In de vorige twee lessen hebben we laten zien hoe je een eenvoudig iMovie project kunt aanmaken en een iMovie trailer kunt creëren. Deze lessen waren nuttig, maar veel van de bewerkingsmogelijkheden van iMovie zijn verborgen. Nu is het tijd om deze functies te ontdekken.

De Clip Trimmer

Zoals je geleerd hebt, kun je binnen de tijdlijn de onderste hoeken van een clip verslepen om de clip te verkorten of te verlengen (in het laatste geval werkt dat alleen als je niet al met de volledige clip aan de gang bent). Dit is een prima manier om clips bij te snijden, maar je tast in zekere zin in het duister: Je kunt niet zien wat er aan de clip voorafgaat of wat erop volgt. En daarom is de Clip Trimmer een handige tool.

De eerderde lessen gemist? Ga er nu mee aan de slag:

- Aan de slag met iMovie: Een project aanmaken

- Aan de slag met iMovie: Een trailer maken

Dubbelklik op de clip en de Clip Trimmer verschijnt boven de tijdlijn. Het gedeelte van de clip dat momenteel actief is, is helder en glanzend. Al het materiaal voor of na de actieve clip is een beetje grijzig. Om het begin- of eindpunt te verplaatsen, klik op de witte lijn aan de rand van de clip en versleep deze van het midden vandaan om de clip te verlengen, of naar het midden toe om de clip te verkorten. In het Viewer paneel erboven zie je het begin van het actieve deel van de clip.

©PXimport

Je kunt ook het begin- en eindpunt van de clip aanpassen door ergens anders dan op die lijnen te klikken om de clip naar links of rechts te verslepen. Als je dit doet kies je een ander gedeelte van de clip - zodat hij bijvoorbeeld drie seconden eerder begint en eindigt. De lengte zal niet veranderen.

De Precision Editor

Terwijl de Clip Trimmer het begin en einde van een clip in de tijdlijn aanpakt, is de Precision Editor ervoor om te bepalen hoe twee clips in elkaar overgaan. Je kunt met deze tool gebruiken om een transitie te verplaatsen of langer of korter te maken, een nieuw bewerkingspunt te kiezen, of een audiotrack langer te maken.

Dubbelklik in een tijdlijn die twee of meer clips bevat op de rand van één van de clips om de Precision Editor te openen. Je kunt zien of je met deze tool bezig bent door uit kijken of er grijze puntjes met een zwarte kern boven het begin en einde van de clips van de tijdlijn staan.

Klik op één van deze puntjes, en de clip verschuift. De clip vóór het puntje komt boven de latere clips te staan en is in zijn geheel te zien - het actieve deel van de clip is helder, en het inactieve gedeelte is vaal. Versleep het puntje om te veranderen waar de ene clip in de andere overgaat. Bijvoorbeeld, sleep het puntje naar links, en de tweede clip zal eerder en langer gespeeld worden (en de eerste clip zal korter zijn). Versleep het puntje naar rechts, en de eerste clip wordt verlengd terwijl de tweede korter wordt.

Je kunt de audiotrack van een clip afzonderlijk verkorten of verlengen. Voordat je dat kunt doen moet je de audiogolven van je clips tevoorschijn halen als ze nog niet zichtbaar zijn. Klik op het Adjust Thumbnail Appearance icoon (het lijkt op een filmframe) in de rechterbovenhoek van de tijdlijn, en schakel de optie Show Waveforms in.

Klik in de blauwe audiotrack die onder de video thumbnail verschijnt op de lijn die het einde van het actieve deel van de clip aanduidt, en versleep deze. Als je naar rechts sleept - verder dan de randen van het actieve deel van de videoclip - zal de audio over de volgende clip door blijven spelen. Je zou dit kunnen doen voor een weggesneden shot waarin de soundtrack of vertelling blijft spelen maar een ander stuk video of een nieuw stilstaand beeld te zien is.

Tot slot kun je de lengte van een transitie veranderen. Als je een transitie tussen clips hebt toegevoegd en je de Precision Editor gebruikt, zie je een grijze luchtbel met puntjes aan beide kanten en pijlen erin. Dit representeert de lengte van de transitie. Om de transitie te verlengen, sleep één van de puntjes van het midden weg. Je krijgt dan een tijdsindicatie te zien met de huidige lengte van de transitie. Sleep een puntje naar het midden toe, en de transitie wordt korter. Je kunt de transitie ook eerder of later laten plaatsvinden door in het midden van de luchtbel te klikken en deze naar links of rechts te verslepen.

©PXimport

Aanpassingen maken

De laatste paar versies van iMovie hadden vensters en tabbladen om met kleur, bijsnijden, audio en effecten te prutsen. In iMovie 10 heeft Apple deze functies in één enkele Adjust taakbalk verzameld, die je kunt vinden door op de Adjust knop bovenaan het iMovie venster te klikken. Deze bevat het volgende.

Color balance: Met de kleurbalansregeling kun je eenvoudig de toon van je clip veranderen, door middel van de Auto, Match Color, White Balance, en Skin Tone Balance opties. Met de Auto optie analyseert iMovie de huidige frame en wordt de kleurtint van de clip aangepast op basis van wat het volgens de berekeningen het beste uit zal zien.

Met Match Color krijg je een gesplitste weergave te zien - het ene deel laat de huidige frame zien, en de andere een frame met een look die je in de huidige frame wilt nabootsen. Bijvoorbeeld, als je op twee verschillende dagen onder enigszins verschillende omstandigheden materiaal hebt opgenomen en je wilt dat de clips er een beetje hetzelfde uitzien, dan kun je de ene clip op de andere aanpassen. Je kunt het tweede frame vastleggen door een clip door te nemen en op je ideale frame te klikken.

De White Balance optie stelt je in staat om automatisch op basis van een neutrale kleur in de frame - wit of grijs bijvoorbeeld - een witbalans te kiezen. Wanneer je deze optie kiest verschijnt er een pipet tool. Klik op een neutrale kleur in de frame om de balans te veranderen.

De Skin Tone Balance optie werkt op een vergelijkbare manier. Klik met de pipet op iemands huid in de frame; de kleuren verschuiven dan om tegen die toon afgewogen te worden.

Color correction: De kleurcorrectie pas je aan door middel van drie schuifbalken. De eerste is om de helderheid en het contrast aan te passen. Er zijn vijf besturingselementen, van links naar rechts Adjust Shadows, Adjust Contrast, Adjust Brightness, een tweede versie van Adjust Contrast, en Adjust Highlights. De presentatie van deze tools is niet erg intuïtief, maar als je in iPhoto het Adjust paneel gebruikt hebt zul je het snel onder de knie krijgen.

©PXimport

De tweede en derde schuifbalk zijn meer rechttoe rechtaan. De ene is om de verzadiging van de clip aan de passen, en de andere is om de kleurtemperatuur van de clip te veranderen, met koelere kleuren aan de linkerkant en warmere tonen aan de rechterkant.

Crop: Net zoals met oudere versie van iMovie, kun je clips bijsnijden en roteren. En de tool werkt precies hetzelfde als voorheen.

Je hebt drie stijlen om bij te snijden - Fit, Crop, en Ken Burns. Kies Fit om te forceren dat de clip in de oorspronkelijke beeldverhouding verschijnt. Als de originele clip of het originele stilstaande beeld niet precies in de frame past - er zijn bijvoorbeeld zwarte banden aan de zijkanten te zien - zal de frame niet worden opgevuld. Als je in plaats daarvan Crop kiest, kun je het formaat van de clip aanpassen zodat hij in de frame past. Je zou bijvoorbeeld kunnen bijsnijden om iemand die aan de linkerkant van de frame staat weg te halen. Als je dat doet wordt de rest van de frame vergroot om de bijsnijding te corrigeren.

Ken Burns is de naam van iMovie's pan-en-scan effect waarin de "camera" langs de frame beweegt en in- of uitzoomt. Het is zo genoemd ter ere van de documentairemaker die deze techniek gebruikte om beweging te brengen in stilstaande beelden die tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog en aan het begin van de jazz en honkbal.

Om het effect te gebruiken moet je eerst de opgevulde rechthoek met het label Start aanpassen. Deze rechthoek bepaalt hoe de frame eruitziet wanneer de clip begint. Dan klik je op de gestippelde rechthoek met het label End en pas het formaat aan zodat je het gebied waarmee je de frame aan het einde van de clip wilt opvullen in beeld krijgt. Om het effect toe te passen, klik op het vinkje aan de rechterkant. Wanneer je de clip afspeelt zal hij beginnen bij het Start punt en dan na verloop van tijd overgaan naar de grootte van de End frame.

Het is belangrijk dat je in gedachten houdt dat het Ken Burns effect over een volledige clip werkt. Je kunt het niet op slechts een deel van een clip toepassen. Als je dat wilt doen, moet je de clip in de tijdlijn selecteren, er met de rechtermuisknop op klikken, en Split Clip kiezen op het punt waarop je wilt dat het effect van start gaat. Nu kun je het effect toepassen op slechts dat ene deel van je filmpje.

Rechts van de bijsnijdknoppen staan twee roteerknoppen om de frame 90 graden tegen de klok in of met de klok mee te draaien.

Stabilization: Er verschijnen twee bedieningselementen wanneer je Stabilization selecteert - Stabilize Shaky Video en Reduce Rolling Shutter Distortion. Wat doen deze nu precies?

Stel dat je je omgeving aan het filmen bent met je iPhone terwijl je door een natuurreservaat rijdt in een auto met slechte schokdempers op een weg met diepe putten. Om de kans dat je publiek door je filmpje last van wagenziekte krijgt zou het fijn zijn als je een deel van het gehobbel weg zou kunnen halen. Dat kan met de Stabilize Shaky Video optie. Schakel de optie in, en iMovie analyseert de geselecteerde clip, op zoek naar beverige video. Na deze analyse wordt de video bijgesneden om de randen weg te halen, en tegelijkertijd probeert iMovie het geschud weg te halen uit de overgebleven frame. Hoe meer stabilisatie je toepast (van 0 tot 100 procent), hoe meer je video waarschijnlijk wordt bijgesneden.

Rolling shutter is een vervormingseffect dat je kunt krijgen wanneer een bepaald soort camerasensoren veel beweging moeten vastleggen of te maken krijgen met pulserend of flikkerend licht. Wanneer je de Reduce Rolling Shutter Distortion optie inschakelt probeert iMovie dit effect te verwijderen Je kunt kiezen hoe sterk je de optie wilt toepassen - Low, Medium, High, of Extra High. Als je het probleem opmerkt, begin met Low en ga omhoog als de instelling je filmpje niet verbetert. (Je kunt de laatste bewerking ongedaan maken door op de Undo pijl rechts te klikken en daarna de eerstvolgende hogere instelling te proberen.)

Volume: Hier vind je opties om het geluid van de geselecteerde clips aan te passen. De eerste optie aan de linkerkant is Auto, die de audio "normaliseert" zodat de hardste geluiden in de audiotrack verhoogd worden tot het punt dat er net geen vervorming optreedt, en zachtere geluiden worden naar verhouding omhoog gebracht.

Daarnaast staat een Mute knop, waarmee de audio van de geselecteerde clips volledig gedempt wordt. Je kunt ook een volumeschuifbalk gebruiken om de audio van de geselecteerde clips harder of zachter te zetten.

En dan is er nog de Lower Volume Of Other Clips schuifbalk. In de wereld van de audio heet deze techniek "ducking". Je vraagt iMovie om ervoor te zorgen dat de audio in je clips luider is dan alle andere audiotracks die tegelijkertijd worden afgespeeld -achtergrondmuziek bijvoorbeeld.

Hoewel dit misschien niet voor de hand liggend is, zijn er een aantal manieren waarop je audio direct binnen de golfvorm weergave kunt manipuleren. Als je het algehele volume van de clip wilt aanpassen, versleep de dunne grijze audio-aanpassingslijn die in het midden van de golfvorm omhoog of omlaag.

©PXimport

De golfvorm heeft ook kleine puntjes aan de twee uiteinden van die lijn, waarmee je de audio kunt in- of uitfaden. Versleep het linker puntje naar rechts voor een fade-in effect. Versleep het puntje aan de rechterkant naar links, en de audio zal uitfaden.

Je kunt ook audio binnen één enkele clip aanpassen. Houd de Option toets ingedrukt en klik op punten in de audio-aanpassingslijn. Versleep deze punten omhoog of omlaag om het volume van dat audiogedeelte te verhogen of verlagen.

Noise reduction en equalizer: Hoewel iMovie alles behalve een volledige audiobewerkingsprogramma is, kun je proberen om op een aantal manieren je audio te verbeteren. Klik op deze optie en je zult twee mogelijkheden krijgen. De eerste is om achtergrondgeluid reduceren; je kunt de schuifbalk gebruiken om de hoeveelheid ruis die je wilt toestaan aan te passen.

Dit is een nogal breed effect. Als er iemand op de achtergrond aan het stofzuigen is, kun je dat geluid niet weghalen, bijvoorbeeld. En zelfs het weghalen van een minder indringend geluid kan ervoor zorgen dat het geluid dat je wel wilt bewaren wordt aangetast. Kortom, verwacht geen wonderen.

Deze aanpassing bidet ook equalizer presets die bepaalde audiofrequenties benadrukken of juist onderdrukken - om de bas of de hoge tonen te accentueren, bijvoorbeeld. De presets zijn Flat, Voice Enhance, Music Enhance, Loudness, Hum Reduction, Bass Boost, Bass Reduce, Treble Boost, en Treble Reduce.

Video en audio effecten: Als je op zoek bent naar de effecten van iMovie, dan moet je hier zijn. Selecteer je clips in de tijdlijn, kies deze aanpassing, en je ziet twee pop-up menu's. De eerste, Video Effects, heeft 19 effecten zoals Flipped, Film Grain, Vignette, Black & White, en Sepia. Houd de cursor over een effect om een voorbeeld van je video te zien te krijgen. Klik op een effect om het toe te passen.

©PXimport

Met het Audio Effects menu kun je 19 geluidseffecten aan de audiotrack van je clip toevoegen. De galmeffecten (small room, medium room, large room, en cathedral) kunnen nuttig zijn. De rest is meer voor de lol.

Info: Hoewel de laatste aanpassing op dit gebied misschien niet al te interessant klinkt, biedt het wel een extra mogelijkheid. Selecteer een clip, en je krijgt de lengte te zien. Pas de lengte aan, en de clip wordt langer (tot en met de lengte van de oorspronkelijke clip) of korter. Als hij korter wordt, gaat de clip niet sneller draaien - de clip eindigt gewoon sneller dan voorheen.

Snelheidseffecten

Nu we het toch over het aanpassen van de snelheid van je clips hebben... er zijn ook manieren om dat te doen. iMovie stelt je in staat om je clips te versnellen of te vertragen, en je hebt bovendien een Instant Replay effect dat geweldig is voor sportvideo's (of grappige filmpjes).

Om de snelheid van een clip aan te passen, selecteer deze in de tijdlijn. In het Modify menu kun je Slow Motion, Fast Forward, Instant Replay, Rewind, en Reset Speed commando's vinden.

©PXimport

Slow Motion en Fast Forward dienen om de actie (en audio) te vertragen en te versnellen. De eerste geeft je opties om de video 50, 25, of 10 procent te vertragen. Het Fast Forward submenu bevat aanpassingen van 2x, 8x, en 20x. Wanneer je één van deze effecten aanpast verschijnt er een chromen stip in de rechterbovenhoek van de clip, die aangeeft dat de snelheid is aangepast. Je kunt vervolgens met die aanpassing spelen door de stip te verslepen: Naar rechts om de clip te vertragen, en naar links om hem sneller af te spelen. Een haas of schildpad icoon op de clip laat zien of de clip sneller of trager wordt afgespeeld dan het origineel.

Het Instant Replay effect speelt de geselecteerde clip opnieuw, met een "Instant Replay" titel in de rechterbovenhoek van de clip. Het submenu van dit commando heeft opties voor 100, 50, 25, en 10 procent; de nummers verwijzen naar de snelheid van de resulterende replay. Kies je bijvoorbeeld 100 procent, dan wordt de replay even snel afgespeeld als het origineel. Een instelling van 10 procent zal ervoor zorgen dat de clip tien keer zo lang duurt (en tien keer zo traag is) als het origineel.

Het Rewind effect voegt een omgekeerde versie van de clip aan het einde van de originele clip toe, en speelt deze met een snelheid van 1x, 2x, of 4x af. Dan wordt de oorspronkelijke clip nog een keer herhaald. Het lijkt op het bekijken van je video en audio op een camcorder, vervolgens terugspoelen en opnieuw afspelen.

Het einde verbeteren

Het is tijd om je filmpje (en deze les) af te ronden. Laten we in stijl eindigen met een ander effect.

Selecteer je laatste clip, en ga terug naar het Modify menu. Van daaruit kun je een aantal verschillende manieren kiezen om je filmpje met flair te beëindigen. Selecteer Fade To en dan zijn Black and White, Sepia, of Dream een mooie manier om een retrospectief filmpje af te ronden - iets voor je ouders op hun dertigste trouwdag, of voor je dochter wanneer ze op het punt staat om in het huwelijk te stappen. Het Flash and Hold Frame effect is ook leuk. De clip vervaagt aan het einde naar wit, en er wordt uitgezoomd vanuit een stilstaand beeld van de laatste frame. Het is niet voor alles geschikt, maar in de juiste setting is het prachtig.

Dit is een vrij vertaald artikel van onze Amerikaanse zustersite Macworld.com. Beschreven termen, handelingen en instellingen kunnen regiogebonden zijn.

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!