ID.nl logo
Aan de slag met iMovie: De bewerkingsopties
© Reshift Digital
Huis

Aan de slag met iMovie: De bewerkingsopties

In de vorige twee lessen hebben we laten zien hoe je een eenvoudig iMovie project kunt aanmaken en een iMovie trailer kunt creëren. Deze lessen waren nuttig, maar veel van de bewerkingsmogelijkheden van iMovie zijn verborgen. Nu is het tijd om deze functies te ontdekken.

De Clip Trimmer

Zoals je geleerd hebt, kun je binnen de tijdlijn de onderste hoeken van een clip verslepen om de clip te verkorten of te verlengen (in het laatste geval werkt dat alleen als je niet al met de volledige clip aan de gang bent). Dit is een prima manier om clips bij te snijden, maar je tast in zekere zin in het duister: Je kunt niet zien wat er aan de clip voorafgaat of wat erop volgt. En daarom is de Clip Trimmer een handige tool.

De eerderde lessen gemist? Ga er nu mee aan de slag:

- Aan de slag met iMovie: Een project aanmaken

- Aan de slag met iMovie: Een trailer maken

Dubbelklik op de clip en de Clip Trimmer verschijnt boven de tijdlijn. Het gedeelte van de clip dat momenteel actief is, is helder en glanzend. Al het materiaal voor of na de actieve clip is een beetje grijzig. Om het begin- of eindpunt te verplaatsen, klik op de witte lijn aan de rand van de clip en versleep deze van het midden vandaan om de clip te verlengen, of naar het midden toe om de clip te verkorten. In het Viewer paneel erboven zie je het begin van het actieve deel van de clip.

©PXimport

Je kunt ook het begin- en eindpunt van de clip aanpassen door ergens anders dan op die lijnen te klikken om de clip naar links of rechts te verslepen. Als je dit doet kies je een ander gedeelte van de clip - zodat hij bijvoorbeeld drie seconden eerder begint en eindigt. De lengte zal niet veranderen.

De Precision Editor

Terwijl de Clip Trimmer het begin en einde van een clip in de tijdlijn aanpakt, is de Precision Editor ervoor om te bepalen hoe twee clips in elkaar overgaan. Je kunt met deze tool gebruiken om een transitie te verplaatsen of langer of korter te maken, een nieuw bewerkingspunt te kiezen, of een audiotrack langer te maken.

Dubbelklik in een tijdlijn die twee of meer clips bevat op de rand van één van de clips om de Precision Editor te openen. Je kunt zien of je met deze tool bezig bent door uit kijken of er grijze puntjes met een zwarte kern boven het begin en einde van de clips van de tijdlijn staan.

Klik op één van deze puntjes, en de clip verschuift. De clip vóór het puntje komt boven de latere clips te staan en is in zijn geheel te zien - het actieve deel van de clip is helder, en het inactieve gedeelte is vaal. Versleep het puntje om te veranderen waar de ene clip in de andere overgaat. Bijvoorbeeld, sleep het puntje naar links, en de tweede clip zal eerder en langer gespeeld worden (en de eerste clip zal korter zijn). Versleep het puntje naar rechts, en de eerste clip wordt verlengd terwijl de tweede korter wordt.

Je kunt de audiotrack van een clip afzonderlijk verkorten of verlengen. Voordat je dat kunt doen moet je de audiogolven van je clips tevoorschijn halen als ze nog niet zichtbaar zijn. Klik op het Adjust Thumbnail Appearance icoon (het lijkt op een filmframe) in de rechterbovenhoek van de tijdlijn, en schakel de optie Show Waveforms in.

Klik in de blauwe audiotrack die onder de video thumbnail verschijnt op de lijn die het einde van het actieve deel van de clip aanduidt, en versleep deze. Als je naar rechts sleept - verder dan de randen van het actieve deel van de videoclip - zal de audio over de volgende clip door blijven spelen. Je zou dit kunnen doen voor een weggesneden shot waarin de soundtrack of vertelling blijft spelen maar een ander stuk video of een nieuw stilstaand beeld te zien is.

Tot slot kun je de lengte van een transitie veranderen. Als je een transitie tussen clips hebt toegevoegd en je de Precision Editor gebruikt, zie je een grijze luchtbel met puntjes aan beide kanten en pijlen erin. Dit representeert de lengte van de transitie. Om de transitie te verlengen, sleep één van de puntjes van het midden weg. Je krijgt dan een tijdsindicatie te zien met de huidige lengte van de transitie. Sleep een puntje naar het midden toe, en de transitie wordt korter. Je kunt de transitie ook eerder of later laten plaatsvinden door in het midden van de luchtbel te klikken en deze naar links of rechts te verslepen.

©PXimport

Aanpassingen maken

De laatste paar versies van iMovie hadden vensters en tabbladen om met kleur, bijsnijden, audio en effecten te prutsen. In iMovie 10 heeft Apple deze functies in één enkele Adjust taakbalk verzameld, die je kunt vinden door op de Adjust knop bovenaan het iMovie venster te klikken. Deze bevat het volgende.

Color balance: Met de kleurbalansregeling kun je eenvoudig de toon van je clip veranderen, door middel van de Auto, Match Color, White Balance, en Skin Tone Balance opties. Met de Auto optie analyseert iMovie de huidige frame en wordt de kleurtint van de clip aangepast op basis van wat het volgens de berekeningen het beste uit zal zien.

Met Match Color krijg je een gesplitste weergave te zien - het ene deel laat de huidige frame zien, en de andere een frame met een look die je in de huidige frame wilt nabootsen. Bijvoorbeeld, als je op twee verschillende dagen onder enigszins verschillende omstandigheden materiaal hebt opgenomen en je wilt dat de clips er een beetje hetzelfde uitzien, dan kun je de ene clip op de andere aanpassen. Je kunt het tweede frame vastleggen door een clip door te nemen en op je ideale frame te klikken.

De White Balance optie stelt je in staat om automatisch op basis van een neutrale kleur in de frame - wit of grijs bijvoorbeeld - een witbalans te kiezen. Wanneer je deze optie kiest verschijnt er een pipet tool. Klik op een neutrale kleur in de frame om de balans te veranderen.

De Skin Tone Balance optie werkt op een vergelijkbare manier. Klik met de pipet op iemands huid in de frame; de kleuren verschuiven dan om tegen die toon afgewogen te worden.

Color correction: De kleurcorrectie pas je aan door middel van drie schuifbalken. De eerste is om de helderheid en het contrast aan te passen. Er zijn vijf besturingselementen, van links naar rechts Adjust Shadows, Adjust Contrast, Adjust Brightness, een tweede versie van Adjust Contrast, en Adjust Highlights. De presentatie van deze tools is niet erg intuïtief, maar als je in iPhoto het Adjust paneel gebruikt hebt zul je het snel onder de knie krijgen.

©PXimport

De tweede en derde schuifbalk zijn meer rechttoe rechtaan. De ene is om de verzadiging van de clip aan de passen, en de andere is om de kleurtemperatuur van de clip te veranderen, met koelere kleuren aan de linkerkant en warmere tonen aan de rechterkant.

Crop: Net zoals met oudere versie van iMovie, kun je clips bijsnijden en roteren. En de tool werkt precies hetzelfde als voorheen.

Je hebt drie stijlen om bij te snijden - Fit, Crop, en Ken Burns. Kies Fit om te forceren dat de clip in de oorspronkelijke beeldverhouding verschijnt. Als de originele clip of het originele stilstaande beeld niet precies in de frame past - er zijn bijvoorbeeld zwarte banden aan de zijkanten te zien - zal de frame niet worden opgevuld. Als je in plaats daarvan Crop kiest, kun je het formaat van de clip aanpassen zodat hij in de frame past. Je zou bijvoorbeeld kunnen bijsnijden om iemand die aan de linkerkant van de frame staat weg te halen. Als je dat doet wordt de rest van de frame vergroot om de bijsnijding te corrigeren.

Ken Burns is de naam van iMovie's pan-en-scan effect waarin de "camera" langs de frame beweegt en in- of uitzoomt. Het is zo genoemd ter ere van de documentairemaker die deze techniek gebruikte om beweging te brengen in stilstaande beelden die tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog en aan het begin van de jazz en honkbal.

Om het effect te gebruiken moet je eerst de opgevulde rechthoek met het label Start aanpassen. Deze rechthoek bepaalt hoe de frame eruitziet wanneer de clip begint. Dan klik je op de gestippelde rechthoek met het label End en pas het formaat aan zodat je het gebied waarmee je de frame aan het einde van de clip wilt opvullen in beeld krijgt. Om het effect toe te passen, klik op het vinkje aan de rechterkant. Wanneer je de clip afspeelt zal hij beginnen bij het Start punt en dan na verloop van tijd overgaan naar de grootte van de End frame.

Het is belangrijk dat je in gedachten houdt dat het Ken Burns effect over een volledige clip werkt. Je kunt het niet op slechts een deel van een clip toepassen. Als je dat wilt doen, moet je de clip in de tijdlijn selecteren, er met de rechtermuisknop op klikken, en Split Clip kiezen op het punt waarop je wilt dat het effect van start gaat. Nu kun je het effect toepassen op slechts dat ene deel van je filmpje.

Rechts van de bijsnijdknoppen staan twee roteerknoppen om de frame 90 graden tegen de klok in of met de klok mee te draaien.

Stabilization: Er verschijnen twee bedieningselementen wanneer je Stabilization selecteert - Stabilize Shaky Video en Reduce Rolling Shutter Distortion. Wat doen deze nu precies?

Stel dat je je omgeving aan het filmen bent met je iPhone terwijl je door een natuurreservaat rijdt in een auto met slechte schokdempers op een weg met diepe putten. Om de kans dat je publiek door je filmpje last van wagenziekte krijgt zou het fijn zijn als je een deel van het gehobbel weg zou kunnen halen. Dat kan met de Stabilize Shaky Video optie. Schakel de optie in, en iMovie analyseert de geselecteerde clip, op zoek naar beverige video. Na deze analyse wordt de video bijgesneden om de randen weg te halen, en tegelijkertijd probeert iMovie het geschud weg te halen uit de overgebleven frame. Hoe meer stabilisatie je toepast (van 0 tot 100 procent), hoe meer je video waarschijnlijk wordt bijgesneden.

Rolling shutter is een vervormingseffect dat je kunt krijgen wanneer een bepaald soort camerasensoren veel beweging moeten vastleggen of te maken krijgen met pulserend of flikkerend licht. Wanneer je de Reduce Rolling Shutter Distortion optie inschakelt probeert iMovie dit effect te verwijderen Je kunt kiezen hoe sterk je de optie wilt toepassen - Low, Medium, High, of Extra High. Als je het probleem opmerkt, begin met Low en ga omhoog als de instelling je filmpje niet verbetert. (Je kunt de laatste bewerking ongedaan maken door op de Undo pijl rechts te klikken en daarna de eerstvolgende hogere instelling te proberen.)

Volume: Hier vind je opties om het geluid van de geselecteerde clips aan te passen. De eerste optie aan de linkerkant is Auto, die de audio "normaliseert" zodat de hardste geluiden in de audiotrack verhoogd worden tot het punt dat er net geen vervorming optreedt, en zachtere geluiden worden naar verhouding omhoog gebracht.

Daarnaast staat een Mute knop, waarmee de audio van de geselecteerde clips volledig gedempt wordt. Je kunt ook een volumeschuifbalk gebruiken om de audio van de geselecteerde clips harder of zachter te zetten.

En dan is er nog de Lower Volume Of Other Clips schuifbalk. In de wereld van de audio heet deze techniek "ducking". Je vraagt iMovie om ervoor te zorgen dat de audio in je clips luider is dan alle andere audiotracks die tegelijkertijd worden afgespeeld -achtergrondmuziek bijvoorbeeld.

Hoewel dit misschien niet voor de hand liggend is, zijn er een aantal manieren waarop je audio direct binnen de golfvorm weergave kunt manipuleren. Als je het algehele volume van de clip wilt aanpassen, versleep de dunne grijze audio-aanpassingslijn die in het midden van de golfvorm omhoog of omlaag.

©PXimport

De golfvorm heeft ook kleine puntjes aan de twee uiteinden van die lijn, waarmee je de audio kunt in- of uitfaden. Versleep het linker puntje naar rechts voor een fade-in effect. Versleep het puntje aan de rechterkant naar links, en de audio zal uitfaden.

Je kunt ook audio binnen één enkele clip aanpassen. Houd de Option toets ingedrukt en klik op punten in de audio-aanpassingslijn. Versleep deze punten omhoog of omlaag om het volume van dat audiogedeelte te verhogen of verlagen.

Noise reduction en equalizer: Hoewel iMovie alles behalve een volledige audiobewerkingsprogramma is, kun je proberen om op een aantal manieren je audio te verbeteren. Klik op deze optie en je zult twee mogelijkheden krijgen. De eerste is om achtergrondgeluid reduceren; je kunt de schuifbalk gebruiken om de hoeveelheid ruis die je wilt toestaan aan te passen.

Dit is een nogal breed effect. Als er iemand op de achtergrond aan het stofzuigen is, kun je dat geluid niet weghalen, bijvoorbeeld. En zelfs het weghalen van een minder indringend geluid kan ervoor zorgen dat het geluid dat je wel wilt bewaren wordt aangetast. Kortom, verwacht geen wonderen.

Deze aanpassing bidet ook equalizer presets die bepaalde audiofrequenties benadrukken of juist onderdrukken - om de bas of de hoge tonen te accentueren, bijvoorbeeld. De presets zijn Flat, Voice Enhance, Music Enhance, Loudness, Hum Reduction, Bass Boost, Bass Reduce, Treble Boost, en Treble Reduce.

Video en audio effecten: Als je op zoek bent naar de effecten van iMovie, dan moet je hier zijn. Selecteer je clips in de tijdlijn, kies deze aanpassing, en je ziet twee pop-up menu's. De eerste, Video Effects, heeft 19 effecten zoals Flipped, Film Grain, Vignette, Black & White, en Sepia. Houd de cursor over een effect om een voorbeeld van je video te zien te krijgen. Klik op een effect om het toe te passen.

©PXimport

Met het Audio Effects menu kun je 19 geluidseffecten aan de audiotrack van je clip toevoegen. De galmeffecten (small room, medium room, large room, en cathedral) kunnen nuttig zijn. De rest is meer voor de lol.

Info: Hoewel de laatste aanpassing op dit gebied misschien niet al te interessant klinkt, biedt het wel een extra mogelijkheid. Selecteer een clip, en je krijgt de lengte te zien. Pas de lengte aan, en de clip wordt langer (tot en met de lengte van de oorspronkelijke clip) of korter. Als hij korter wordt, gaat de clip niet sneller draaien - de clip eindigt gewoon sneller dan voorheen.

Snelheidseffecten

Nu we het toch over het aanpassen van de snelheid van je clips hebben... er zijn ook manieren om dat te doen. iMovie stelt je in staat om je clips te versnellen of te vertragen, en je hebt bovendien een Instant Replay effect dat geweldig is voor sportvideo's (of grappige filmpjes).

Om de snelheid van een clip aan te passen, selecteer deze in de tijdlijn. In het Modify menu kun je Slow Motion, Fast Forward, Instant Replay, Rewind, en Reset Speed commando's vinden.

©PXimport

Slow Motion en Fast Forward dienen om de actie (en audio) te vertragen en te versnellen. De eerste geeft je opties om de video 50, 25, of 10 procent te vertragen. Het Fast Forward submenu bevat aanpassingen van 2x, 8x, en 20x. Wanneer je één van deze effecten aanpast verschijnt er een chromen stip in de rechterbovenhoek van de clip, die aangeeft dat de snelheid is aangepast. Je kunt vervolgens met die aanpassing spelen door de stip te verslepen: Naar rechts om de clip te vertragen, en naar links om hem sneller af te spelen. Een haas of schildpad icoon op de clip laat zien of de clip sneller of trager wordt afgespeeld dan het origineel.

Het Instant Replay effect speelt de geselecteerde clip opnieuw, met een "Instant Replay" titel in de rechterbovenhoek van de clip. Het submenu van dit commando heeft opties voor 100, 50, 25, en 10 procent; de nummers verwijzen naar de snelheid van de resulterende replay. Kies je bijvoorbeeld 100 procent, dan wordt de replay even snel afgespeeld als het origineel. Een instelling van 10 procent zal ervoor zorgen dat de clip tien keer zo lang duurt (en tien keer zo traag is) als het origineel.

Het Rewind effect voegt een omgekeerde versie van de clip aan het einde van de originele clip toe, en speelt deze met een snelheid van 1x, 2x, of 4x af. Dan wordt de oorspronkelijke clip nog een keer herhaald. Het lijkt op het bekijken van je video en audio op een camcorder, vervolgens terugspoelen en opnieuw afspelen.

Het einde verbeteren

Het is tijd om je filmpje (en deze les) af te ronden. Laten we in stijl eindigen met een ander effect.

Selecteer je laatste clip, en ga terug naar het Modify menu. Van daaruit kun je een aantal verschillende manieren kiezen om je filmpje met flair te beëindigen. Selecteer Fade To en dan zijn Black and White, Sepia, of Dream een mooie manier om een retrospectief filmpje af te ronden - iets voor je ouders op hun dertigste trouwdag, of voor je dochter wanneer ze op het punt staat om in het huwelijk te stappen. Het Flash and Hold Frame effect is ook leuk. De clip vervaagt aan het einde naar wit, en er wordt uitgezoomd vanuit een stilstaand beeld van de laatste frame. Het is niet voor alles geschikt, maar in de juiste setting is het prachtig.

Dit is een vrij vertaald artikel van onze Amerikaanse zustersite Macworld.com. Beschreven termen, handelingen en instellingen kunnen regiogebonden zijn.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond
© M.studio - stock.adobe.com
Huis

Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week voor je op zoek naar zulke aanbiedingen. Met Kerst en Oud en Nieuw voor de deur is het weer tijd om te bedenken wat je wil gaan eten. Wat dacht je van fondueen? Met deze vijf fonduesets maak je indruk op je vrienden en familie.

Met een fondueset smelt je de lekkerste kazen en dep je je broodje of vlees in bouillon of kaas. Fonduesets zijn de ultieme sfeermakers voor de feestdagen, of het nu met vrienden is of familie en of je kiest voor romige kaas, bouillon of chocolade; het is op en top genieten. Een absolute must-have voor elke levensgenieter en perfect voor de feestdagen. Wij vonden vijf betaalbare fonduesets voor je.

Boska Elektrische Fondueset Pro - 8 personen

De Boska Elektrische Fondueset Pro is ontworpen voor liefhebbers van kaas‑ en vleesfondue. De set bestaat uit een geëmailleerde gietijzeren pot met een inhoud van circa 2,15 liter, waardoor je genoeg ruimte hebt voor een volledige kaasfondue of bouillon. Het verwarmingselement is elektrisch en beschikt over een instelbare thermostaat; hierdoor kun je de temperatuur naar wens aanpassen voor verschillende soorten fondue. Een handig indicatielampje laat zien wanneer het element aan staat. De pot staat op een stevige basis en heeft een extra lang snoer van twee meter, zodat je hem makkelijk midden op tafel plaatst. Bij de set worden acht fonduevorken geleverd die zijn voorzien van gekleurde markeringen. De combinatie van gietijzer en emaille zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en eenvoudige reiniging.

Swissmar Lausanne 11‑delige fondueset - 6 personen

De Zwitserse fabrikant Swissmar levert met de Lausanne een 11‑delige fondueset die is gericht op traditioneel fonduen. De set bestaat uit een koperen pan met een geëmailleerde binnenkant en een zware RVS‑branderschaal. Doordat koper de warmte snel opneemt en verdeelt, is de fondue snel op temperatuur. De pan staat op een robuuste stalen houder waarin een brander met regelaar zit; hiermee pas je de vlamsterkte aan voor kaas‑, bouillon‑ of chocoladefondue. In de doos zitten verschillende accessoires, waaronder zes vorkjes en een branderschaal. Deze set is niet elektrisch, waardoor je hem zelfs buiten of op de camping kunt gebruiken.

Mäser Fondueset - 4 personen

De fondueset van Mäser bestaat uit een roestvrijstalen pan met bijbehorende brander. Roestvrij staal is slijtvast en eenvoudig te reinigen; je kunt de pan na gebruik in de vaatwasser zetten. De set heeft een inhoud van rond één liter, voldoende voor een kaas‑ of chocoladefondue voor een klein gezelschap. Er worden meerdere fonduevorkjes meegeleverd met gekleurde puntjes om ze te onderscheiden. Dankzij de stevige basis staat de pan stabiel op tafel, terwijl de gelijkmatige warmteverdeling voorkomt dat de inhoud aanbrandt. Omdat het geen elektrisch toestel is, gebruik je de brander met brandgel of spiritus.

Baumalu 385050 fondueset - 6 personen

Deze fondueset van Baumalu bestaat uit een zware gietijzeren pan die op een decoratieve houten plaat staat. Gietijzer houdt de warmte goed vast en is geschikt voor zowel kaas‑ als chocoladefondue. De bijgeleverde brander plaats je onder de pan; je regelt de vlamsterkte met een draaiknop. Omdat de pot stevig op de houten plaat staat, blijft hij stabiel en kras je niet op de tafel. In de set zitten fonduevorkjes met houten handvatten.

Tristar FO‑1107 Fonduepan - 8 personen

De Tristar FO‑1107 is een elektrische fondueset met een inhoud van ongeveer 1,5 liter. Je gebruikt deze pan voor verschillende soorten fondue, zoals kaas, bouillon of chocolade. Het verwarmingselement levert circa 1000 watt en heeft een instelbare thermostaat, zodat je de temperatuur kunt aanpassen aan het type fondue. Een indicatielampje geeft aan wanneer het apparaat actief is. De pan heeft een antiaanbaklaag, een cool‑touch handgreep en staat op een antislipvoet voor extra stabiliteit. Er worden acht fonduevorkjes meegeleverd en door de ring bovenop blijven de vorkjes op hun plek tijdens het fonduen.

▼ Volgende artikel
Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde
© px.palette
Huis

Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde

Papieren facturen, garantiebonnetjes, contracten en andere documenten slingeren al snel overal rond. Waarom niet alles digitaal bewaren, zodat je het in enkele klikken terugvindt? In dit artikel vind je gratis tools en praktische tips om je administratie te scannen, te taggen, doorzoekbaar te maken en veilig op te slaan zonder veel gedoe.

Wat gaan we doen?

We geven diverse tips en tools om administratieve en andere papieren documenten efficiënt en ordelijk te digitaliseren. Dat gaat van scannen en OCR’en tot organiseren, automatiseren, back-uppen en meer.

Tip 1: Scanner

Stel, je wilt een hele reeks documenten digitaliseren, zoals garantiebewijzen of facturen. We gaan ervan uit dat je een scanner in huis hebt, eventueel als onderdeel van een all-in-one-printer. Zo’n toestel is goed geschikt voor stabiele, rechte scans, en een (soms optionele) documentinvoer maakt het extra handig bij grotere aantallen. Je scant het best op zo’n 300 dpi, in grijswaarden of kleur, en bewaart het resultaat bij voorkeur als pdf. Helaas genereert de meegeleverde scansoftware vaak alleen pdf’s met een afbeelding van de tekst, waardoor je die later niet kunt doorzoeken of kopiëren.

©OttoPles

Er bestaan ook heel wat printers met een ingebouwde scanner.

Tip 2: NAPS2

Gebruik in dit geval beter scansoftware met geïntegreerde OCR, zoals het gratis en opensource NAPS2 (www.naps2.com, Windows, macOS en Linux). Start de app, klik op Nieuw profiel en op Apparaat kiezen om je scanner te selecteren. Je kunt kiezen uit drie drivertypes: WIA (ingebouwd in Windows, beperkt), TWAIN (krachtiger) en ESCL (voor moderne netwerk- of wifi-scanners, vergelijkbaar met Apple AirScan). Doorgaans kies je voor TWAIN. Stel de scanopties in en open Geavanceerd voor extra instellingen. Typ een profielnaam en bevestig met OK.

Klik nu op de knop OCR en download de gewenste talen, zoals Dutch en English. Plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR en kies taal en modus (Snel of Beste). Vink ook de andere opties aan en druk op Scannen.

Klik daarna op het pijlknopje bij PDF opslaan en kies PDF-instellingen. Vul bij Standaard bestandspad een bestandsnaam in – gebruik eventueel ‘placeholders’ als $(YY)-$(MM)-$(DD) – en kies bij Compatibiliteit bij voorkeur PDF/A, zoals PDF/A-2b. Dit formaat slaat namelijk alle lettertypes, kleurprofielen en structuurinformatie in het bestand zelf op, wat ‘garandeert’ dat je het document ook jaren later nog in zijn oorspronkelijke vorm te zien krijgt. Vink Onthoud deze instellingen aan, klik op OK, selecteer de scans en kies PDF opslaan. Het is trouwens ook mogelijk om een (niet-doorzoekbaar) pdf-bestand in NAPS2 te importeren, dit vervolgens te OCR’en en als PDF/A te bewaren.

NAPS2 is prima opensource-scansoftware, met geïntegreerde meertalige OCR-module.

Pdf-printer

De focus van dit artikel ligt op papieren brondocumenten, maar we willen zeker ook (de gratis versie van) PDFCreator vermelden (www.pdfforge.org/pdfcreator). Je kunt deze namelijk als virtuele printer installeren om zo allerlei documenttypen om te zetten naar PDF(/A).

Start na installatie de app, open het tabblad Printer, vink PDFCreator aan en kies via de moersleutel het bestaande profiel PDF/A (archiefbestand). Bevestig met Opslaan en sluit de app. Open nu een document in een willekeurige toepassing, open het afdrukvenster en selecteer PDFCreator als printer. Een dialoogvenster opent waarin je het document meteen kunt opslaan als PDF/A-bestand (standaardversie 2b, maar dit is aanpasbaar via het uitklapmenu).

Je kunt zo’n virtuele printer ook inzetten om documenten automatisch als PDF/A op te slaan in een zelf te bepalen map. Maak hiervoor in PDFCreator op het tabblad Profielen een nieuw profiel aan (bijvoorbeeld PDF/A in map Facturen), kies bijvoorbeeld PDF/A-2b als formaat en geef tevens een specifieke opslaglocatie op. Koppel dit profiel op het tabblad Printer aan een nieuwe virtuele printer (bijvoorbeeld PDF/A-facturen). Zo maak je meerdere profielen en printers aan, waarbij elk PDF/A-bestand automatisch in een andere map terechtkomt.

Je kunt ook meerdere virtuele printers aanmaken, telkens met een aangepast profiel.

Tip 3: Mobiel

Een vlakbedscanner is zeker handig, maar niet noodzakelijk, want je kunt tegenwoordig ook prima scannen met je smartphone. Met de juiste app wordt het beeld automatisch ge-OCR’d en indien nodig rechtgetrokken. Een van de betere apps is Adobe Scan, beschikbaar via www.kwikr.nl/adobescan of in de appstore van Android en iOS.

Installeer en start de app. De gratis versie volstaat meestal, al laat de betaalde versie (circa 10 euro per maand) je onder meer tot 100 pagina’s per bestand scannen (in plaats van 25) en pdf’s exporteren naar Office 365-formaten.

Meld je aan, bijvoorbeeld via je Google-account, en tik op Scan. Je kunt het resultaat onder meer uitsnijden, roteren en de helderheid en het contrast aanpassen. Kies Blijven scannen voor extra pagina’s of tik op PDF opslaan zodra je klaar bent. De pdf belandt standaard in je Adobe-account (https://acrobat.adobe.com), maar je kunt het bestand ook delen of (via Meer) bijvoorbeeld opslaan in Google Drive. Het pdf-bestand is standaard doorzoekbaar, controleer bij Voorkeuren of Tekstherkenning uitvoeren op opgeslagen PDF wel is ingeschakeld, maar het is geen PDF/A. Wil je dat, dan kun je het bestand alsnog omzetten met reeds eerder vermelde, gratis tools als NAPS2 of PDFCreator (zie ook kader ‘Pdf-printer’).

Met (het gratis) Adobe Scan kun je ook meerdere pagina’s laten OCR’en en in één pdf bewaren.

Tip 4: Tags koppelen

Om naderhand snel het gewenste document te kunnen terugvinden, zorg je er dus allereerst voor dat je documenten doorzoekbaar zijn (bij pdf’s kan dit via OCR: zie tip 2). Je kunt gerust ook zelf extra trefwoorden, zeg maar digitale kleefbriefjes, aan je documenten koppelen.

Met een tool als TagSpaces (www.tagspaces.org, Windows, macOS en Linux) tag je in één keer meerdere bestanden en mappen met eigen trefwoorden. Bestaande tags voeg je simpelweg toe door ze naar bestanden te slepen. TagSpaces heeft ook een krachtige zoekfunctie waarmee je snel documenten met de juiste tag(s) terugvindt.

Handig zijn ook ‘smart tags’: je bepaalt dan zelf de criteria, waarna nieuwe bestanden automatisch de juiste tags krijgen. Deze tags kun je opslaan in aparte sidecar-bestanden (JSON) of je voegt ze achteraan de bestandsnaam toe: een bestand als aanpassing.pdf bijvoorbeeld wordt dan iets als aanpassing[huur indexering].pdf. De betaalde Pro-versie (42 euro per jaar) heeft enkele geavanceerde opties, zoals het toekennen van tags op basis van lokale AI-taalmodellen.

TagSpaces is een krachtige taggingtool, maar met een zekere leercurve.

Tip 5: Tags zoeken

Vind je TagSpaces toch wat overkill, dan zijn er andere manieren om documenten van (doorzoekbare) trefwoorden te voorzien. Je kunt in Verkenner (met sneltoets F2) trefwoorden toevoegen aan de bestandsnaam, maar het kan ook anders. Klik met rechts op een bestand of selectie, kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Afhankelijk van het bestandstype kun je hier tags toevoegen bij velden als Titel, Onderwerp, Labels, Categorieën en Opmerkingen. Dit werkt goed bij bijvoorbeeld Office-bestanden en afbeeldingen, maar pdf-documenten laten zich minder makkelijk taggen. Dit kan bijvoorbeeld wel bij het aanmaken van zo’n document vanuit NAPS2 of PDFCreator. Bij deze laatste kun je bij een profiel titel, auteur, onderwerp en trefwoorden meegeven.

Vanuit de Verkenner kun je vervolgens zoeken op deze tags, ook in pdf-bestanden (ook al zijn ze niet zichtbaar op het tabblad Details). Navigeer naar de juiste map of het station en typ in de zoekbalk van de Verkenner labels:<trefwoord>.

Werkt dit niet, dan ontbreekt waarschijnlijk een geschikt zoekfilter. Je kunt zo’n Adobe-IFilter alsnog installeren via deze link. Je kunt dit controleren vanuit het Configuratiescherm: open Indexeringsopties, klik op Geavanceerd en scrol op het tabblad Bestandstypen naar pdf. Daar hoort PDF Filter (of eventueel Reader Search Handler) te staan, en Eigenschappen en inhoud van het bestand indexeren moet zijn ingeschakeld. Zorg er tevens voor dat alle gewenste mappen zijn opgenomen bij Deze locaties beheren (via de knop Wijzigen).

Met het juiste filter kun je ook vanuit de Verkenner naar tags binnen pdf-documenten zoeken.

Tip 6: Opslagstructuur

Je documenten zijn nu doorzoekbaar en mogelijk ook getagd, maar er is nog een derde belangrijk aspect: bewaar alles met logische bestandsnamen in een doordachte mappenstructuur.

Voor bestandsnamen plaats je de belangrijkste info, zoals projectnaam en/of datum, liefst vooraan. Gebruik de ISO-notatie (JJJJ-MM-DD), zodat je bestanden makkelijk chronologisch sorteert. Zoals vermeld in tips 4 en 5 kun je de naam aanvullen met trefwoorden, gescheiden door een koppelteken of onderstrepingsteken (vermijd spaties of speciale tekens). Eventueel voeg je achteraan een versienummer toe, zoals _v1. Een voorbeeld is 2025-08-31_Huurcontract_Appartement_v1.pdf.

Breng de bestanden onder in een logische structuur, bijvoorbeeld op datum, per project of klant, of per categorie (zoals Huis, Werk, Gezondheid, Financieel enzovoort). Je zult merken: dankzij consistente map- en bestandsnamen vind je documenten sneller terug.

Sneller zoeken binnen een logische mappenstructuur (en met labels).

Tip 7: Organisatietool

Je hebt een logische mappenhiërarchie opgezet, maar je moet natuurlijk ook zorgen dat documenten in de juiste map terechtkomen. Externe hulp van een organisatietool als het gratis Dropit (www.dropitproject.com, werkt nog onder Windows 11) of File Juggler (www.filejuggler.com, betaalde versie 44 euro) kan daarbij handig zijn. We bekijken kort deze laatste.

Start de geïnstalleerde tool op en klik op Add rule (of eerst op Add rule group als je de regels wilt categoriseren). Stel dat je alle pdf’s die in de map \gedeeld terechtkomen automatisch wilt verplaatsen op basis van trefwoorden. Vul dan Description in en klik op de knop met drie puntjes bij Monitor om de bronmap te kiezen. Via het tandwielpictogram kun je eventueel Examine everything regularly <frequentie> between checks instellen, wat ook goed werkt voor gedeelde netwerkmappen.

Klik daarna op de plus-knop bij If en stel het filtercriterium in, bijvoorbeeld: Any of the following / Other / PDF Properties / Keywords. Bevestig met Insert en geef het trefwoord op bij Contains / Text. Je kunt via de plus-knop extra filters instellen en kiezen tussen Any of All of the following.

Leg nu de gewenste actie vast bij Then: klik op de plusknop, kies bijvoorbeeld Move file en vul de doelmap in bij to. Bewaar je filter met Save and close. Op het tabblad Rules klik je op de pijlknop naast je filter om het te activeren. Test het resultaat.

Organiseer je bestanden automatisch op basis van eigen, gecombineerde zoekfilters.

DMS

Met de tips rond doorzoekbaar maken, taggen en ordenen uit dit artikel, en met tools als TagSpaces en File Juggler, raak je al ver. Wil je je administratie nog professioneler organiseren, dan kom je uit bij een volwaardig Document Management System, kortweg DMS. Flexibele opensource-tools zijn bijvoorbeeld Papermerge en Paperless NGX. Beide installeer je het makkelijkst op Windows via Docker (Docker Desktop for Windows, met WSL2).

Na installatie bereik je het browserdashboard van de tool standaard via http://<ip-adres>:8000. Beide tools bieden OCR aan om gescande documenten doorzoekbaar te maken. Je documenten kunnen ook automatisch worden verwerkt op basis van eigen filters, en er zijn krachtige zoekopties ingebouwd. Beide tools kun je meteen uitproberen via een online demo (log in met demo / demo).

Een krachtig DMS als Paperless-ngx maakt het bijhouden van je administratie veel efficiënter.

Tip 8: Zoektool

Zoals gezegd laat de ingebouwde zoektool in Windows je met de juiste filters en instellingen ook zoeken naar metadata, zoals trefwoorden in pdf’s. Met zoekfilters en operatoren zijn zelfs complexe opdrachten mogelijk, zoals labels:factuur auteur:Toon van Daele grootte:>300kB gewijzigdop:dit jaar. Echt gebruiksvriendelijk of handig is deze functie helaas niet. Je bent dan beter af met een tool als Agent Ransack (alias Filelocator Pro, www.mythicsoft.com/agentransack). Ook de gratis Lite-versie ondersteunt netwerkshares, Booleaanse operatoren, reguliere expressies en zoeken naar metadata via IFilter.

Start de tool, zet deze op Expert en open het tabblad Hoofd. Vul bij Bevat tekst je zoekterm in en bij Zoek in het gewenste station of de map. Eventueel kun je ook filters instellen voor Grootte en Gewijzigd Na / Voor. Op het tabblad Datum voeg je extra tijdsfilters toe en op het tabblad Opties vink je zeker Office en PDF documenten aan. Vul je bij Bevat tekst een pdf-trefwoord in, dan vindt Agent Ransack ook de bijbehorende bestanden. In het tabblad Treffers (rechtsonder) zie je bij gevonden bestanden bijvoorbeeld Keywords: <gezocht_trefwoord>. Met een dubbelklik open je meteen het bestand.

Agent Ransack laat gecombineerde en krachtige filters toe en zoekt ook in metadata.

Tip 9: Back-ups

Je administratie digitaliseren is een goed idee, maar dit is pas veilig met een degelijke back-upstrategie. Het best hanteer je hier de 3-2-1-regel: drie datakopieën (hoofdversie en twee back-ups), op twee soorten media, waarvan minstens één kopie op een andere locatie. Zo bescherm je je data tegen hardwarestoringen, ransomware, brand en diefstal.

Een uitstekende gratis en opensource back-uptool is Duplicati (www.duplicati.com, Windows en macOS), die we zelf al jaren dagelijks geautomatiseerd gebruiken voor back-ups naar zowel een netwerkschijf (NAS) als de cloud (Google Drive).

Installeer het gedownloade msi-bestand. Klik na afloop met rechts op het programma-pictogram in het Windows-systeemvak en kies Open om het browserdashboard te starten. Verschijnt First Run Setup, klik dan op Yes en stel een wachtwoord in. Je kunt Duplicati in je browser openen via http://localhost:8200. Wil je ook toegang vanaf een andere pc in je netwerk, open Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan, zodat het dashboard bereikbaar is via http://<intern_ip-adres>:8200. Klik vervolgens op +Back-up toevoegen, laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd en vul een naam in. Schakel bij opslag buiten je netwerk versleuteling in. Geef vervolgens doel- en bronlocatie op en bepaal wanneer en hoe vaak de back-up wordt uitgevoerd. Duplicati maakt standaard incrementele back-ups, waarbij alleen nieuwe of gewijzigde data worden opgeslagen, waardoor het back-upvolume beperkt blijft.

Duplicati is een betrouwbare, gebruiksvriendelijke en flexibele back-uptool.

Tip 10: Beveiliging

Een goede back-upstrategie is cruciaal om je data veilig te bewaren, maar veiligheid draait ook om privacy. De beste manier om te voorkomen dat onbevoegden inzage krijgen in je (medische, financiële …) gegevens is versleuteling. In tip 9 vermeldden we al dat je in Duplicati back-ups automatisch kunt versleutelen met sterke AES-256-encryptie. Maar ook de data op je originele opslaglocatie wil je wellicht beveiligen.

Hiervoor kun je een gratis opensource-tool als VeraCrypt gebruiken, die naast containerbestanden ook complete partities of schijven kan versleutelen met sterke algoritmen als AES-256. We hebben niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar hier vind je meer uitleg. Ook handig is Cryptomator om via je lokale synchronisatiemap data te versleutelen bij cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Je vindt hier meer uitleg daarover.

Daarnaast kun je voor diverse documenttypes ook individuele bestanden beveiligen met een wachtwoord, al is dit vaak minder robuust dan een volledig versleutelde opslaglocatie. Dit kan bijvoorbeeld vanuit verschillende Office-applicaties, maar ook met pdf-tools zoals NAPS2 (bij PDF-instellingen vink je PDF versleutelen aan) en PDFCreator (bij Profielen, via Actie toevoegen / Versleuteling).

Ook in NAPS2 kun je pdf-documenten met een wachtwoord beveiligen.