De Fairphone 3 is een hele bijzondere smartphone. Het is de enige Nederlandse telefoon, hij is gemaakt met oog op mens en milieu en je kan hem bijna helemaal uit elkaar halen om onderdelen te vervangen. De afgelopen weken hebben we het 450 euro kostende toestel getest en in deze Fairphone 3 review lees je onze bevindingen.

De kans dat je Fairphone kent, is niet zo groot. De smartphonefabrikant bestaat pas zes jaar en verkocht in die tijd twee toestellen, de Fairphone 1 en 2. Samen zijn die 170 duizend keer verkocht, vertelde Fairphone-ceo Eva Gouwens bij de presentatie van de Fairphone 3 in Berlijn waar Computer!Totaal ook aanwezig was. Ik had het toestel al een week in gebruik en hieronder lees je wat de Fairphone 3 zo bijzonder maakt en hoe hij als smartphone presteert.

©PXimport

Fairphone 3 ontwerp: uniek in zijn soort

Drie jaar geleden schreven we in onze Fairphone 2 review dat het fijn was dat je het toestel deels uit elkaar kon halen om bijvoorbeeld het scherm en de accu te vervangen. De Fairphone 3 borduurt hierop voort omdat de fabrikant het belangrijk vindt dat je zelf zoveel mogelijk onderdelen kan vervangen. Bijvoorbeeld omdat je het toestel hebt laten vallen en het scherm of de camera stuk is, of omdat de accuduur na een paar jaar terugloopt.

Vervangende onderdelen zijn te bestellen via de webwinkel van Fairphone. Een nieuwe batterij kost drie tientjes, een camera (voor achterop) vijftig euro en voor een nieuw scherm betaal je negentig euro.

In de doos van de Fairphone 3 zit een kleine #00-schroevendraaier. Klik de semitransparante achterkant van de smartphone los, haal de batterij er met je vingers uit en je kijkt tegen de binnenkant aan. Hier is ruimte voor twee simkaarten én een micro-sd-kaartje en dat is fijn. Met de schroevendraaier haal je de dertien (standaard) schroefjes los. Vervolgens druk je het display wat omhoog en komt hij los van de rest van de behuizing.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Nu kan je onderdelen vervangen, al spreekt Fairphone liever over modules. Het scherm is zo'n module, net als de luidspreker, de camera achterop, de usb-c-aansluiting, de selfiecamera met 3,5mm-poort en het pcb (de printplaat). Om deze modules te verwijderen, gebruik je opnieuw de schroevendraaier en moet je de connectoren loskoppelen. Dat laatste kan volgens Fairphone met je vingers, maar vlot ging dat niet. Het was prettig geweest als er in de doos een hulpstukje zat om dit klusje sneller en comfortabeler te klaren. In zijn algemeenheid werkt het concept wel heel aardig en kun je binnen een kwartier het scherm of een andere module vervangen.

Mogelijk nieuwe modules in de toekomst

Het modulaire ontwerp is niet alleen handig omdat je modules kan vervangen, het maakt ook de weg vrij voor betere modules in de toekomst. Twee jaar na de release van de Fairphone 2 bracht de fabrikant een nieuwe, betere cameramodule uit die je achterop de smartphone kon bevestigen. Zo maakte een ouder toestel plots mooiere foto's en video's.

Fairphone-ceo Eva Gouwens laat desgevraagd aan Computer!Totaal weten dat het bedrijf onderzoek doet naar modules die het in de toekomst kan en wil uitbrengen voor de Fairphone 3. Welke dat zijn en wanneer ze uitkomen, kan ze nog niet vertellen. "Maar dat duurt echt nog wel even, want de smartphone moet nog uitkomen en heeft voorlopig hele goede hardware."

Het doel van de repareerbaarheid is dat gebruikers zo lang mogelijk met de Fairphone 3 doen. Een kapot onderdeel kan vervangen worden, in plaats van dat je direct een heel nieuw toestel moet kopen. Gouwens ziet graag dat je de smartphone vijf jaar gebruikt. Fairphone belooft daarom minstens vijf jaar lang modules te verkopen en software-updates te verspreiden. Een heel nobel streven, en later gaan we dieper in op de software(ondersteuning).

©PXimport

Duurzaamheid en eerlijkheid voorop

Fairphone profileert zichzelf niet alleen als een fabrikant die repareerbare smartphones uitbrengt. Die toestellen zijn namelijk ook zoveel mogelijk gemaakt van duurzaam gewonnen grondstoffen en in elkaar gezet door Chinese fabrieksmedewerkers die goed behandeld worden. Twee punten waar je andere smartphonefabrikanten niet over hoort. Dat heeft een reden: eerlijkere grondstoffen en fabrieksmedewerkers met normale salarissen maken een smartphone duurder. En aangezien iedereen een zo goedkoop mogelijk toestel wil, bevatten praktisch alle modellen goud, kobalt en andere materialen uit bijvoorbeeld conflictmijnen. Die smartphones worden vervolgens in Azië in elkaar gezet door mensen die slecht betaald krijgen en veel moeten overwerken.

Het is een goede zaak dat Fairphone hier niet aan meedoet. Maar een volledig duurzame smartphone bestaat niet en is voorlopig ook niet haalbaar, vertelt Gouwens. Het gaat nog jaren duren voordat alle tientallen materialen in een toestel duurzaam gewonnen worden. Het bedrijf hoopt deze ontwikkeling te versnellen door andere smartphonemerken te stimuleren om ook voor duurzaamheid te kiezen.

©PXimport

Geen oplader, maar deze moet je hebben

Nu je weet waarom en in hoeverre de Fairphone 3 uit elkaar te halen is en wat het bedrijf bedoelt met een duurzame smartphone, is het tijd om de verpakking en het toestel beter onder de loep te nemen. Wat direct opvalt is dat er geen stekker en oplaadkabel in de doos zitten. Fairphone laat die achterwege omdat je waarschijnlijk zelf al een oplader hebt, maar dit scheelt de fabrikant natuurlijk ook geld. Omdat de Fairphone 3 snelladen ondersteunt, kan je het beste een Quick Charge 3.0-gecertificeerde oplader (18W) kopen. Dan laadt de accu het beste en snelste op. Er zijn heel veel Quick Charge 3.0-laders. Fairphone verkoopt er zelf een voor twintig euro (exclusief kabel).

Lompe, dikke behuizing

Dat het handige modulaire ontwerp een keerzijde heeft, blijkt als we de Fairphone 3 in gebruik nemen. De smartphone heeft een 5,7 inch scherm met langere 1:2-verhouding en kan daarom relatief compact zijn. Dat is niet zo, want boven en onder het scherm zitten grote randen (bezels). Die geven het toestel een gedateerd uiterlijk en maken hem langer/hoger dan smartphones met een groter scherm maar smallere randen. Voor een relatief kleine smartphone is de Fairphone 3 met 189 gram ook zwaar. Dat vinden we niet per se een nadeel, wel een aandachtspunt. Het toestel is met zijn IP54-certificering bestand tegen een beetje water en stof: altijd fijn.

Een ander aandachtspunt is de achterkant, die gemaakt is van meer dan vijftig procent gerecycled plastic. Het materiaal krast snel en daarom is het meegeleverde hoesje geen overbodige luxe.

©PXimport

Andere dingen die opvallen zijn de positionering van de vingerafdrukscanner achterop (die had wat lager gemogen) en de knoppen, die allemaal op de linkerzijkant zitten. Niet ideaal voor rechtshandigen. Los daarvan moet je de knoppen hard indrukken en dat is wennen. Fijn is dat het toestel een 3,5mm-hoofdtelefoonaansluiting heeft, een feature die op steeds meer toestellen ontbreekt.

Scherm valt wat tegen

Het scherm meet zoals eerder gezegd 5,7 inch. Een prima formaat wat ons betreft, zeker omdat veel mensen een scherm van 6 inch of meer wel erg fors vinden. De Fairphone 3 is net wel of net niet met één hand te bedienen, dat zal per persoon verschillen.

De schermkwaliteit valt wat tegen. Weliswaar is de scherpte dik in orde door de full-hd-resolutie, op andere zaken doet het display het minder goed. Het lcd-paneel heeft een relatief lage maximale helderheid en daarom kan je het scherm niet goed aflezen in direct zonlicht. De minimale helderheid is juist erg hoog. Als je 's avonds in bed nog op je telefoon kijkt, is de hoeveelheid licht van het display oncomfortabel fel. De kleurweergave is bovendien niet natuurlijk en er is ook een grote grijsafwijking. Kortom: beelden ogen niet zo realistisch en fraai als op duurdere toestellen zoals de Samsung Galaxy S10.

Specificaties

Een blik op de specificatielijst van de smartphone toont niets verrassends. Een Snapdragon 632-processor, 4GB werkgeheugen en 64GB opslaggeheugen zijn prima onderdelen. Voor een toestel van twee- a driehonderd euro dan. De Fairphone 3 kost 450 euro en voor dat geld zijn er modellen met betere hardware verkrijgbaar. Maar ja, die zijn weer niet duurzaam gefabriceerd.

Op dit moment hebben we niets te klagen over de hardware van de Fairphone 3. De smartphone is vlot in gebruik en heeft genoeg opslagruimte, inclusief een micro-sd-slot. De vraag is: hoe snel is het toestel over een paar jaar? Fairphone wil de smartphone minimaal vijf jaar software-updates geven en het is mogelijk dat de Android-update van 2022 krachtigere hardware vereist dan de Fairphone 3 heeft. De processor updaten als een module klinkt handig maar is nagenoeg onmogelijk, laat Miquel Ballester Salvà van Fairphone ons weten. Dit is namelijk één van de onderdelen die het kloppend hart vormt van het toestel, en daarom is het heel lastig om 'm te vervangen door een nieuwere, betere chip.

©PXimport

Batterij en accuduur

Eerder schreven we al dat je de accu van de Fairphone 3 binnen tien seconden kan verwijderen. Dat is tegenwoordig een zeldzaamheid in smartphones. Helaas, want het is heel handig. Stop een extra accu in je tas of zak en wanneer de smartphone bijna leeg is, verwissel je de batterij en heb je weer een vol toestel. Dat is veel praktischer en sneller dan een powerbank meezeulen of een stopcontact zoeken. Fairphone verkoopt een losse accu voor dertig euro.

De accuduur van de smartphone is goed, maar niet indrukwekkend. Bij normaal gebruik houdt de batterij het probleemloos een lange dag vol, maar dan moet hij 's nachts of 's ochtends wel aan de oplader. Als je veel gamet of uren navigeert, moet je eerder op zoek naar stroom - bijvoorbeeld in de vorm van een extra accu.

Het opladen is een dingetje, want je moet - zoals we ook al schreven - zelf een stekker en usb-c-kabel regelen. Als je een Quick Charge 3.0-oplader komt, is de accu na iets meer dan een uur weer bijna vol.

©PXimport

Camera

Voorop de smartphone zit een 8 megapixel selfiecamera. Die klaart de klus en maakt prima selfies, maar verwacht geen wonderen. Op de achterkant zit een 12 megapixel camera met dubbele flitser. Opvallend, want tegenwoordig hebben praktisch alle smartphones twee, drie of zelfs vier cameralenzen.

De Fairphone 3 is een uitzondering, net als de - niet in Nederland verkrijgbare - Google Pixel 3a. Hij heeft ook dezelfde sensor, een IMX363 van Sony. De Pixel weet hier hele fraaie foto's mee te schieten en dat is deels te danken aan Google's uitstekende software. Fairphone claimt ook geavanceerde optimalisaties te hebben doorgevoerd en inderdaad: de smartphone maakt mooie plaatjes. Overdag dan, want in het (schemer)donker treedt er aardig wat ruis op en verliest het beeld aan scherpte. Mogelijk kan Fairphone de camera verbeteren via updates. Mijn toestel gebruikte namelijk nog (net) niet-definitieve software.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Software

Op de Fairphone 3 is bij de release Android 9.0 (Pie) geïnstalleerd, de meest actuele versie. Binnenkort verschijnt Android 10 en zal zal blijken hoe snel Fairphone de update kan uitrollen naar zijn nieuwste smartphone. Het updatebeleid is veelbelovend: de fabrikant garandeert minimaal vijf jaar softwareondersteuning. De meeste merken houden het op twee jaar, OnePlus en Google zijn enkele uitschieters naar drie jaar. Daar houdt het op.

Of Fairphone de vijf jaar daadwerkelijk redt, is nu natuurlijk niet te zeggen. Het bedrijf heeft in ieder geval goede papieren. De Fairphone 2 die eind 2015 uitkwam, krijgt nog steeds updates. Niet vaak en hij loopt flink achter met Android-versies, maar Fairphone zegt hier geleerd van te hebben en belooft beterschap met het derde model.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

De software zelf is een nagenoeg niet-aangepaste Android-versie. Bij de installatie van het toestel krijg je het verzoek om populaire apps te downloaden. De een zal er blij gebruik van maken, de ander negeert het. Verder bevat de software geen extra apps en zijn er ook geen visuele of technische aanpassingen verricht. Stock-Android dus en dat is fijn, want het besturingssysteem is gebruiksvriendelijk en uitgebreid genoeg.

Conclusie: Fairphone 3 kopen?

De Fairphone 3 is zonder twijfel de meest bijzondere smartphone die ik in de afgelopen jaren gebruikt heb. Niet omdat hij de beste specificaties of een indrukwekkende prijs-kwaliteitsverhouding heeft, zeker niet. De camera en accuduur zijn bijvoorbeeld prima, maar het scherm valt tegen en de Fairphone 3 is minder krachtig dan de concurrentie. Hij is interessant omdat de fabrikant zich inzet voor een zo duurzaam mogelijke smartphone. Met de Fairphone 3 koop je een toestel dat beter is voor het milieu en voor de mensen die over de hele wereld direct en indirect bijdragen aan de productie. Daar betaal je een meerprijs voor, zoals je ook meer betaalt voor een fairtrade product uit de supermarkt.

Los van het eerlijkere karakter is de Fairphone 3 ook opvallend omdat je hem grotendeels zelf kan repareren. Dat is een unicum in de smartphoneindustrie. Daarnaast belooft de fabrikant in de toekomst modules om het toestel te upgraden en krijg je jarenlang updates. Of dat laatste lukt en zo ja hoe vlot de smartphone blijft, is echter nog de vraag.

De combinatie van eerlijkheid, repareerbaarheid en lange softwareondersteuning maakt de Fairphone 3 uniek in de overvolle smartphonewereld. Dat is een eerste overwinning. Nu moeten de verkoopcijfers uitwijzen of mensen bereid zijn 450 euro neer te leggen voor het duurzaamste jongetje van de klas.

In 2050 moet het volledige energieverbruik van Nederland afkomstig zijn uit duurzame bronnen. Dat is een mooi streven, maar op dit moment is dat slechts het geval voor 17 procent van de gebruikte energie. Om het doel te halen, moeten we er met z'n allen de schouders onder zetten. Jij kunt daarbij helpen, en dat levert je onder de streep ook nog eens geld op!

Partnerbijdrage - In samenwerking met Zonneplan.

Vol elektriciteitsnet

Bedrijven en huishoudens stappen steeds vaker over op het gebruik van stroom in plaats van gas. Dat is natuurlijk goed, maar het heeft wel als gevolg dat het elektriciteitsnet snel volloopt. Dat is op dit moment al een probleem, en in de toekomst wordt dat probleem alleen maar groter. Er moet namelijk ontzettend veel extra duurzame opwekcapaciteit worden bijgebouwd om de vraag naar stroom met het aanbod te kunnen matchen.

Met de noodzakelijke toename van duurzame stroom op het ene moment (vooral overdag) en de toename van de vraag (vooral 's avonds) wordt een probleem gecreëerd, waarbij stroomopslag de enige manier is om die duurzame energie op een ander moment beschikbaar te stellen. Zonder opslagcapaciteit gaan we op steeds meer momenten duurzame energie 'weggooien', doordat windmolens en/of zonnepanelen uitgeschakeld moeten worden (en wordt het dus ook minder interessant om in dit soort projecten te investeren). Dat is natuurlijk zonde, maar gelukkig is er een oplossing.

Thuisbatterijen kunnen tijdelijk overtollige energie opslaan, energie die op een later moment weer kan worden ingezet. Deze opslagcapaciteit is de enige manier om wind- en zonnestroom over tijd te verplaatsen, waardoor het dus veel efficiënter kan worden gebruikt. Dat zorgt ervoor dat het stroomnet tijdens piekmomenten minder hoeft te worden belast. Op die manier hoeft er minder energie uit gascentrales te komen, en dat is weer goed voor het milieu.

Wat levert een thuisbatterij op?

Een thuisbatterij kan je op dit moment al aardig wat geld opleveren. Dat heeft te maken met de onbalansmarkt. Die zorgt ervoor dat de stroomprijs automatisch omhoog gaat als er een tekort is, en juist lager wordt op momenten van een stroomoverschot. Gedurende een gewone dag kunnen zo grote verschillen ontstaan.

Als particulier kun je in principe niet bij die onbalansmarkt, maar met een thuisbatterij en Powerplay van Zonneplan kan dat wel! Je thuisbatterij wordt opgeladen als er een stroomoverschot is en levert weer stroom terug als er een tekort op het landelijke stroomnet dreigt. Zou er niet op deze onbalans gereageerd worden, dan ontstaat er schade aan apparaten of kan de stroom zelfs volledig uitvallen. Jouw bijdrage aan een stabiel net is dus enorm belangrijk en levert daardoor ook flinke vergoedingen op.

Netcongestie oplossen

Los van het stabiliseren van het landelijke net kunnen batterijen ook worden ingezet voor het oplossen van lokale druk, ook wel netcongestie genoemd. Dat komt voor wanneer zonnepanelen in één wijk massaal tegelijk energie terugleveren, of als bijvoorbeeld elektrische auto's en warmtepompen allemaal op hetzelfde moment stroom proberen af te nemen. Thuisbatterijen kunnen op die momenten tegenwicht bieden om de druk van het net te halen.

Op dit moment is daar nog geen markt voor, maar Zonneplan is onlangs wel al een eerste pilot gestart met netbeheerder Liander die daar een oplossing voor kan zijn.

Zonneplan Nexus-thuisbatterij

Een van de populaire thuisbatterijen is de Zonneplan Nexus. Dat is niet zomaar een accu die even wordt opgeladen en weer wordt leeggetrokken. Nee, het is een van de meest geavanceerde batterijen die er op de markt zijn. De opslagcapaciteit van de Nexus ligt tussen de 10 en wel 20 kWh – dat is bijna drie keer het dagelijks verbruik van een gemiddeld gezin.

Ook gaat het opladen en ontladen van de accu razendsnel en op vol vermogen. Daardoor maak je maximaal gebruik van de fluctuerende energieprijzen en haal je zo veel mogelijk rendement uit het op- en ontladen van de accu.

De thuisbatterij wordt volledig voor je geïnstalleerd en updates met nieuwe functies en opties ontvang je gewoon over 4G. Tel daarbij de slimme AI-gestuurde software op en de Zonneplan Nexus is de ideale thuisbatterij, voor nu én voor de toekomst.

©Zonnneplan

Conclusie

De voordelen van een thuisbatterij zijn tweeledig. Enerzijds kun je nu al geld verdienen door een thuisbatterij aan te schaffen. Je voorkomt ermee dat je een duurdere aansluiting nodig hebt, en je kunt meehelpen om het stroomnet in balans te houden, waardoor je je energierekening flink verlaagt of zelfs geld terugkrijgt. Als het voordeel van saldering wegvalt, kun je met een thuisbatterij je eigen stroom opslaan en op een later moment weer gebruiken, bijvoorbeeld als de stroomprijs tijdelijk relatief hoog is.

Met de Nexus-thuisbatterij van Zonneplan en automatische Powerplay-aansturing help je nu al om het stroomnet in balans te houden, en voorzie je je volledige huishouden in de nabije toekomst van jouw zelf opgewekte stroom.

Kijk voor meer informatie over de Zonneplan Nexus op de website van Zonneplan.

Ga je weer werken na een vakantie, dan voelt dat vaak aan als een frisse start. Net zoals wanneer kinderen weer naar school gaan. Deze ‘back-to-school-periode’ is daarom voor veel gebruikers het moment om op zoek te gaan naar een nieuwe pc of laptop. Wij vertellen je in dit artikel waar je dan op moet letten.

Voor de meeste gebruikers is hun computer tegenwoordig een laptop. De desktop-pc raakt steeds meer in de vergetelheid en wordt vooral nog gebruikt door mensen die meer kracht nodig hebben dan een gemiddelde laptop kan bieden.

De klassieke laptop is echter niet het enige apparaat dat geschikt is om op te werken. Convertibles, oftewel tablets die je met een toetsenbord kunt gebruiken, hebben de traditionele laptop niet volledig vervangen zoals ooit werd voorspeld. Toch zijn ze vaak erg handig en kunnen ze een prima alternatief vormen, afhankelijk van je behoeften.

Oudere modellen

Na een opleving tijdens de coronaperiode is de verkoop van pc's en laptops sterker gedaald dan verwacht. Hierdoor hebben fabrikanten en winkels nog een flinke voorraad oudere modellen. Zo zijn er nog volop laptops te vinden met een Core-processor van de elfde generatie, chips die al in 2020 op de markt zijn gebracht. Bij AMD zijn er eveneens veel laptops met een Ryzen-processor uit de 5000-serie, uit 2021, beschikbaar.

Dat hoeft echter geen probleem te zijn. Ook iets oudere processors van Intel en AMD zijn nog altijd snel genoeg om comfortabel op te werken. Met een beetje geluk kun je voor een aantrekkelijke prijs een laptop op de kop tikken die nog prima aan je wensen voldoet.

©Maanas - iStock

Schermformaat

Het scherm bepaalt in grote mate het formaat van je laptop. Een 13- tot 14inch-scherm biedt wat ons betreft de beste verhouding tussen formaat en draagbaarheid. Toch zijn juist laptops met een 15- tot 16inch-scherm de populairste modellen, wellicht omdat veel gebruikers een laptop vooral thuis gebruiken en draagbaarheid in dat geval geen issue is. Laptops met een 17inch-scherm scharen we onder desktopvervangers. Zo’n groot scherm kan natuurlijk prettig zijn om langer op te werken, maar pas dan wel op dat je niet langdurig in een verkeerde houding zit.

Steeds meer laptops zijn voorzien van een scherm met een beeldverhouding van 16:10 in plaats van 16:9. Hiermee heb je verticaal meer werkruimte, en dat is bij vrijwel alle werkzaamheden prettig.

Een Full-HD-schermresolutie van 1920 × 1080 pixels (of bij een beeldverhouding van 16:10 1920 × 1200 pixels) is tegenwoordig standaard, ook in laptops van zo’n 500 euro vind je een Full-HD-scherm. In duurdere laptops hebben de schermen een hogere resolutie, zoals 2560 × 1440, 2560 × 1600, 2880 × 1800 of 4K.

Windows 11 is geschikt voor aanraakbediening en sommige laptops zijn daarom voorzien van een aanraakscherm. Zo’n aanraakscherm is in de praktijk vooral handig als je het scherm ook kunt omklappen om je laptop op schoot als tablet te gebruiken. Aanraakschermen zijn vrijwel altijd glanzend afgewerkt, iets dat ook voor veel normale schermen geldt. Wil je dat niet, zoek dan specifiek naar een mat afgewerkt scherm.

Schermtechnologie

Er wordt weleens gezegd dat echt slechte schermen niet meer bestaan, maar bij de goedkoopste laptops vind je soms uitzonderingen die deze regel bevestigen. Dit komt deels door het gebruik van tn (twisted nematic) schermtechnologie. Het voordeel van tn-panelen is de lage prijs en snelle reactietijd, maar de nadelen zijn de relatief beperkte kijkhoeken en minder goede kleurweergave. Toch betekent dat niet dat alle tn-panelen onbruikbaar zijn; sommige laptops met tn-schermen zijn zeker goed genoeg voor alledaags gebruik. Omdat tn-panelen tegenwoordig vooral in goedkopere laptops worden toegepast, zijn het automatisch ook de simpelste schermen op de markt.

Gelukkig zijn steeds meer laptops voorzien van een ips-scherm (in-plane switching), dat goede kleurweergave combineert met brede kijkhoeken. Hoewel er kwaliteitsverschillen bestaan, is een ips-scherm in de meeste gevallen ruim voldoende voor normaal gebruik. De betere (en vaak duurdere) ips-panelen hebben een groter kleurbereik, waardoor ze geschikter zijn voor beeldbewerking.

Een derde schermtechnologie die snel aan populariteit wint, is oled (organic light-emitting diode). Een oledscherm bestaat uit individueel aangestuurde pixels die ook volledig uitgeschakeld kunnen worden. Hierdoor is zwart ook echt zwart, wat zorgt voor een uitstekend contrast en een indrukwekkende beeldkwaliteit.

Besturingssysteem

Misschien ben je simpelweg op zoek naar een laptop voorzien van Windows. Andere opties zijn macOS en Chrome OS. MacOS werkt in de basis vergelijkbaar met Windows en veel populaire software is ook voor Apples besturingssysteem beschikbaar.

Wanneer je een laptop alleen gebruikt voor taken die je in een browser kunt uitvoeren, dan kan Chrome OS een interessante keuze zijn. Chrome OS is ontworpen voor online gebruik, maar documenten kun je ook offline bewerken. Daarnaast kun je Android-apps en Linux-software installeren. Een voordeel van Chrome OS is dat het relatief licht is, waardoor het ook op minder krachtige laptops acceptabel presteert. Chromebooks zijn over het algemeen dan ook goedkoper dan laptops waar Windows op draait. Toch geldt dat niet voor iedere Chromebook; er zijn varianten te koop met krachtige hardware vergelijkbaar met luxere Windows-laptops.

Processorreeksen

Met tientallen opties op de markt kan het kiezen van de juiste processor behoorlijk lastig zijn. Zowel Intel als AMD bieden chips aan voor vrijwel elk prijspunt, en daarnaast zijn er nog laptops beschikbaar met processors uit drie verschillende generaties.

Op het eerste gezicht lijkt de keuze overzichtelijk, aangezien zowel Intel als AMD hun processors indelen in verschillende duidelijke reeksen. Intel biedt bijvoorbeeld de Core i3-, i5-, i7- en i9-processors aan, terwijl AMD Ryzen 3, 5, 7 en 9 in het assortiment heeft. Over het algemeen geldt: hoe hoger het getal, des te beter de prestaties van de processor, met meer cores en een hogere kloksnelheid. Intel zal overigens vanaf de volgende generatie (die nog niet te koop is) overstappen op Core 3, 5 en 7 voor reguliere processors, en Core Ultra 5, 7 en 9 voor de snellere varianten.

Bij desktopprocessors is deze indeling vaak al een goede leidraad, maar bij laptopprocessors ligt het wat ingewikkelder. Zowel Intel als AMD delen hun laptopprocessors namelijk verder in op basis van energieverbruik, waardoor het vergelijken van verschillende modellen iets complexer kan zijn.

©Intel Corporation

Lees ook: Kies de juiste processor voor je laptop

Energieverbruik

Het energieverbruik van processors verschilt voornamelijk door het aantal cores en de kloksnelheid, maar bij Intels twaalfde en dertiende generatie Core-processors ook door het type cores. Deze generaties gebruiken een hybride architectuur met twee soorten cores: performance-cores voor hoge prestaties en efficiency-cores die zuiniger zijn.

Bij Intel zijn de chips die speciaal ontworpen zijn voor energiezuinige toepassingen voorzien van een 'U' in het typenummer, zoals de Core i5-1235U. Deze processors hebben een standaard energieverbruik (thermal design power, tdp) van maximaal 15 watt, waarbij een hoger verbruik voor betere prestaties slechts kortstondig mogelijk is. Een stap hoger zijn de chips met een 'P' in het typenummer, die een tdp van 28 watt hebben en meer performance-cores bevatten dan de U-varianten.

In de elfde generatie Core-processors worden de energiezuinige varianten aangeduid met een 'G' in de typenaam. Deze generatie gebruikt geen hybride architectuur, maar de tdp kan wel worden ingesteld tussen 15 en 28 watt, wat tot prestatieverschillen leidt.

De krachtigste processors hebben een 'H' in het typenummer (bijvoorbeeld Core i7-13700H) en zijn ontworpen voor een tdp van 45 of 55 watt.

Bij AMD is er een vergelijkbaar systeem. Processors met een 'U' in het typenummer, zoals de Ryzen 5 6600U, zijn afhankelijk van het model ontworpen voor een tdp tussen de 15 en 28 watt, met soms instelbare tdp-opties. De chips met een 'H' in het typenummer (bijvoorbeeld Ryzen 7 7735HS) hebben een configureerbare tdp van 35 tot 45 watt, of zelfs 55 watt voor de krachtigere modellen.

©Intel Corporation

Normaal of meer kracht

In de meeste laptops die voor thuisgebruik interessant zijn, zul je een processor terugvinden die voorzien is van een U in het typenummer (of een G in het geval van een processor uit de elfde generatie Core-processors). Deze vereisen de minste koeling en maken dunne laptops mogelijk. De processors met een wat hoger energieverbruik (bij Intel met een G of P in het typenummer) vind je in de duurdere en luxere dunne laptops waarin een betere koeling mogelijk is.

De snelste chips met een H in het typenummer zul je niet terugvinden in normale laptops, maar worden gebruikt voor doelgroepen die meer kracht nodig hebben, zoals grafische professionals of gamers. Dergelijke laptops of workstations zijn over het algemeen dikker, luidruchtiger en hebben een kortere accuduur dan dunne laptops.

Werkgeheugen

Er zijn laptops met 4 GB RAM te koop. Die voldoen weliswaar aan de minimumeisen van Windows 11, maar toch raden we je ten minste 8 GB aan. Wil je ook langere tijd prettig werken, dan is 16 GB vermoedelijk de beste keuze. Twijfel je tussen 8 en 16 GB, ga dan voor 16 GB, omdat het geheugen op steeds meer laptops een vast gegeven is; de geheugenchips zijn immers direct op het moederbord gesoldeerd.

Sommige laptops bieden een combinatie van gesoldeerd geheugen en een geheugenslot, waardoor uitbreiding wél mogelijk is. Al loop je dan al snel tegen de situatie aan dat je moet werken met ongelijke modules, en dat is minder optimaal dan twee gelijke modules. Uiteraard zijn er ook laptops met losse geheugenmodules; dat zijn over het algemeen de duurdere of krachtigere modellen, zoals gamelaptops.

©NIKITA SOBOLKOV

Opslag

Als je weinig lokale opslagruimte nodig hebt, kun je mogelijk uit de voeten met een ssd van 128 GB. Maar zelfs met slechts een paar geïnstalleerde programma's raakt deze capaciteit snel vol, vooral omdat updates ook tijdelijk extra ruimte in beslag nemen. Daarom raden we aan om in de prijsklasse tot ongeveer 500 euro minimaal te kiezen voor 256 GB opslag. Bij duurdere laptops is het verstandig om te gaan voor minimaal 512 GB opslag.

Gelukkig kun je bij de meeste laptops de ssd vervangen, omdat ze vaak zijn uitgerust met een M.2-ssd. Dit maakt het eenvoudig om de opslagruimte te upgraden als dat nodig is.

Let er wel op dat ook de goedkoopste laptops tegenwoordig voorzien zijn van op flashgeheugen gebaseerde opslag. Soms wordt er echter geen echte ssd gebruikt, maar eMMC-opslag. Dit type opslag is meer vergelijkbaar met een snelle geheugenkaart en is merkbaar trager dan een echte ssd, vooral bij gebruik van een volledig pc-besturingssysteem zoals Windows.

Grafische kaart

Elke laptopprocessor heeft tegenwoordig een geïntegreerde gpu, die voor de meeste dagelijkse werkzaamheden prima voldoet. Hoewel er prestatieverschillen zijn tussen deze geïntegreerde gpu's, is dat voor normaal gebruik meestal niet zo belangrijk. Wanneer je echter grafisch intensieve taken wilt uitvoeren, zoals het spelen van games of het bewerken van video's, heb je al snel een extra (dedicated) gpu nodig.

Mobiele gpu's worden geproduceerd door zowel Nvidia als AMD, maar in de meeste laptops zie je toch voornamelijk Nvidia-gpu's terug.

Voor een gaming-laptop is de minimale aanbevolen gpu de Nvidia GeForce RTX 4050. Hiermee kun je de meeste games spelen in Full HD-resolutie met gemiddelde kwaliteitsinstellingen. De oudere Nvidia RTX 3060 biedt vergelijkbare prestaties als de RTX 4050.

Een RTX 4060 is een goede keuze als je games op hogere instellingen wilt spelen. Voor oudere laptops kun je dan naar een RTX 3070 kijken. De krachtigere RTX 4070 (of de RTX 3080) maakt het mogelijk om vrijwel alle games op de hoogste instellingen te spelen, terwijl een RTX 4080 zelfs gaming in 4K ondersteunt.

Let op de aansluitingen

Uiteraard let je er bij de keuze van een laptop op of het apparaat is voorzien van de door jou gewenste aansluitingen als usb-poorten, HDMI en een kaartlezer. Vrijwel alle moderne laptops zijn tegenwoordig voorzien van in ieder geval één usb-c-aansluiting. Helaas is de ene usb-c-poort de andere niet, want usb-c ondersteunt diverse standaarden.

Het trage usb 2.0 is zeldzaam, maar bij gebruik van usb 3.2 (dat soms nog 3.1 genoemd wordt) kan het om gen 1 of gen 2 gaan met een maximale snelheid van 5 of 10 Gbit/s. De meeste laptops met usb-c laten zich via usb-c opladen, maar dat is niet altijd het geval. Hetzelfde geldt voor een DisplayPort-beeldsignaal. Controleer dit dus goed in de specificaties, want een usb-c-poort die zowel laden, dataoverdracht als een beeldsignaal ondersteunt, is in de praktijk erg handig. Hiermee is het mogelijk om je laptop met één kabel op een keur aan dockingstations aan te sluiten die je al voor enkele tientjes in huis hebt.

Vind je thunderbolt 3 of 4 of usb 4.0 in de specificaties van je laptop, dan heb je automatisch een aansluiting die voorzien is van alle mogelijkheden.

©cronislaw@gmail.com

Prijsklassen

Je haalt al vanaf zo’n 300 euro een nieuwe laptop in huis, maar op dat prijsniveau kun je niet heel veel verwachten. Zo zal de processor een relatief langzame Intel Pentium zijn en zul je 4 GB RAM krijgen in combinatie met een krappe ssd. We raden je daarom aan om minimaal 500 euro voor je nieuwe laptop te reserveren. Voor dat bedrag kun je een laptop kopen die is voorzien van een Intel Core i3- of AMD Ryzen 3-processo in combinatie met 8 GB RAM en 256 GB opslag.

Ben je op zoek naar meer kracht en luxe, dan vind je in de prijscategorie tussen 700 en 800 euro interessante modellen. Voor dit geld is het mogelijk om een laptop met 16 GB RAM in huis te halen in combinatie met een ssd van 512 GB. De processors zullen doorgaans nog een Core i5 of Ryzen 5 van de wat oudere generaties zijn.

Ben je op zoek naar een snelle, moderne en lichte laptop, dan heb je voor zo’n 1000 euro een prima exemplaar in huis voorzien van een moderne processor, 16 GB RAM en 512 GB opslag. Ook een scherm met een resolutie hoger dan Full HD vind je in deze prijsklasse terug.