Internet bestaat uit zo’n 50.000 individuele netwerken. Het is niet haalbaar om die allemaal direct met elkaar te verbinden. Daarvoor dienen knooppunten, ook wel internet exchanges genoemd. En degene in Amsterdam is een van de grootste ter wereld. Lees hier alles over AMS-IX.

Knooppunten regelen het verkeer tussen de netwerken. Zo wisselen internetproviders gegevens uit met elkaar en met de rest van de wereld. Aangesloten partijen kunnen met alle andere aangesloten partijen afspraken maken over het uitwisselen van verkeer, ook wel ‘peering’ genoemd. Dat is nodig ook: zonder zulke afspraken kun je niets met de aansluiting.

Meestal hebben beide netwerken baat bij de overeenkomst en gaat dit met gesloten beurs. Je kunt je een internetknooppunt als een enorme verkeersrotonde voorstellen met op- en afritten. De op- en afritten zijn de poorten waarmee netwerken zijn aangesloten, met per poort een snelheid van 1, 10 of 100 Gbit/s. Bij een internetknooppunt wordt niets opgeslagen, het is alleen een doorgeefluik.

De Amsterdam Internet Exchange

Een van de bekendste en grootste internetknooppunten is de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX). Het is niet alleen het belangrijkste knooppunt van Nederland, maar ook een van de grootste in de wereld, gemeten naar de hoeveelheid verkeer. Het is stuivertje wisselen met het Duitse DE-CIX.

De AMS-IX kent zijn oorsprong in 1994, toen het academische organisaties met elkaar verbond. In 1997 werd het bedrijf officieel opgericht als non-profitorganisatie met de leden als eigenaar. Dat blijkt, mede gelet op netneutraliteit, een succesformule waarmee het internetknooppunt zelfs een belangrijk exportproduct is geworden. In verschillende landen is een internetknooppunt naar Amsterdams voorbeeld opgezet, bijvoorbeeld op Curaçao, in New York en in Hongkong.

Wereldwijd zijn er meer dan driehonderd internetknooppunten. Vrijwel ieder land kent er een of meer. Soms is een internetknooppunt niet meer dan een paar switches. Maar zelfs dan kan zo’n switch cruciaal zijn, zoals op Curaçao. Internetproviders op de Antillen en in de Caribische regio kunnen daardoor gemakkelijk en voordelig verkeer uitwisselen. Voorheen liep dat verkeer via Miami of New York langs commerciële en daardoor prijzige langeafstandsverbindingen, ook wel ‘transits’ genoemd.

Kosten en snelheid AMS-IX

Wat aantal leden betreft is AMS-IX het grootste knooppunt ter wereld. Al bijna achthonderd leden zijn met hun netwerk aangesloten bij AMS-IX. In 2015 werden zelfs 127 nieuwe leden verwelkomd, een nieuwe mijlpaal. Het aantal poorten waarmee die netwerken zijn aangesloten, nam toe tot een totaal van bijna 1.500. De poorten hebben een snelheid van 1, 10 of 100 Gbit/s. 

Steeds meer klanten kiezen voor de hoogste snelheid: in 2015 verdubbelde het aantal 100Gbit/s-poorten. Voor de aansluiting betalen klanten een vast bedrag. De laagste snelheid kost zo’n vijfhonderd euro per poort per maand, bij een 100Gbit/s-aansluiting is dat ongeveer vijfduizend euro.

Hostingbedrijven en content-providers zijn aangesloten bij AMS-IX

Bij AMS-IX worden geen eindgebruikers aangesloten, die kunnen terecht bij de internetprovider. Wel zijn Nederlandse internetproviders zelf aangesloten op AMS-IX, evenals veel hostingbedrijven en content-providers zoals Microsoft, Apple, Facebook, RTL en TMG (De Telegraaf). De meeste klanten komen uit het buitenland, ongeveer tachtig procent. Dat aandeel is al jaren groeiende.

Een zeer groot deel van het internetverkeer met het buitenland en de gegevensstroom tussen Nederlandse internetproviders onderling wordt afgehandeld via het netwerk van AMS-IX. De topsnelheid van het dataverkeer ligt rond de 4,7 terabit per seconde (Tb/s). Het internetverkeersvolume groeit nog ieder jaar, vorig jaar met zo’n 27 procent.

Om aan de groeiende vraag te voldoen is de infrastructuur van AMS-IX verspreid over verschillende locaties in Amsterdam, Schiphol-Rijk en Haarlem. Regelmatig worden nieuwe locaties toegevoegd. Mede dankzij de geografische verspreiding en een overcapaciteit van zo’n vijftig procent ontstaat een snelle en robuuste infrastructuur.

NL-ix

Met Neutral Internet Exchange (NL-ix) kent Nederland nog een tweede groot internetknooppunt. Sinds 2011 is dit in handen van KPN. Voor veel deelnemende partijen dient NL-ix als voordelig alternatief voor AMS-IX. Een groot aantal internetproviders en hostingbedrijven is om die reden bij NL-ix aangesloten. Daarnaast is NL-ix een goede back-up voor AMS-IX: voor redundantie is het handig om aansluitingen met diverse internetknooppunten te hebben. 

NL-ix is ook internationaal een belangrijke speler. Het hoort zelfs bij de tien grootste knooppunten ter wereld. De piek van het dataverkeer ligt bij NL-ix inmiddels boven de 1,2 Tbit/s en er zijn reeds 564 leden, waarvan de meeste in dit geval overigens uit Nederland komen. Verder heeft Groningen zijn eigen knooppunt (GN-IX) en zijn er talloze andere kleine knooppunten, onder meer in Rotterdam, Enschede en Eindhoven.

Storingen

Hoe kwetsbaar is internet? En hoe belangrijk is de AMS-IX voor het internetverkeer in Nederland? De infrastructuur van AMS-IX is verdeeld over verschillende datacenters. Daar worden uiteraard de gangbare maatregelen getroffen om stroomstoringen tegen te gaan. Een Uninterruptable Power Supply (UPS) moet kleine onderbrekingen opvangen. Daarnaast zijn er veelal diverse generatoren die stroom leveren tot het elektriciteitsnet weer operationeel is. Zo blijven de servers in de lucht, al zijn problemen in de stroomvoorziening nooit helemaal uit te sluiten. 

De gevolgen van een storing blijven doorgaans beperkt

Problemen waren er bijvoorbeeld bij een grote stroomstoring in Amsterdam in 2006. Toen haperde een generator in een van de datacenters. Naast een stroomstoring kan ook het testen of vervangen van noodstroomvoorzieningen soms problemen opleveren. Een van de laatste grote storingen, in mei 2015, was overigens het gevolg van een menselijke fout. Veel diensten en websites waren tijdelijk niet of nauwelijks bereikbaar.

Gelukkig blijven de gevolgen van een storing doorgaans beperkt, door de manier waarop internet is ontworpen. Het is begonnen als computernetwerk waarmee universiteiten in de Verenigde Staten konden samenwerken aan militaire projecten. De doelstelling was dat het netwerk overeind blijft als er ergens een onderdeel uitvalt. De data worden daarom verstuurd via kleine pakketjes die hun eigen weg zoeken.

Als er iets uitvalt, kan dat wel wat vertraging geven. Het feit dat netwerken met elkaar zijn verbonden, betekent namelijk niet dat ze elkaar ook automatisch weten te vinden. Er is een ‘routebeschrijving’ nodig om van het ene bij het andere netwerk te komen. Daarvoor gebruiken de routers een zogenaamde routingtabel. Bij storingen moet die tabel worden aangepast, zodat nieuwe routes worden gebruikt, maar het kan even duren voordat die informatie overal is aangepast. 

Meestal vindt het internetverkeer na een paar minuten wel weer zijn weg via andere knooppunten in Nederland of het buitenland, bijvoorbeeld Londen. Het capaciteitsverlies is een groter probleem: zeker kleine knooppunten kunnen de extra last lang niet altijd aan, waardoor vertraging ontstaat.

Datacenters in Nederland

Ook het aantal datacenters en de capaciteit daarvan neemt zienderogen toe. De Nederlandse datacentermarkt is zelfs de snelst groeiende in Europa. De meeste datacenters zijn te vinden in de regio Amsterdam, maar ook Rotterdam, Eindhoven en Groningen ontwikkelen zich in rap tempo. Veel datacenters verhuren ruimte aan derden. Grote bedrijven als Google, Microsoft, Apple en Facebook bouwen ze volledig voor eigen gebruik. Dat zijn vaak enorme datacenters. Ze worden soms ook datahotel genoemd, gezien de enorme hoeveelheid data die er wordt opgeslagen.

©PXimport

Zo bouwt Google een datacentrum van vijftien hectare (ongeveer 22 voetbalvelden) in de Eemshaven in Groningen, op een terrein van 44 hectare. Microsoft opende eind 2015 het grootste datacenter van Europa in het Noord-Hollandse Middenmeer. Het heeft een oppervlakte van 37 hectare. Inmiddels wordt een tweede datacenter gebouwd en zijn er bouwplannen voor een derde.

CDN - Content Delivery Network

Aanbieders willen tot slot graag zo dicht mogelijk bij de gebruikers zitten, om de beste kwaliteit en de hoogste snelheid te kunnen bieden. Daarom maken veel aanbieders van content gebruik van een zogenoemd Content Delivery Network (CDN). De aanbieders worden ook wel Content Delivery Providers genoemd. Ze hebben wereldwijd duizenden servers in datacenters, dicht bij de belangrijke knooppunten. Het internationale dataverkeer wordt daarmee flink ontlast.

Haal je ‘statische’ bestanden op zoals foto’s, video’s of bestanden, dan komen die meestal rechtstreeks uit een datacenter in bijvoorbeeld Amsterdam. Denk aan de foto’s die op Facebook staan, video’s die je op YouTube bekijkt of de muziek en apps die je voor je iPhone ophaalt.

Ook op het gebied van hosting kan dit voor een flinke snelheidsverbetering zorgen. Een CDN houdt rekening met de locatie van de gebruiker en zorgt ervoor dat bestanden vanaf een locatie dicht bij die gebruiker worden opgehaald.

Marktleider Akamai heeft inmiddels meer dan 216.000 servers in ruim honderdtwintig landen. Het bedient grote klanten als Google, Facebook en Microsoft. Bij AMS-IX is het zelfs een van de grootste afnemers. Het heeft momenteel verbindingen naar drie verschillende datacenters in de regio Amsterdam met per verbinding een snelheid van 300 Gbit/s. Andere bekende spelers zijn Level 3 Communications, Amazon en Limelight Networks. 

Net als bij datacenters zelf zie je ook hier dat de grote contentaanbieders - in het bijzonder Google, Apple en Microsoft - een eigen CDN hebben en daar flink in investeren. Zo kunnen ze de samenwerking met bijvoorbeeld Akamai langzaam afbouwen en ondertussen steeds meer verkeer overhevelen naar het eigen netwerk. Netflix heeft een enigszins vergelijkbare oplossing bedacht om toegang tot video’s te optimaliseren: het levert aan internetproviders wereldwijd gratis servers met daarop een groot deel van het aanbod van de videostreamingdienst.

Tekst: Gertjan Groen

De Samsung Galaxy S25 Edge is een opvallend dunne en lichte smartphone, maar wel een met een groot scherm. Met name jongere vrouwen zien zo'n type toestel wel zitten, stelt Samsung. Is de S25 Edge daadwerkelijk een goede keuze? Je leest het in deze review.

Als je de S25 overweegt, is het goed om te weten dat deze smartphone onderdeel uitmaakt van de S25-serie. Die is begin 2025 uitgebracht en bestaat uit de S25, S25 Plus en S25 Ultra. De prijzen van deze toestellen lopen ook in deze volgorde op. De S25 Edge debuteert eind mei voor een adviesprijs van 1249 euro, waarmee hij zich qua prijs tussen de S25 Plus en S25 Ultra nestelt. Een stevige prijs voor een dunne telefoon dus. 

©Rens Blom

Bijzonder slank ontwerp

Want dun, dat is de S25 Edge zeker. Hij meet slechts 5,8 millimeter, exclusief de camerabalk die wat extra uitsteekt. De geringe dikte zie je bijvoorbeeld terug bij de usb-c-poort, waar nauwelijks een rand omheen zit.

©Rens Blom

Ook in je hand voel je dat de S25 Edge dunner is dan andere smartphones. Maakt dat iets uit? Mwah, de een zal het cool vinden, terwijl de ander er een hoesje omheen doet en daarna weinig aandacht heeft voor de dikte van het toestel. Hieronder zie je de S25 Edge onder een Apple iPhone 16. Ja, de Samsung-telefoon is dunner, maar niet zó dun dat de iPhone oogt als een koelkast.

©Rens Blom

Wat je sowieso merkt, is het gewicht. De smartphone weegt 163 gram, en dat is echt weinig voor een telefoon met een 6,7-inch scherm. Het verschil met andere toestellen bedraagt enkele tientallen grammen, waardoor de S25 Edge comfortabeler in de hand ligt en minder aanwezig is in je broekzak. Minder comfortabel is typen op de S25 Edge als hij bijvoorbeeld op tafel ligt. Het toestel wiebelt dan nogal omdat het camera-eiland achterop duidelijk uitsteekt.

©Rens Blom

Het camera-eiland van de S25 Edge steekt duidelijk uit.

Volgens Samsung is de S25 Edge ondanks zijn dunne en lichte behuizing heel stevig – stevig genoeg om het toestel in de achterzak van je spijkerbroek te laten als je gaat zitten. Wij hebben ons inderdaad geen zorgen gemaakt om de degelijkheid, maar zeggen erbij dat we er ook niet op uit zijn geweest om de smartphone te beschadigen.

Een prettige zekerheid is de IP68-certificatie, die duidelijk maakt dat de telefoon tegen stof en water kan. De andere S25-modellen hebben ook een IP68-certicering. Draadloos opladen kan de S25 Edge ook, met maximaal 15 watt. Dat is niet heel rap, maar prima voor wie zijn toestel bijvoorbeeld 's nachts oplaadt.

Kortere accuduur

Over opladen gesproken: dat moet de S25 Edge waarschijnlijk elke nacht. Om de smartphone zo licht en dun te krijgen, is er gekozen voor een kleine accu van 3900 mAh. Ter vergelijking: veel smartphones met een even groot scherm hebben een 5000 tot 5500 mAh-accu. De accu in Samsungs Galaxy S25 Plus moet het doen met 4900 mAh. Het is dan ook niet vreemd dat de S25 Edge minder lang meegaat op een acculading en geen fantastische accuduur biedt. Jammer, maar het valt ons eerlijk gezegd nog mee. We kunnen de telefoon normaal gesproken met wat aandacht tot het slapengaan gebruiken. Op drukke dagen lukt dat zeker niet en is een powerbank of oplader al vóór het avondeten nodig.

Opladen via de usb-c-kabel kan met maximaal 25 watt, en dat is niet zo snel. Maar doordat de accu aan de kleine kant is, is de accu toch lekker snel vol. Niettemin kunnen veel concurrerende smartphones een stuk sneller opladen.

©Rens Blom

Specificaties

De overige specificaties van de S25 Edge weten echter wel te overtuigen en passen meer bij de hoge prijs van 1249 euro. We noemen een vliegensvlugge Qualcomm Snapdragon 8 Elite-processor met 12 GB werkgeheugen, minimaal 256 GB opslagcapaciteit en zeven jaar software-updates. Deze specificaties heeft de Edge-versie overgenomen van zijn S25-broers.

©Rens Blom

Het scherm lijkt geleend van de S25 Plus en is van uitstekende kwaliteit: kleurrijk, lekker fel als het moet en soepel ogend dankzij de 120Hz-verversingssnelheid. 

Interessant zijn de camera's. Dat zijn er slechts twee: een hoofdcamera en een groothoekcamera. Een zoomcamera, zoals aanwezig in de andere S25-modellen, is weggelaten om de Edge-versie zo dun te maken. Zoomen doet de Edge daarom via de hoofdcamera door een uitsnede te maken van een – let op – 200 megapixel-foto. Een prima methode, al is de echte smartphonefotograaf beter af met een toestel met een losstaande, geavanceerde zoomcamera.

Onderstaande serie foto's toont van boven naar beneden de hoofdcamera, de groothoekcamera en de zoommodus.

©Rens Blom

Conclusie: Samsung Galaxy S25 Edge kopen?

Al met al hebben we de Samsung Galaxy S25 Edge met veel plezier gebruikt, op de kortere accuduur na. En dat vinden we toch wel een heel belangrijk punt in een smartphone – zeker in een dure smartphone. De prijs vormt bovendien ons tweede struikelblok. De S25 Edge heeft een adviesprijs van 1249 euro, terwijl je de S25 Plus inmiddels al hebt voor zo'n 900 euro. Die telefoon biedt een betere accuduur in ruil voor een wat dikkere en zwaardere behuizing, en lijkt verder sprekend op de S25 Edge. Wij adviseren de meeste mensen daarom de S25 Plus, al willen we dat advies wat afzwakken als de S25 Edge sterk in prijs daalt. De kortere accuduur is echter een blijvend aandachtspunt. 

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Als je op vakantie bent is het wel zo prettig dat je huis op afstand in de gaten gehouden kan worden. De redactie van ID.nl vond vijf mooie weerbestendige beveilingcamera's om huis en haard in de gaten te houden.

Een buitencamera bij je huis is handig. Het geeft een gerust gevoel, zeker als je niet thuis bent. Ook als er ooit iets gebeurt, heb je beeldmateriaal dat je kan helpen. En soms is een camera alleen al genoeg om inbrekers af te schrikken. Het is gewoon een extra paar ogen die altijd opletten, zonder dat jij dat hoeft te doen. We hebben vijf weerbestendige modellen voor je gevonden en kijken we daarbij ook extra naar de opslagmogelijkheden van de videobeelden.

TP-Link Tapo C425

De TP-Link Tapo C425 is een draadloze beveiligingscamera die je eenvoudig kunt installeren zonder gedoe met kabels. Met een 2K QHD-resolutie levert deze camera scherpe beelden, zowel overdag als 's nachts. Dankzij de ingebouwde batterij en optionele zonnepaneel is hij ideaal voor plekken zonder stroomvoorziening.

Wat betreft opslag biedt de Tapo C425 flexibiliteit. Je kunt kiezen voor lokale opslag via een microSD-kaart tot 512 GB, wat ongeveer 28 dagen aan 2K-beelden kan bevatten. Daarnaast is er de mogelijkheid om gebruik te maken van Tapo Care, een cloudservice die 30 dagen videohistorie, meldingen met snapshots en slimme sorteerfuncties biedt. Voor gebruikers die liever geen abonnement willen, is de lokale opslag een uitstekende optie.

⚡️ Stroomvoorziening: Batterij / netstroom / zonnepaneel
📝 Abonnement vereist: Nee (optioneel)
💾 Opslagcapaciteit: niet geïntegreerd, zelf plaatsen (max 512 GB)

Imou Cruiser 2

De Imou Cruiser 2 is een veelzijdige beveiligingscamera met een resolutie van 3MP of 5MP, afhankelijk van het model. Met functies zoals pan- en tiltbewegingen, nachtzicht en bewegingsdetectie houdt deze camera een oogje in het zeil, zelfs in de donkerste uithoeken van je terrein.

Op het gebied van de opslag van beelden biedt de Cruiser 2 meerdere opties. Je kunt beelden lokaal opslaan op een microSD-kaart tot 256 GB. Daarnaast ondersteunt de camera opname naar een NAS of FTP-server, wat handig is voor gebruikers die hun beelden centraal willen opslaan zonder afhankelijk te zijn van cloudservices. Voor extra gemak is er ook de mogelijkheid om gebruik te maken van Imou Protect, een cloudservice met AI-detectie en 30 dagen opslag.

⚡️ Stroomvoorziening: Netstroom
📝 Abonnement vereist: Nee (optioneel)
💾 Opslagcapaciteit: niet geïntegreerd, zelf plaatsen (max 256 GB)

Ring Spotlight Cam Plus Plug

De Ring Spotlight Cam Plus Plug is een beveiligingscamera die je eenvoudig op het stroomnet aansluit. Met 1080p HD-video, tweeweg-audio en ingebouwde spotlights biedt deze camera uitgebreide beveiligingsfuncties voor je huis. De bewegingssensoren activeren automatisch de verlichting en starten de opname wanneer er beweging wordt gedetecteerd.

De Ring Spotlight Cam Plus maakt gebruik van cloudopslag via een Ring Protect-abonnement. Met dit abonnement kun je videobeelden tot 180 dagen opslaan en bekijken. Er is geen optie voor lokale opslag, dus een stabiele internetverbinding is belangrijk. Voor gebruikers die liever geen abonnement willen, biedt Ring beperkte functionaliteit zonder opslagmogelijkheden.

⚡️ Stroomvoorziening: Netstroom
📝 Abonnement vereist: Ja (voor opname en terugkijken beelden)
💾 Opslagcapaciteit: niet van toepassing, alleen cloud

Eufy Solar Wall Light Cam S120

De Eufy Solar Wall Light Cam S120 combineert een buitenlamp met een beveiligingscamera, wat zorgt voor een onopvallende beveiligingsoplossing. Met een 2K HD-resolutie en nachtzicht houdt deze camera je eigendommen scherp in de gaten, terwijl de geïntegreerde lamp voor extra verlichting zorgt. Dankzij het zonnepaneel en de ingebouwde batterij is hij energiezuinig en milieuvriendelijk.

Op het gebied van opslag biedt de S120 8 GB aan lokale opslag, wat ongeveer 60 dagen aan videobeelden kan bevatten. Er zijn geen maandelijkse kosten verbonden aan het gebruik van deze camera, tenzij je kiest voor extra cloudgebaseerde functies zoals Cloud Backup of pushmeldingen met miniatuurweergaven van videobeelden. Deze functies vereisen tijdelijke opslag in de cloud, maar de basisfunctionaliteit werkt volledig lokaal.

⚡️ Stroomvoorziening: Batterij en zonnepaneel
📝 Abonnement vereist: Nee
💾 Opslagcapaciteit: 8 GB, niet uitbreidbaar

Philips Hue Secure camera met verstraler

De Philips Hue Secure camera met verstraler integreert naadloos met het Hue-ecosysteem, waardoor je slimme verlichting en beveiliging kunt combineren. Met 1080p HD-video, nachtzicht en een krachtige verstraler biedt deze camera uitgebreide beveiligingsmogelijkheden. De installatie is eenvoudig en de camera werkt samen met andere Hue-apparaten voor een geïntegreerde smart home-ervaring.

Kijken we naar het opslaan van beelden, dan ondersteunt de Hue Secure camera lokale opslag via een microSD-kaart tot 128 GB. Daarnaast is er de mogelijkheid om gebruik te maken van cloudopslag via een Hue Secure-abonnement, dat extra functies zoals AI-detectie en langere opslagduur biedt. Zonder abonnement zijn de basisfuncties zoals live streaming en meldingen beschikbaar, maar voor geavanceerdere functies is een betaald abonnement vereist.

⚡️ Stroomvoorziening: Batterij en zonnepaneel of netstroom
📝 Abonnement vereist: Nee (optioneel voor cloudopslag)
💾 Opslagcapaciteit: Niet geïntegreerd, zelf plaatsen (max 128 GB)