Verlang je naar een moestuin, maar heb je er niet de ruimte voor? Geen zorgen. Deze negen planten en bloemen uit je tuin kun je gewoon eten! Het voordeel: onbespoten bloeiers boordevol vitaminen en mineralen die je algemene gezondheid ondersteunen.

In dit artikel lees je:

In het groen tussen je stoeptegels vind je heel wat vitaminen en mineralen. Ook de door jou gepote bloemen in je tuin, zijn misschien wel rijker dan je had gedacht. Hieronder lees je over negen bloeiers die het tuinieren nog leuker, lekkerder en vooral gezonder maken.

Disclaimer: Eet alleen bloemen en planten wanneer je zeker weet dat ze eetbaar zijn. Sommige bloemen zijn giftig, neem geen risico! 

Zevenblad

Zevenblad kan je vriend of je vijand zijn. Het woekert als een malle door je tuin. Waarom zou je van dit plantje je vriend maken? Het zit boordevol vitamine C, mineralen als kalium, calcium en magnesium. 

Zodra het maartzonnetje tevoorschijn komt, kun je de bladeren al plukken. De bloemetjes hebben een zoetere smaak dan de bladeren. Vers lijkt het op peterselie of spinazie. Gebruik het in je smoothie, soepen, stamppot of kook er een thee mee. Door het te drogen kun je het als kruid in de keuken gebruiken. Pijnlijke gewrichten of een insectenbeet? Gebruik het als verband. 

Foto's

©spline_x - stock.adobe.com

Paardenbloem 

De paardenbloem is niet alleen goed je wens uit te laten komen. Het sapt helpt namelijk tegen wratten en de bloem is rijk aan vitamine A, B1, B2, C, E en mineralen.

Van wortel tot bloem, alles van de paardenbloem is in de keuken te gebruiken. Het blad kun je rauw eten in een salade, bakken met je omelet, wokken of er een thee van koken. De wortels zijn te roosteren en de bloem kan zelfs rauw gegeten worden. 

Brandnetel 

Auw! Als je niet uitkijkt kan de brandnetel nogal vervelend zijn. Het blad bevat mierenzuur en histamine. Dit irriteert je huid. Maaaaar, zodra je het blad kookt of droogt, werken brandharen op het blad niet meer. Je kunt er veilig een soep op thee van koken én het blad na het koken opeten.

Waarom zou je je hieraan wagen? Brandnetel heeft een reinigende werking voor de huid & haar, zuivert je bloed en bestrijdt allergieën. Het (on)kruid bevat ijzer en chlorofyl die beide goed zijn voor het bloed. Daarnaast ondersteunt brandnetel de lever en is hij rijk aan vitamine A, B, C en K en mineralen.

Dovenetel 

Een dovenetel ‘dooft’, een brandnetel ‘brandt’. De blaadjes van de dovenetel kun je goed aanbrengen bij de jeuk van een brandnetel of kneuzing. De dovenetel bloeit met witte, gele of paarse bloemen die een salade een zoetige smaak geven. Van de blaadjes kun je thee zetten. Vooral de witte dovenetel smaakt naar meer. De bloem is rijk aan vitamine B, C, mineralen als kalium, slijmstoffen en bitterstoffen. 

TIP: Ook weegbree en hondsdraf kun je gebruiken tegen de jeuk van de brandnetel. Voor uitwendig gebruik is ook de plant vogelmuur goed gebruiken. Bijvoorbeeld bij pijnlijke botten of kneuzingen. 

©Orest Lyzhechka

Kleine veldkers 

Stoeptegels in de tuin? Grote kans dat je de kleine veldkers eens voorbij hebt zien komen. Gooi het plantje niet meteen weg tijdens het (on)kruid wieden, want in de plant zitten onder andere vitamine C, calcium, ijzer en andere antioxidanten. 

De veldkers smaakt een beetje peperig en is te vergelijken met de tuinkers of sterrenkers. Het plantje is zowel rauw als gekookt te eten. 

Rode klaver

Dit is niet alleen een geluksbrenger voor jou, maar is ook voor dieren en de natuur. De wortels van de klaver maken stikstof aan wat de grond verbetert en maakt kunstmest overbodig. Ook insecten als hommels, vlinders en bijen komen graag op de zoete geur van de klaverbloem af.

Vooral de rode klaver bevat veel hulptroepen voor ons lichaam. Als natuurlijke ondersteuning helpt het bij de overgang en bevat het veel plantaardige eiwitten. Daarnaast bevat rode klaver de vitamines B1, B3 en C en mineralen. De rode klaver is dus écht een allemansvriend. De bladeren kun je als groente gebruiken of in een thee. Alhoewel de rode klavers lijken op distels, prikken ze gelukkig niet. 

Viooltje 

Heb je viooltjes gepoot? Mooi, want dat betekent jarenlang smaakmakers in de tuin. Viooltjes groeien meerdere jaren en de bloemblaadjes worden dikwijls gebruikt voor garnering.

Het bloemetje is rijk aan fijne stoffen die de gezondheid ondersteunen. Allerlei slijmstoffen en flavonoïden vind je erin terug. Net als de vitamines C, E en K, mineralen en andere voedingsstoffen. Poten en opeten maar!  

©Ralf Neumann

Madelief

Madeliefjes zijn niet alleen goed voor het maken van bloemenkransen. Ze zijn ook erg lief voor ons lichaam. Het bloempje helpt bij de bloedsomloop, lever en ademhalingsorganen. Voel je je moe? Zet een kop thee met de madelief. De bloem gaat namelijk vermoeidheid tegen doordat het veel vitamine C en magnesium bevat.

De bloemetjes kun je rauw eten en zijn in de lente het lekkerst. Koken of bakken kan ook. Soms worden ze gebruikt voor borrelhapjes en soepen.

Roos

Naast dat de roos je tuin opfleurt, is de roos een natuurlijke bron van de vitamines B, C en K en een hele rits aan mineralen. Niet voor niets dat er allerlei serums van bestaan. Het helpt namelijk de huid elastisch te houden en rimpels te verminderen. 

Daarnaast heeft de roos een verzachtend effect. Rozenolie wordt daarom ook wel voor de nachtrust gebruikt. Ook zou het de pijn van brandwonden verlichten, menstruatiepijn verzachten, meer energie geven en hoofdpijn tegengaan. 

Voor uitwendig gebruik kun je de knoppen en bladeren koken. En daar blijft het niet bij! Je kunt er ook rozenwater van maken om gerechten te zoeten. Dat doen ze vooral in de Perzische keuken. Door de bladeren te drogen, kun je ze ook als kruid gebruiken of er desserts mee versieren. 

Heb je dus een moestuin nodig om uit je tuin te kunnen eten? Wel nee! Heb je al een tuin en wil je die opfleuren? Kies dan voor bloemen die je ook lekker kunt eten! Of laat het (on)kruid een keer lekker z’n gang gaan. Ze leveren veel vitaminen en mineralen op.

Lees ook: Tuinieren 2.0: gratis tuinapps voor een mooie (moes)tuin

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!

Warm! Dorst! Hoog tijd dus voor ijskoffie en ijsthee. Je hoeft er niet eens voor naar de winkel: je kunt het binnen een paar minuten zelf maken, vaak gewoon met wat je al in huis hebt. Lekker verfrissend, en meestal ook gezonder én goedkoper dan wat je in de supermarkt vindt. In dit artikel lees je precies hoe je dat doet. Proost!

Lees ook: Geen ijsmachine, toch zelf ijs maken? Natuurlijk kan dat! 

Wie van koffie houdt, kan met ijskoffie alle kanten op. Je kunt koffie koud zetten (cold brew), of juist warme koffie gebruiken en die laten afkoelen.

In beide gevallen begint het met sterke koffie. Hoe sterker, hoe beter, want ijsblokjes verdunnen de smaak. Zet bijvoorbeeld een dubbele espresso of gebruik een koffiemachine op de hoogste intensiteit. Laat de koffie afkoelen, giet 'm over een glas vol ijsblokjes en voeg melk of plantaardige drink (haver, amandel of soja) toe als je dat lekker vindt.

Liever iets milders? Dan is cold brew een goed alternatief. Meng grofgemalen koffie met koud water in een kan of fles. Je moet er wel de tijd voor nemen, want je moet het daarna zo'n twaalf uur in de koelkast laten trekken. Daarna filter je het koffiedik eruit met een zeef of koffiefilter. Het resultaat is een zachte, cafeïnerijke drank die minder bitter is dan je zou verwachten – ideaal voor wie gewone zwarte koffie te scherp vindt. Verdun het naar smaak met melk, water of siroop, bijvoorbeeld vanillesiroop of hazelnootsiroop. Tip: je kunt ook wat meer maken dan je nodig hebt en dat in de koelkast bewaren (maximaal drie dagen). Heb je op een later tijdstip dan trek in ijskoffie, dan hoef je niet eerst twaalf uur te wachten.

Gebruik je een espressomachine, dan heb je meer controle over de smaak. Voor een krachtige ijskoffie kies een Arabica/Robusta-blend. Door de Robusta-bonen in deze melanges krijg je een pittige smaak en een stevige crèmelaag – ook lekker in ijskoffie.

Liever iets zachters of fruitigers? Ga dan voor 100% Arabica-bonen. Die zijn milder en hebben vaak meer nuance. Zulke bonen geven je ijskoffie een verfijnde smaak, soms met citrus- of bloemtonen.

Ook decafé werkt prima, bijvoorbeeld als je 's avonds nog iets kouds wilt drinken zonder daarna klaarwakker te liggen.

©annapustynnikova

IJsthee: verkoelende dorstlesser

Ook ijsthee maak je in een paar simpele stappen. Gebruik losse thee of gewone theezakjes, maar zet het sterker dan je normaal zou doen. De thee wordt namelijk verdund zodra je er ijs aan toevoegt. Zwarte thee is een klassieker, maar groene thee, kruidenmengsels of gearomatiseerde soorten werken net zo goed. Let wel op: groene thee en kruideninfusies zijn gevoeliger voor een bittere nasmaak als je ze te lang laat trekken. Hou de trektijd dus korter dan bij zwarte thee. Hieronder lees je welke watertemperatuur je moet gebruiken en hoe lang je het mengsel moet laten trekken.

– Zwarte thee: 95–100 °C, 4–5 minuten
– Groene thee: 70–80 °C, 2–3 minuten
– Kruideninfusies/rooibos: 95–100 °C, 5–6 minuten

©shersor

Laat de thee eerst een beetje afkoelen, of gebruik niet te veel ijs in één keer. Zo blijft de smaak in balans en voorkom je dat je thee bitter of waterig wordt. Je kunt de thee ook helemaal laten afkoelen op het aanrecht en daarna in de koelkast zetten – dan krijg je een heldere, frisse ijsthee zonder smaakverlies.

Voeg daarna eventueel smaakmakers toe zoals schijfjes citroen, munt of een beetje honing. Suiker los je het best op in de thee als die nog warm is, anders blijft het onder in je glas liggen. Houd je liever van minder zoet, dan kun je het ook bij een paar druppels citroen of een scheutje appelsap houden. Gebruik je verse vruchten zoals perzik of sinaasappel, snijd die dan in dunne plakjes en laat ze even meetrekken.

Gooi je ijsthee niet direct vol ijs, zeker niet als je hem lang wilt bewaren. Door de ijsklontjes vlak voor het serveren toe te voegen, blijft de smaak beter behouden. En als je slim bent, vries je wat van de thee zelf in als ijsklontjes. Zo wordt je drankje koud, zonder dat het verwatert.

Tot slot: experimenteren en bewaren

Het fijne aan zelf ijskoffie of ijsthee maken, is dat je eindeloos kunt variëren. Wissel af met kruiden, citrus, melksoorten of zoetmakers. Probeer eens een koude espresso met gecondenseerde melk of een groene ijsthee met gember en limoen. Hieronder hebben we zowel voor ijskoffie als ijsthee vijf smaakvariaties voor je verzameld.

Maak in één keer een grotere hoeveelheid en bewaar die in een afsluitbare fles in de koelkast. Zo heb je altijd iets klaarstaan als je behoefte hebt aan iets verfrissends én lekkers te drinken. Let er wel op dat vers gemaakte ijsthee en cold brew koffie maar een paar dagen houdbaar zijn. Drink het binnen drie dagen op, dan is de smaak op z'n best.  

©vikakurylo81 - stock.adobe.com

5 bijzondere ijskoffievariaties

– Kokos-kardemom: kokosmelk, gemalen kardemom, honing
– Sinaasappel-kaneel: geraspte sinaasappelschil, kaneelpoeder, ahornsiroop
– Hazelnoot-salted caramel: hazelnotenmelk, karamelsiroop, snufje zeezout
– Chocolade-chili: cacaopoeder, cayennepeper, bruine suiker
– Rozemarijn-citroen: verse rozemarijn, citroensap, agavesiroop

5 bijzondere ijstheevariaties

– Watermeloen-munt: watermeloensap, verse munt, limoen
– Perzik-basilicum: verse perzik, basilicumblaadjes, honing
– Hibiscus-granaatappel: hibiscusbloemen, granaatappelsap, stevia
– Komkommer-dille: komkommer, verse dille, snufje zeezout
– Ananas-tijm: ananasblokjes, tijmblaadjes, kokoswater

Smaakvariaties: hoe & wat

Tijdens het trekken (in de hete koffie/thee):

• Kruiden zoals kardemom, kaneel, rozemarijn, basilicum, dille, tijm
• Citrusschil (sinaasappel)
• Hibiscusbloemen

Na het afkoelen toevoegen:

• Verse sappen (watermeloen, granaatappel, citroensap)
• Verse stukjes fruit (perzik, ananas, komkommer)
• Melksoorten (kokosmelk, hazelnotenmelk, amandelmelk)
• Zoetmakers (honing, stroop, stevia)
• Verse kruiden die snel bitter worden (munt)

Extra smaakmakers:

• Cacaopoeder: eerst mengen met beetje heet water, dan toevoegen
• Zeezout: altijd op het laatst, naar smaak