Wanneer je net een nieuw houten meubelstuk in je huis zet, ben je er nog heel zuinig op. Maar na verloop van tijd krijg je toch vlekken of kringen in het hout, met name wanneer het hout onbehandeld is. En dat is zonde. Gelukkig zijn er manieren om houten meubels en houten vloeren weer te laten stralen. Met een beetje liefde en de juiste middelen is het hout in een handomdraai weer mooi.

Lees ook: Houtwerk buitenshuis schilderen: zo doe je dat

Deze schoonmaakmiddelen mag je voor hout gebruiken

Voordat je alle schoonmaakmiddelen uit je gootsteenkastje trekt: niet alle middelen zijn geschikt voor hout. Sommige producten maken de vlekken of kringen juist erger. Gebruik geen agressieve middelen zoals bleekmiddel of ammonia. Daarmee beschadig je het hout. Wat je dan wel mag gebruiken?
• Schoonmaakmiddelen die speciaal voor hout zijn gemaakt
• Schoonmaakazijn
• Een mengsel van olijfolie en schoonmaakazijn
• Soda
• Groene zeep

Houten meubels in huis schoonmaken

Wanneer je aan de slag gaat met het schoonmaken van de houten meubels in huis, pak je eerst een emmertje water. Voeg hier een scheutje schoonmaakazijn met eventueel wat druppels olijfolie aan toe voor hardnekkige vlekken. Of los wat groene zeep of soda in het water op. Dompel een doek of een spons in het schoonmaakwater en wring goed uit om het overtollige water te verwijderen. Van te veel water gaat het hout uitzetten. Wrijf zachtjes met de doek over het hout. Niet te hard, want anders beschadig je de structuur van het hout. En wrijf altijd met de nerf mee, zodat deze zichtbaar blijft en het vuil in de nerf niet voor krassen kan zorgen. Is een vlek in onbehandeld hout heel hardnekkig? Schuur het hout dan een beetje op.

©KMPZZZ

Je houten tuinmeubels schoonmaken

Hout buiten raakt sneller vervuild door de weersinvloeden. Het is dan ook belangrijk dat je het hout altijd eerst goed beschermt met een lak of beits voordat je het buiten zet. Daarna is het veel makkelijker schoon te maken door vuil weg te borstelen met een zachte borstel en daarna met water te spoelen. Dit kan met een tuinslang, niet met een hogedrukspuit. De straal hiervan is te krachtig en beschadigt de nerf, waardoor het hout sneller slijt. Maak twee keer per jaar de houten tuinmeubels schoon, bijvoorbeeld voor het buitenseizoen begint en aan het einde van het seizoen.

©Michael Moeller

Lees ook: Groene aanslag? Zo krijg je je tuinmeubels weer schoon!

Zwarte vlekken uit het hout verwijderen

Als je een nieuw houten meubel hebt gekocht, komt het weleens voor dat deze zwarte vlekken krijgt. Dit zijn oxidatievlekken. Deze vlekken ontstaan doordat looizuur in de stam van de boom bij vochtig weer gaat bloeden, of omdat er verzinkte schroeven in het hout zitten. Met een oxaalzuuroplossing verwijder je de vlekken. Je brengt het middel verdund (met water) aan met een kwast. Dit middel stopt het oxidatieproces, verwijdert de zwarte vlekken en vergrijsd hout wordt ook weer mooi van kleur. Bescherm jezelf wel goed met handschoenen en een veiligheidsbril.

Zo voorkom je vlekken in hout

Om een volgende keer minder te hoeven poetsen, is het slim om na een schoonmaaksessie het hout ook te behandelen met beits of lak. Een laklaag beschermt het hout tegen water, het water trekt minder snel in het hout. En het biedt ook een beschermlaag tegen vuil. Een beits trekt dieper in het hout, waardoor het van binnenuit bescherming biedt en het hout tegelijkertijd voedt.

Oxidatie voorkom je door nieuw hard- en eikenhout eerst een jaar onbehandeld te laten. Daarna behandel je het hout met een beits of olie. Gebruik geen ijzer, want ijzer zorgt voor een reactie van het hout, waardoor het zwart kleurt. Rvs-schroeven mogen wel in het hout. Zorg ook dat het hout op een goed geventileerde plek staat: een goede luchtvochtigheid voor hout is 50 tot 60 procent. De zon verkleurt hout; zet houten meubels het liefst dus uit de zon. En neem elke dag met een licht vochtige doek de houten eettafel af, zodat er geen kruimels blijven liggen.

Gebruik onderzetters of tafellakens

Bescherm je houten tafel tegen vlekken en kringen door onderzetters onder drinkglazen te zetten. Of gooi een tafelkleed over de eettafel, zodat vuil op het kleed komt in plaats van op de mooie tafel. Bescherm je houten salontafel met een glasplaat. Dat ziet er ook nog eens stijlvol uit.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. In de categorie klussen in en om het huis hebben we deze keer vijf goede schuurmachines voor je gevonden.

Een schuurmachine gebruik je om oppervlakken glad te maken, verf of lak te verwijderen, of hout voor te bereiden op verdere afwerking. Het apparaat schuurt met roterende of trillende bewegingen en is handig bij houtbewerking, meubelrenovatie of het opknappen van deuren en kozijnen. De redactie van ID.nl zocht en vond vijf exemplaren voor een goede prijs.

Makita DBO180ZJ

Deze Makita schuurmachine handig als je wat bewegingsvrijheid nodig hebt. Geen snoer dat in de weg zit of een verlengsnoer dat nét te kort is. Je klikt een 18V Makita accu erin en kunt direct aan de slag. Het schuurblad van deze Makita draait rond én beweegt tegelijkertijd in kleine ellipsvormige (excentrische) cirkels. Hierdoor schuur je gelijkmatig zonder zichtbare schuurkringen, en dat maakt dit type vooral geschikt voor het fijn afwerken van hout, metaal of laklagen. Het lichte gewicht en de ergonomische vorm zorgen dat je de machine zelfs met één hand kunt bedienen, zonder dat je snel moe wordt. Dit model is vooral fijn als je al Makita-accu’s hebt liggen, want hij wordt zonder accu geleverd.

Makita BO3710

Wie graag netjes werkt, zonder al te veel lawaai of trillingen, vindt in deze Makita BO3710 een stille kracht. Hij is niet opvallend in uiterlijk, maar tijdens het schuren merk je meteen dat hij z’n werk serieus neemt. De rechthoekige zool maakt hem ideaal voor grotere oppervlakken zoals deuren, kasten of vensterbanken. Wat fijn is: je hoeft geen kracht te zetten, de machine doet het werk. Je hoeft hem alleen maar rustig over het oppervlak te bewegen. Hij laat geen krassen achter, ook niet op kwetsbaarder hout. En hij is stil genoeg om binnen te gebruiken zonder dat de hele buurt meeluistert. Hij ligt goed in de hand en blijft ook bij langer gebruik prettig om mee te werken. Voor wie het schuren graag rustig, secuur en zonder poeha aanpakt, is dit een uitstekende keuze.

Einhell TH‑OS 1016

De Einhell TH-OS 1016 is een typische 'even-snel-pakken'-machine. Als je een hoekje wilt bijwerken, een kleine beschadiging wil gladmaken of een randje verf moet verwijderen, dan is dit apparaat je vriend. Door z’n driehoekige zool kom je makkelijk in smalle hoeken en langs randen waar grotere schuurmachines moeite mee hebben. Hij is licht en eenvoudig te bedienen, zelfs als je geen ervaren klusser bent. En ondanks z’n bescheiden formaat en prijs, voelt hij verrassend stevig aan. Voor kleine karweitjes is dit eigenlijk alles wat je nodig hebt. Je hoeft hem niet op te bergen in een kast, want hij past gewoon in een lade of gereedschapskist. Het is een eenvoudig apparaat dat doet wat het moet doen, zonder poespas.

DeWalt DWE6423

Deze DeWalt schuurmachine is misschien wel de beste balans tussen kracht en comfort. Perfect voor grotere klussen waarbij je langere tijd aan het werk bent. De rubberen grip ligt goed in de hand en helpt om trillingen te dempen. Met zijn 125 mm schijfoppervlak schuur je snel grote delen weg, maar het apparaat blijft precies genoeg om ook bij de afwerking mooi werk te leveren. Je merkt dat hier goed is nagedacht over gebruiksgemak: de aan-uitknop zit op een logische plek, het stofopvangsysteem werkt behoorlijk goed en hij is stil. Een solide keuze voor wie regelmatig wil schuren zonder elke keer met zware, logge machines te moeten werken.

PARKSIDE Accu-excenterschuurmachine

Deze schuurmachine van PARKSIDE is vooral handig als je af en toe iets kleins moet schuren en niet te veel wilt uitgeven. Hij is licht, makkelijk vast te houden en komt dankzij zijn compacte formaat goed in hoeken en langs randen. Wat hem 'multifunctioneel' maakt, is de mogelijkheid om verschillende schuurzolen te gebruiken. Daarmee kun je van alles aanpakken: een schilderijtje opschuren, een hoekje verf verwijderen of een kastdeur gladmaken. Je moet geen professioneel apparaat verwachten, maar voor simpele klussen is hij meer dan voldoende. En omdat hij zo weinig kost, is het een prima keuze als je af en toe iets wilt bijwerken zonder meteen een duur merk aan te schaffen. Handig als tweede machine of voor beginnende klussers die gewoon iets praktisch zoeken.

Vier op de tien Nederlanders gebruiken ChatGPT, blijkt uit onderzoek van Telecompaper. Daarvan kiest 87 procent voor de gratis versie. Die blijkt voor de meesten ruim voldoende – mits je weet hoe je de tool slim inzet. Met deze tien tips haal je alles uit de gratis variant van ChatGPT.

Lees ook: ChatGPT onder de knie: zo word je een promptprofessional

1. Stel gerichte vragen

Wie zomaar wat typt, krijgt een antwoord dat alle kanten op kan gaan. Begin daarom met een duidelijke vraag of opdracht. Noem drie eenvoudige pasta­gerechten die binnen 20 minuten klaar zijn werkt bijvoorbeeld beter dan Vertel iets over pasta. Wees ook niet bang om tussendoor verder te vragen of je opdracht te verfijnen. ChatGPT onthoudt binnen een gesprek wat je eerder vroeg, zolang je in hetzelfde chatvenster blijft. 

©ID.nl

2. Geef ChatGPT een rol (zoals docent of tekstschrijver)

Je kunt ChatGPT laten denken als een docent, redacteur of programmeur, afhankelijk van wat je nodig hebt. Begin je vraag bijvoorbeeld met: Doe alsof je een leraar bent die uitlegt hoe fotosynthese werkt aan een kind van 10. Of: Je bent een tekstschrijver. Verbeter deze alinea op stijl en duidelijkheid. Zo krijg je antwoorden die beter aansluiten bij je doel.

Tip: Alle afbeeldingen in dit artikel kun je aanklikken om ze groter te bekijken. 👇🏻

©ID.nl

Tien x rollenspel

3. Gebruik ChatGPT om mee te sparren

De gratis versie is niet alleen handig om feitelijke informatie te vinden, maar ook om mee te denken als je even vastloopt of om je op nieuwe ideeën te brengen. Denk aan: Hoe pak ik een introductie aan voor een workshop over digitale veiligheid? of Geef vijf originele tekstjes voor op een verjaardagskaart. Zie de suggesties die ChatGPT dan geeft vooral als een middel om je op nieuwe ideeën brengen.

4. Laat ChatGPT samenvatten of herschrijven

Heb je een lange tekst gekregen, zoals een rapport, artikel of e-mail? Of een tekst die je niet helemaal snapt omdat het taalgebruik te ingewikkeld is? Vraag ChatGPT om een samenvatting in gewone taal, zodat je snel begrijpt waar het over gaat. Andersom kan ook: als je zelf zo'n tekst hebt geschreven, kun je ChatGPT vragen om het korter, vriendelijker of zakelijker te maken.

5. Knip grote opdrachten op in kleinere stappen

Een complexe opdracht werkt vaak beter als je die opknipt. Begin klein en bouw op. Wil je bijvoorbeeld een sollicitatiebrief laten schrijven? Vraag dan eerst: Wat zijn de belangrijkste elementen van een goede sollicitatiebrief voor functie X? Je kunt daar eventueel iets aan toevoegen als Geef een beknopt lijstje met elementen. Je hoeft het verder nog niet uit te werken. Laat daarna pas een opzet maken. Zo houd je meer controle over het resultaat en kun je tijdig bijsturen wanneer dat nodig is.

©ID.nl

6. Weet wat de gratis versie wel en niet kan

De gratis versie werkt standaard met GPT‑4o. Deze versie heeft een kennisbasis tot oktober 2023, dus recente ontwikkelingen of nieuws van ná dat punt kent het model niet. Als gratis gebruiker mag je maar een beperkt aantal berichten met GPT‑4o sturen binnen een periode van vijf uur. Is die limiet bereikt, dan krijg je een melding. ChatGPT schakelt dan automatisch over op GPT‑4.1 mini – een lichtere variant met iets minder rekenkracht. Je merkt dat soms aan antwoorden die wat oppervlakkiger zijn of minder duidelijk opgebouwd. Controleer daarom altijd zelf of feiten kloppen. Goed om te weten: dat overschakelen kan ook gebeuren wanneer ChatGPT tijdelijk overbelast is door veel gebruikers tegelijk.

7. Zet ChatGPT in als taalhulp bij spelling of vertaling

Twijfel je over spelling, grammatica of interpunctie? ChatGPT helpt je bij het corrigeren van zinnen. Je kunt ook vragen naar het verschil tussen vergelijkbare woorden of hulp krijgen bij vertalen tussen bijvoorbeeld Nederlands en Engels – inclusief uitleg.

©ID.nl

8. Voeg je eigen kennis toe voor betere resultaten

ChatGPT is goed in structureren en herschrijven, maar mist gezond verstand en actuele kennis. Daarom ontstaan de beste antwoorden wanneer jij zelf iets toevoegt: een eigen doel, situatie of voorkeur. Denk aan: Ik wil deze uitleg gebruiken voor een workshop over cybersecurity. Kun je hem korter maken voor beginners? In dit voorbeeld geef je aan waarvoor je de tekst wilt gebruiken (de workshop), voor wie hij bedoeld is (beginners) en wat je nodig hebt (een kortere versie). Zulke aanwijzingen helpen ChatGPT om met een antwoord te komen waar je echt iets aan hebt.

9. Bouw voort op eerder antwoorden in dezelfde chat

Je hoeft niet bij elke nieuwe vraag opnieuw te beginnen. Blijf je in hetzelfde chatvenster, dan kun je voortbouwen op eerdere antwoorden. Zo werk je stap voor stap toe naar een tekst, idee of plan dat steeds beter past bij wat je zoekt.

10. Houd het gesprek overzichtelijk

Als een chat te rommelig wordt, is het soms handiger om opnieuw te beginnen. In een nieuw venster houd je het gesprek overzichtelijk en voorkom je dat ChatGPT blijft terugkomen op eerdere dingen die niet meer relevant zijn.