We hebben er allemaal een fles van naast de toiletpot staan: bleek. Ideaal om je wc snel, grondig en hygiënisch mee schoon te maken. En juist dat maakt het heel verleidelijk om bleekmiddel ook voor andere dingen in je huis te gebruiken. Dat kán ook, maar: lang niet voor alles. In dit artikel lees je wat je absoluut níet met bleek mag schoonmaken.

Lees ook: 10x (goedkoop!) je huis schoon met soda, groene zeep en azijn

Bleekmiddel wordt door veel mensen gebruikt vanwege zijn vermogen om te desinfecteren en te bleken. Hoewel het goed werkt tegen hardnekkige vlekken en bacteriën, is het niet voor alle oppervlakken en materialen geschikt. Onjuist gebruik kan voor ernstige schade zorgen, gezondheidsrisico's opleveren en zelfs gevaarlijke chemische reacties veroorzaken. In dit artikel bespreken dertien gevallen waarin je beter geen bleekmiddel gebruikt en lees je wat je dan wél kunt gebruiken.

1: Tegels en voegen

Op tegels en in voegen vormt zich vaak schimmel en aanslag. Toch kun je dat beter niet te lijf gaan met bleek: dat kan namelijk de beschermlaag van tegels aantasten en de voegspecie verzwakken. Dit zorgt niet alleen voor doffe tegels, maar ook voor broze voegen die kunnen afbrokkelen, waardoor vocht makkelijk binnendringt en schade veroorzaakt. Kies liever voor een speciaal schimmelwerend middel voor tegels en voegen. Een natuurlijk alternatief is een pasta van baking soda en water, die je op de plekken aanbrengt en na een tijdje afborstelt.

2: Hout

Gebruik je bleekmiddel op hout, dan kan dat desastreuze gevolgen hebben. De vloeistof trekt diep in de poriën van het hout, waardoor de vezels uitdrogen. Dit kan leiden tot barsten en lelijke verkleuringen. Daarnaast tast bleekmiddel de natuurlijke oliën van het hout aan, waardoor het zijn glans en bescherming verliest. Voor een veilige schoonmaak van houten oppervlakken kun je beter een milde allesreiniger gebruiken of een mengsel van water en witte azijn. Hiermee krijg je hout goed schoon zonder dat je het beschadigt.

3: Wol en zijde

Het lijkt misschien logisch dat je op kleding van tere stoffen zoals wol en zijde geen bleekmiddel gebruikt, maar toch proberen sommige mensen hiermee hardnekkige vlekken te verwijderen. Niet doen! Bleekmiddel is veel te agressief voor deze delicate stoffen. Het kan de vezels ernstig aantasten, wat op zijn beurt weer kan leiden tot gaten, scheuren, uitgebeten plekken en andere verkleuringen. Niet doen dus. Gebruik in plaats daarvan een mild wasmiddel te gebruiken dat speciaal is ontwikkeld voor delicate stoffen en was deze kleding op de hand. Toch in de wasmachine? Kies dan het programma voor tere stoffen (dat zit op de meeste wasmachines) en was vooral niet te warm. Pas ook het toerental van het centrifugeren aan: ook hier geldt lager = beter.

©Tanya Rozhnovskaya

4: Metaal

Bleekmiddel kan behoorlijke schade aanrichten aan metalen oppervlakken zoals roestvrij staal of aluminium. Het contact tussen bleekmiddel en metaal kan corrosie, roest en verkleuring veroorzaken. Dit risico is vooral aanwezig in de keuken, waar veel apparatuur en werkbladen van metaal zijn gemaakt. In plaats van bleekmiddel kun je beter kiezen voor milde reinigingsmiddelen die speciaal voor metalen oppervlakken zijn ontwikkeld. Voor dagelijks onderhoud volstaat vaak al een simpel sopje van warm water en milde zeep.

5: Tapijt en meubelstoffen

Een lelijke vlek weghalen uit je vloerkleed, of van je bank? Tapijten en meubelbekleding van textiel met bleekmiddel behandelen is geen goed plan. Niet alleen krijg je lelijke verkleuringen en uitgebeten plekken (die vaak nog meer afsteken tegen de rest dan de oorspronkelijke vlek), maar ook worden de vezels van de stof aangetast, met snellere slijtage als gevolg. Gebruik in plaats daarvan een speciale tapijt- of meubelreiniger die diep reinigt zonder schade aan te richten. Voor lichte vlekken werkt een mengsel van water en milde zeep, aangebracht met een spons en goed uitgespoeld, vaak ook prima.

6: Blenders, keukenmachines, mixers & co

Hygiëne is in de keuken van groot belang, maar bleekmiddel gebruiken op keukenapparatuur zoals blenders, mixers en keukenmachines… nee! Dat kan namelijk serieuze gezondheidsrisico's opleveren. Zelfs na grondig afspoelen kunnen er nog resten achterblijven die in contact komen met voedsel. En bleekmiddel wil je echt niet binnenkrijgen! Voor een veilige reiniging van keukengerei en apparaten kun je beter warm water en een mild afwasmiddel gebruiken. Wil je extra desinfecteren, dan is een mengsel van water en witte azijn een goede keuze. Dit heeft natuurlijke ontsmettende eigenschappen zonder de gevaren van bleekmiddel.

7: Gekleurde kleding

Waar je écht geen bleekmiddel voor moet gebruiken, is gekleurde kleding✱. Ja, dit klinkt een beetje als zo'n Amerikaanse waarschuwing om geen kat in de magnetron te stoppen, maar we willen het toch even genoemd hebben. De blekende werking zorgt dat de kleuren flets worden en dat er onregelmatige verkleuringen optreden. Om je gekleurde kleding fris en levendig te houden, gebruik je het beste een kleurveilig wasmiddel. Dit is speciaal ontwikkeld om kleuren te beschermen tijdens het wassen. Daarnaast helpt het sorteren van je was op kleur en het wassen op lagere temperaturen om je kleding langer mooi te houden.

8: Marmer

Bleekmiddel kan de structuur van marmer aantasten door de zuurgraad van het oppervlak te verstoren. Dit kan leiden tot etsplekken (kleine, onregelmatige deukjes of doffe plekken) en blijvende vlekken die je niet meer weg krijgt. Omdat marmer poreus is, is het extra gevoelig voor agressieve schoonmaakmiddelen. Gebruik daarom een pH-neutraal schoonmaakmiddel om het schoon te maken.

Lees ook: 9 slechte schoonmaakgewoontes waar je zo snel mogelijk mee moet stoppen

9: Leer

Even een doekje met bleekmiddel over de leren bank waar je Sint Bernard na een duik in de sloot op is gaan liggen? Neh, doe maar niet. De agressieve chemicaliën kunnen het leer uitdrogen, wat leidt tot verharding, scheuren of zelfs afbladderen. Bovendien kan bleekmiddel de kleur beschadigen. Gebruik in plaats daarvan een speciale leerreiniger die het leer reinigt en voedt, zodat het soepel blijft.

10: Geoliede of geverfde houten vloeren

Heb je een mooie geoliede of geverfde houten vloer liggen? Om die mooi te houden, is bleekmiddel echt geen aanrader. Dat kan de beschermende laag namelijk flink beschadigen, waardoor de vloer er dof uitziet en kwetsbaar wordt voor vocht en verdere schade. Gebruik in plaats daarvan een speciale reiniger voor houten vloeren. Regelmatig stofzuigen en dweilen met een licht vochtige doek helpt ook om je houten vloeren in goede staat te houden.

11: Sieraden en voorwerpen van zilver en koper

Sieraden van zilver en voorwerpen zoals zilveren kandelaars en koperen kannen met bleekmiddel schoonmaken? Uh-uh! Het gebruik van bleekmiddel op deze metalen kan leiden tot ernstige verkleuring, corrosie en zelfs aantasting van het metaal zelf. Gebruik een speciaal poetsmiddel of, voor een lichte reiniging, een mengsel van warm water en milde zeep.

©ER | ID.nl

12: Elektronische apparaten

Toetsenbord, afstandsbediening, laptop, smartphone: omdat we ze dagelijks en doorlopend aan zitten, zitten ze vaak vol bacteriën. Maar bleekmiddel gebruiken op elektronica? De agressieve chemicaliën kunnen de onderdelen en verbindingen ernstig beschadigen, met kortsluiting tot gevolg. In het ergste geval kan het apparaat er helemaal mee ophouden. Gebruik in plaats daarvan een licht vochtige microvezeldoek en eventueel een milde reiniger die speciaal is gemaakt voor elektronica. Zorg er altijd voor dat er geen vocht in de openingen of aansluitingen van het apparaat komt.

13: Natuurlijke vezels

Tot slot kijken we nog even naar natuurlijke vezels zoals jute of sisal. Deze materialen, vaak gebruikt in tapijten, meubelbekleding of woonaccessoires, zijn erg gevoelig voor de agressieve werking van bleekmiddel. Je kunt beter een droogshampoo gebruiken die geschikt is voor natuurlijke materialen. Een mengsel van water en witte azijn ook goed, zolang je het voorzichtig aanbrengt en snel laat drogen om te veel vocht te vermijden.

5x wél schoonmaken met bleek

Conclusie

Hoewel bleekmiddel een sterk schoonmaakmiddel is, moet je je bewust zijn van de risico's en beperkingen. Gebruik het altijd in goed geventileerde ruimtes en draag indien nodig handschoenen om je huid te beschermen. Meng bleekmiddel bovendien nooit met andere schoonmaakmiddelen, vooral niet met producten die ammoniak bevatten, omdat dit gevaarlijke dampen kan veroorzaken. Door voor bepaalde materialen en oppervlakken de juiste alternatieven te gebruiken, kun je je huis schoonmaken zonder risico op schade of gezondheidsproblemen. Test bij twijfel op een klein, onopvallend stukje. Met de juiste aanpak houd je je huis schoon en veilig, zonder je spullen te beschadigen.

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.