Hoewel smartphones ons leven op veel tereinen een stuk makkelijker hebben gemaakt, valt er nog een hoop te verbeteren. Op het gebied van productie, repareerbaarheid en duurzaamheid bijvoorbeeld. De Fairphone 2 probeert een lichtend voorbeeld te zijn voor deze industrie.

Zo'n twintig jaar terug was je pc na twee à drie jaar flink verouderd en aan vervanging toe. Deze tactiek is overgewaaid op mobiele telefoons en later smartphones. Handig voor fabrikanten, want zo houd je een stabiele inkomstenstroom op gang. Bovendien worden aan de andere kant kosten bespaard door laks om te gaan met updates (wat voor beveiligingsproblemen zorgt) en smartphones te maken in fabrieken die mensonterend met hun personeel omgaan, met grondstoffen die op een even mensonterende manier gewonnen worden. En dan hebben we het nog niet eens over de repareerbaarheid van de fragiele apparaten. De makers van de Fairphone laten zien hoe het óók kan, door een smartphone te verkopen die op een verantwoorde manier gemaakt wordt, maar ook op een makkelijke (en leuke) manier te repareren valt én lange tijd voorzien moet worden van updates voor het besturingssysteem Android. Lees ook: Project ARA komt in 2016

Modulair

Maar het is niet alleen maar ideologie bij de Fairphone 2. Het toestel is opvallend innovatief. Een paar jaar geleden maakte Project ARA naam, een concept waarbij een smartphone is opgebouwd uit modules, die je eenvoudig vervangt bij een defect, of om je toestel te upgraden. Project ARA maakt intussen deel uit van Google. Net als Project ARA, dat overigens net als de Fairphone uit Nederland komt, heeft de Fairphone 2 een grotendeels modulaire bouw. Het toestel is makkelijk open te maken, niet alleen om de accu te vervangen. Je kunt allerlei onderdelen, waaronder het scherm eenvoudig losmaken en identificeren middels icoontjes. De makers hebben een uitgebreide reparatiegids online staan en hebben een webwinkel ingericht waarin je alle onderdelen afzonderlijk kunt bestellen. Zo is het vervangen van een defect onderdeel (bijvoorbeeld het scherm) een makkelijk en leuk klusje. Website iFixit, die apparatuur beoordeeld op z'n repareerbaarheid gaf de Fairphone 2 dan ook een maximale score, een resultaat wat nog nooit eerder behaald is. Helaas zijn er (nog) geen onderdelen te koop om je Fairphone te upgraden.

©PXimport

Door de blauwe schuifjes om te zetten kun je het scherm loskoppelen.

Concessies

Een duurzame smartphone heeft echter wel concessies op andere vlakken. De specificaties zijn middelmatig en ook het scherm en de camera zijn geen hoogvliegers, terwijl de prijs begrijpelijkerwijs wel wat hoger ligt (525 euro). Een modulair toestel dat makkelijk open te maken is, heeft op zijn beurt weer als keerzijde dat het toestel bepaald geen sieraad is. Het toestel is dik en behoorlijk plastic, nu is dat ook te verklaren, alleen had de plastic kap wel iets beter afgewerkt mogen zijn. Wanneer je de kap terugplaatst sluiten de randjes niet helemaal lekker om het toestel af. Slordig, vooral in contrast als je de kap verwijdert en ziet hoe mooi afgewerkt de binnenkant is. Via twee schuifjes onderin kun je het hele schermpaneel losschuiven en overal staat aangegeven waar het onderdeel voor dient en hoe je het loshaalt.

Het toestel heeft wel alles aan boord voor een prima smartphone, die komende Android-updates technisch gezien wel aan moet kunnen, alhoewel dat natuurlijk ook afhankelijk is van de Android-ontwikkelaars zelf. Een Snapdragon quadcoreprocessor met 2GB aan RAM, 32 GB opslagruimte (natuurlijk uit te breiden met een geheugenkaart) en een batterij waarmee je de dag wel door kunt komen. Het schermpaneel heeft een Full-HD resolutie, maar oogt wat flets qua kleurweergave. De 8 megapixelcamera zal je compactcamera niet overbodig maken, wat de ontwikkelaars van de Fairphone onbedoeld wel weer vrolijk zal stemmen. Tenslotte is er een slot geplaatst voor een tweede simkaart, wat sommigen een tweede (zakelijke) telefoon in de jaszak bespaart.

©PXimport

Smartphone-anatomie, begrijpelijk voor iedereen met een schroevendraaier.

Android Onion

Wanneer je het toestel start licht de kamer blauw op, dankzij z'n blauwe icoontjes, achtergrond en accenten. De Fairphone draait geen schone versie van Android 5.0, maar in tegenstelling tot wat het helsblauwe licht in eerste instantie doet vermoeden is de skin (Onion genaamd) die over Android gelegd is tamelijk licht. Hierdoor blijft veel systeemcapaciteit bespaard, waardoor de smartphone soepel en stabiel draait maar ook klaar is voor wat zwaardere apps en toekomstige updates. Leuk is dat we in de instellingen ook de mogelijkheid vinden om een update terug te rollen. Draait een toekomstige update dus niet soepel genoeg, dan kun je altijd terug. Een handige optie, alhoewel je er natuurlijk wel rekening mee moet houden dat een update terugrollen niet

het veiligste idee is. Een duurzaam toestel moet softwarematig in ieder geval bijgehouden worden. De ontwikkelaars geven aan dat ze de Fairphone 2 in ieder geval vijf jaar van Android- en security-updates willen blijven voorzien.

Conclusie

Je weet dat je een Fairphone 2 niet koopt voor topspecs, design of een lage prijs. Daarom is er geen vergelijking te maken met andere smartphones, want die proberen allemaal wel op een van deze punten te scoren. Nee, met de Fairphone 2 koop je een toestel dat qua specificaties een lage middenklasser is en alleen schoonheid op een buitengewoon innovatieve manier van binnen kent. De ontwikkelaars willen de Fairphone als een duurzaam toestel in de markt zetten, waarmee je de komende jaren gebakken zit. Op hardwaregebied is ze dat zeker gelukt, maar op softwaregebied hebben ze nog de verantwoordelijkheid te nemen.

AOC en AGON by AOC introduceren een nieuwe reeks monitoren die uiteenloopt van snelle esports-panelen tot ultrawide-schermen en 4K-modellen voor gamers die beeldkwaliteit vooropstellen. Daarmee richt het merk zich niet op één type gebruiker, maar op verschillende speelstijlen en budgetten.

Black Friday is bij uitstek het moment waarop veel gamers kijken naar een upgrade van hun setup. Monitoren verouderen namelijk niet zo snel als andere pc-componenten: een goed scherm kan jaren meegaan en is vaak de belangrijkste kwaliteitsboost die je kunt maken, zowel voor games als voor dagelijks gebruik. Een hogere verversingssnelheid maakt beweging vloeiender, een betere contrastverhouding haalt details naar voren, en een groter scherm kan letterlijk het verschil maken tussen een spel spelen en er middenin zitten. Dat maakt deze periode ideaal om iets te kiezen dat past bij hoe je speelt, werkt of kijkt, zonder dat je meteen het duurste model hoeft te nemen.

Oled voor wie beeld én snelheid belangrijk zijn

Aan de top van de line-up introduceert AOC twee QD-oledmonitoren. De AGON PRO AG276QZD2 heeft een 27-inch QHD-paneel met een verversingssnelheid van 240 Hz en een extreem lage responstijd van 0,03 ms. Dat maakt het scherm vooral geschikt voor competitieve shooters en snelle arena-games, waarbij vloeiende bewegingen en diepe contrasten belangrijk zijn. De adviesprijs is 449 euro.

Wie een groter beeldoppervlak wil, komt uit bij de AGON PRO AG326UD. Dit model biedt een 31,5-inch UHD-paneel met dezelfde QD-oledbeeldkwaliteit, maar dan met meer schermruimte voor RPG's en openwereldspellen. Dankzij PiP- en PbP-ondersteuning leent het scherm zich ook goed voor creatief werk of multitasken. De adviesprijs van dit scherm bedraagt 649 euro.

Snelle QHD-schermen voor het middensegment

Onder de oledtoplaag brengt AOC verschillende QHD-modellen die snelheid combineren met een vriendelijker prijskaartje. De Q27G4ZR is een 27-inch Fast IPS-monitor met een verversingssnelheid tot 260 Hz, bedoeld voor gamers die een competitief voordeel zoeken zonder meteen de hoofdprijs te betalen. Wie liever een betere HDR-ervaring heeft, kan terecht bij de Q27G3XMN/BK met miniLED-achtergrondverlichting en DisplayHDR 1000-ondersteuning. Voor wie vooral een degelijke allround QHD-monitor wil, is er de Q27G4XF met 180 Hz en een ergonomische standaard.

Ultrawide en curved voor meer immersie

Voor spelers die het liefst worden ondergedompeld in hun gamewereld, introduceert AOC twee curved-modellen die je blik letterlijk verbreden. De CU34G4 beschikt over een 34-inch ultrawide-paneel met UWQHD-resolutie en een gebogen 1500R-vorm, waardoor het beeld licht om je heen krult. Dat geeft een natuurlijker kijkhoek en maakt het makkelijker om details in je perifere zicht op te pikken; handig in simulators, openwereldgames en story-driven gameplay waarin overzicht en sfeer veel toevoegen.

De CQ32G4VE doet iets vergelijkbaars, maar dan in een traditionelere beeldverhouding: 31,5 inch met QHD-resolutie en eveneens 180 Hz. Daarmee is het een toegankelijke optie voor wie wel de gebogen kijkervaring wil, maar niet per se ultrawide hoeft. In beide gevallen ligt de nadruk minder op pure reactietijd en meer op beleving.

4K met flexibiliteit voor zowel scherpte als reactietijd

Tussen alle nieuwe modellen valt de U27G4R vooral op door zijn flexibiliteit. Dit 27-inch scherm toont 4K-games met een verversingssnelheid van 160 Hz, wat zorgt voor scherpe details zonder aan snelheid in te boeten. Maar het meest bijzondere is de Dual Mode: met één instelling kan de gebruiker schakelen naar Full HD bij 320 Hz. Daarmee biedt het scherm twee speelstijlen in één apparaat: één voor wanneer je beeldkwaliteit en detail wilt, en één voor wanneer elke milliseconde telt in competitieve matches. HDMI 2.1-ondersteuning maakt 'm bovendien geschikt voor PS5 en Xbox Series X, zonder kunstgrepen of compatibiliteitsgedoe.

Betaalbaar instappen met hoge verversingssnelheid

Onder aan de line-up bevinden zich twee modellen die vooral gericht zijn op toegankelijkheid zonder dat de speelervaring eronder lijdt. De 27G4HRE (27 inch) en 24G4HRE (24 inch) bieden allebei een verversingssnelheid van 200 Hz, waardoor bewegingen soepel en responsief blijven, ook bij competitieve titels of snelle camerabewegingen. De beeldkwaliteit is eenvoudiger en de resolutie lager dan bij de duurdere modellen, maar dat is precies het idee: zoveel mogelijk hertzen per euro. Met adviesprijzen van 109 euro en 89 euro openen deze schermen de deur voor gamers die hun eerste gamingmonitor willen kopen of voor wie een tweede scherm zoekt voor een slaapkamer, werkkamer of LAN-omgeving.

Niemand ontkomt aan ouder wordende ogen. Kleine letters, fel wit licht en drukke schermen maken het werken op de pc steeds vermoeiender. Windows 11 biedt gelukkig een schat aan verborgen opties om de tekst te vergroten, het contrast te verhogen en je vermoeide ogen rust te geven.

In Windows 11 pas je zonder extra software de beeldkwaliteit eenvoudig en snel aan, zodat alles weer prettig leest. Het type monitor of het tijdstip van de dag maakt daarbij niet uit. Bovendien profiteer je van nieuwe hulptechnologieën zoals live-ondertiteling en de Verteller met helder geluid.

Eerst pak je de algehele schaalinstelling aan, want die bepaalt hoe leesbaar alle vensters, apps en pictogrammen zijn. Klik op Start, ga naar Instellingen /Systeem /Beeldscherm. Onder het kopje Schaal stel je met het keuzemenu een percentage in, bijvoorbeeld 125 of 150. Gebruik daarna de optie Aangepaste schaal, via het pijltje rechts van het keuzemenu, als de standaardpercentages niet bevallen: typ bijvoorbeeld 138 en kies Toepassen.

Scrol in het menu Beeldscherm iets omlaag naar Resolutie; kies altijd de aanbevolen waarde om te voorkomen dat de letters korrelig worden. Zodra schaal en resolutie kloppen, vormt dit de basis voor verdere verfijning, daarmee bespaar je jezelf voortaan eindeloos turen en inzoomen.

Rustiger beeld

Fel wit licht werkt als een spotlight op vermoeide netvliezen, daarom verdient de ingebouwde donkere modus je aandacht. Ga naar Instellingen /Persoonlijke instellingen /Kleuren. Selecteer in het vervolgkeuzemenu Donker; Windows past zowel de taakbalk als systeemvensters onmiddellijk aan, zodat grote witte vlakken verdwijnen.

Vind je dat nog niet uitgesproken genoeg? Activeer dan een contrastrijk thema. Scrol omlaag naar Contrastthema’s en druk op Bewerken. Kies bijvoorbeeld Woestijn voor zachte beige tinten of Schemering voor hoog contrast met paarse accenten. Klik op Opslaan als en vervolgens Toepassen zodat je altijd kunt terugkeren naar het standaardthema zonder instellingen kwijt te raken. Controleer tot slot of de websites zich aanpassen door in Edge het instellingenvenster te openen, naar Vormgeving te gaan en Donker als standaardthema te kiezen. Zo genieten je ogen overal van een rustiger beeld, terwijl kleuren toch voldoende onderscheid blijven bieden voor tabellen, grafieken en programmeervensters, zelfs tijdens een lange avond achter het scherm.

Haarscherpe letters

Zelfs met de juiste schaal kan tekst nog wazig lijken, vooral op oudere monitoren. Windows 11 bevat daarom de ClearType-tuner waarmee je de pixelweergave precies op je beeldscherm afstemt. Typ ClearType in het zoekvak op de taakbalk en selecteer ClearType-tekst aanpassen. Vink ClearType inschakelen aan, klik op Volgende en doorloop de vijf testpagina’s. Lees steeds aandachtig welk tekstblok het scherpst oogt en bevestig na elke keuze met Volgende. Zodra je op Voltooien klikt, slaat Windows de subpixelmatrix permanent op, zodat letterranden niet meer rafelen.

Wil je daarnaast een groter basislettertype? Open dan Instellingen / Toegankelijkheid /Tekstgrootte. Schuif de balk naar rechts, controleer het voorbeeld en druk op Toepassen. Deze instelling schaalt alleen letters op, niet het volledige venster, zodat lay-outs intact blijven.

Maak ook gebruik van het nieuwe variabele systeemlettertype Segoe Fluent. Schakel naar Persoonlijke instellingen, open Lettertypen en klik op de downloadlink voor Segoe UI Variable als die nog ontbreekt. Dankzij het variabel gewicht en de breedte blijft de tekst leesbaar bij elke resolutie en zoomfactor. Dat is vooral nuttig voor programmeeromgevingen en uitgebreide spreadsheets, ook tijdens presentaties op grote projectieschermen.

Nachtlamp optimaal afstellen

Blauw licht verstoort niet alleen de slaapcyclus, maar prikkelt ook vermoeide ogen. Windows 11 beschikt over de instelbare functie Nachtlamp die de kleurtemperatuur automatisch naar warm oranje verschuift.

Open Instellingen /Systeem /Beeldscherm. Schakel de schuifregelaar Nachtlamp in. Klik vervolgens op het pijltje ernaast om het vervolgmenu te openen; hier bepaal je met een eenvoudige schuif hoe warm het scherm wordt. Een waarde rond 45 maakt het beeld zachter zonder dat foto- en videokleuren onherkenbaar worden.

Schakel Nachtlamp instellen in en zet daarna Schema op Zonsondergang tot zonsopgang als je pc locatiegegevens mag gebruiken. Werk je op een geïsoleerd netwerk, kies dan Aangepast schema en vul je gebruikelijke werktijden in. Windows onthoudt de laatste handmatige wijziging, dus als je incidenteel een kleurkritische taak uitvoert, kun je de nachtlamp vanuit het Actiecentrum tijdelijk uitschakelen door op de tegel Nachtlamp te klikken. Vergeet niet dat de functie per monitor instelbaar is; bij een multi-monitoropstelling profiteer je optimaal door alle schermen dezelfde temperatuur te geven. Dan hoef je nooit meer handmatig te schuiven tijdens een laat avondje.

Nooit meer zoeken

Het muispijltje kwijtraken kost frustratie én tijd. Ga daarom naar Instellingen, open Bluetooth en apparaten en kies Muis. Klik op Aanvullende muisinstellingen, selecteer het tabblad Aanwijzers en wijzig het schema naar Windows Zwart (extra groot)(systeemschema) voor maximale zichtbaarheid. Bevestig met OK. De aanwijzer ligt nu duidelijk boven drukke achtergronden.

Ga vervolgens naar Tekstcursor in het menu Toegankelijkheid in de hoofdinstellingen van Windows 11. Zet de schakelaar Tekstcursorindicator aan, kies een opvallende kleur en vergroot de indicatorbreedte tot twee pixels. Wanneer je nu een Word-document bewerkt, verschijnt naast de dunne verticale streep een helder blokje dat direct opvalt. Met deze instellingen zie je veel sneller waar je typt. Bovendien spaar je je ogen doordat minder heen-en-weerbeweging nodig is tijdens intensief bureaubladwerk.

Snel inzoomen

Wanneer zelfs vergrote fonts tijdelijk onvoldoende zijn, biedt de Vergrootglas-tool soelaas. Druk op Windows-toets+Plus om het hulpmiddel direct te starten. Een zwevende balk verschijnt; hier stel je met Plus en Min het zoomniveau per stap van tien procent in. Voor volledige schermvullende vergroting selecteer je Volledig scherm; beweeg de muis dan om desoriëntatie te voorkomen.

Heb je snel een getal in Excel nodig, typ dan Ctrl+Alt+I voor de Inverted-weergave; de kleuren keren om, waardoor hoog contrast ontstaat zonder de rest van Windows te beïnvloeden. Sluit het Vergrootglas met Windows-toets+Esc om resources vrij te maken. Door deze sneltoetsen in het geheugen te prenten, schakel je binnen seconden tussen normaal en ingezoomd beeld zonder losse hulpmiddelen of browserplug-ins.

Verteller en ondertitels

Zelf lezen is niet altijd de snelste optie; af en toe laten voorlezen ontlast bovendien je ogen. Windows 11 levert daarom Verteller mee. Druk op Ctrl+Windows-toets+Enter om de schermlezer te starten. Een blauwe rand markeert het actieve element. Gebruik Ctrl+Caps Lock+K om de huidige paragraaf te laten voorlezen en pauzeer met Ctrl. Stel het spreektempo in door Caps Lock+Plus of Caps Lock+Min te drukken totdat de stem comfortabel klinkt. Ga naar Instellingen /Toegankelijkheid en klik op Verteller voor meer instellingen. Denk aan het automatisch aanzetten van de Verteller voordat je bent ingelogd en de knop die je gebruikt om het te bedienen.

Als je liever zelf leest maar wel ondertiteling wilt in vergaderingen, activeer dan de functie Live bijschriften via Ctrl+Windows-toets+L. Windows toont boven in beeld realtime tekst van elk audiosignaal, ook offline. Binnen het Ondertitels-venster klik je op Instellingen, en vervolgens op Voorkeuren / Bijschriftstijl voor extra opties voor lettergrootte en uiterlijk. Combineer beide tools door Verteller het ondertitelingsvenster te laten voorlezen. Zo krijg je tegelijk visuele en auditieve feedback en verminder je vermoeidheid na lange Teams-sessies op elke werkdag.