ID.nl logo
Alle 13 fout: voor deze dingen mag je nooit bleekmiddel gebruiken
© Nana_studio - stock.adobe.com
Huis

Alle 13 fout: voor deze dingen mag je nooit bleekmiddel gebruiken

We hebben er allemaal een fles van naast de toiletpot staan: bleek. Ideaal om je wc snel, grondig en hygiënisch mee schoon te maken. En juist dat maakt het heel verleidelijk om bleekmiddel ook voor andere dingen in je huis te gebruiken. Dat kán ook, maar: lang niet voor alles. In dit artikel lees je wat je absoluut níet met bleek mag schoonmaken.

Bleekmiddel & …: 13 foute combi's 1: Tegels en voegen 2: Hout 3: Wol en zijde 4: Metaal 5: Tapijt en meubelstoffen 6: Blenders, keukenmachines, mixers & co 7: Gekleurde kleding 8: Marmer 9: Leer 10: Geoliede of geverfde houten vloeren 11: Sieraden en voorwerpen van zilver en koper 12: Elektronische apparaten 13: Natuurlijke vezels

Lees ook: 10x (goedkoop!) je huis schoon met soda, groene zeep en azijn

Bleekmiddel wordt door veel mensen gebruikt vanwege zijn vermogen om te desinfecteren en te bleken. Hoewel het goed werkt tegen hardnekkige vlekken en bacteriën, is het niet voor alle oppervlakken en materialen geschikt. Onjuist gebruik kan voor ernstige schade zorgen, gezondheidsrisico's opleveren en zelfs gevaarlijke chemische reacties veroorzaken. In dit artikel bespreken dertien gevallen waarin je beter geen bleekmiddel gebruikt en lees je wat je dan wél kunt gebruiken.

1: Tegels en voegen

Op tegels en in voegen vormt zich vaak schimmel en aanslag. Toch kun je dat beter niet te lijf gaan met bleek: dat kan namelijk de beschermlaag van tegels aantasten en de voegspecie verzwakken. Dit zorgt niet alleen voor doffe tegels, maar ook voor broze voegen die kunnen afbrokkelen, waardoor vocht makkelijk binnendringt en schade veroorzaakt. Kies liever voor een speciaal schimmelwerend middel voor tegels en voegen. Een natuurlijk alternatief is een pasta van baking soda en water, die je op de plekken aanbrengt en na een tijdje afborstelt.

2: Hout

Gebruik je bleekmiddel op hout, dan kan dat desastreuze gevolgen hebben. De vloeistof trekt diep in de poriën van het hout, waardoor de vezels uitdrogen. Dit kan leiden tot barsten en lelijke verkleuringen. Daarnaast tast bleekmiddel de natuurlijke oliën van het hout aan, waardoor het zijn glans en bescherming verliest. Voor een veilige schoonmaak van houten oppervlakken kun je beter een milde allesreiniger gebruiken of een mengsel van water en witte azijn. Hiermee krijg je hout goed schoon zonder dat je het beschadigt.

3: Wol en zijde

Het lijkt misschien logisch dat je op kleding van tere stoffen zoals wol en zijde geen bleekmiddel gebruikt, maar toch proberen sommige mensen hiermee hardnekkige vlekken te verwijderen. Niet doen! Bleekmiddel is veel te agressief voor deze delicate stoffen. Het kan de vezels ernstig aantasten, wat op zijn beurt weer kan leiden tot gaten, scheuren, uitgebeten plekken en andere verkleuringen. Niet doen dus. Gebruik in plaats daarvan een mild wasmiddel te gebruiken dat speciaal is ontwikkeld voor delicate stoffen en was deze kleding op de hand. Toch in de wasmachine? Kies dan het programma voor tere stoffen (dat zit op de meeste wasmachines) en was vooral niet te warm. Pas ook het toerental van het centrifugeren aan: ook hier geldt lager = beter.

©Tanya Rozhnovskaya

Bleekmiddel versus chloor Bleekmiddel en chloor worden vaak door elkaar gehaald, maar ze zijn niet hetzelfde. Bleekmiddel is een verdunde oplossing van natriumhypochloriet, aangevuld met extra ingrediënten om het geschikt te maken voor huishoudelijk gebruik. Het wordt meestal verkocht in flessen of spuitflacons en komt in verschillende varianten, zoals dikke bleek, dunne bleek, wc-reiniger met bleek, bleekspray en bleekwater (ook bekend als Javel). Chloor daarentegen is een veel geconcentreerdere vorm van natriumhypochloriet, vooral gebruikt voor het desinfecteren van zwembadwater en drinkwater. Schoonmaken in huis doe je dus eigenlijk altijd met bleekmiddel, niet met chloor.

4: Metaal

Bleekmiddel kan behoorlijke schade aanrichten aan metalen oppervlakken zoals roestvrij staal of aluminium. Het contact tussen bleekmiddel en metaal kan corrosie, roest en verkleuring veroorzaken. Dit risico is vooral aanwezig in de keuken, waar veel apparatuur en werkbladen van metaal zijn gemaakt. In plaats van bleekmiddel kun je beter kiezen voor milde reinigingsmiddelen die speciaal voor metalen oppervlakken zijn ontwikkeld. Voor dagelijks onderhoud volstaat vaak al een simpel sopje van warm water en milde zeep.

5: Tapijt en meubelstoffen

Een lelijke vlek weghalen uit je vloerkleed, of van je bank? Tapijten en meubelbekleding van textiel met bleekmiddel behandelen is geen goed plan. Niet alleen krijg je lelijke verkleuringen en uitgebeten plekken (die vaak nog meer afsteken tegen de rest dan de oorspronkelijke vlek), maar ook worden de vezels van de stof aangetast, met snellere slijtage als gevolg. Gebruik in plaats daarvan een speciale tapijt- of meubelreiniger die diep reinigt zonder schade aan te richten. Voor lichte vlekken werkt een mengsel van water en milde zeep, aangebracht met een spons en goed uitgespoeld, vaak ook prima.

6: Blenders, keukenmachines, mixers & co

Hygiëne is in de keuken van groot belang, maar bleekmiddel gebruiken op keukenapparatuur zoals blenders, mixers en keukenmachines… nee! Dat kan namelijk serieuze gezondheidsrisico's opleveren. Zelfs na grondig afspoelen kunnen er nog resten achterblijven die in contact komen met voedsel. En bleekmiddel wil je echt niet binnenkrijgen! Voor een veilige reiniging van keukengerei en apparaten kun je beter warm water en een mild afwasmiddel gebruiken. Wil je extra desinfecteren, dan is een mengsel van water en witte azijn een goede keuze. Dit heeft natuurlijke ontsmettende eigenschappen zonder de gevaren van bleekmiddel.

7: Gekleurde kleding

Waar je écht geen bleekmiddel voor moet gebruiken, is gekleurde kleding✱. Ja, dit klinkt een beetje als zo'n Amerikaanse waarschuwing om geen kat in de magnetron te stoppen, maar we willen het toch even genoemd hebben. De blekende werking zorgt dat de kleuren flets worden en dat er onregelmatige verkleuringen optreden. Om je gekleurde kleding fris en levendig te houden, gebruik je het beste een kleurveilig wasmiddel. Dit is speciaal ontwikkeld om kleuren te beschermen tijdens het wassen. Daarnaast helpt het sorteren van je was op kleur en het wassen op lagere temperaturen om je kleding langer mooi te houden.

✱Met één uitzondering Vroeger (populair in de jaren '60, '70 en '80) maakte je tie-dye shirts door bleekmiddel te gebruiken om unieke patronen op gekleurde kleding te creëren. Je bond een donker gekleurd shirt in knopen of met elastiekjes, en vervolgens bracht je verdund bleekmiddel aan op de gewenste delen. Het bleekmiddel verwijderde de kleur uit het stof, waardoor er lichte patronen ontstonden. Na het bereiken van het gewenste effect spoelde je het shirt grondig uit en waste je het om alle bleekmiddelresten te verwijderen. Zo kreeg je een cool, zelfgemaakt tie-dye effect met een vintage look. Door TikTok lijkt deze techniek weer aan een opmars bezig, hoeveel er nu ook vaak in plaats van bleekmiddel textielverf wordt gebruikt, op witte T-shirts.

8: Marmer

Bleekmiddel kan de structuur van marmer aantasten door de zuurgraad van het oppervlak te verstoren. Dit kan leiden tot etsplekken (kleine, onregelmatige deukjes of doffe plekken) en blijvende vlekken die je niet meer weg krijgt. Omdat marmer poreus is, is het extra gevoelig voor agressieve schoonmaakmiddelen. Gebruik daarom een pH-neutraal schoonmaakmiddel om het schoon te maken.

Lees ook: 9 slechte schoonmaakgewoontes waar je zo snel mogelijk mee moet stoppen

9: Leer

Even een doekje met bleekmiddel over de leren bank waar je Sint Bernard na een duik in de sloot op is gaan liggen? Neh, doe maar niet. De agressieve chemicaliën kunnen het leer uitdrogen, wat leidt tot verharding, scheuren of zelfs afbladderen. Bovendien kan bleekmiddel de kleur beschadigen. Gebruik in plaats daarvan een speciale leerreiniger die het leer reinigt en voedt, zodat het soepel blijft.

10: Geoliede of geverfde houten vloeren

Heb je een mooie geoliede of geverfde houten vloer liggen? Om die mooi te houden, is bleekmiddel echt geen aanrader. Dat kan de beschermende laag namelijk flink beschadigen, waardoor de vloer er dof uitziet en kwetsbaar wordt voor vocht en verdere schade. Gebruik in plaats daarvan een speciale reiniger voor houten vloeren. Regelmatig stofzuigen en dweilen met een licht vochtige doek helpt ook om je houten vloeren in goede staat te houden.

☠️ Haar blonderen of tanden witter maken? Bleekmiddel is ongezond voor je. Punt. Het kan huidirritatie, haarbeschadiging en tandglazuurschade veroorzaken. Niet doen dus!

11: Sieraden en voorwerpen van zilver en koper

Sieraden van zilver en voorwerpen zoals zilveren kandelaars en koperen kannen met bleekmiddel schoonmaken? Uh-uh! Het gebruik van bleekmiddel op deze metalen kan leiden tot ernstige verkleuring, corrosie en zelfs aantasting van het metaal zelf. Gebruik een speciaal poetsmiddel of, voor een lichte reiniging, een mengsel van warm water en milde zeep.

©ER | ID.nl

12: Elektronische apparaten

Toetsenbord, afstandsbediening, laptop, smartphone: omdat we ze dagelijks en doorlopend aan zitten, zitten ze vaak vol bacteriën. Maar bleekmiddel gebruiken op elektronica? De agressieve chemicaliën kunnen de onderdelen en verbindingen ernstig beschadigen, met kortsluiting tot gevolg. In het ergste geval kan het apparaat er helemaal mee ophouden. Gebruik in plaats daarvan een licht vochtige microvezeldoek en eventueel een milde reiniger die speciaal is gemaakt voor elektronica. Zorg er altijd voor dat er geen vocht in de openingen of aansluitingen van het apparaat komt.

13: Natuurlijke vezels

Tot slot kijken we nog even naar natuurlijke vezels zoals jute of sisal. Deze materialen, vaak gebruikt in tapijten, meubelbekleding of woonaccessoires, zijn erg gevoelig voor de agressieve werking van bleekmiddel. Je kunt beter een droogshampoo gebruiken die geschikt is voor natuurlijke materialen. Een mengsel van water en witte azijn ook goed, zolang je het voorzichtig aanbrengt en snel laat drogen om te veel vocht te vermijden.

5x wél schoonmaken met bleek

ToepassingWat doet hetGebruik
Toiletten schoonmakenVerwijdert bacteriën, virussen en schimmelsOnverdund, 10-15 minuten laten inwerken, goed doorspoelen
Afvalbakken reinigenVerwijdert bacteriën en nare geurtjesVerdunnen met water (1:9), 10-15 minuten laten inwerken, grondig naspoelen
Aanslag en algen verwijderen buitenshuisVerwijdert aanslag en algen van terrassen en gevelsVerdunnen met water (1:3), 15 minuten laten inwerken, goed naspoelen. Let op dat het chloorwater niet je tuin in loopt
Plastic snijplanken schoonmakenVerwijdert resten en desinfecteertVerdunnen met water (1 eetlepel per liter), kort laten inwerken, grondig naspoelen
Plastic douchegordijnen reinigenVerwijdert schimmel en houdt fris en schoonVerdunnen met water (1:10), 5-10 minuten laten inwerken, grondig naspoelen

Conclusie

Hoewel bleekmiddel een sterk schoonmaakmiddel is, moet je je bewust zijn van de risico's en beperkingen. Gebruik het altijd in goed geventileerde ruimtes en draag indien nodig handschoenen om je huid te beschermen. Meng bleekmiddel bovendien nooit met andere schoonmaakmiddelen, vooral niet met producten die ammoniak bevatten, omdat dit gevaarlijke dampen kan veroorzaken. Door voor bepaalde materialen en oppervlakken de juiste alternatieven te gebruiken, kun je je huis schoonmaken zonder risico op schade of gezondheidsproblemen. Test bij twijfel op een klein, onopvallend stukje. Met de juiste aanpak houd je je huis schoon en veilig, zonder je spullen te beschadigen.

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!