ID.nl logo
Een duurzame bak: dit betekent het keurmerk op je koffie
© Uckyo
Huis

Een duurzame bak: dit betekent het keurmerk op je koffie

Als je Googelt op ‘koffie kopen’ krijg je ruim 24 miljoen resultaten. Hoe kies je dan koffie? Smaak is zeker belangrijk. Maar je wilt misschien ook naar duurzame koffie kijken. Hebben de boeren een eerlijke prijs gekregen? Is er geen regenwoud gekapt voor je bak troost? Daarvoor zijn keurmerken in het leven geroepen. Hoe het met die keurmerken voor koffie zit, lees je in dit artikel.

  • Keurmerken kunnen door iedereen worden uitgegeven. Oók door de fabrikant zelf. Kijk dus kritisch.
  • Een betrouwbaar keurmerk kijkt naar de omstandigheden van de koffieproductie. Dat kan het milieu zijn of het welzijn van de koffieboeren. Of beide.
  • Betrouwbare keurmerken zijn bijvoorbeeld Rainforest alliance, Fairtrade, FSC en 4C.
  • Geïnteresseerd in de herkomst van je lievelingskoffie? Lees dan ook eens: Koffie speciaal: single origin, single estate en blend koffie

Koffie kiezen

Koffie koop je bij de supermarkt of bij een koffiespeciaalzaak. Je kunt het ook online bestellen. Hoe dan ook, er is veel keuze. Keurmerken zeggen niets over de smaak, maar wel over de productie. Klein nadeel: inmiddels zijn er ook heel veel keurmerken voor koffie. Hoe zorg je dat je door de bonen het bos blijft zien?

Wat is een keurmerk en wat zegt het over koffie?

Een keurmerk of certificaat is in feite een beeldmerk (een soort logootje) op de verpakking van een product, dat je informatie geeft over de manier waarop het product tot stand is gekomen. De overheid ondersteunt keurmerken, omdat ze consumenten helpen om een keuze te maken. Dit staat er op de website van de rijksoverheid:

‘Een certificaat of een keurmerk laat zien dat iets aan bepaalde kwaliteitseisen voldoet. Bijvoorbeeld veiligheidseisen of duurzaamheidseisen’.

Een keurmerk geeft je dus informatie over een product of dienst. In het geval van koffie gaat het dan meestal over duurzaamheid en milieuvriendelijkheid tijdens het hele proces. Ook kan een keurmerk iets zeggen over een eerlijke vergoeding voor de boeren. Koffie groeit doorgaans in landen waar de lonen laag liggen, dus vaak is een eerlijke vergoeding niet vanzelfsprekend.

Het grote nadeel van keurmerken is dat iedereen ze in feite mag uitgeven. Er zijn wel centrale instellingen die dit coördineren (CI’s), maar een merk kan het in principe ook zelf doen. Daarom is het een goed idee om die keurmerken kritisch te bekijken en even wat huiswerk te doen. Daar helpen we je mee.

©Jane Kelly

Sommige keurmerken krijgen kritiek Sommige keurmerken lagen of liggen onder vuur. Soms is dat terecht, maar niet altijd. Zo kreeg het ‘Beter Leven’ keurmerk van de Dierenbescherming kritiek. Dit is bedoeld als keurmerk voor vlees afkomstig van dieren die onder betere omstandigheden worden gehouden. Er waren leveranciers met het keurmerk die daar niet onder hadden moeten vallen. Dit keurmerk is overigens niet voor koffie, maar het leert ons wel dat we ook kritisch moeten blijven bij keurmerken. Ook het Fairtrade-keurmerk kreeg kritiek. Dit keurmerk kom je op koffie wel tegen, maar de tak waar de klappen vielen was die van de chocolade. Het keurmerk garandeert een minimumprijs voor cacaoproducenten, vooral fijn wanneer de prijs wereldwijd inzakt. De kritiek was dat de verdere productie van chocolade echter op andere plaatsen in de wereld plaatsvindt en het land van herkomst dus minimaal verdient aan de chocolade. Daarmee draagt het keurmerk niet genoeg bij aan de ontwikkeling, volgens die critici.

Keurmerken en certificeringen streven meestal naar betere omstandigheden op één deel van de keten. Hiermee kunnen ze niet alle problemen en onrecht wegnemen, maar het is wel een stap naar verbetering. Mits het een echt keurmerk is, natuurlijk. Kijk dus goed of het bedrijf zélf gekeurd is voor het keurmerk. Ook goed om te weten: keurmerken kunnen per land verschillen. Ook zijn er keurmerken die door de Europese Unie en zelfs wereldwijd worden uitgegeven.

Keurmerken voor duurzame koffie

Duurzame koffie is koffie die op een 'vriendelijk voor de aarde' en 'eerlijk voor boeren' manier wordt gemaakt. Soms één van de twee, soms beide. Dit zijn een aantal veel voorkomende keurmerken.

🌍 Internationale keurmerken

Rainforest alliance (gefuseerd met UTZ)

Het Rainforest Alliance keurmerk staat voor duurzaamheid in de koffieproductie. Dit betekent dat de koffie op een manier wordt verbouwd die goed is voor de natuur en de mensen die erbij betrokken zijn. Boerderijen die dit keurmerk dragen moeten bepaalde regels volgen. Sinds 2005 mogen ze geen waardevolle natuurgebieden vernietigen voor koffieteelt en moeten ze wilde dieren en planten beschermen. Hiermee kwamen de belangen van Rainforest alliance en UTZ samen, dus de fusie was logisch. Overigens kun je het UTZ-kenmerk ook nog apart tegenkomen.

De boeren die dit keurmerk willen behouden, moeten een systeem gebruiken om verantwoord met water, afval en chemische stoffen om te gaan. Ze moeten ook zorgen voor goede arbeidsomstandigheden voor de werknemers.

Forest Stewardship Council (FSC)

Producten met het FSC-label ondersteunen verantwoord bosbeheer en dragen bij aan het behoud van bossen en de biodiversiteit. Het FSC-keurmerk is 100 procent tegen ontbossing en is voor eerlijke arbeidsomstandigheden, bescherming van plant- en diersoorten, rechten van de lokale bevolking en een verantwoorde omgang met hulpbronnen. Het label komt in verschillende varianten, zoals FSC 100% (voor producten die volledig uit FSC-gecertificeerde bossen afkomstig zijn), FSC Gerecycled (voor producten gemaakt van gerecyclede materialen), en FSC Mix voor producten met een mix van FSC-gecertificeerde, gerecyclede en gecontroleerde houtmaterialen.

4C Association

4C Association, oftewel de Common Code for the Coffee Community, waarborgt dat koffieproductie niet bijdraagt aan ontbossing of verlies van biodiversiteit. Het legt nadruk op goede landbouwpraktijken en de bescherming van grond, water en lucht. Daarnaast worden de rechten van arbeiders en boeren gerespecteerd. Ook zet dit keurmerk in op training van de boeren, om de productiviteit en winstgevendheid te vergroten.

Het 4C-label wordt uitgegeven door onafhankelijke certificeringsinstanties. Producten moeten minstens 30 procent 4C-gecertificeerde koffie bevatten om het label te dragen, met een overgangsperiode van drie jaar om dit tot 90 procent te verhogen.

Café Femenino

Deze non-profitorganisatie is net even anders, want ze richt zich op vrouwen. Ze verstrekt subsidies voor specifieke projecten die aangevraagd zijn door vrouwelijke koffieboeren, om het leven van hun families en gemeenschappen te verbeteren. Café Femenino richt zich op de emancipatie van vrouwelijke koffieboeren, in gebieden waar dat nog in de kinderschoenen staat. Dit is voor deze organisatie vooral Midden- en Zuid-Amerika.

©id512

🌷 Nederlandse keurmerken

Fairtrade (voorheen Max Havelaar)

Fairtrade, voorheen Max Havelaar, staat voor eerlijke handel. De organisatie zet zich in om de levens van boeren en werknemers wereldwijd te verbeteren door betere handelsvoorwaarden te creëren. De missie richt zich op mensenrechten, leefbare lonen, het beschermen van het milieu en het bestrijden van kinderarbeid. In Nederland keurt Fairtrade producten met zijn herkenbare logo, wat garandeert dat de leverancier aan de vastgestelde normen voldoet. Denk aan het betalen van eerlijke minimumprijzen en premies aan boerencoöperaties. Dit draagt bij aan de ontwikkeling van boeren en hun gemeenschappen.

Keurmerk ‘biologisch’

Het Europees biologisch keurmerk staat op producten die voldoen aan de EU-regels voor biologische productie. Dit keurmerk geeft aan dat een product voor minimaal 95 procent uit biologische ingrediënten bestaat en vrij is van chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Ook kijkt het, bij de productie van dierlijke producten, naar dierenwelzijn. Het Europees biologisch keurmerk kijkt dus naar het milieu, dier én de mens en bevordert duurzame landbouwpraktijken. Het wordt gebruikt op alle biologische producten die in de EU zijn geproduceerd en kan ook toegepast worden op geïmporteerde producten die aan deze regels voldoen.

Andere keurmerken

Er zijn nog andere keurmerken die je op koffie tegen kunt komen. In feite kunnen fabrikanten ze ook nog eens zelf verzinnen. Dit zijn overige keurmerken die je ook vaak tegenkomt:

Fair for Life (koffie, thee en chocolade)

Gaat over milieu en mensen.

Climate Neutral Certified (koffie, thee en chocolade)

Milieu- en klimaatneutrale koffieproductie.

Fairglobe

Fairtradeproducten speciaal voor Lidl supermarkten.

EKO (koffie, thee en chocolade)

De basis hiervoor is het EU biologisch keurmerk.

Demeter (Koffie, Thee, Chocolade)

Ook gebaseerd op EU biologisch.


Ben je op zoek naar een koffiemachine? Vraag dan de (gratis!) Kieskeurig.nl Koffiewijzer 2023 aan: 16 koffiemachines, uitgebreid getest door consumenten. Van gebruiksgemak tot onderhoud, van koffievariëteiten tot smaak: lees de onafhankelijke en eerlijke reviews van meer dan 100 testers.

De Kieskeurig.nl Koffiewijzer

16 koffiemachines getest door consumenten
▼ Volgende artikel
Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast
© Lightfield Studios - stock.adobe.com
Huis

Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast

Of je nu trek hebt in toast met avocado en een gepocheerd eitje of in een klassieke tosti met ham en kaas: met het moderne broodrooster kan het allemaal. Benieuwd wat broodroosters anno nu zo bijzonder maakt? We vertellen je er alles over.

In het kort: Moderne broodroosters zijn echte alleskunners: naast het roosteren van brood gebruik je ze ook voor het maken van tosti's, het opwarmen van croissants en het ontdooien van bevroren brood. En ze kunnen vaak nog veel meer dan dat. In dit artikel lees je wat moderne broodroosters allemaal kunnen en in welk opzicht ze verschillen van de meer traditionele modellen.

Lees ook: 🥪 Gezonde tosti's om de hele middag op door te gaan

'Ouderwetse' broodroosters doen precies wat ze moeten doen. Je doet er één of twee sneetjes brood in, wacht een paar minuten en plop: daar heb je je perfect gebruinde en knapperige toast. Deze modellen zijn dankzij hun eenvoudige werking nog altijd bij veel mensen in trek, maar er er is ook steeds meer vraag naar modellen die meer kunnen dan alleen brood roosteren. Van het maken van tosti's tot het roosteren van bagels en croissants: met de nieuwste modellen heb je je tosti-ijzer of oven haast niet meer nodig! Veel modellen zijn daarnaast voorzien van allerlei handige extra's, zoals een ontdooifunctie en speciale sleuven voor extra groot of klein brood. En dan hebben we het nog niet eens over de vele bruiningsstanden op moderne broodroosters.

Bruiningsstanden 

Traditionele broodroosters zitten vaak lekker simpel in elkaar, met een draaiknop die je keuze biedt uit drie tot hoogstens vijf standen. Maar het beperkte aantal opties op deze modellen heeft wel als nadeel dat je niet altijd evenveel controle hebt over hoe bruin je sneetjes brood worden. Moderne broodroosters beschikken vaak over veel meer bruiningsstanden, gemiddeld tussen de zes en negen. De lagere standen zijn ideaal voor het licht roosteren van dun of oud brood, terwijl de hogere standen perfect zijn om brood donkerbruin te krijgen of om zwaarder brood zoals volkoren of roggebrood te roosteren. Sommige modellen hebben zelfs slimme sensoren die de dikte van het brood detecteren en op basis daarvan de roostertijd aanpassen. Handig! 

Ontdooifunctie

Brood ontdooien kan best een gedoe zijn. Op het aanrecht duurt het lang, voor gelijkmatig ontdooien in de oven moet je maar net de juiste instellingen weten en in de magnetron wordt bevroren brood snel slap. In een broodrooster met ontdooifunctie wordt het een stuk eenvoudiger. Het enige wat je hoeft te doen, is de bevroren sneetjes brood in het rooster te plaatsen en de ontdooistand te selecteren. Het broodrooster past vervolgens automatisch de tijd en temperatuur aan, zodat je brood gelijkmatig ontdooit zonder dat het verbrandt. Deze functie werkt ook goed voor bevroren croissants of andere kleine broodjes.

©Goffkein - stock.adobe.com

Hoeveelheid sleuven

Voor grotere gezinnen is een broodrooster met maar twee sleuven niet altijd handig. Zeker als jullie gezellig samen aan tafel willen eten, is het niet ideaal om steeds op je beurt te moeten wachten. Gelukkig zijn broodroosters er tegenwoordig in allerlei soorten en maten, met bijvoorbeeld ruimte voor vier sneetjes brood of speciale sleuven voor extra lang brood (denk aan zuurdesem of stokbrood) of breed brood (zelf gesneden brood of croissants en bagels). Sommige modellen beschikken over sleuven met liftfunctie voor kleine sneetjes brood, zodat je je handen niet hoeft te branden. Er zijn ook modellen met een enkele brede sleuf waarin je meerdere sneetjes brood naast elkaar plaatst. 

Extra functies

Naast de ontdooistand hebben moderne broodroosters vaak nog veel meer handige functies. Zoals een opwarmstand die brood alleen opwarmt zonder het te roosteren: handig voor overgebleven croissants of andere afgebakken broodjes. Of een sneltoastfunctie, die brood snel en efficiënt roostert als je haast hebt. Een warmhoudrooster komt mooi van pas als je veel sneetjes brood achter elkaar wilt roosteren: deze houdt je brood tot wel vijftien minuten warm. 

Ook voor tosti's en bagels hebben moderne broodroosters vaak speciale standen. De tosti-stand zorgt ervoor dat het brood langzaam wordt verhit zodat ondertussen de kaas kan smelten. Eventuele meegeleverde tostiklemmen voorkomen dat het een knoeiboel wordt in je broodrooster. De bagelstand is speciaal ontworpen om bagels perfect te roosteren, met een zachte buitenkant en een krokante binnenkant. 

©morkovkapiy - stock.adobe.com

Design

Als je ook de uitstraling van je broodrooster belangrijk vindt, bieden moderne broodroosters je meer dan genoeg keus. Broodroosters anno nu zijn namelijk allang niet meer alleen maar basic zwart of zilver. Steeds meer fabrikanten bieden modellen in stijlvolle kleuren, zoals zachtroze, mintgroen of lichtblauw. Of wat dacht je van een opvallend retromodel in felrood? Gerenommeerde merken als Russell Hobbs, KitchenAid en Smeg verkopen verschillende kwalitatieve broodroosters in een origineel design. Misschien geef je niks om design en ga je liever voor functionaliteit. In dat geval is een broodrooster met transparante zijkanten misschien wat voor jou: hiermee hou je tijdens het roosteren precies bij hoe bruin je sneetjes kleuren.

▼ Volgende artikel
Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*
© encierro - stock.adobe.com
Huis

Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

In dit artikel lees je: • Waarom zelf kweken geld bespaartWelke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in pottenWelke fruitplanten jarenlang opbrengst gevenOf je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaienWelke kruiden goed groeien in pottenWanneer je het beste kunt zaaien of plantenHoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogelsWaarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeftHoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

  • Zaaien: april binnen, mei buiten

  • Zon: veel zon

  • Grond: luchtige, voedzame grond

  • Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

  • Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei

  • Zon: volle zon, uit de wind

  • Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding

  • Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

  • Zaaien: februari tot juni

  • Zon: zon of halfschaduw

  • Grond: losse, voedzame grond

  • Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

  • Zaaien: februari binnen

  • Zon: veel zon, liefst beschut

  • Grond: voedselrijke potgrond

  • Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm

  • Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

  • Zaaien: maart tot september

  • Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter

  • Grond: normale tuingrond, niet te droog

  • Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten

  • Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

  • Planten: november tot maart

  • Zon: volle zon

  • Grond: zure grond (meng turf door de aarde)

  • Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)

  • Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

  • Planten: najaar of vroeg voorjaar

  • Zon: liefst veel zon

  • Grond: goed doorlatend, voedzaam

  • Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming

  • Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

  • Planten: maart of augustus

  • Zon: volle zon

  • Grond: luchtige aarde, niet te nat

  • Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten

  • Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

  • Planten: voorjaar

  • Zon: volle zon, beschut plekje

  • Grond: voedzame, goed doorlatende grond

  • Let op: bescherm bij strenge vorst

  • Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?


Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

  • Je hebt direct een oogstbare plant

  • Je ziet meteen of de plant gezond is

  • Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

  • Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

  • Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

  • Leuk om te doen in de lente

  • Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

  • Zon: volle zon

  • Grond: droge, arme grond

  • Let op: geef weinig water, winterhard tot -10 °C, snoei regelmatig takjes om groei compact te houden

  • Oogsten: het hele jaar

2. Tijm

  • Zon: veel zon

  • Grond: doorlatend, kalkrijk

  • Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen

  • Oogsten: hele jaar door

3. Munt

  • Zon: halfschaduw of zon

  • Grond: vochtig, niet te droog

  • Let op: woekert, dus altijd in pot houden

  • Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste

4. Bieslook

  • Zon: halfschaduw tot zon

  • Grond: voedzaam, vochtig

  • Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten

  • Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

GewasBinnen zaaienBuiten zaaienPlantenOogsten vanaf
Courgetteaprilmeimeijuli–sept
Cherrytomaatmaartmeimeijuli–sept
Preifebruari–maartapril–juni-juli–dec
Paprikafebruari–maartmeimeijuli–sept
Rucola-maart–sept-april–okt
Blauwe bes--nov–maartjuli–aug
Framboos--okt–mrtjuni–aug
Aardbei--maart/augjuni–juli
Vijg--voorjaaraug–okt
Rozemarijn-maart–julimaart–meihet hele jaar
Tijm-maart–julimaart–meihet hele jaar
Munt-maart–julimaart–meihet hele jaar
Bieslook-maart–julimaart–meihet hele jaar
Basilicummaart–meimei–juli-juni–sept
Koriandermaart–aprilapril–juni-mei–aug
Dillemaart–aprilapril–juni-mei–aug
Peterseliefebruari–aprilmaart–juli-mei–okt

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

  • Leg koperen munten rond potten of bedden

  • Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen

  • Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)

  • Zet een schoteltje met bier neer

Rupsen:

  • Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)

  • Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan

  • Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt

Vogels:

  • Span vogelnetten over bessenstruiken

  • Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken

  • Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit

©APISIT Wilaijit

Kun je zelf avocado's kweken? Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.

 

Moestuinzaden?

Heel veel keus