Bijna heel Nederland heeft WhatsApp omarmd, deze chatdienst is het grootste sociale platform in ons land. Waar het eerst een basale app was waarmee je tekstberichtjes met emoticons kon versturen, is het inmiddels uitgegroeid tot een veel uitgebreidere chatdienst. We verkennen eerst de basis, waarna we dieper op alle mogelijkheden in gaan. Met deze 23 WhatsApp-tips haal je alles uit de populaire chat-app.

Tip 01: Installatie

Je downloadt WhatsApp op je smartphone vanuit de appwinkel van jouw platform (iOS, Android of Windows Phone). Start je de app voor het eerst, dan moet je jouw telefoonnummer verifiëren. Je krijgt hiervoor een sms’je met een code. Heb je al eerder WhatsApp gebruikt en toen een back-up van je chats had gemaakt, dan wordt vervolgens gevraagd of je de chatgeschiedenis wilt herstellen. Tot slot voer je je naam in om te kunnen beginnen. Hoe de interface van WhatsApp eruitziet, is afhankelijk van het platform dat je gebruikt. Gebruik je een iPhone, dan zie je in het hoofdvenster onderin een paar tabbladen: Status, Gesprekken, Camera, Chats en Instellingen. In Android heeft het hoofdvenster drie tabbladen: Chats, Status en Oproepen. Je ziet ook een camera-icoontje in dit rijtje staan, hierover in tip 8 meer.

Wanneer je WhatsApp voor het eerst opent, zijn de tabbladen nog leeg. Tik je bovenin op het gespreks-icoontje dan zie je wel gegevens, namelijk die van je contacten. WhatsApp gebruikt jouw telefoonnummer om je te identificeren, en maakt gebruik van de contactenlijst die jij – met mobiel nummer – op jouw telefoon hebt opgeslagen. Is de lijst contacten nogal lang, gebruik dan het vergrootglas bovenin om op de naam van je contact te zoeken.

©PXimport

Tip 02: Berichten sturen

©PXimport

Wil je iemand een berichtje sturen, tik dan op diens naam om het chatvenster te openen. Tik onderin in het invoervenster, waarna het toetsenbord verschijnt. Voer je bericht in en tik op de verzendpijl om het bericht te sturen. Je kunt via de smiley allerlei emoticons gebruiken om je berichtje te verfraaien of verduidelijken. Zodra je iemand een bericht hebt gestuurd, verschijnt je chat in het tweede tabblad. Typ je trouwens een webadres in met http:// ervoor (bijvoorbeeld http://computertotaal.nl) dan toont WhatsApp een soort pop-upje met daarin ook de titel, een intro en eventueel een beeld van de website, zodat de ontvanger beter weet waar je hem heen stuurt.

Tip 03: Beelden versturen

Je kunt meer sturen dan alleen tekstberichtjes, ook beelden verzenden is mogelijk. Tik in het chatvenster rechtsboven op het paperclipje (Android) of op het plusje naast het invoerveld (iOS) om het verzendmenu te openen. Om nu gelijk een foto te maken en die te versturen, tik je op Camera. Heb je het beeld al op je smartphone staan, kies dan voor Galerij / Foto’s, Video’s of Gif’s (Android) of Foto- en videobibliotheek (iOS), en selecteer het beeld dat je wilt versturen. Meerdere beelden verzenden? Via het vinkje rechtsboven selecteer je tot dertig foto’s of video’s tegelijk. Bij een foto krijg je de mogelijkheid om de foto nog even bij te snijden of te roteren, en een onderschriftje toe te voegen. Vanuit de camera-modus kun je nog een tekstje, krabbeltje of emoticon toevoegen. Bij een video kun je het beeld inkorten tot het juiste fragment met de twee ‘pijltjes’ in de tijdlijn onder de video. Ook hier kun je een opmerking toevoegen voor je het filmpje verzendt.

Heb je trouwens nog geen tekst ingevoerd, dan zie je aan de rechterkant van de invoerbalk een cameraatje staan, waarmee je direct de cameramodus opent. Tik kort op de opnameknop om een foto te maken of lang om een filmpje te verzenden.

Compressie

Tip 04: Geluiden

Naast tekst en beeld, kan WhatsApp ook prima overweg met geluid. Rechts naast het invoerveld zie je een microfoontje staan. Tik daar lang op om direct te beginnen met opnemen van geluid. Zodra je de knop loslaat wordt het opgenomen berichtje verzonden. Ben je bezig met opnemen maar bedenk je je? Veeg dan naar links om de opname te annuleren. Deze manier van geluiden opnemen is vooral handig voor korte gesproken berichtjes. De ander kan het berichtje afluisteren wanneer hij/zij wil. Leuk detail: breng je tijdens het afluisteren van een berichtje je telefoon naar je oor, dan hoor je het geluid alsof je aan het telefoneren bent. Een muziekbestand dat op je telefoon staat verzenden, kan in Android via het verzendmenu / Audio.

©PXimport

Tip 05: Bellen

©PXimport

Via WhatsApp kun je ook bellen, dat gaat via de internetverbinding en kost je dus geen belminuten. Ben je onderweg, dan wordt verbinding gemaakt via je dataverbinding, maar met ongeveer 250-500 KB per minuut slurpt WhatsApp-bellen niet zo veel data. Overigens kan er bij een matige internetverbinding een irritante vertraging of echo in het gesprek aanwezig zijn. Om een oproep te starten, tik je boven in beeld naast de naam van je contact op het telefoontje. Je krijgt de keuze tussen Spraakoproep en Video-oproep. Kies voor Spraakoproep en de ander wordt direct gebeld. Via de knoppen onder in beeld kun je het geluid even dempen, het gesprek op de luidspreker zetten of tijdens het gesprek verder chatten.

Via Video-oproep start je een videogesprek met een andere WhatsApp-gebruiker. Via het camera-icoontje met pijltje wissel je tijdens het gesprek naar de andere camera van je smartphone. Voor videobellen heb je een goede internetverbinding nodig, en het kost een stuk meer data. Hoeveel, dat is sterk afhankelijk van de toestelcamera’s en de manier van verbinden (wifi of dataverbinding). In onze test kostte het tussen de 8 en 20 MB per minuut. Oproepen komen overigens terecht op het Oproepen/Gesprekken-tabblad van het hoofdscherm.

Tip 06: Andere media

Misschien zag je het al even: in het verzend-menu (paperclipje of plusteken) staan nog meer opties. Via Document verzend je allerlei documenten, zoals word-bestanden, spreadsheets en pdf’s. Een bestand mag maximaal 100 MB groot zijn. Spreek je met iemand af en wil je laten weten waar je nu bent? Tik dan op Locatie en WhatsApp maakt een kaartje met jouw locatie. Een andere plek kiezen kan trouwens ook. Tot slot kun je de gegevens van iemand uit je contactenlijst versturen via Contact.

Tip 07: Media opslaan

Als je media krijgt toegestuurd van anderen, worden die standaard op je apparaat opgeslagen. Wil je zelf bepalen welke foto’s, filmpjes en geluidsfragmenten er wel en niet worden opgeslagen? Ga naar het hoofdvenster, tik op de drie puntjes en kies / Instellingen / Dataverbruik (Android) of tik in het hoofdvenster op Instellingen / Data- en opslaggebruik (iOS). Kies in dit menu wanneer WhatsApp media automatisch opslaat. Je kunt hierbij onderscheid maken tussen downloaden via mobiel netwerk, wifi en roaming, en per situatie bepalen of afbeeldingen, audio, video’s of documenten mogen worden opgeslagen.

©PXimport

Tip 08: Status

Sinds eind februari heeft WhatsApp een uitgebreide Status-functie. Was dat daarvoor alleen een tekstregeltje waarin je bijvoorbeeld aangaf dat je niet beschikbaar was, nu is het een Instagram Stories- dan wel Snapchat-achtige functie. Tik je in het hoofdscherm op Status, dan zie je de statussen die contacten de laatste 24 uur geplaatst hebben. Tik linksboven op Privacy (iPhone) of rechtsboven op de drie puntjes en kies Privacy status om alvast aan te geven wie jouw status-updates mogen zien. Je kiest hier tussen Mijn contacten, Mijn contacten, behalve… of Alleen delen met… waarbij bij de laatste twee contacten kunt selecteren. Je plaatst zelf een nieuwe status door op Mijn status te tikken in het tabblad Status, of nog sneller via het camera-pictogram/tabblad in het hoofdvenster. Je kunt je foto of filmpje opleuken met tekst, pen of stickers/emoji. Statussen die je gedurende de dag maakt, komen in één filmpje terecht en verdwijnen hier na 24 uur automatisch weer uit. Bij het bekijken van statusfilmpjes van anderen, kun je hier snel doorheen scrollen door op het scherm te tikken.

Tip 09: Berichten doorsturen

Je weet nu de basis over het verzenden van berichten en media. Gelukkig heeft WhatsApp nog allerlei slimme functies ingebouwd voor berichten. We diepen een paar van die extra mogelijkheden voor berichten uit. Heb je een bericht aan iemand gestuurd of van iemand ontvangen en wil je dat ook aan een ander WhatsApp-contact laten lezen? Dan kun je het doorsturen. Om een bericht door te sturen, druk je lang op het bericht (tik daarna eventueel meer berichten aan om die in één keer door te sturen) en kies je rechtsboven voor het gebogen pijltje (Android) of Stuur door (iOS). Selecteer daarna de contactpersoon(en) waarnaar je het wilt sturen en tik op het Verzend-pijltje. Bij foto’s en video’s zie je in je chat direct het gebogen pijltje staan om de media door te sturen. Onderschriften van foto’s en video’s worden helaas niet meegestuurd.

©PXimport

Tip 10: Verzendlijst

Wil je één berichtje aan heel veel mensen sturen, dan kun je gebruikmaken van een verzendlijst. Dit wordt bijvoorbeeld met oud en nieuw en met verjaardagen veel gebruikt. Tik in het hoofdvenster van WhatsApp op de drie puntjes om het menu te openen en kies Nieuwe verzendlijst (Android) of tik in het hoofdvenster direct op Nieuwe verzendlijst (iOS). Selecteer de contacten aan wie je het bericht wilt sturen. Typ vervolgens je bericht, en alle geselecteerde contacten die jou ook in hun contactenlijst hebben staan, ontvangen je appje.

Tip 11: Bericht bewaren

©PXimport

Heb je een bericht ontvangen dat je graag later nog makkelijk terug wilt kunnen lezen? Bewaar het dan als favoriet. Druk lang op het bericht en tik bovenin op de ster. Naast de verzendtijd zie je nu een sterretje verschijnen. Als je het bericht terug wilt lezen, ga je naar het hoofdvenster en druk je op de drie puntjes voor het menu / Berichten met ster in Android en naar Instellingen / Berichten met ster op een iPhone. Wil je de berichten met ster van een bepaald contactpersoon terugzien, ga dan naar de chat met die persoon en tik bovenin op de naam. Hier krijg je onder Berichten met ster je gemarkeerde berichten te zien. In ditzelfde venster krijg je trouwens ook een overzicht van alle media die jullie naar elkaar gestuurd hebben.

Tip 12: Chat verzenden

Wil je een berichtenwisseling met een bepaald persoon graag bewaren, dan kun je die chat exporteren. Je kunt de inhoud van het gesprek dan ook op andere platformen lezen, zoals je pc. Een gesprek uit WhatsApp exporteren doe je in Android door binnen het gesprek te drukken op de drie puntjes rechtsboven / Meer / Chat e-mailen. Kies of je media wilt bijvoegen en e-mail het gesprek naar je eigen mailadres om het op je computer te kunnen bewaren. Voor iOS druk je binnen het gesprek bovenin op de naam van de persoon en scrol je naar beneden tot je de optie Exporteer chat ziet. Druk hierop en kies vervolgens of je de media (dus afbeeldingen, video’s enzovoort) wilt insluiten in de export. Hierna kies je de clouddienst waar je de export wilt opslaan. Afhankelijk van de grootte van het gesprek (en de media daarin) kan het opslaan even duren. Zorg natuurlijk dat niet jouw hele chatgesprekken in verkeerde handen vallen, dat is ook voor de contacten waarmee je chat geen pretje!

©PXimport

Privacy

Tip 13: Reservekopie maken

©PXimport

Wil je voor de zekerheid al je WhatsApp-berichten back-uppen? Dat kan. Het voordeel is dat je deze reservekopie niet maakt op het toestel zelf, maar op de server van een cloud-dienst (bij Android op Google Drive en bij een iPhone op iCloud). Zorg er wel voor dat je je in je cloud-account voldoende ruimte vrij hebt. Een reservekopie maak je eenvoudig door te drukken op Instellingen / Chats / Chat back-up (Android) of / Reservekopie (iOS). Je kunt hier ook instellen dat op gezette tijden automatisch een back-up wordt gemaakt, zodat je dit niet steeds zelf hoeft te doen). Wanneer je overstapt op een nieuw toestel of je toestel opnieuw installeert, krijg je bij de installatie van WhatsApp de mogelijkheid om je reservekopie terug te zetten.

Tip 14: Chats archiveren

Wil jij je lijst met chats wel wat overzichtelijker? Je kunt gesprekken verwijderen of archiveren. Archiveer je een chat, dan staat deze niet meer in het overzicht, maar kun je de berichten via de zoekfunctie nog wel terugvinden. Wil je in één keer de lijst opschonen, ga dan in Android naar Instellingen / Chats / Chatgeschiedenis / Alle chatsarchiveren of in iOS naar Instellingen / Chats / Archiveer alle chats.

Tip 15: Blauwe vinkjes

Je hebt er misschien weleens over gehoord in het nieuws, de beruchte blauwe vinkjes van WhatsApp. Oorspronkelijk was het bij WhatsApp niet mogelijk om te zien of iemand je bericht ontvangen en/of gelezen had. Die functie is later toegevoegd met behulp van vinkjes. Een grijs vinkje betekent dat je appje is verstuurd, twee grijze vinkjes betekent dat de ontvanger je bericht heeft ontvangen en twee blauwe vinkjes houdt in dat je bericht is gelezen. Superhandig, maar misschien wil je wel helemaal niet dat iemand die informatie kan zien. Al is het maar om irritante opmerkingen als ‘waarom reageer je niet, ik zie dat je het gelezen hebt’ te voorkomen. Gelukkig kun je de leesbevestiging uitschakelen. Druk in Instellingen op Account / Privacy. Zet de schakelaar bij Leesbewijzen uit, en niemand kan meer zien welke berichten je gelezen hebt. Jij kunt dat nu ook niet meer bij anderen zien. Met de opties Laatst gezien, Profielfoto en Status kun je daarnaast bepalen wie die informatie over je te zien krijgt.

©PXimport

Contact blokkeren

Tip 16: Groep maken

©PXimport

Je las in tip 10 dat je een bericht aan meerdere personen kunt sturen via een verzendlijst. Er is nog een andere manier om een bericht aan meerdere personen te versturen: via een appgroep. Handig als je met een groep mensen wat wilt afspreken, of elkaar op de hoogte wilt houden van bepaalde dingen. Veel gezinnen, families en vriendenkringen hebben appgroepen. Een groep maak je aan via het hoofdmenu, waar je tikt op Nieuwe groep. Selecteer de contacten die je aan de groep toe wilt voegen. Die moeten in jouw contactenlijst op je telefoon staan. In de volgende stap kies je een naam voor de groep en selecteer je eventueel een groepsafbeelding. Na een tik op het vinkje is je groep aangemaakt en kun je gaan chatten. Let wel op dat ieder bericht dat je in de groep stuurt, bij alle contacten aankomt. Zorg dat je (vooral bij grotere groepen) de anderen niet tot last bent door allerlei onbenullige berichtjes te sturen.

Ook in een groep kun je overigens zien wie een bericht ontvangen en/of gelezen heeft. Veeg op een iPhone het bericht naar links om te zien wie het gelezen heeft, of druk er lang op en kies Info. In Android druk je lang op het verstuurde bericht en tik je boven in op de i om deze informatie tevoorschijn te halen.

Tip 17: Groepsbeheerder

Degene die een groep aanmaakt, is automatisch beheerder van de groep. De beheerder is degene die bijvoorbeeld nieuwe leden kan toevoegen aan de groep, leden uit de groep kan verwijderen, de afbeelding kan aanpassen en de naam van de groep kan wijzigen. Wil je niet in je eentje beheerder zijn van de groep, dan kun je andere mensen ook beheerder maken. Open de groepschat en druk boven in beeld op de naam van je groep, het beheervenster verschijnt. Druk op de naam van de persoon die je ook beheerder wilt laten zijn en tik op Groepsbeheerder maken. Jij blijft zelf ook beheerder. Wil je een lid verwijderen uit de groep, dan gaat dat via hetzelfde menu, druk dan op [Naam]verwijderen.

©PXimport

Tip 18: Groepsinstellingen

In het beheervenster van de groep kun je meer dingen aanpassen. Contactpersonen aan de groep toevoegen kan rechtsboven via de persoon met het plusje, of via de knop Deelnemer toevoegen, direct boven de bestaande lijst met leden van de groep. Door op de groepsnaam of -afbeelding te tikken kun je deze gegevens wijzigen. In dit venster vind je de optie Dempen, waarmee je de groep tijdelijk ‘op stil’ kunt zetten. Kies of je dit voor acht uur, een week of een jaar wilt, en of je wel een notificatie van nieuwe berichtjes in beeld wilt krijgen. Een een-op-een-gesprek kun je overigens ook dempen, tik daarvoor in het gesprek op de drie puntjes en kies Dempen.

Tot slot vind je de knop Aangepaste meldingen in het beheervenster, daarmee bepaal je welke meldingen je wel en niet van deze groep wilt krijgen. Mag je telefoon bijvoorbeeld trillen bij een nieuw bericht en wil je een geluidje horen?

Tip 19: Verlaten/verwijderen

Wil je uit een groep stappen, dan kun je de groep verlaten. Ga hiervoor in Android naar het beheeroverzicht van de groep, druk op Groep verlaten en bevestig de actie. In iOS veeg je de groep in je chatoverzicht naar links, kies Meer / Verlaat groep en bevestig je de actie. Je kunt de chatgeschiedenis nu nog wel bekijken, maar krijgt geen nieuwe berichten meer. Verlaat je een groep waar jij de enige beheerder van bent, dan wordt een willekeurig ander groepslid aangewezen als beheerder. De optie om een groep helemaal te verwijderen, verschijnt pas als je uit de groep gestapt bent. Druk je lang op de chatgeschiedenis van de groep, dan verschijnt nu Verwijder groep.

Tip 20: Achtergrond

De persoonlijke gegevens die je hebt ingevoerd bij het aanmaken van WhatsApp kun je natuurlijk wijzigen. Dat gaat via het Instellingen-menu. Bovenin vind je hier je naam en profielfoto. Wanneer je hierop tikt, kun je deze gegevens aanpassen. Een ander ding dat je in de instellingen kunt aanpassen, is de achtergrond van je chats aanpassen, via Instellingen / Chats / Achtergrond. Je kunt kiezen voor de achtergronden die de makers je bieden, voor een effen kleur of een eigen beeld dat op je telefoon staat.

Tip 21: Snelkoppeling

©PXimport

Chat je heel vaak met één persoon of wil je die chat om een andere reden snel kunnen openen, dan heb je geluk als je een Android-apparaat of Windows Phone-toestel hebt, want op deze apparaten kun je een snelkoppeling naar een gesprek opslaan op het startscherm van je smartphone. Dat gaat in Android via de betreffende chat, druk rechtsboven op de drie puntjes / Meer / Snelkoppeling maken. Op een Windows Phone-toestel ga je naar het hoofdscherm / Favorieten, druk lang op een contact en kies voor Vastmaken aan start.

Tip 22: Via de computer

Wist je al dat je WhatsApp ook via je computer kunt gebruiken? Superhandig om langere gesprekken te houden, zodat je niet alles op je kleine smartphone-scherm hoeft te doen. Het kan op twee manieren: via een van de programma’s die je download hier of via https://web.whatsapp.com. In beide gevallen koppel je je telefoon aan de computer door middel van een QR-code. In Android tik je in het hoofdvenster op de drie puntjes / WhatsApp Web en tik je daar op het plusje om een apparaat toe te voegen. Op een iPhone ga je naar Instellingen / WhatsApp Web/Desktop / Scan QR-code.

Zodra je apparaat gekoppeld is zie je jouw gesprekken in beeld, en kun je direct beginnen met chatten. Je kunt bijna alles wat je ook in de smartphone-versie kunt, dus ook media verzenden en bekijken, berichten terugzoeken, gesprekken dempen en chatten met groepen.

©PXimport

Tip 23: Account verwijderen

De meeste mensen die WhatsApp gebruiken willen niets anders meer, maar het kan natuurlijk zijn dat je helemaal niet zo vaak in contact wilt staan met anderen, of de voorkeur geeft aan een andere app. In dat geval kun je je account heel eenvoudig weer verwijderen. Druk op Instellingen / Account / Mijn account verwijderen. Vul vervolgens het telefoonnummer in waarmee je het account gekoppeld hebt en druk op Verwijder mijn account. Let op, dit kan niet ongedaan gemaakt worden, je bent daarna alles kwijt (ook reservekopieën).

©PXimport

Niet iedereen gebruikt WhatsApp

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.