorm van een usb-c-dongel, die nauwelijks uitsteken uit de poort van een computer. Verderop bekijken we enkele concrete, uiteenlopende toepassingen, maar hoe werkt zo’n sleutel eigenlijk?

Wanneer je een sleutel voor het eerst koppelt aan een dienst of account, wordt er een cryptografisch sleutelpaar aangemaakt. De private sleutel blijft altijd veilig in een aparte chip van de beveiligingssleutel, terwijl de publieke sleutel naar de server van de betreffende dienst wordt doorgestuurd. Wanneer je vervolgens inlogt op de site, vraagt de server via je browser de sleutel om een cryptografische handtekening te zetten.

De meeste beveiligingssleutels wegen slechts een paar gram en kun je altijd meenemen.

Veiligheid

De sleutel checkt daarbij welke domeinnaam in de browser actief is, bijvoorbeeld account.google.com, en zet de handtekening alleen als dit overeenkomt met het domein waarvoor je de sleutel eerder hebt geregistreerd. Daardoor is het systeem nagenoeg phishing-bestendig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms- of OTP-codes. Zo’n code kun je immers ook op een valse site intypen, waarna een aanvaller deze meteen kan doorsturen naar de echte site. Bij wachtwoorden, sms en OTP bestaan bovendien gedeelde geheimen, zoals codes of hashes, die bij een datalek gestolen kunnen worden, terwijl er bij een fysieke sleutel zelfs bij een serverdatalek niets bruikbaars te halen valt. Een smartphone kan bovendien malware bevatten of gestolen worden, waardoor een aanvaller toegang kan forceren; een fysieke sleutel daarentegen bewaart de geheime sleutel veilig in een niet-uitleesbare chip.

Een beveiligingssleutel vormt (vaak samen met een wachtwoord) een solide log-in.

Nadelen

Zo’n fysieke sleutel geldt dus als een van de veiligste methoden, al zijn er ook enkele praktische nadelen. Zo moet je de sleutel bij je hebben tijdens het inloggen en bij verlies of diefstal riskeer je buitengesloten te raken als je geen back-up hebt, bijvoorbeeld in de vorm van back-upcodes of een tweede, veilig bewaarde sleutel. Bovendien ondersteunen nog niet alle sites of diensten zo’n sleutel. Op onder meer www.kwikr.nl/f2sup en www.kwikr.nl/yubisup vind je wel lijsten met diensten die via een of ander protocol inloggen met een fysieke sleutel ondersteunen. Tot slot kost een sleutel ook wel iets: tussen de 30 en 80 euro, afhankelijk van de ondersteunde functies en standaarden.

Yubico laat je kiezen tussen onder meer protocol, apptype en sleuteltype.
Meerdere protocollen

Er zijn verschillende producenten van beveiligingssleutels, zoals Feitian, Nitrokey, SoloKeys en Yubico, elk met een divers aanbod. In dit artikel focussen we op de populaire multi-protocol YubiKey 5-serie, die de protocollen FIDO U2F, FIDO2/WebAuthn, OTP, OpenPGP en PIV smartcard ondersteunt (zie ook www.kwikr.nl/yubi5). Zonder ons in technische details te verliezen, gaan we kort in op deze protocollen.

FIDO U2F (Fast IDentity Online Universal 2nd Factor) gebruikt de sleutel als tweede factor naast je wachtwoord. Bij het inloggen raak je de sleutel aan en die bewijst cryptografisch dat jij aanwezig bent. FIDO2/WebAuthn is de algemeen geaccepteerde opvolger van U2F, waarbij je niet alleen een tweede factor kunt gebruiken, maar ook volledig wachtwoordloos inlogt via een uniek sleutelpaar (passkeys). Met OTP (One-Time Password) kan de sleutel een eenmalige code genereren, zoals bij een authenticator-app. Je tikt de sleutel aan en er verschijnt een unieke code die je als extra log-infactor inzet. Met OpenPGP (Pretty Good Privacy) kan de sleutel je private PGP-sleutels opslaan, zodat je bijvoorbeeld e-mails kunt versleutelen en ondertekenen. Met PIV smartcard (Personal Identity Verification) functioneert de sleutel als slimme chipkaart, zoals een bedrijfsbadge. Je gebruikt dit bijvoorbeeld voor digitale handtekeningen, inloggen op Windows-domeinen of VPN-verbindingen. 

Inloggen via 2FA

We weten nu hoe een sleutel eruitziet, hoe die werkt en waarom die zo veilig is. Dat volstaat om er zelf mee aan de slag te gaan, in verschillende scenario’s en met diverse protocollen. In dit artikel gebruiken we een YubiKey 5(C) NFC die ongeveer 65 euro kost, maar je kunt ook andere sleutels inzetten zolang ze de vereiste protocollen ondersteunen. Sleutels die enkel FIDO U2F en FIDO2 ondersteunen, zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro.

Laten we als voorbeeld starten met de sleutel als tweede factor bij een Facebook-account. Hiervoor volstaat een sleutel met FIDO U2F, al accepteren niet alle diensten U2F. Zo vereisen Apple en Microsoft in dit geval een FIDO2-sleutel.

Meld je aan bij je Facebook-account via https://accountscenter.facebook.com. Ga in Accountinstellingen naar Wachtwoord en beveiliging. Open Tweestapsverificatie en selecteer je Facebook-account. Na het invullen van een verificatiecode via mail kies je de gewenste methode. Klik op Beveiligingssleutels en bevestig met Doorgaan. Na de controle van de beveiligingscode klik je op Beveiligingssleutel registreren. Selecteer Beveiligingssleutel, druk op Volgende en OK. Plaats de sleutel, raak deze even aan en klik opnieuw op OK. Bevestig ten slotte met je wachtwoord zodat de sleutel als tweede factor wordt toegevoegd.

De beveiligingssleutel is zojuist als tweede factor bij Facebook (Meta) toegevoegd.

2FA in Bitwarden

Zolang je nog met wachtwoorden werkt, is een wachtwoordbeheerder sterk aan te raden. Een degelijke en gratis te gebruiken tool is Bitwarden. We gaan ervan uit dat je deze hebt gedownload en geïnstalleerd (via www.kwikr.nl/bwpers; beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en dat je een Bitwarden-account hebt aangemaakt. Handig is ook de Bitwarden-browserextensie, die automatisch invullen en opslaan van wachtwoorden in je browser veel eenvoudiger maakt, maar daar gaan we hier niet verder op in. We bekijken hier namelijk vooral het koppelen van je fysieke sleutel aan je Bitwarden-account.

Meld je aan op https://vault.bitwarden.com. Open Instellingen en kies Beveiliging. Ga naar het tabblad Tweestapsaanmelding en klik op Beheren bij FIDO2 WebAuthn. Vul je Bitwarden-hoofdwachtwoord in en voer bij Naam een korte beschrijving van de sleutel in. Plaats je sleutel (via usb of NFC) en klik op Sleutel lezen. Als de sleutel om een pincode vraagt, vul je die in en raak je de sleutel kort aan. Bevestig met OK en klik op Opslaan zodat de sleutel wordt toegevoegd. Op dezelfde manier kun je ook een andere sleutel als reserve koppelen (zie ook verderop ‘10 Voorzorgsmaatregelen’). Bij het inloggen, ook via de Bitwarden-app, moet je nu naast je wachtwoord ook je sleutel gebruiken.

Bitwarden vraagt naast je wachtwoord ook om je beveiligingssleutel.

Inloggen met passkey

Steeds meer diensten ondersteunen wachtwoordloze aanmeldingen via toegangssleutels, oftewel passkeys. Wil je hiervoor je fysieke sleutel gebruiken, dan moet deze FIDO2/WebAuthn ondersteunen, waarbij de private sleutel van het cryptografische sleutelpaar op de sleutel zelf wordt bewaard. Om in te loggen hoef je de sleutel enkel te plaatsen of via NFC op je smartphone te gebruiken, als dit wordt ondersteund, en daarna te bevestigen met pincode en aanraaksensor. Kortom, je sleutel wordt je loginmiddel. We tonen dit met een Google-account.

Log in via https://myaccount.google.com. Ga naar Beveiliging en klik bij Inloggen bij Google op Tweestapsverificatie. Klik indien nodig op Tweestapsverificatie aanzetten. Voeg desgewenst een telefoonnummer toe en klik bij Toegangssleutels en beveiligingssleutels op Beveiligingssleutel toevoegen. Klik vervolgens op + Toegangssleutel maken en kies Ander apparaat gebruiken. Selecteer in het pop-upvenster Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK. Plaats nu de sleutel en voer de pincode in, of maak een nieuwe aan als de sleutel nieuw of gereset is. Bevestig met OK en raak de sleutel kort aan. De sleutel staat nu in de lijst met toegangssleutels in je Google-account.

Wanneer je je daarna bij Google afmeldt en opnieuw aanmeldt, zul je merken dat je je wachtwoord – op ondersteunde browsers en platformen – niet meer hoeft in te geven en met de sleutel kunt aanmelden. Google acht deze methode namelijk veilig genoeg. Wil je dit toch niet, open dan opnieuw Beveiliging, klik bij Inloggen bij Google op Wachtwoord overslaan als dat mogelijk is en schakel deze optie uit. Je sleutel fungeert dan enkel nog als tweede factor, waarvoor in principe FIDO U2F volstaat.

De beveiligingssleutel is zojuist aan ons Google-account toegevoegd.

Passkey bij Microsoft

Bij veel diensten werkt het koppelen vergelijkbaar als bij Google. We tonen je wel kort hoe je een beveiligingssleutel inzet in een wachtwoordloze oplossing bij Microsoft, die hiervoor een wat eigenzinnige werkwijze en terminologie hanteert.

Meld je aan via https://account.microsoft.comen open Beveiliging. Klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer Gezicht, vingerafdruk, pincode of beveiligingssleutel en kies Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK, plaats de sleutel, voer desgevraagd de pincode in en raak de sleutel aan. Klik opnieuw op OK, geef de sleutel een naam en bevestig met Volgende en OK. De sleutel verschijnt nu in de lijst bij Een wachtwoordcode gebruiken (waar je hem ook kunt hernoemen of verwijderen). Je kunt de sleutel vanaf nu als tweede inlogfactor inzetten, ook op andere apparaten.

Wil je de sleutel volledig wachtwoordloos gebruiken, dan verplicht Microsoft je eerst de Microsoft Authenticator-app te installeren en hier via de plusknop je Microsoft-account toe te voegen. Klik daarna op je accountpagina in de rubriek Beveiliging op Inschakelen bij Account zonder wachtwoord en druk op Volgende. In de Authenticator-app verschijnt nu een melding die je bevestigt met Goedkeuren, waarna op de website wordt gemeld dat je wachtwoord is verwijderd. Voortaan kun je ook zonder wachtwoord inloggen, met je beveiligingssleutel.

Het opzetten van een wachtwoordloze login via je beveiligingssleutel bij Microsoft is wat complexer.
Lokaal Windows-account

Het leek veelbelovend: open je in Windows de Instellingen en ga je naar Accounts / Aanmeldingsopties, dan zie je wellicht Beveiligingssleutel staan. Voor lokale of persoonlijke Microsoft-accounts werkt dit helaas niet. Dit blijkt enkel mogelijk bij zakelijke Active Directory- of Entra ID-accounts.

Heb je een compatibele Yubico-sleutel, zoals de YubiKey 5(C) NFC, dan kun je deze wel als tweede inlogfactor gebruiken voor een lokaal Windows-account. Hiervoor heb je de gratis tool Yubico Login for Windows nodig (www.kwikr.nl/yubilogin). Zorg wel dat je de gebruikersnaam en het wachtwoord van het lokale account kent. Installeer de tool en herstart Windows. Meld je daarna aan met je lokale account via de optie Yubico Login en start de app Login Configuration als administrator. Gemakshalve kun je Express configuration kiezen. Plaats de sleutel en volg de instructies (zie ook www.kwikr.nl/yubiwin). Bewaar de herstelcode zorgvuldig. Voor de gekozen gebruiker is voortaan naast gebruikersnaam en wachtwoord ook de beveiligingssleutel vereist.

Je kunt een YubiKey ook als tweede factor inzetten voor je Windows-login.

Inloggen met TOTP

Als je beveiligingssleutel ook OATH-TOTP ondersteunt (Initiative for Open AuTHentication - Time-based One-Time Password), kun je die gebruiken om een eenmalige code te genereren, net als met authenticator-apps van Google, Microsoft, Proton of Authy. Veel apps en diensten ondersteunen deze 2FA-methode.

We nemen Dropbox als voorbeeld. Meld je aan op www.dropbox.com, klik op je profielicoon rechtsboven, kies Instellingen en open het tabblad Beveiliging. Schakel Tweestapsverificatie in, selecteer Authenticatie-app en druk op Verzenden. Je ziet nu een QR-code en de bijbehorende geheime sleutel.

Download en installeer vervolgens de gratis app Yubico Authenticator (www.kwikr.nl/yubiauth). Start de app, plaats je beveiligingssleutel en open Accounts. Klik op Add account en kies Scan QR code als je een camera hebt, of voer de geheime code handmatig in bij Secret Key. Vul bij Issuer bijvoorbeeld Dropbox in en bij Account name het e-mailadres van je Dropbox-account. Bevestig met Save. In de app verschijnt een cijfercode die je op de Dropbox-site invult bij Bevestigingscode. Noteer de herstelcodes, bewaar ze goed en rond af met Voltooien.

Bij het aanmelden op Dropbox tik je eerst je wachtwoord in en daarna de actuele eenmalige code die je in Yubico Authenticator bij je Dropbox-account ziet.

Net als veel andere diensten ondersteunt ook Dropbox TOTP (op een beveiligingssleutel) als 2FA-methode.

Challenge/Response

Tot slot tonen we je nog de challenge-response-methode. Hierbij genereert een dienst of app een willekeurige wiskundige vraag (challenge) in de vorm van een bitreeks. Deze gaat naar je beveiligingssleutel, die de overeenkomstige cryptografische response berekent en terugstuurt. Als de codes overeenkomen, krijg je toegang. We lichten dit kort toe voor de gratis wachtwoordbeheerder KeePassXC (www.keepassxc.org; Windows, macOS, Linux) om een lokaal bewaarde wachtwoordkluis te openen.

Verschillende sleutels ondersteunen deze methode, waaronder de meeste YubiKeys. Download en installeer voor zo’n sleutel eerst de gratis YubiKey Manager (zie kader ‘Sleutelbeheer’). Start de app, ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response, klik op Generate voor de geheime sleutel, zet eventueel een vinkje bij Require touch voor extra veiligheid en sluit af met Finish.

Open vervolgens KeePassXC en laad je database. Ga naar Database / Database beveiliging, kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen, selecteer het juiste slot van je geplaatste sleutel en bevestig met OK. Voortaan is je wachtwoordkluis enkel toegankelijk met je wachtwoord en je beveiligingssleutel.

Je (lokale) wachtwoordkluis is voortaan alleen toegankelijk met je beveiligingssleutel.
Sleutelbeheer

Beschik je over een beveiligingssleutel, dan zul je vroeg of laat de beheertool van de producent nodig hebben. Als voorbeeld nemen we de YubiKey Manager (www.kwikr.nl/yuman), die je het best als administrator opstart. Hiermee kun je functies of interfaces uitschakelen (OTP, FIDO U2F, FIDO2, OpenPGP, PIV en OATH), een pincode instellen of resetten voor FIDO2 of PIV, statische wachtwoorden of OTP-slots programmeren en certificaten beheren in PIV-modus (smartcardfunctie).

In de beheertool kun je ook specifieke protocollen uitschakelen, mocht je dat willen (hier: YubiKey Manager).

Voorzorgsmaatregelen

In het artikel hebben we al, ook tussen de regels door, enkele tips gegeven om (veiligheids)problemen te vermijden. We sommen ze kort nog even op.

Zo registreer je best altijd twee fysieke sleutels bij elke dienst, zodat je bij verlies of diefstal via de back-upsleutel toegang behoudt. Bewaar deze op een veilige plaats en test af en toe of de sleutel nog werkt. Activeer daarnaast bij elke dienst een alternatieve 2FA- of noodmethode, zoals TOTP-toegang via een authenticator-app, en druk back-upcodes af die je veilig bewaart. Zo kun je ook zonder sleutel nog aanmelden, al is dit wat minder robuust. Tot slot, ook al beschermt een beveiligingssleutel je technisch goed tegen phishing, blijf alert. Krijg je bijvoorbeeld een onverwachte vraag om de PIN-code van je sleutel in te voeren, wees dan op je hoede.

Heel wat diensten voorzien in (eenmalige) back-upcodes (hier: Google).
▼ Volgende artikel
Review Tefal Snack Collection - klein formaat, veel mogelijkheden
© Tefal
Huis

Review Tefal Snack Collection - klein formaat, veel mogelijkheden

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Uitstekend
Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil bereiden. In de test leverde het apparaat goede resultaten met tosti’s en panini’s; de platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en vaatwasserbestendig. Met zijn kleine formaat, snoeropbergsysteem, 700 watt vermogen, maximale temperatuur van 230 graden en voorverwarm-indicator is het toestel praktisch, al is het grillvlak aan de krappe kant en is de temperatuur niet instelbaar. Per saldo is dit een ruimtebesparende keuze voor tostiliefhebbers die graag variëren.

Plus- en minpunten
  • Compact formaat en makkelijk opbergen
  • Goede grill-prestaties
  • Veel uitbreidingsmogelijkheden
  • Opwarmen duurt zo'n 4 minuten
  • Temperatuur niet instelbaar

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Brand je handen niet!

Gebruik een tang om je tosti's te serveren

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.