Deze opties zijn er voor betalen met telefoon

Misschien ben je, als het om geld gaat, wat conservatief ingesteld. Maar je kunt er niet omheen dat er grote veranderingen op stapel staan voor de manier waarop we betalen. Sowieso is er al best het een en ander veranderd. Neem alleen al het naar de achtergrond verdwijnen van contant geld. Met name jongeren betalen tegenwoordig uitsluitend digitaal. Diverse landen, waaronder Zweden, zijn nu al hard op weg naar een maatschappij zonder contant geld. Minder dan 2 procent van de betalingen is daar nog in cash, en het wordt in een groeiend aantal winkels zelfs geweigerd.

In Nederland gaat dat niet zo hard, al betalen we ook hier steeds minder in contanten. Het merendeel van de transacties verloopt immers via de pinpas. Wat ook helpt is dat onderlinge betalingen steeds gemakkelijker geworden, onder meer dankzij betaalverzoeken via diensten als Tikkie. En het geld staat sinds kort ook nog eens vrijwel direct op je rekening.

Tikkie sturen

Veel Nederlanders zijn dankzij betaalverzoeken via sms of chat (met apps als Tikkie) al gewend aan het betalen met de smartphone. Je stuurt zo’n verzoek met een betaallinkje bijvoorbeeld via WhatsApp en de ontvanger kan via een vertrouwde iDEAL-omgeving de betaling voldoen. Enkele gemeenten gebruiken het al om boetes te innen, diverse universiteiten innen via deze weg collegegeld en er zijn ook al enkele supermarkten waar je met Tikkie kunt betalen. Hoewel Tikkie destijds een gat in de markt was hebben inmiddels vrijwel alle banken een vergelijkbaar systeem voor betaalverzoeken. Heel praktisch is dat je direct een melding krijgt na een betaling, al is dat niet meer zo onderscheidend.

Overboekingen tussen verschillende banken worden tegenwoordig dankzij Instant Payments binnen 5 seconden afgerond. Je kunt daardoor, ongeacht de gebruikte overboekingsmethode, direct op je bankrekening controleren of er is betaald. Handig als je aan de deur staat om tweedehandsspullen op te halen of te verkopen. Het systeem is het afgelopen jaar door vrijwel alle banken ingevoerd en werkt ook ‘s nachts, in het weekend en tijdens feestdagen gewoon door.

iDEAL en Payconiq

De smartphone speelt een steeds voornamere rol als het om de afhandeling van betalingen gaat, ook in Nederland. Die rol is al groter dan je wellicht denkt. Zo verloopt al meer dan de helft van alle iDEAL-transacties reeds via de mobiel. Het duurt waarschijnlijk niet lang voordat we de smartphone voor alle denkbare online en offline betalingen gaan gebruiken. De meeste banken ondersteunen via een eigen app het contactloos betalen met een voor nfc geschikte Android-smartphone. Maar dat weegt nog niet helemaal op tegen het gemak van de pinpas met nfc. Een beperking is dat niet alle smartphones over nfc beschikken. En hoewel de iPhone dat wel heeft, is het gesloten ten behoeve van Apple Pay.

Naast contactloos of mobiel betalen via je eigen bank zijn er ook nog andere mogelijkheden in ontwikkeling. Een van de bekendste is Payconiq, een gezamenlijk initiatief van ING, ASN Bank, Rabobank, RegioBank en SNS. Het werkt inmiddels bij alle banken. Als je Payconiq wilt gebruiken, moet je eenmalig je bankrekening koppelen waar betalingen worden gedebiteerd. Hierna kun je online, onderling en in winkels betalen door het scannen van een qr-code.

Het werkt hierdoor zowel op de iPhone als op smartphones met Android. Bij onderlinge betalingen kun je een persoon uit je contactenlijst kiezen en direct overboeken zonder lastige IBAN-nummers, op voorwaarde dat die persoon ook de Payconiq-app heeft. Betalen in winkels kan alleen als de winkel of winkelketen de qr-code aanbiedt. Dat kan op het moment onder meer bij Bruna, Dekamarkt, Karwei, La Place, Spar en Zeeman.

Apple Pay

Apple bekleedt een beetje een uitzonderingspositie in de wereld van mobiel betalen. De iPhone heeft wel een nfc-chip, maar toegang is gesloten waardoor contactloze nfc-betalingen alleen via Apple Pay mogelijk zijn. Deze betaaldienst werd al zo’n vijf jaar geleden aangekondigd, samen met de iPhone 6. In de Verenigde Staten werd het al na ongeveer een maand geïntroduceerd in samenwerking met American Express, Visa en Mastercard. De jaren erna volgden meer landen, maar Nederland volgde pas in 2019 en op het moment werkt het alleen nog bij klanten van ING.

Je kunt het wel gebruiken in alle winkels waar je contactloos kunt betalen. Daarnaast werkt het ook online. In de winkel heb je een mobiel apparaat met nfc-chip nodig zoals een iPhone 6 of hoger, of een Apple Watch. Om op websites te betalen kun je daarnaast ook een recente iPad gebruiken.

Derde partijen met e-wallet

Hoewel de traditionele banken in Nederland nog een sterke positie hebben, lijken ze de grip op het betaalverkeer wel hoe langer hoe meer te verliezen. Het zijn vooral de zogenaamde ‘derde partijen’ die met innovatieve betaaldiensten komen. Dat kunnen andere banken zijn, maar ook – of eigenlijk meestal – zogeheten fintechbedrijven. De meeste bieden een app met daarin een virtuele portemonnee oftewel e-wallet en een hele rits aanvullende diensten. Aan de ‘achterkant’ is meestal weer een ‘gewone’ bank-, credit- of debetkaart gekoppeld, of andere betaalmiddelen zoals bitcoins.

Een e-wallet kun je meestal zowel online als offline gebruiken voor het verrichten van betalingen en je kunt vaak ook onderling betalen. In de winkel betaal je bijvoorbeeld door de smartphone met nfc langs de betaalterminal te halen, al zijn er ook initiatieven die (in lijn met Payconiq) met qr-codes werken.

Zo’n qr-code kan op een scherm worden getoond, maar ook worden geprint op bijvoorbeeld de kassabon. Zo’n derde partij die toegang tot je betaalrekening heeft brengt risico’s met zich mee, onder meer op gebied van privacy zoals we verderop zullen toelichten. Maar er zijn ook voordelen. Zo zijn de transactierisico’s vaak wat beperkter. Er kan bijvoorbeeld kopersbescherming zijn: een betaling wordt pas doorgesluisd naar de verkoper als je de bestelling binnen hebt.

Chinese inbreng

In China is mobiel betalen al volledig ingeburgerd en zowel in positieve als negatieve zin een voorbeeld voor de rest van de wereld. De bekendste speler is Alipay van Alibaba, maar de betaaldienst wordt rap naar de kroon gestoken door WeChat Pay. Dat is ook al China’s meest gebruikte chat-app. Vanuit de e-wallet kan met beide betaaldiensten haast overal worden betaald, zowel online als in fysieke winkels en onderling. Inmiddels loopt al meer dan de helft van alle betaaltransacties in China via zulke derde partijen, en dus niet meer met contant geld of per credit- of debetkaart.

WeChat Pay en Alipay hebben in eigen land heel wat concurrenten, waaronder Apple, Samsung, Huawei en Xiaomi, elk met een eigen ‘Pay’-variant. Veel van deze partijen maken de overstap naar Europa. Maar ook de van oorsprong Chinese betaaldiensten mag je hier niet uitvlakken. Ze zijn steeds vaker aanwezig; niet alleen om de stoet toeristen uit China tevreden te houden, maar ook omdat ze kansen zien, mede dankzij soepeler Europese regels.

Ook in Nederland kun je al op meerdere locaties afrekenen met WeChat Pay of Alipay. Zo kun je bijvoorbeeld sinds mei dit jaar op Schiphol betalen met WeChat Pay. Alipay wordt onder meer in De Bijenkorf in Amsterdam geaccepteerd en het is mogelijk entreekaartjes voor Het Nationale Park De Hoge Veluwe ermee af te rekenen. Wie naar China reist heeft trouwens niet altijd dezelfde luxe. Zo is het vaak nog lastig om een buitenlandse creditcard aan de digitale portemonnee van bijvoorbeeld WeChat Pay te koppelen. Maar wat niet is, kan nog komen!